j
IJmuider Courant
Ibo-student Raphael Agoha
Sb
w
i 4;
BIAFRA IS MET HET VERLEDEN BEGRAVEN
0
(Van een medewerker)
T oekomst
„Burgeroorlog”
1
Raphael C. Agoha is 34 jaar en
woont sinds 1964 in Nederland. Hij
kwam hier om bosbouw te stu
deren. Aanvankelijk in Deventer,
maar later in Wageningen, be
kwaamde hij zich in het vak. Tij
dens zijn verblijf in Nederland is
zijn onmiskenbare schrijverstalent,
niet onopgemerkt gebleven. In zijn
vrije tijd schreef Agoha twee boe
ken. Het eerste, onder de titel: „De
eenzaamheid van Zwarte Piet”,
werd nauwelijks bekend. Het
tweede, met op de kaft de cynische
vraag: „werden we daarvoor chris
ten?”, lijkt een ander lot bescho
ren. In dat tweede boek, onlangs
bij uitgeverij Kok in Kampen ver
schenen, schetst Agoha het leven
in Oost-Nigeria, zoals hij dat kent
van vóór de burgeroorlog. Het
boek houdt een aanklacht in tegen
de houding van missionarissen en
zendelingen tijdens deze oorlog.
Agoha is er heilig van overtuigd,
dat, wanneer juist zij of hun ker
ken zich duidelijk hadden uitge
sproken tegen de houding van een
aantal Europese landen, de oorlog
niet zo snel zou zijn uitgelopen op
een haast onmenselijke tragedie.
O1-
WAGENINGEN „Toen ik naar Nederland kwam voelde ik mij als
een kat in een vreemd pakhuis. Maar ik dacht bij mijzelf: beste christe
nen, wij begrijpen elkaar, dus het zal allemaal best meevallen. Toen be
gon de oorlog. De verschrikkingen daarvan openden mij de ogen. Ik be
gon de schijnheiligheid van de zogenaamde christelijke wereld in te zien.
Ik wist plotseling, dat de meeste wapens voor de strijdende partijen in
Nigeria uit West-Europa kwamen. Die wetenschap heeft mij enorm ge
schokt. Het werelddeel waarop de Ibo’s hun hoop hadden gevestigd, dat
een einde had kunnen maken aan de oorlog, deed niets. West-Europa
wilde liever wapens verkopen. Het speelde een politiek spelletje met
mensenlevens. De dingen die ik in jullie kranten heb gelezen over de
oorlog, de argumenten die er voor in jullie parlementen werden gebruikt,
hebben mij niet laten zien, dat jullie christenen zijn”. De lbo Raphael
C. Agoha wil nog dit jaar terug naar zijn land. In Nederland heeft hij
in de afgelopen jaren lijdzaam moeten toezien, hoe zich op zijn geboorte
grond Oost-Nigeria één van de bloedigste oorlogen uit de geschiedenis
van het mensdom afspeelde. Agoha rept met geen woord over Biafra. Dat
land is van de landkaart geveegd. Hij heeft het over Iboland of Oost-
Nigeria. Daar leeft zijn volk. Biafra is na ruim dertig maanden burger
oorlog met het verleden begraven.
J
1
ras ■wyyqjfa
NIGERIA
van uit Europa
veroorzaakt
Leven je ouders nog?
mensen
AGOHA
Erbij
A
een volk en de ziel te dienen, kunnen
zwijgen als zij zien, dat het volk van
het rechte pad afraakt. Zij hielden hun
mond en daarom verloor ik het ver
trouwen in hen. Ik ben opgevoed met
de regel, dat wanneer je iets kwaads
ontdekt, je er verzet tegen moet aante
kenen, anders word je deelgenoot van
het kwaad. Waarom hebben juist zij
dit nooit ingezien?”
Je uit enorm scherpe kritiek op de
genen die jarenlang onder de Ibo’s
hebben gewerkt. Maar de kerken in
hun algemeenheid dan? Ik dacht dat
die juist zo veel goed hebben gedaan
tijdens de oorlog.
AGOHA: ,Dit was niet de reden van
de oorlog. Je weet zelf dat de reden
erg gecompliceerd is. Er is in feite
helemaal niets dat de oorlog heeft
veroorzaakt. Ik kan je voorbeelden ge
ven. maar ik verkeer nu niet in de
juiste positie om daar over te discus
siëren, dat moet je begrijpen. Ik ga in
december naar huis en ik wil geen
moeilijkheden.”
AGOHA: „Voor de oorlog had ik
regelmatig contact met mijn familie en
vrienden.”
Laten we dan over de toekomst pra
ten. Als je straks naar huis gaat, in
wat voor land denk je dat je terecht
zult komen nu er een eind is gekomen
aan de oorlog?
Had ie in de afgelopen jaren dan
helemaal geen contact met thuis?
Zijn de Nigerianen geen historische
vijanden van de Ibo’s?
Maar was die reden sterk genoeg om
een oorlog te beginnen?
Zou je voor het nieuwe Nigeria wil
len werken?
Ben je eigenlijk nog wel welkom in
Nigeria?
AGOHA: „Ik weet het niet. Voor mij
telt alleen dat ik naar huis ga. Tk kan
toch niet eeuwig uit mijn land weg
blijven?”
