Begin van Zweedse
Kruimels van toeristendollars zijn
voor plaatselijke bevolking
rendierslachting
SINT MAARTEN IS IN FEITE
AMERIKAANS GEBIED
DEVIES:
Belastingvrij en geen
controle door douane
Onafhankelijkheid op Antillen
is nog een schrikbeeld
Aruba roept om
afscheiding
van Curasao
SLEEPiNE PDLiCE
dl
M w-
dan vragen
GEBIEDSDEEL LEUNT STERK
TEGEN NEDERLAND AAN
„Eerst schieten,
F*
r
i
A*-
17
DOLLARS
S3 ROULETTE
AMERIKAANS
AFHANKELIJK
HISTORISCH
H EXCLUSIEF
VRIJDAG 24 SEPTEMBER
1971
„Ontoelaatbaar”
„Koe”
4
WILLEMSTAD (Curagao) De
stofwolken rond het bezoek van de
Nederlandse parlementaire delegatie
aan de Nederlandse Antillen hangen
nog boven Curasao. De onafhanke-
lijkskreet van de Nederlandse parle
mentariërs dreunt nog door. Antil
liaanse politici tonen zich in hun
reacties duidelijk geschrokken door
de haast waarmee Nederland het Ko-
ninkrijksstatuut te lijf wil gaan. On
danks de recente regeringsverklaring
van premier Biesheuvel, waarin deze
stelde, dat Nederland zich het recht
voorbehield om initiatieven te nemen
inzake de staatkundige verhouding
met de rijksdelen overzee, kwam de
aanval van de Nederlandse parlemen
taire delegatie voor de Antillen toch
blijkbaar nog onverwacht.
iM
Ut-
Ai
w
(Van onze correspondent)
WILLEMSTAD (Curasao) Sint Maarten, Saba en Sint Eustatius, drie
eilandjes op Schiermonnikoog-formaat, die als het gebied der Bovenwindse
Eilanden deel uitmaken van de Nederlandse Antillen, liggen op ruim 800
km van Curasao in een enigszins vergeten hoek van het Koninkrijk. Ze
vormen een natuur like eenheid met een reeks eilandjes van Britse en Franse
origine, die op de grens tussen de Caraïbische Zee en de Atlantische Oceaan
een uiterst moeizaam bestaan leiden.
I
MM
(Van onze correspondent)
werd
zoeken. Dit in tegenstelling tot Suriname,
waar het onafhankelijkheidsstreven al ja
renlang in het middelpunt van de belang
stelling staat. Het woord „onafhankelijk
heid” dient op de Antillen zo nu en dan
als lokkertje tijdens de verkiezingscam
pagnes. Buiten de verkiezingsarena wordt
het gemeden als een vloek.
De historische band met de Benedenwindse eilanden Auraba, Curacao en Bonaire
is, mede door de grote afstand, vaag en kunstmatig. Op de Bovenwindse Eilanden
speelt de dollar een grotere rol in het dagelijkse geldverkeer dan de Antilliaanse gul
den. Sinds de Amerikanen hebben ontdekt dat met plaatselijke autoriteiten wel te
praten valt, ontwikkelen de mini-eilandjes zich in een snel tempo tot het grootste
Amerikaanse wingewest binnen het Koninkrijk der Nederlanden. Niet alleen als
„playground” voor gefortuneerde 65-plussers en gokparadjjs voor beroepsspelers, die
na Las Vegas ook wel eens iets anders willen maar ook als een uiterst lucratief werk
terrein voor Amerikaanse grondspeculanten, die er zonder wapengekletter redelijk
in zijn geslaagd de drie eilandjes te veroveren.
