De pastoor van Spijkenisse wil geen
de Contestatie
tractement meer van de parochie
over
BOEKEN OVER VREDESWIL, GEWELD EN SOLIDARITEIT
Gesprek met H. Algra
„Vrouw moet diaken kunnen worden"
Nieuwe
uitgaven
Commissie van goede diensten moet
Stichting tegen
woningnood
De macht van
het gebed
de problemen gaan oplossen
ft
14
ZATERDAG 30 OKTOBER 1971
Erbij
zo
Verheven woorden
De Vredesweek is weer voorbij.
Maar is dat een reden om nu maar
weer in te slapen? Bij de organisa
toren van deze week zit juist de
bedoeling voor om de boog het ge
hele jaar gespannen te houden.
Dat kan onder meer als men in
deze tijd regelmatig de verschil
lende uitgaven nog eens ter hand
neemt die ter gelegenheid van de
Vredesweek zijn uitgegeven.
(Van onze correspondent)
SPIJKENISSE Op het oog wordt de r.-k. Emmausparochie te Spijke
nisse (nieuwbouwstadje met 30.000 inwoners) verscheurd door innerlijke
twisten. De pastoor wil geen tractement meer van de parochie en heeft
er een baan bij gezocht (27 uur categese aan het Veurscollege te Leid-
schendam). Het kerkbestuur heeft per 1 september ontslag genomen. De
deken van Rotterdam zit een commissie van goede diensten voor, die een
en ander moet opkalefateren.
Enige tijd geleden drukten we
een gesprek af, dat onze mede
werker Rik Valkenburg had met
de bekende reformatorische voor
man H. Algra. Tijdens dit gesprek
dook onder meer het modewoord
„Contestatie” op. Dit „getuigen en
masse” werd aanleiding tot een
vervolggesprek, dat we hierbij af
drukken:
Nieuwe mogelijkheden
's
1
hr»i W
'!P,' gfa#*'
Kan ieder dat?
H. ALGRA
19e
P. WESSELING
Rik Valkenburg.
wtAAAAAAA/uïAAAAiMMtAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAfaAA*AAAAAAAAAAAAAA*AAAAAAJMusAAAAAAJMMus»iuMuu>M«..« m w flfvvvw%AftnftfwvwinnftnnnfvviHfMvv>n/innjw
(Van onze redactie in Amsterdam)
Is een van beide primair?
Ze zijn van gelijke waarde.
En de pastoor, 54-jarige Piet Wesse
ling, zegt met een pseudo-tragische
blik in de ogen: „Ik heb één fout
gemaakt: ik heb geen rekening gehou
den met de mensen die nooit in de
kerk komen. Tja.
Illustratie uit „Eens brachten de
moeders”.
Dat men daarmee aankomt lijkt me
meer een gebrek aan vermogen om de
ware bedoeling te formuleren. De pas
toor is nooit een organisator geweest.
Hij heeft niet de handigheid van alle
dag, die zo’n oude pastoor wel heeft.
En in de moderne tijd?
Een christen NU, getuigt van wat
hij gehoord heeft. Gehoord uit de bij
bel.
Hij beloofde er elke dag in te zullen
lezen. Toen hij daar op zichzelf terug
geworpen werd deed hij de ontdek
king: Hé, dit boek lijkt wel speciaal
voor mij geschreven te zijn. Na deze
„persoonlijke ontmoeting” gaat zo ie
mand er van getuigen.
Ja. Het wordt gegeven! Er staat: Ik
zal Mijn Geest uitstorten op alle vlees.
