bedreiging van de vrede
Racisme betekent
kerk
Gereformeerde zending licht leden
van synode
„Orientatie-71”
- w
Jeugd wil ontrouw christelijke
de kaak stellen
aan
in via
tot stroom van
Oecumenische
steun aan
deken Beijtagh
Uitbreiding
hogeschool
in Kampen
XyRQPfANSJ.
Kosmokomplot-affaire leidt
reacties
FTE SLEGS BLANKEST
- w- -a
I
Zendingsdag in
Utrecht
Steeds minder
wijding in VS
14
ZATERDAG 25 SEPTEMBER
1971
Erbij
(Van onze redacteur geestelijk leven)
O
-
Septuagint
7.1
„Wij willen als christenen wel vrede, maar eigenlijk
ook niet Keer op keer blijkt onze krachteloosheid door
de drang tot geweld. We willen alleen vrede als het
past bij wat ons als goed en recht voorkomt. Toont de
geschiedenis van de christelijke kerk niet de vroomste
gebeden naast de meest schaamteloze goedkeuring van
vormen van geweld?” Aldus ds. C. F. Beyers Naudé,
directeur van het Christelijk Instituut in Zuid-Afrika
tijdens een avondgebed, zondag in de Utrechtse Dom
kerk. Als geldt dat wie het zwaard opneemt door het
zwaard vergaat, waarom blijkt dat dan niet?, zo vroeg
hij. Het is de verkondiging van een waarheid die voor
ons te groot is. De belofte van een rijk van vrede is
vervaagd in een wereld vol onderdrukking, verkrach
ting en vertrapping van mensenrechten. Waar is het
teken van een nieuwe tijd, waar is de geloofwaardig
heid van het rijk van Christus gebleven?
Hieuw gebouw
„Evangelie verminkt”
rftc '1
te'
I BS mB&SS
Doodstraf dreigt
w;
PARCELS nonr~~
«e
5 t
steeds
WVVVVV^/MVVVV\/VVWVVV\AA/VVV>/VVW\/V>/W\/\rV\AA
IR
toekomst zal, dank zij de
de generale
w> -
’s Morgens had ds. Beyers Naudé in
een radio-interview al opgemerkt dat
bantoekerken
groter.
Wat zou de consequentie zijn wan
neer de opvattingen van het Christelijk
Instituut in Zuid-Afrika zouden wor
den aanvaard? Ds. Beyers Naudé, die
organisatie stellen, die vóór de toepas
sing van geweld is, hoogverraad met de
doodstraf als gevolg.
Overigens kan hij als christen niet
zien dat Christus het recht geeft tot
geweldpleging tegenover anderen. Maar
ook ziet hij niet in dat men het recht
heeft te protesteren tegen de actie van
de Wereldraad zolang men zijn goed
keuring geeft aan vormen van politiek,
economisch en sociaal geweld.
Ffrench Beijtagh, principieel tegen
stander van de apartheidspolitiek, zou
pamfletten in zijn bezit hebben gehad
waarin werd opgeroepen tot geweldda
dige omverwerping van de Zuidafri-
uaanse regering. Verder zou hij gelden
nebben ingezameld voor de Mozambi-
riaanse vrijheidsbeweging Frelimo.
De deken, wiens proces op 2 augus
tus in Pretoria is begonnen, heeft ont
kend schuldig te zijn.
Ten aanzien van de hulp aan zieken
wordt gezegd dat de zending moet
streven naar „een geneeskunde van de
armoede.” Grote ziekenhuizen en hoog
gespecialiseerde klinieken behoren niet
tot de eerste vereisten.
toekomstige
zending nu
Stoep van een kerk in Rio de Ja
neiro (Brazilië): illustratie uit het
jaarverslag van het Zendingscen-
trum.
De ondertekenaars zijn ir. J. H. van
Bemmel te Maarssen, ds. G. Boer te
Zoetermeer, ir. J. van der Graaf te
Huizen, dr. C. Graafland te Amster
dam, prof. dr. G. P. van Itterzon te De
Bilt, ds. L. Kievit te Gouda, drs. G. van
ervan vonden en vrijwel niemand had
begeerte Kampen te verlaten. En een
enquête onder de studenten wees uit
dat meer dan zeventig percent van hen
aan Kampen de voorkeur geeft voor
eventuele nieuwbouw.
Pater Schallert, directeur van het
instituut voor Sociaal Kerkelijk Onder
zoek aan de universiteit van San Fran
cisco: „De conclusies zijn nauwelijks
subtiel te noemen. De clerus schijnt
zijn meest intelligente, begaafde, crea
tieve, idealistische en vernieuwingsge
zinde leden ta verliezen”. Over de ja-
ren 1965-1970 is het aantal priesterwij
dingen met 30% gedaald.