Die dagjesmensen in 1970 waren het
er 58.000 meestal middenstanders, die
een jaar lang voor hun cruise hebben ge
spaard, vormen slechts een „bijprodukt”
van de toeristenindustrie. Het „hoofdpro-
dukt” ligt op het strand of rond de zwem
vijvers van de luxe hotels’ beroepsgokkers
en rijke oude heertjes, die aan de zijde van
een Brigitte Bardot-figuur de generatie
kloof proberen te overbruggen
Laat in de avond verschijnen ze, feeste
lijk opgetuigd, in de casino’s. De mannen
achter de roulettetafels, de vrouwen achter
de gokautomaten die in slagorde langs de
wanden staan. De sfeer is er plechtig. Er
wordt weinig en zacht gesproken. Af en
toe wat gilletjes van de dames als een
automaat tot uitbetaling overgaat. On
wezenlijk grote havanna’s worden deels
wikkeld van een straatarm visserseiland
tot een exclusief vakantieoord voor Ameri
kanen die de welstandsgrens ver achter
zich gelaten hebben. Maar een Curagaoe-
naar of een Arubaan kan zich niet per
mitteren om in eigen land met vakantie te
gaan.
In een gewoon hotel beginnen de prijzen
bij 60 dollar per dag. Wil men iets luxer,
dan is er het Mullet-Bay-hotel, waar men
voor 125 dollar per dag ook gebruik mag
maken van de golflinks. Taxitarieven, de
prijzen van huurauto’s en alles wat zijde
lings met het toerisme te maken heeft,
bewegen zich op hetzelfde niveau. Het doet
dan wal irreëel aan als het hoofd van het
toeristenbureau de verwachting uitspreekt
dat in de naaste toekomst ook Europese
De ijver om toeristen en investeerders
binnen te lokken maakt de autoriteiten
uitermate soepel in hun toelatingsbeleid,
zo soepel, dat ook een toenemend aantal
duistere figuren de weg naar St. Maarten
weet te vinden: beroepsgokkers en rand
figuren, die in de schaduw van het casino
leven en werken.
De Antilliaanse politici hebben zich in
de afgelopen jaren uitsluitend beziggehou
den met politiek kibbelwerk op dorpsni-
veau. Voor staatkundige problemen was
geen tijd en nog veel minder animo. Zij
zien zich nu plotseling met de neus op de
feiten gedrukt en raken lichtelijk in pa
niek. „Het uur der waarheid is aangebro
ken”, constateerde Siegfried Rigaud, frac
tieleider van de Democratische Partij.
Druk verkeer in de Voorstraat van
Philipsburg.
Het rendier weegt gemiddeld ongeveer
180 kilo en is ongeveer duizend gulden
De Statuutcommissie, die in het leven
werd geroepen na de geruchtmakende
gouverneurskwestie rond dr. E. Jonckheer,
is nooit tot leven gekomen. Omdat men
uiteindelijk toch wel met iets tastbaars
moest komen, liet men de Antilliaanse
jurist rar. dr. W. van Leeuwen zijn ge
dachten omtrent de toekomstige status
van de Nederlandse Antillen op papier
zetten. Het rapport-Van Leeuwen is reeds
maanden geleden gereedgekomen, maar
noch de Antilliaanse regering, noch het
parlement heeft er tot nu toe aandacht
aan geschonken.
aangemeten, hetgeen bij Amerikaanse re
laties veel indruk maakt.
Dankzij zijn welwillende houding bij
grondaankopen, verblijfs- en werkvergun
ningen is „senator” Claude Wathey mede
directeur van alle hotels op St. Maarten.
Er zijn trouwens maar weinig onder
nemingen op het eiland, waarvan Claude
(Van onze redacteur in Stockholm)
STOCKHOLM. Ongeveer 200.000 be
wapende Zweden trekken dezer dagen ten
strijde. De jacht op de rendieren in Lap
land is weer voor enkele dagen geopend
en ongeveer 30.000 rendieren zullen in de
regen van schoten en hagel het leven
laten, zo wordt verwacht.
De eerste dode is inmiddels al gevallen.
Een jager in Vanjauback (Lapland) werd
door zijn vriend voor een rendier versle
ten. Het is slechts het begin van een serie
dodelijke ongevallen die elk jaar onver
mijdelijk gebeuren
Een bewuste onafhankelijkheidsgedach-
te is bij het Antilliaanse volk ver te kolonie bij Engeland aangemeld heeft.
Buiten de stad liggen verblindend witte
strandgn- De Caraïbische Zee blijkt blau
wer dan de ansichtkaarten suggereren. De
eeuwige zon maakt het nauwelijks moge
lijk om in de schaduw van de schaarse
bomen wat verkoeling te zoeken. De wegen
zijn erbarmelijk, maar daar wen je aan.