Alle soorten mensen dus. Minder-be-
gaafden, zwakbegaafden, ja de meest
eenvoudige kan het, want de Heilige
Geest geeft er de kracht en het vermo
gen toe. Maar dan ieder op eigen wijze,
uiteraard.
hoofdmoot is een verzameling gegeven»
over de situatie in de verschillende
landen. Maar we refereren hier vooral
aan de verklaring van het congres, die
voorin het boek is opgenomen. Hierin
wordt gezegd dat op de assemblee het
vrije woord heeft geklonken van men
sen, die in hun eigen land door rege
ring en kerk tot zwijgen worden ge
bracht. De deelnemers zeggen dat zij
zich verbinden met al degenen die in
de wereld willen bouwen aan gerech
tigheid en vrede middels een keuze en
inzet voor politieke actie. Zij verbinden
zich met alle christenen om in onszelf
en in de kerk alle vormen van macht
te ontmaskeren en te bestrijden.
En in het boek wordt dan gezegd dat
in deze verklaring dóórklinkt hoe tij
dens het congres een harde botsing van
ideologieën kon uitgroeien tot een die
pe onderlinge verbondenheid en solida
riteit.
Het gaat dus om een idee?
Meer dan dat. Er zit een persoonlijk
element in. Een persoonlijke ontmoe
ting vanuit de bijbel met de Auteur
van het Woord. We getuigen dus niet
van een idee, maar van een persoon.
Namelijk God. Die persoon en persoon
lijke relatie is in de bijbel verweven.
Hoe bedoelt U?
Een dienstplichtig militair in Indië
ontving van zijn verloofde een bijbel.
Om de moeilijkheden op te lossen
heeft Wesseling zich selfsupporting ge
maakt. Maar niet nadat men hem op
een warme avond in mei in een open
bare vergadering ervan had beschul
digd eens in 1967 de opbrengst van een
collecte te hebben achtergehouden.
Wesseling: „Gewoon grote onzin”.
Deken drs. A. J. van Oosterom: „Het
is een vreemde, vervelende zaak. In
woorden en louter verbale oplossingen
verwacht, maar maatregelen die leiden
tot werkelijke veranderingen.”
De werkgroep van de Willibrordver-
eniging zegt niet in te zien waarom al
degenen die een bestuurlijke taak in de
kerk vervullen, ambtsdragers (pries
ters) moeten zijn. „Naast priesters en
bisschoppen kunnen deskundigen en in
geloof geëngageerde leken op de ver
schillende niveaus tal van bestuurlijke
taken op zich nemen, en juist hier
liggen voor vrouwen nieuwe mogelijk
heden.”
„Opvallend is, dat in pauselijke toe
spraken soms in bijna lyrische be
woordingen over dë verheven taak
en de supreme waardigheid van de
vrouw, bovenal vertegenwoordigd in de
Moedermaagd Maria, wordt gesproken.
Maar de belemmeringen voor een fei
telijke realisering van gelijke verant
woordelijkheid worden niet weggeno
men. Het blijft bij verheven woorden
en enkele symbolische daden.”
De werkgroep zegt, dat waar echt
democratische verhoudingen aanwezig
zijn, men nuchter en reëel over de
vrouw spreekt. „Vandaar dat in de
katholieke kerk de ideologische ver
heerlijking van de vrouw steeds meer
wordt ervaren als een vorm van laten
te discriminatie, die schadelijker is dan
openlijke discriminatie.”
Getuigt men met het woord of met
de daad?
Het één kan niet zonder het ander.
Als het woord niet gedekt wordt door
de daad, heeft het weinig of geen
getuigende kracht. De daad zonder het
woord heeft ook geen getuigende
kracht, omdat zij geen „adres” heeft.
Niet gericht is.
ELK, weekblad van de Evangeli
sche Lutherse Kerk, vond in een
oud blad wat een Amerikaanse jon
gen schreef over de buitenlandse
politiek van Engeland:
„Afrika is een Britse kolonie. En
geland is er op de volgende manier
in geslaagd dit te bereiken. Men
stuurt er een zendeling op uit om
een bijzonder rijk, mooi, vruchtbaar
deel van de aarde op te zoeken. Als
hij daar is aangekomen, verzamelt
hij de bewoners om zich heen. „La
ten we bidden” zegt hij dan. En als
dan alle aanwezigen de ogen geslo
ten hebben, hijst hij de Engelse
vlag omhoog”.