Schallert komt tot de conclusie, dat
de crisis direct verband houdt met de
verschillen van opvatting onder de cle
rus over vernieuwing.
in zijn 'and de titel „dominee” niet
meer mag voeren, meende dat daar
door de hele apartheidspolitiek van de
regering zou worden bedreigd en de
nationale partij te gronde zou gaan.
Het zou ook leiden tot ernstige twisten
in de kerk en een mogelijke scheuring.
5^
in
Negen hervormden hebben een brief
aan het moderamen geschreven, waar
in zij met diepe zorg constateren „dat
er een stroming is in onze kerk, even
als trouwens in andere kerken, die het
evangelie dermate verwereldlijkt, dat
Christus opgesloten wordt in de kaders
van haar revolutionaire ideologie en
het evangelie wordt verminkt tot een
program voor revolutionaire actie.”
Ook deze gelden zullen, naar werd
meegedeeld, niet worden gebruikt voor
de aanschaf van wapens, maar voor
rechtsbijstand en sociale, medische en
onderwijsprogramma’s. Op de besteding
zal geen controle zijn.
Naast veel brieven van individuele
gemeenten over „Kosmokomplot” heb
ben ook enkele groepen van brief
schrijvers zich tot het moderamen van
de hervormde synode gewend.
In vijf jaar tijds is het positieve
saldo van de r.k. priesterwijdingen in
de Verenigde Staten omgeslagen in een
negatieve. In 1965 stonden tegenover
elke 100 nieuw gewijde jonge priesters
75 verliezen aan priesters door overlij
den, pensioen of uittreding. In 1970
was deze verhouding: 100 wijdingen
tegenover 250 verliezen door overlij
den, pensioen of uittredingen. In een
op gedegen onderzoeken gebaseerd rap
port, dat de Amerikaanse socioloog Eu
gene Schallert s.J. aan het pauselijk
staatssecretariaat te Rome heeft uitge
bracht, zegt hij, dat de Amerikaanse
priesters hun strijd om een vitale
kracht in de samenleving te blijven,
verliezen.
Bendyshe Burnett, de bisschop van
Grahamstown, heeft in het proces te
gen de anglikaanse deken van Johan
nesburg verklaard dat hij zich niet kan
herinneren dat de deken een bloedige
revolutie in Zuid-Afrika heeft bepleit.
Het openbaar ministerie heeft de deken
ervan beschuldigd daartoe te hebben
opgeroepen tijdens een kerkelijke con
ferentie in 1966. Twee „ndere deelne
mers aan de conferentie van 1966 heb
ben de verklaring van Burnett onder
schreven.
Gereformeerden in de omgeving van
Arnhem behoeven het minst per ziel
op te brengen (ƒ7,28 per jaar); de
gereformeerden van het district Delft
het meeste 10,77 per ziel).
Eigenlijk had de zending dus kunnen
volstaan met het traditionele deelver-
slag van het werk van
deputaten.
Dr. Gilhuis vraagt zich bovendien af
„of de zending niet te ver zou gaan
door al datgene op haar programma te
houden, wat traditioneel daarop voor
kwam.” Zo vraagt men zich in zen-
dingskringen af of taken op het gebied
van het hoger onderwijs niet overge-
dragen kunnen worden aan bijvoor
beeld de Vrije Universiteit of de Theo
logische Hogeschool van Kampen.
Volgens deze nota moet in de ko
mende jaren bijzondere aandacht ge
schonken worden aan het lectuurwerk
en het werk van de electronische mas
samedia. De zending moet daarvoor
hulp zoeken van organen die speciale
kennis hebben, zoals de NCRV en het
Wereldverband voor Christelijke Com
municatie.
Tot de ondertekenaars van deze brief
horen: C. J. Dippel. Eindhoven; prof,
dr. J. de Graaf, De Bilt; de heer J. W.
de Haan, Bussum; drs. I. J. van Houte,
Hilversum; ds. E. E. Stern, Amsterdam
en prof. dr.J. Sperna Weiland.
in Indonesië, 380.000
in
en
Op zaterdag 9 oktober wordt in het
Utrechtse congrescentrum de interker
kelijke zendingsdag gehouden. Het the
ma is: „Wat betekent bevrijding en
heil vandaag?” Sprekers zijn prof. dr.
J. M. van der Linde en prof. dr. J.
Verkuyl.