Wie heeft er trouwens haast? Soms staat
er langs de weg een bord: „Sleeping po
lice”. Er volgt dan na 50 meter een ver
keersdrempel. Degene die met te hoge
snelheid over zo’n dwarsligger rijdt vliegt
met zijn hoofd tegen of door het autodak.
De eerste keer is het een verrassing, maar
je vergeet het nooit meer.
De Amerikanen, die St. Maarten be
zoeken, zijn voor een groot gedeelte dag
jesmensen, die met schepen worden aan
gevoerd. Ze zijn een dankbare prooi voor
de taxichauffeurs, die de oppervlakte van
het eiland aanmerkelijk vergroten door zo
langzaam mogelijk te rijden Na de rondrit
volgt een bijna verplichte „shopping tour”
langs de „tax-free-shops”, waarna de trip
besloten wordt met een kleine aderlating
in een van de casino’s.
opgercokt. deels opgegeten door mannetjes, heeft hij zichzelf de titel van „senator”
die met een geforceerde nonchalance to
rentjes bouwen van dollarfiches op en rond
het favoriete nummer. Croupiers harken
ongeïnteresseerd de inzetten naar zich toe
onder het alziend oog van opzichters, die
zelfs zonder make-up geschikt zouden zijn
om in gangsterfilms te figureren.
St. Maarten heeft zich in korte tijd ont
waard. In totaal levert de jacht, benevens
enkele dode jagers zo’n vier miljoen kilo
rendiervlees op en een grote hoeveelheid
sterke verhalen.
De band met Nederland knelt niet, wèl
de onderlinge band tussen de zes Antilli
aanse eilanden. De historische tegenstel
lingen tussen Aruba en Curasao zitten zeer
diep. De Arubaanse Volkspartij roept om
„separacion”, afscheiding, niet van Neder
land, maar van Curasao.
Op de Bovenwindse Eilanden finan
cieel afhankelijk van Curasao en Aruba
voelt men zich een kolonie van Cu
rasao. De politieke partijen op de Boven
winden, die elkaar bij het minste of
geringste het mes op de keel zetten, zijn
het op één punt roerend met elkaar eens:
„Handen af van het Statuut.” De voorzit
ter van de West Indian Progressive Move
ment (WIPM) verklaarde: „Het Statuut
heeft reeds aangetoond dat onafhankelijk
heid de totale ondergang betekent voor
Saba en St. Eustatius.”
De bevolking en de politici op de Bo
venwindse Eilanden spreken vol afgunst
over het naburige eiland Angauilla, dat
zich enkele maanden geleden weer als
Vorig jaar werden door te ijverige ja
gers enkele tientallen koeien neergescho
ten, enkele paarden en een klein aantal
landbouwmachines Een dorp in Lapland
kwam zonder elektriciteit te zitten, nadat
de hoogspanningsleidingen waren kapot
geschoten en een landbouwer die voor
zichtigheidshalve zijn koe aan beide zijden
het woord .koe” op de flanken had ge
schreven, moest toch ervaren dat het dier
werd neergeschoten. „Ik dacht dat het een
rendier was dat me voor de gek wilde
houden”, verklaarde de schutter.
Eerst schieten en dan vragen is dus het
devies, maar de jachtverenigingen laten
doorgaans wèl per advertentie weten in
welk gebied men de volgende dagen denkt
te gaan jagen, hetgeen ongetwijfeld menig
leven heeft gered
vergunning te bemachtigen. Die is dan wel
tijdelijk, maar wie moet dat controleren?
De politie niet. Een ijverige agent, die een
Amerikaan zonder geldige verblijfsvergun
ning in de kraag grijpt, wordt hiervoor op
het matje geroepen, omdat hij het toerisme
nadelig beïnvloedt. Dat kreeg ook een be
lastingambtenaar te horen, die een aan
slagbiljet durfde sturen aan een Ameri
kaanse ingezetene van St. Maarten in
verband met diens activiteiten in de toe
ristensector
Mr. Th. van Lier, voorzitter van de
Nederlandse delegatie, trachtte tijdens een
persconferentie de gemoederen enigszins
te kalmeren. Het standpunt van de Ne
derlandse delegatie was naar zijn mening
te overtrokken in de publiciteit gekomen:
„Wij willen de banden met de Nederland
se Antillen en Suriname niet verbreken
en wij willen geen einde maken aan de
ontwikkelingshulp.”