Een houten noodkerk werd geleend
van het bisdom en Wesseling liep van
stapel. Om de mensen „wat informatie
te geven” en om de diensten wat
aantrekkelijker te laten verlopen be
gon hij gastsprekers uit te nodigen:
Godfried Bomans, Hans van Mierlo,
Huub Oosterhuis en Luns. Wesseling:
„Ik kende nog wel wat mensen en ik
dacht: die mensen hier gaan niet zo
gauw naar Rotterdam voor dit of voor
dat. Dus dan halen we het hierheen.
Luns alleen moest op het laatste mo
ment afzeggen. Vanwege de begrafenis
van Eisenhower, herinner ik me. Maar
hem zou ik nu ook niet meer vragen,
hoor”.
Nooit is het alleen maar een acade
mische beschouwing over dingen bui
ten ons, steeds weer ontdekt men zijn
eigen verantwoordelijkheid. Zo wordt
in hoofdstuk zestien nog eens het ex
periment aangehaald, dat Stanley Mil-
gram een aantal jaren geleden deed
met een aantal proefpersonen, die ter-
widle van een „belangrijk wetenschap-
In het kader van nieuwe uitgaven
wijzen we ook op de internationale
informatie rond het congres in Am
sterdam, die Septuagint nu heeft gepu
bliceerd onder de titel „Solidariteit ge
zocht”. Dit „congres van solidaire
christenen” verenigde 350 mensen uit
36 landen, bijeen in Amsterdam van 28
september tot 4 oktober 1970. De
Meneer Algra, waarvan moet men in
eerste instantie getuigen?
Dat is een heel interessante vraag.
Het Griekse Martyr (forensich) ge
tuigen voor de rechter van datgene
wat ik gezien en gehoord heb. Zo
getuigden ook de apostelen van wat zij
gezien en gehoord hadden.
toch steeds moeten zorgen bij zijn
acties te beantwoorden aan de wens
van de „zwijgende meerderheid”. En of
dan een echte vredespolitiek op de
duur mogelijk is?
Tenslotte maken we nog gewag van
„Het geld van de kerk”, een boek van
Daniël de Lange, die een beschouwing
geeft over de (financiële) meelevend-
heid van de staat met het (budgettaire)
wel en wee der kerken. Hij behandelt
het voorstel van de staatscommissie-
Van Walsum inzake staatssubsidie van
ongeveer 15 percent van alle grotere
kérken en het voorstel van minister
Witteveen tot afkoop van de histori
sche rechten van enkele kerken. Daniël
de Lange vraagt zich af waar het op
de toekomst van de Heer der Kerk
gerichte geestelijk samenleven het
meest mee is gediend, en laat daarbij
ook tal van andere deskundigen aan
het woord.
wordt navrant weergegeven in „Gha-
nixondi” over een president, die graag
een vredespolitiek wil voeren, maar dit
alleen maar kan doen, als hij wordt
herkozen. En hoe kan men herkozen
worden als men een dergelijke politiek
voert? Het hoofdstuk is natuurlijk wel
wat achterhaald, want Nixon blijkt
momenteel toch positieve acties te
kunnen ondernemen, zonder dat het
zijn kans op herkiezing aantast. Maar
daarmee wordt de grondgedachte toch
niet ontzenuwd, want de president zal
ieder geval is er nooit iets in de
privézak van de pastoor verdwenen.
pelijk onderzoek” andere mensen bij
elke fout in het uit het hoofd leren
van woordjes elektrische schokken
moesten toedienen. De bereidheid om,
zij het na veel aandrang, in het belang'
van de wetenschap door te gaan met
het pijnigen van medemensen bleek
onstellend te zijn.