„In de eerste jaren van mijn verblijf
in Nederland, voordat de oorlog uit
brak, was ik even religieus als in mijn
eigen land. Ik ben groot gebracht in
een zeer goed-katholiek gezin. Daarom
was ik er trots op een christen te zijn
in een christelijk land. Maar tijdens de
oorlog kon ik uit de kranten en zelfs
uit de verklaringen van de priesters
zelf opmaken, dat zij eerder politici
AGOHA: „Daar kan ik echt geen
antwoord op geven. Tot aan de dag
van vandaag voel ik geen haat ten
opzichte van de Nigerianen. Ik denk er
altijd maar aan, da de oorlog vanu.t
Europa werd veroorzaakt en gesteund.
Zo denk ik er echt over. Ik weet zeker,
dat de Ibo’s en de Nigerianen nooit de
moed zouden hebben gehad om twee
ëneenhalf jaar achter elkaar te vechten.
AGOHA: „De oorlog was niet nodig
geweest. Er was geen reden voor. Ik
ben er zeker van dat hij is aangesticht
van buiten Nigeria. Sommige Westeu-
ropeanen waren er erg op gebrand om
nieuwe typen wapens te verkopen. Zij
hadden nooit gelegenheid om ze te
testen, dus werden ze op ons getest.
Tijdens de oorlog verloor ik mijn ver
trouwen in het christendom, in de
blanken, ja zelfs in God. Ik begon mij
af te vragen waarom ik ooit zo dom
had kunnen zijn te geloven, dat de
blanken gelijk hebben en dat ik tegen
over mijn broers en vrienden heb
kunnen beweren dat zij hen als een
voorbeeld moesten beschouwen.”
waren dan missionarissen. Dat was een
ontzettende schok. Sommigen van hen
zeiden: we discussiëren niet over deze
oorlog, het is een interne aangelegen
heid van het volk. We willen er niet
over discussiëren. We zijn alleen maar
priester.”
„Toen begon ik me af te vragen hoe
het in hemelsnaam mogelijk kon zijn
dat priesters die in een land zijn om
Wie was de werkelijke vijand in de
oorlog?
AGOHA: „Ik heb geen idee. Het is al
weer zeven jaar geleden dat ik mijn
land verliet.”
Weet je eigenlijk wel wat voor wapens
er gebruikt zijn? Allerlei typen vlieg
tuigen, geweren en raketten. Met dit
soort wapens werd zogenoemd een
burgeroorlog uitgevochten.”
AGOHA: „Ik voel nog steeds wel dat
ik bij Nigeria hoor. Voor de oorlog was
ik daar trots op. Als ik het nu eerlijk
moet zeggen dan denk ik sinds de
oorlog meer aan mijn eigen volk, dan
aan het hele land. Ik wil daarom het
liefst in Oost-Nigeria gaan werken. Ik
wil in de eerste plaats gaan werken
voor mijn eigen volk, wat niet uitsluit
dan ik ook niet zal nalaten, als de
gelegenheid zich voordoet, om me in
te zetten voor het hele land.”
AGOHA: ,Die vraag is erg gecompli
ceerd. Nigeria was geen eenheid in de
tijd voordat de blanke kwam. Het was
een groep koninkrijken, die bij elkaar
is gebracht door het kolonialisme. Een
gedwongen groep. Misschien was het
zo. dat sommige stammen niet opge
scheept wilden worden met de zaken
van anderen. Dit soort zaken kunnen
onenigheid in een volk veroorzaken.
Het is zelfs rr.ogelijk, dat mensen el
kaar om deze reden niet mochten.”
AGOHA: Ja. Zij willen me alleen
niet vertellen wie dood is of leeft Zij
schrijven mij, dat met hen alles in
orde is en dat ik maar op mijn eigen
zaakjes moet letten. Ze willen me niets
vertellen omdat zij bang zijn dat ze
mij zullen shockeren. Dat is nu een
maal een gewoonte van de Ibo’s tegen
over de zoons of dochters die ver van
huis zijn. Ik denk wel, dat er leden
van mijn familie dood zijn. Voor de
oorlog kreeg ik vooral brieven van de
jongeren. Nu schrijven ze mij nooit
meer. Ik denk omdat ze niet meer
leven.
Ik vraag je dit omdat je als een
vakman in Nigeria terug zult keren. Je
zou bijvoorbeeld iets kunnen gaan
doen in bet onderwijs?
AGOHA: „Ja natuurlijk. Maar wat is
er belangrijker: een volk dienen of een
volk voeden? De kerken hebben er een
heleboel aan gedaan om mijn volk van
voedsel te voorzien. Het zou immers op
een tragedie voor hen zelf zijn uitgelo
pen als ze niets hadden gedaan Toen val
ik hiermee niet beweren dat er helemaal
geen goed is verricht Als de kerken er
niet waren geweest dan waren er zon
der enige twijfel nog meer
gestorven. Toch blijf ik er bij, dat het
veel belangrijker was geweest wanneer
de kerken zich tegen het wapengeweld
hadden uitgesproken. Ze hadden hier
in West-Europa moeten beginnen Van
hieruit werden de wapens verstuurd.
Ze hadden dit in het belang van de
vooruitgang van de hele wereld moe
ten veroordelen.”
en gesteund”
„Oorlog wen
Da ai ben ik het wel mee
eens ja. al geet ik er de voorkeur aan
om straks eerst naar mijn eigen volk
te gaan. Het is tenslotte toch ook zo
dat.eh.de Here Jezus ook als
eerste naar de joden ging.....”
L
-
i-,