Dit zal wel in andere bewoordingen zijn
gezegd, maar zowel in Suriname als in de
Nederlandse Antillen heeft men uit de
besprekingen geconcludeerd, dat Neder
land zich zo spoedig mogeliik wil ontdoen
van de knellende banden met de rijksde
len overzee. „Uw boodschap is duidelijk
De bevolking van St. Maarten, in kleur
schakering variërend van griezelig bleek
tot dof zwart, is enorm vriendelijk en ver
toont weinig of geen kleurcomplexen. „We
rate them by the show of their teeth”, zei
een Amerikaans reisagent, die terrein
kwam verkennen voor het komende sei
zoen. Hij kan tevreden zijn. Zolang een
Bovenwinder dollars ruikt blijft hij lachen.
Een extra attractie is dat St. Maarten
bestaat uit een Nederlands en een Frans
gedeelte. Zoiets geeft de vakantie een Eu
ropees tintje, waar Amerikanen zeer ge
voelig voor zijn. Iedere taxichauffeur
brengt ze van de Nederlandse „Windmill” toeristen naar St. Maarten zullen komen,
of de „Amsterdam Store” in Philipsburg
naar de „Moulin Rouge” of restaurant
„Saint Tropez” aan de Franse kust. Grens-
formaliteiten bestaan er niet tussen de
twee delen van het eiland. De grenspaal
dient uitsluitend als achtergrond voor va
kantiefoto’s. Eens per jaar ontmoet gezag
hebber (burgemeester) R van Delden er
zijn Franse ambtgenoot voor het uitwisse
len van confectiespeeches over de goede
onderlinge verstandhouding.
Onafhankelijkheid is op de Nederlandse
Antillen een moeilijk verkoopbaar politiek
produkt, echter niet vanwege de hechte
band met het moederland, waarop in
officiële toespraken steeds weer de na
druk wordt gelegd. Men durft in de
Antillen de onafhankelijkheid niet aan.
De politici zijn bang voor hun eigen
verantwoordelijkheid en voor de gevolgen
in het economische vlak. Men kan het op
de Antillen niemand uit het hoofd praten,
dat lossere banden met Nederland op den
duur ook zullen leiden tot vermindering
van de ontwikkelingshulp.
De tekst op dit bord houdt een waar
schuwing aan automobilisten in. Wie
haar negeert vliegt 50 meter verder
met zijn hoofd tegen het autodak.
Toch zullen er nieuwe toeristenbronnen
aangeboord moeten worden, want voor
tekenen wijzen erop dat de Amerikanen
uitgekeken raken op het Caraïbische ge
bied. In Puerto Rico hebben al enkele grote
hotels, waaronder Hilton, hun deuren
moeten sluiten. Ook van de andere eilan
den komen alarmerende geluiden uit de
hotelsector. De relatief hoge vliegtarieven,
de dure hotels, de slechte service en het
eenzijdig amusementsleven worden in
Amerika als voornaamste oorzaken ge
noemd voor de sterk dalende belangstel
ling in de Caraïbische eilanden. St. Maar
ten, het duurste eiland, dreigt zichzelf uit
de markt te prijzen. „Voor de prijs van één
dag in de Caraibean bent u een week in
Spanje”, adverteert een reisbureau in
New York
De laatste jaren rolden tien miljoen
toeristendollars St. Maarten binnen, maar
het grootste gedeelte rolt snel terug naar
de Verenigde Staten. Want alle hotels op
de Bovenwindse Eilanden zijn Amerikaans
bezit, meestal gedeeltelijk zelfs gefinan
cierd met door Nederland gegarandeerde
leningen uit de ontwikkelingshulp. De eer
ste tien jaar behoeven de Amerikaanse
ondernemingen geen belasting te betalen
De „kruimels” die van de toeristen
dollars overblijven, zijn voor de plaatse
lijke bevolking, die dat gelaten accepteert,
omdat zij vóór het toeristentijdperk zelfs
niet voor kruimels in aanmerking kwam.