Ook wordt nog eens ingegaan op een
recent onderzoek onder Nederlanders
over het gebruik van gewelddadige
middelen in de opvoeding. Zij, die hier
het meest gewelddadig waren bleken
dat ook te zijn in de beoordeling van
internationale situaties.
En het dilemma van de staatsman
AMSTERDAM. Vrouwen moeten
in de Rooms-Katholieke Kerk tot dia
ken gewijd kunnen worden en er is in
de kerk een studie wenselijk naar
concrete voorwaarden voor een pries
terwijding van de vrouw. Bijbelse of
dogmatische argumenten bestaan er
niet tegen. Verklaringen van onder an
dere deze inhoud zijn uitgegeven en
worden onder meer ter kennis ge
bracht van de bisschoppensynode in
Rome, door de werkgroep „Samenwer
king man en vrouw in de kerk” van de
St. Willibrordvereniging in Driebergen.
In de verklairingen wijst de werkgroep
op vernieuwingen die in vele landen al
in praktijk worden gebracht: mannen
en vrouwen die samenwerken in pasto
rale raden op parochieel, dekenaal en
diocesaan niveau, vrouwen die optre
den als lector en acoliet in de eucha
ristieviering, en die helpen communie
uitreiken jongens en meisjes die in
jongerendiensten een gelijk aandeel in
de liturgische viering hebben en die
dat zelf als vanzelfsprekend ervaren.
Een aantal vrouwen fungeert als
pastoraal werkster of als catecheet in
onderwijs en in de vorming van vol
wassenen, aldus de werkgroep. Vrou- -
welijke religieuzen vervullen taken als
parochie-assistenten. De werkgroep
vindt het echter hard nodig dat men
komt tot een duidelijk omschrijven
van hun pastorale bevoegdheden en
hun rechtspositie. ,,Er zouden hierom
trent landelijke afspraken moeten ko
men, zodat dit pastorale werk een
beschermde functie in de kerk wordt.”
Van de bisschoppensynode, die op
het ogenblik in Rome aan de gang is,
worden daarom „geen welwillende
Het contact met de overige leden
van het kerkbestuur (pastoor plus vier
man) verliep stroef nadat men de hou
ten noodkerk verliet en voor 10.000
gulden per jaar tijd huurde in de
nieuwe gereformeerde kerk. Wesseling:
„Het ging er gewoon om: moesten we
zo gauw mogelijk de schuld aan het
bisdom afbetalen of moesten we in de
eerste plaats aan het parochiewerk
denken?”
„Een van de grootste noden voor
miljoenen Amerikanen is het woning
vraagstuk”, zegt John Vanderbeck te
Valley Forge, Pa, president van de in
1968 gestichte American Baptist Servi
ce Corporation. Deze stichting van de
American Baptist Convention, stelt
zich ten doel om op een niet winstge
vende basis goedkope woningen te bou
wen. De stichting is op het ogenblik
reeds betrokken bij 274 bouwprojecten
met een totale begroting van 587 mil
joen en is daarmee de grootste niet-
commerciële woningbouw-organisatie
van de Verenigde Staten.
De stichting is thans bezig met een
groot complex in de hoofdstad Wash
ington. Als de plannen zijn gereali
seerd zal een zeventien verdiepingen
tellend gebouw zijn verrezen ter waar
de van 30 miljoen, waarin vierhon
derd goedkope flats, 480 bedden voor
verpleegden en 400 tot 600 apparte
menten voor bejaarden.
Toelating van vrouwelijke diakens
en bestudering van voorwaarden voor
een priesterwijding van de vrouw.
De werkgroep verwijt de kerk dat in
kerkelijke uitspraken de leer van de
menselijke en christelijke gelijkwaar
digheid van man en vrouw wordt
voorgehouden, maar dat de tegenstel
ling tussen leer en praktijk blijft
voortleven.
Vond u
getuige?