Na de inleidingen op het thema volgt
een bespreking in discussie Na de in
leidingen op het thema volgt een be
spreking in discussiegroepen. Onder
werpen zijn: 1. Genezing en heil; 2.
bevrijding en vrede, 3. is de kerk nog
zendingskerk? 4. boodschap van de be
vrijding in de wereld van de religies
(Islam in Afrika) en 6 tv, radio en pers
in dienst van bevrijding en heil.
Inleiders voor de discussiegroepen
zijn A. van Soest, arts, dr. R. J. van
der Veen, prof. dr. D. C Mulder, dr. I.
H. Enklaar en ds. Y. Schaaf.
Wie niet aan de discussiegroepen wil
deelnemen wordt een programma ge
boden met films, klankbeelden, koor
zang en muziek. Samenzang, koorzang
en muziek (De Bazuin, Utrecht), alles
onder leiding van Mees van Huis. Na
dere inlichtingen bij de Nederlandse
Zendingsraad, Prins Hendriklaan 37,
Amsterdam-7, tel. 020-717654.
De Wereldraad van Kerken heeft
opnieuw giften verstrekt aan organisa
ties van en voor onderdrukte rassen-
groepen. Het uitvoerend comité van de
raad, dat in Sofia heeft vergaderd,
heeft dit besluit genomen. Er gaat
opnieuw een bedrag van 200.000 dollar
naar zeventien organisaties, waarvan
130.000 dollar naar negen bevrijdings
bewegingen in zuidelijk Afrika.
Twintig leden van de hervormde
kerk hebben een brief gestuurd naar
het breed moderamen en naar de di
rectie van Kerk en Wereld om uiting
te geven aan hun verontwaardiging en
verontrusting over de gang van zaken
rondom het tenslotte afgelaste week
end „Kosmokomplot II” in Driebergen.
Zij vallen over het feit dat de lei
ding van de kerk de schijn o p zich
heeft geladen uit de weg te zijn gegaan
voor insinuerende publikaties in één
krant, zij zijn verontrust over „het
nerveus pogen de rust in de kerk te
bewaren en het verlies van een aantal
getrouwen te voorkomen”.
Overigens krijgt het christelijk insti
tuut een nieuw gebouw. Dit dankzij de
steun van de evangelische kerken in
West-Duitsland, die een nieuw gebouw
zullen financieren. In dit gebouw zul
len de kantoren van het Instituut en
andere instellingen, waarmee men
nauw verbonden is, worden gehuisvest.
De Duitse kerken zullen ook financiële
steun verlenen aan de bouw van een
opleidingsschool voor bantoepredikan-
ten.
Zuid-Afrika een klimaat heerst van
verzet tegenover de reacties van de
buitenwereld. Daarom kan hij in het
buitenland geen dingen zeggen, die hij
binnen niet kan verantwoorden. Ten
slotte betekent het zich achter enige
Naar aanleiding van de geschiedenis
van de christelijke kerk achtte drs.
Beyers Naudé het geen wonder dat de
jeugd de valse vormen van de kerk wil
afstropen, om haar in de naaktheid
van haar ontrouw voor de wereld te
len we de grondoorzaken moeten na
speuren. Dan zijn we al een heel stuk
peuren. Dan zijn we al een heel stuk
,op weg naar de vrede.
Ds. Bevers Naudé zei dat het racisme
niet alleen miskenning betekent van de
waardigheid van de mens maar ook
een bedreiging van de vrede. Zoge
naamde christenvolken hebben het ra
cisme geschapen. De aanspraken van
het christendom lijken en bespotting
als we niet alles proberen om dit uit
de weg te ruimen. Hij doelde hierbij
ook op de tegenstelling tussen rijk en
arm, economische ongerechtigheid is
een van de ernstigste oorzaken van
bedreiging van de vrede.
„Onze toekomstvisie is ook te eng”
zei de directeur van het Christelijk
Instituut. „Wie heeft echt de vredes-
voorspelling uit Jesaja geloofd’ Wie
denkt eraan dat dit elke dag de werke
lijkheid van ons bestaan kan vormen?
Onze geloofsvisie is te klein. We zijn
niet bereid ons in te zetten. Juist nu
we ons steeds meer bewust worden
van ons vermogen onszelf in een ogen
blik te vernietigen moeten we beseffen
dat geweld geen plaats mag hebben in
een nieuwe wereld in een nieuwe tijd”
De beleidsnota werd gepubliceerd
onder de naam: „In grote trekken”.