De Amerikanen weten zich bij hun luc
ratieve ondernemingen gesteund door
Claude Wathey, voorzitter van de Demo
cratische Partij en sedert tien jaar politiek
alleenheerser op de Bovenwindse Eilanden.
Geen moeite is hem teveel om zijn Ameri
kaanse vrienden ter wille te zijn. Als volks
vertegenwoordiger van de Bovenwinden in
de Staten van de Nederlandse Antillen
De „onafhankelijkheidskruistocht” van
de Nederlandse parlementaire delegatie
komt voor de Antillen op een moment dat
men sterker tegen Nederland aanleunt
dan ooit, en niet alleen in financieel
opzicht. Het voort gezet onderwijs is af
hankelijk van Nederlandse leerkrachten.
De Antilliaanse minister van Justitie is
naar Nederland gegaan om 50 Nederland
se politiemannen naar de Antillen te pra
ten.
Economisch worden de Antillen in
steeds grotere mate afhankelijk van de
Nederlandse ontwikkelingshulp. De toeris
tenindustrie, als een reddende engel bin-
nengehciaH. is duidelijk op haar retour.
Het aantal toeristenschepen dat de ko
mende maanden Curasao zal aandoen, is
beduidend minder dan verleden jaar. De
hotels op Curacao klagen steen en been.
Het enige luxe hotel op Bonaire is een
paar jaar na de opening gesloten en
failliet verklaard.
Voor de casino-exploïtanten zijn de toe
risten weinig interessant: ze vergokken per
avond „slechts” een paar honderd dollar.
De gokbazen tonen meer interesse in de
keiharde jongens, die een paar duizend
dollar vergokken en de volgende avond
weer achter de roulettetafel verschijnen.
Wekelijks arriveren dan ook op de
Juliana-luchthaven chartervliegtuigen met
beroepsgokkers, die zich in Las Vegas een
bepaalde faam hebben verworven en die
nu op uitnodiging van de casinodirectie het
werkterrein voor een paar dagen verleg
gen. Reis- en verblijfkosten zijn voor reke
ning van het casino. Van de genodigden
wordt slechts verwacht, dat zij zich in het
casino niet kinderachtig gedragen. Deze
lieden hebben zo hun manieren. Onlangs
moest één van de casino’s een paar dagen
sluiten, omdat alle cheques totaal voor
185.000 dollar die een gokgezelschap via
het casino bij een plaatselijke bank had
verzilverd .ongedekt bleken. De casino
directie mocht de schade vergoeden.
Bij de grensautoriteiten in de Verenigde
Staten en in Puerto Rico geniet St. Maar
ten een zekere reputatie als transitohaven
voor drugs. De Puertoricaanse douane, van
nature al niet inschikkelijk, wil per se de
bodem zien van elke koffer die uit St.
Maarten komt. Hun vrees is niet onge
grond want zelfs voor een onhandige ama
teur is het kinderlijk eenvoudig een paar
koffers vol drugs St. Maarten binnen te
krijgen. Als gevolg van de belastingvrije
status van het eiland worden er geen
invoerrechten geheven Ei is trouwens geen
enkele douanecontrole.
Maar „senator” Claude Wathey zegt:
De opening van het jachtseizoen in
Pajala (Lapland) liep ook slecht af. Vijf
jachtvrienden gingen op de vuist, waarbij
er één ernstig werd gewond. Oorzaak van
de vechtpartij was de overmatige con
sumptie van geestrijk vocht.
„Toerisme” is de toverspreuk, die de
drie armlastige eilanden moet herscheppen
in een welvaartsstaat. Voor Saba en St.
Eustatius is dat een ver en zeer vaag toe
komstbeeld. Sint Maarten is echter door
de Amerikanen goedgekeurd als compen
satie voor de recreatiegronden die op Cuba
verloren zijn gegaan. Natuurlijke en kunst
matige toeristenlokkertjes zijn er in over
daad aanwezig. Philipsburg, de hoofdstad,
ligt op een landtong tussen de Caraibische
Zee en het zoutmeer. Er is nauwelijks
ruimte voor een Voorstraat en een Achter
straat, waar „tax-free-shops” schouder aan
schouder naar de toeristen staan te lonken.