Inderdaad. Hij kwam op voor een
rechtvaardige zaak en hij gaf daar zijn
leven voor.
En Vorster (voor rassenscheiding)?
Nee, die kan ik geen getuige noe
men. Daar ligt de zaak anders. Voor
eigenbelang kan men geen getuige ge
noemd worden. Apartheid is trouwens
ook onbijbels.
Men wil uit de contest-gedachte, een
homofiel-huwelijk inzegenen, als getui
genis (in de R.K. kerk). Vindt u deze
man inderdaad een getuige?
Met de beste wil van de wereld kan
ik iets dergelijks niet een getuigenis
noemen. Een homofiel „huwelijk” is
geen huwelijk.
Zijn de kabouters getuigen?
Niet in de zin, waarin ik zo straks
een getuige heb gedefinieerd.
Maar Würmbrandt kan toch zeker
wel een getuige genoemd worden,
vindt u niet?
Zonder voorbehoud; Ja!
Kunt u Mc.Intire van de I.C.C.C. ook
een plaatsje geven in de rij van getui
gen?
Ik heb hem nooit gezien of gehoord,
maar ik houd hem voor een broeder,
die mee wil getuigen tegen de looche
ning van geopenbaarde waarheden.
Zou u willen getuigen voor terug
keer tot behoudende opvattingen?
Nee, maar wel Paulus nazeggen:
Beproeft alle dingen en behoud het
goede.
Wie vindt u de allergrootste getuige?
Mensen kunnen slechts stamelende
getuigen zijn, die nazeggen wat zij
gehoord hebben. De Heilige Geest is De
Getuige. Hij getuigt met onze geest, dat
wij kinderen Gods zijn.
Heeft u hierover een slotopmerking?
„Alles wat gezegd moet worden is
al gezegd.” Dat schreef een Fransman
in de vorige eeuw Hij bedoelde dat
(vrijwel) altijd, als het schijnt, dat er
nieuwe dingen worden gezegd, het in
werkelijkheid een herhaling is. Soms
een herhaling, die broodnodig is, zeg ik
erbij.
Zo bladerden we deze week nog eens
door de uitgave „Met alle geweld”. Als
men de verschillende hoofdstukken
grondig leest in de Vredesweek zelf
is de toevloed zo groot, dat de indruk
wel globaal moet zijn wordt men
getroffen door de sterk persoonlijke
benadering in dit kleine, maar o
expressieve boekje.
Heeft het zin te getuigen in protest
marsen, provocaties? Zo ja, is dat on
begrensd?
Het kan zin hebben voor een be
paald doel openlijk te contesteren
getuigen) om iets te bereiken, mits het
de openbare orde niet verstoort. Er
zijn zeker grenzen. Er worden ook heel
wat provocaties gehouden die mijns
inziens het doel niet dienen.
Geconstateerd wordt, dat de vrouw
binnen de Rooms-Katholieke Kerk
rechtens en feitelijk een tweederangs
plaats inneemt. Herwaardering van de
positie van de vrouw in de kerk houdt
praktisch in:
Vorming van vrouwen tot actieve
medeverantwoordelijkheid en volledige
deelname in het leven van de kerk op
basis van gelijkberechtiging,
Opleiding en aanstelling van bekwa
me vrouwen voor alle beleids- en be
stuursorganen in de kerk,
Bevordering van theologiestudies
door de vrouw, mits dan ook gelijke
mogelijkheden in alle onderwijstaken
in de theologie,
Herziening van talrijke liturgische
teksten en kerkrechtelijke canons die
de vrouw discrimineren,
Dan voelen veel mensen zich in de
steek gelaten”.
Wesseling (ooit degene geweest die
het klaarspeelde dat de NOS exclusief
een interview had met de aftredende
kardinaal Ottaviani, wat zelfs de RAI
niet lukte) weet uit een enquête („Ge
houden toen ik een weekeinde naar
Parijs was”) dat meer dan 90 percent
van de parochianen hem niet willen
missen. Bovendien bevindt zich onder
de wekelijkse 500 kerkgangers een
flink aantal belangstellenden van ver
buiten Spijkenisse.