Daarna volgt het werkverslag „Met
naam en toenaam”. Daaruit blijkt dat
het budget van de zending gestegen is
van 3,7 miljoen in 1965 tot 7,9 miljoen
gulden dit jaar. Bijna 3,5 miljoen
Prof. Schallert besluit met de op
merking, dat ei een beleid nodig is en
geen lukrake beslissingen. Hij staat
wetenschappelijk onderzoek naar prio
riteiten voor en een betere opleiding
alsmede persoonlijkheidsontplooiing,
inclusief celibaat-naar-eigen-keuze van
de priesterstudenten.
De Wereldraad verwacht van de bij
hen aangesloten kerken opnieuw bij
dragen voor het anti-racisme-program-
ma. Ook particulieren kunnen daaraan
meedoen. In Nederland door deelne
ming aan de actie „Betaald Antwoord”
(Postgiro 75651 t.n.v. Crediet- en Effec-
tenbank Utrecht, t.b.v. Betaald Ant
woord; bankrekening no. 69.98 61.985
van de Crediet- en Effectenbank,
Utrecht, t.b.v. Betaald Antwoord)
Zij roepen in hun brief moderamen
van de synode en directorium van
Kerk en Wereld op, „ernst te maken
met het evangelie van Jezus Christus,
met name door het bevorderen van
maatschappelijke actieplannen, welke
de overheden van deze wereld wegen
wijzen naar een vrede, welke gedragen
wordt door politieke vrijheid, sociaal-
economische gelijkheid en geestelijke
broederschap van individuen, groepen
en volken”.
Hij merkt op dat deze structuur
onverdragelijk is voor de priester die
zich tot de armen wil wenden, die wil
experimenteren met nieuwe vormen
van priester-zijn, en die zijn talenten
beter wil gebruiken.
Leyenhorst te Gouda, ir. L v an der
Waal te Ridderkerk en dr. B. W.
Steenbeek, Nunspeet.
Zij spreken hun waardering uit voor
de stappen van het moderamen, die in
direct tot gevolg hadden, dat het week
end Kosmokomplot niet is doorge
gaan. De gebeurtenissen rond dit week
end demonstreren echter de tendens
in het kerkelijk leven, die hun grote
zorg baart. „Bepaalde pressiegroepen
dreigen de kerk mee te slepen in haar
revolutionaire ideologie, die zich niet
verdraagt met de inhoud van het evan
gelie van Jezus Christus, de Gekruisig
de en Opgestane”, aldus deze brief
schrijvers.
de tegenstellingen in Zuid-Afrika
scherper worden, dat de verhouding
tussen de Nederduits Gereformeerde
kerken en de andere steeds scherpere
accenten krijgen. De afstand tot de
De nationale stichting Oecumenische
hulp aan kerken en vluchtelingen,
waarin elf kerken en geloofsgroeperin-
gen in ons land samenwerken, heeft
haar gironummer opengesteld voor de
verdediging van de anglikaanse deken
C. A. Ffrench Beijtagh en anderen, die
in Zuid-Afrika door de justitie worden
vervolgd. Gelden voor dit doel worden
ingewacht op giro 5261 van Oecumeni
sche Hulp te Utrecht, met vermelding
van „Deken Johannesburg”.
De curatoren van de theologische
hogeschool stellen de Dordtse synode
voor, akkoord te gaan met het huren
van de Koornmarktkazerne in Kampen
voor de theologische hogeschool en
Kampen aan te wijzen als plaats van
vestiging voor eventuele nieuwbouw.
Eén van de redenen waarom destijds
Kampen uitverkoren werd als vesti
gingsplaats voor de predikantsopleiding
was het feit dat deze stad geen ge
meentelijke belasting hief: een niet te
verwaarlozen bijkomstigheid voor de
met weinig traktement verwende aan
staande leraren der school. Overigens
berichtte de Zutphense kerkeraad aan
de synode van 1854, dat boter in Kam
pen belangrijk duurder was dan in
Zutphen en dat je er ook veel minder
groenten en vruchten kon krijgen
en of de theologische school maar
niet beter in Zutphen gevestigd kon
worden. aldus het gereformeerde
blad „Kerkinformatie”.
In het curatorenrapport voor de sy
node van 1971 geen verhalen over
belasting of boter. Wél blijkt dat men
met z’n voorstel om in Kampen te
blijven, niet over één nacht ijs is
gegaan. Niet minder dan vijftien crite
ria zijn „nauwkeurig onder de loep
genomen”, zoals het studieklimaat, het
woonklimaat, het leefklimaat, de mo
gelijkheden tot interdisciplinair contact
enz. Verder hebben curatoren de men
sen van de hogeschool gevraagd wat ze
Er zijn priesters, zo schrijft hij, die
tevreden zijn met de structuur van de
Amerikaanse parochiepriester, dat wil
zeggen sacramenten uitdelen, geld in
zamelen en een katholieke school
draaiende houden.