Een fles whisky kost er nog geen twee
dollar, een slof sigaretten nog minder.
Camera’s, horloges en juwelen zijn er te
koop voor de helft van de prijs die je er in
de Verenigde Staten voor betaalt. Al het
overige kost in Philipsburg „tax-free”
duurder dan op de andere eilanden, waar
wèl invoerrechten worden geheven.
Wathey of zijn broer Chester geen eigenaar
of mede-eigenaar is. Elke Amerikaanse
onderneming, die met een hotelplan naar
St. Maarten komt, krijgt zonder veel moei
te een stuk grond tegen een heel schappe
lijk prijsje. Het Eilandbestuur is ook nog
bereid deze grond bouwrijp op te leveren,
hetgeen meestal niet nodig is, want de
hotelplannen worden snel vergeten en het
verworven grondgebied gaat in een snel
tempo van hand tot hand. In elke hand
blijven wat dollars achter. Een terrein, dat
een jaar geleden voor 1200 dollar in de
markt lag. bracht kort geleden 2.000 dollar
op. De terreinen verwisselen zo snel van
eigenaar, dat de grondbelasting in de
meeste gevallen achter het net vist. De
aanslagen komen steeds bij de vorige eige
naar terecht.
Het grootste gedeelte van St. Maarten
is op het ogenblik Amerikaans gebied. Een
St. Maartenaar die op zijn eigen eiland een
huis wil bouwen komt voor de grond bij
een Amerikaan terecht.
De jachtkoorts is noodzakelijk zo wordt
gezegd om het aantal rendieren in Zwe
den op een normaal niveau circa
150.000 te houden. Zouden er geen
rendieren worden afgeschoten, dan vreest
men „een tekort aan voedsel voor de
totale rendierkudde en een ontoelaatbare
toename van het aantal verkeersongeluk
ken, waarbij deze dieren betrokken zijn”.
overgekomen”, zei de Antilliaanse staten
voorzitter Maduro aan het einde van de
persconferentie.
Die boodschap werd voor Juancho
Evertz, voorzitter van de Nationale Vok-
spaftij, aanleiding om in een geëmotio
neerde verklaring Nederland ervan te be
schuldigen, dat het eenzijdig de Antillen
en Suriname in de onafhankelijkheidsboot
wil duwen. „Het Statuut is voor wat
betreft de Nederlandse belangen uitge
werkt. Men zit veilig binnen de EEG en
de NAVO. De luchtvaartverdragen met de
Antillen als inzet zijn afgesloten. De Moor
heeft zijn werk gedaan, de Moor kan
gaan.”
De overige politieke partijen proberen
de datum voor een eventuele onafhanke
lijkheid zo ver mogelijk weg te schuiven.
De Antilliaanse politici toonden zich dui
delijk aangeslagen door de termijn van 4
of 5 jaar, zoals voorgesteld was door de
Nederlandse delegatie.
DP-woordvoerder Siegfried Rigaud
sprak over een termijn van 10 tot 12 jaar.
De Partido Patriotico Arubano had al
eerder gesteld: „De PPA spreekt zich uit
voor het behoud van de band met Neder
land, naar model van de Britse common
wealth.
Volledige dominion-status met absolute
zelfstandigheid van de Nederlandse Antil
len zijn echter in de komende 20 jaar niet
haalbaar.” Opvallend is, dat Frente Obre-
ro, de enige Antilliaanse partij, die in het
recente verleden met de onafhankelijk-
heidsvlag zwaaide, niets van zich heeft
laten horen.
„Alle Amerikanen die naar St. Maarten
komen worden gecontroleerd door Interpol,
de FBI en de CIA”. Waar de controle door
dit indrukwekkende consortium plaats
heeft is echter niet duidelijk, in elk geval
niet op de Juliana-luchthaven. De controle
op de binnenkomende passagiers is er zo
amateuristisch dat menigeen de aankomst
hal bdnnenstapt zonder dat de immigratie-
autoriteiten daar weet van hebben.
Voor degene die toch de officiële weg wil
bewandelen is het ook niet moeilijk om
zich op St. Maarten te vestigen. Een
Amerikaans paspoort en eventueel wat dol
lars zijn ruim voldoende om een verblijfs-
mm ,x-
«O
o