Hij zegt: „Het zijn inderdaad de
mensen die niet in de kerk komen.
Maar die zie je anders ook nergens. Ik
heb bijvoorbeeld het lof af geschaft.
Heleboel mensen boos. Nou goed, zei
ik, dan het Lof op vrijdagavond. Maar
er kwam geen mens Toen ik hier pas
was zei men: „Waarom is er niet
iedere dag mis”. Men was zeer boos. Ik
zei: goed, ik ga eens 14 dagen iedere
dag mis lezen. Mooi dat ik daar iedere
dag in m’n eentje in die kerk stond”.
De Bijbelkioskvereniging is present
met een klein boekje van ds J. J.
Poort, die in Haarlem nog legerpredi-
kant is geweest, „Eens brachten de
moedersHet is een beschouwing
over Marcus 10: 13-16. Achtereenvol
gens neemt de schrijver de discipelen,
die niet wilden, de moeders die niet
mochten de kinderen die niet konden,
onder de loep. Ds Poort schrijft leven
dig en dat komt ook in dit boekje, dat
door zijn driedeling en aanpak het
karakter heeft van een uitgebreide
preek, tot uitdrukking.
Het werkje is overigens niet uitslui
tend tot moeders gericht, maar ook tot
vaders en eventueel kinderen.
„Het is een geschiedenis van twintig
eeuwen terug”, schrijft ds Poort, „maar
de kinderen zijp vandaag, de dag nog
even onmachtig- Jezüs te fleren kennen
als toen. En de kerk van 'tegenwoordig
fungeert vaak nog evenzeer als barri
cade tussen Jezus en zoekende mensen
als hindernis, als toen. Maar ik hoop,
dat u bij het lezen niet alleen' zult
zeggen: hé, die kerkmensen zijn de
eeuwen door toch bitter weinig veran
derd of dat u zegt: de jeugd van toen
was ook al de dupe, maar dat u
misschien ook zegt' en Goddank is
Jezus ook dezelfde gebleven.” Aldus ds
Poort, die zijn boekje met sprekende
illustraties heeft gelardeerd.
Heeft V een voorbeeld?
In mijn boek „Wonder der
eeuw” verhaal ik van een dorp in
Friesland. Daar was een oude man die
belijdenis getuigenis) van zijn ge
loof wilde afleggen. De dominee stelde
hem verschillende vragen uit het cate-
chisatieboekje De man antwoordde
steeds met: Dat kan ik u niet zeggen.
Waarom wil je dan belijdenis doen?
vroeg de predikant tenslotte. Toen zei
de oude baas: „De Heare is mij to folie
mansk wurden.” (te sterk geworden).
Jacob heeft dat aan de Jabbok onder
vonden.
Zijn komst naar Spijkenisse, vijf i
jaar geleden, betekende ook de oprich
ting van de parochie ter plaatse. Wes
seling, tot dan voornamelijk bezig ge
weest met de vorming van jongeren
(„Ik deed als een der eersten het
boordje af”) wilde „wat persoonlijk
contact”.
„Met alje geweld”, een werkboekje voor
de vrede, uitgave Interkerkelijk Vredesbe
raad, Parkweg 20a, Voorburg.
„Solidariteit gezocht”, uitgave Gooi en
Sticht n.v., Hilversum.
„Eens brachten de moeders uitgave
Bijbel Kiosk Vereniging, Hooldstraat 55,
Driebergen.
„Het geld van de kerk” door Daniel de
Lange, uitgave Bosch en Keunlng in samen
werking met het Oecumenisch Actiecentrum.
KEES MAAS
Martin Luther King een
WNtll
fa
■ik