„Men zou wrange dingen kunnen
denken bij het feit dat in de voormali
ge synagoge te Pretoria een deken van
ae anglikaanse kerk terecht moet staan
op beschuldiging van pogingen tot ge
welddadige omverwerping van de
Zuidafrikaanse regering. De rechtzaak
tegen de deken van Johannesburg,
Conville Aubie Ffrench Beijtagh, heelt
dan ook belangstelling gekregen in de
gehele wereldpers”.
De stichting Oecumenische hulp aan
kerken en vluchtelingen heeft zoals
gemeld nu haar gironummer (5261,
„Deken Johannesburg”) voor de (mede
wegens de omgekeerde bewijslast)
kostbare verdediging van de deken
opengesteld.
Voor het eerst in de geschiedenis
ontvangen de leden van de generale
synode van de Gereformeerde Kerken
een volledig verslag van al het werk
dat door de zending wordt verricht.
Tot nu toe behoefden alleen de Gene
rale Deputaten voor de Zending ver
slag uit te brengen. Maar hun verant
woordelijkheid betrof slechts een klein
onderdeel van het totale werk, met
name de theologische opleiding over
zee.
Namens Septuagint hebben de her
vormde predikanten J. Lugtigheid te
Hem-Venhuizen en J. Vuijst te Zeist
een stuk opgesteld, waarin zij zeggen:
„Wij zijn ontgoocheld omdat voor ons
gevoel het moderamen niet slechts een
knieval heeft gedaan voor „de mach
ten” maar zich zo ook verslingerd
heeft aan die machten. Het moderamen
van de hervormde kerk heeft de groot
ste beleidsfout sedert jaren gemaakt
toen men besloot zich tegen de opzet
van Kosmokomplot te richten in plaats
van tegen de leugencampagne van De
Telegraaf
Ten aanzien van de vrijheid van
meningsuiting merkte hij op dat er in
Per 1 april 1971 waren er 62 zen-
dingsarbeiders overzee aan het werk,
drie waren met verlof in Nederland,
acht waren nog in opleiding, terwijl
voor vier posten nog mensen gezocht
werden.
Oriëntatie-1971 is een uitgave van
het Zendingscentrum te Baarn in op
dracht van de Raad van Samenwer
king en de Generale Deputaten voor de
Zending. Het kan verkregen worden
door f 4,75 te storten op giro 215600 ten
name van het Zendingscentrum, Baarn
onder vermelding: „bestelling Oriënta-
tie-1971.”
In de
komende herstructurering, het totale
zendingswerk vallen onder de directe
verantwoordelijkheid van de synode,
die dan ook de leden van het nieuwe
Centrale Orgaan zal benoemen. Zover
is het nog niet. Wel bestaat er reeds
een Voorlopig Centraal Orgaan, maar
dat is niet door de synode benoemd.
-
De theologische hogeschool
Kampen.
wordt besteed
gulden in West-Pakistan, 570.000
Rwanda, 340.000 in Argentinië
570.000 in Brazilië.
De noodzakelijkheid bij te dragen in
de proceskosten van de 59-jarige de
ken, die op 20 januari j.L werd gear
resteerd en die tenslotte werd beschul
digd op grond van de „wet tegen het
terrorisme” (met overwegend omge
keerde bewijslast) is door prof. dr. J.
Verkuijl, Vrije Universiteit te Amster
dam en prof. dr. H. A. M. Fiolet,
secretaris van de Raad van Kerken in
Nederland, onderstreept in een geza
menlijke oproep. Zij beginnen deze
omroep met;
Vooruitlopend op de
ontwikkeling besloot de
reeds een verslag te schrijven waarin
alle onderdelen van het werk ter spra
ke komen. Omdat de synode voor het
eerst bij het gehele werk betrokken
wordt, gaat aan het verslag een be
leidsnota vooraf, die in opdracht van
de bestuursorganen van de zending
werd geschreven door dr. J. C. Gilhuis.
Volgens deze nota zal de aandrang
van de Indonesische Raad van Kerken
om Indonesië te beschouwen als één
zendingsterrein positief gewaardeerd
moeten worden. De consequenties er
van zullen echter grondig doorgespro
ken moeten worden met de kerken in
Indonesië waarmee wordt samenge
werkt.
wordt daardoor
-1.
