Mathilde Willink:
MENSEN ZONDER
KINDEREN MOETEN
KINDERBIJSLAG
KRIJGEN
bedrijfsleven
Huismoeders
weer
iTROUWj
Vrouwelijkheden
in
MHH
VAKOPLEIDING VOOR GEHUWDE VROUWEN
I
A Hi
f
19
ZATERDAG 30 OKTOBER 1971
Erbij
3
PONNIE
SCHEIDING
OUDE TIJD
SUèDE
GRIEZELEN
KLEUR
FAMILIEDOKTER
(Van een medewerkster)
Vaderfiguur
Belastingwee
Ochtend
Amusant
1
I
AMSTERDAM Zeeuwse
Mathilde Willinkde Doelder,
de 31-jarige vrouw van de Am
sterdamse magisch-realistische
schilder Carel Willink, is altijd
en overal het stralende middel
punt. Bij modeshows, toneelpre-
mières, popconcerten, ballet
voorstellingen, openingen van
exposities en feesten. Mathilde
(lang engelenhaar, constant een
blij-verbaasd gezicht en altijd
een prachtig nieuw gewaad) is
er met haar Carel die op de
achtergrond, maar belangstel
lend de douche van aandacht
ARNHEM Tweeëntwintig
Arnhemse huisvrouwen hebben
één van de uitdagingen van deze
tijd aangenomen: ze leren na een
aantal huwelijksjaren een vak dat
voor hen geheel nieuw is. Sinds
enkele weken volgen ze in een con
fectiebedrijf in de Gelderse hoofd
stad een speciale opleiding tot
modinette. Hun leeftijden lopen
sterk uiteen: van omstreeks twin
tig tot ongeveer vijftig jaar. „Maar
de vrouwen tussen veertig en vijf
tig jaar vormen wel de grootste
groep”, zegt de heer P. van Dore
malen, personeelschef van het des
betreffende bedrijf, de n.v. P. Mut
saerts en Co, fabrikanten van
dameskleding.
V7VWWWWWVWWWWWWWWWWW\AAAA
MATHILDE EN CAREL WILLINK
(Van onze Amsterdamse redactie)
i
mogen de cursisten zelf iets maken.
Dat gebeurt in werktijd, met materia
len die goedkoop ter beschikking wor
den gesteld”.
Vestdijk,
door.
de reden dat haar vader in te
genstelling tot haar moeder nooit
iets over haar liefde heeft gezegd.
Misschien omdat hij vond dat Wil
link zich had bewezen. Vader vond
het nooit goed als ik vroeger met
vriendjes van eigen leeftijd uitging.”
TERUGKOMEND op haar jeugd
zegt Mathilde dat ze in Temeuzen
EEN OP elke vier huwelijken in de
Verenigde Staten eindigt vandaag-de-
dag in een echtscheiding. Het aantal
huwelijken dat tijdens de afgelopen
jaren is gesloten en nu alweer ontbon
den wordt stijgt op het ogenblik zeer
snel, vooral in de grote dichtbevolkte
steden langs de westkust. Het geboor
tecijfer in de VS is tijdens de afgelo
pen halve eeuw met bijna de helft
teruggelopen, aldus Ladies’ Home Jour
nal.
zondagmiddagen komen vaak hele ge
zinnen naar hét enge bedrijf van Dra
cula en de zijnen kijken.
IN ZO’n NEGENTIEN miljoen Ameri
kaanse gezinnen wordt elke week ge
keken naar de tv.-belevenissen van dok-
zo’n pakket zitten de voorgesneden en
geverfde stukken suède en het materi
aal waarmee ze in elkaar moeten wor
den gezet. Volgens een tip in McCall’s
is zo’n zelfgemaakte suèdegarderobe
bijna de helft goedkoper dan de kant
en klaar gekochte kleding.
GEBREK AAN geschoold personeel
is het probleem dat levensgroot op de
achtergrond van dit experiment staat.
Mutsaerts is een van de eerste confec
tiebedrijven in Nederland die dit pro
bleem tracht op te lossen via een,
door de overheid financieel, gesteun
de, vakopleiding voor gehuwde vrou
wen die weer willen gaan werken en
bovendien bereid zijn zich in een vak
te laten scholen. Het experiment is nog
pril, over concrete resultaten kan nog
weinig zinnigs worden gezegd, maar één
ding staat vast: aan animo van de zijde
der deelneemsters ontbreekt het tot nu
toe niet.
VROUWEN griezelen graag, althans
in de bioscoop. Weekblad Elle meent
dit te mogen afleiden uit het feit dat
in enkele erkende „griezel-theatertjes”
in Parijs steeds meer vrouwen ver
schijnen. ook zonder mannelijke bege
leiding. Want (zo zeggen sommigen van
hen) wat is er opwindender dan een
nachtmerrie die men vrijwillig onder
gaat, temeer daar men weet dat het
geen echte nachtmerrie is?
VRIJWEL ALLE gehuwde vrouwen
die zich voor de opleiding hebben aan
gemeld zijn part-time werksters. Het
betekent dat ze halve dagen werken en
dat de vakopleiding die ze in dit con
fectiebedrijf volgen, een jaar zal duren.
Vrouwen die bereid zijn hele dagen te
werken kunnen de opleiding in een
half jaar afmaken. Die opleiding valt
uiteen in een theoretisch en een prak
tisch gedeelte.
De theorie omvat een zekere hoe
veelheid artikelenkennis, bedrijfsken
nis, machinekennis en beheersing, ken
nis van sociale wetgeving.
„DE PRAKTIJK beoogt de vrouwen
op te leiden tot complete naaisters. Ze
leren het produkt maken dat wij ver
vaardigen en dat zijn in hoofdzaak
damesmantels”, zegt de heer Van Dore-
malen. „Daarnaast maken we japonnen
en damespantalons. Eén dag per week
HIJ VINDT een ander facet van het
verschijnsel werkende vrouw op het
ogenblik eigenlijk wel zo belangrijk:
de noodzaak van een goede informatie
over de belastinggelden die de gehuw
de werkende vrouw vroeg of laat moet
betalen. De gesprekken met getrouwde
vrouwen die weer willen gaan werken
hebben hem sterk de indruk gegeven
dat het gros der gehuwde werklustige
vrouwen rondloopt met de gedachte
dat ze hun toekomstige werk groten
deels „voor de belasting” gaan verrich
ten.
MATHILDE SPERT plotseling de
ogen. Ziet tegen het raam een grote
bromvlieg: „Daar ben ik bang voor.”
Ze praat over piloten en ruimte
vaarders. Zegt serieus dat „einde-
beroepen” voor zichzelf te vinden.
Haar man, met thee binnengeko
men, kan het nauwelijks geloven.
Hij heeft boven in het atelier net
een paar uur geschilderd. Het on
derwerp is opeens weer „kleren”.
Carel Willink zegt: „Ze vindt het
leuk betrapt te worden. Ze voert
wel eens een showt je op om een
extra-jurkje in de wacht te slepen.
Dat heb ik direct door.” Mathilde
schaterlacht. Dat doet ze veel en
het staat haar. Carel glimlacht. Met
en om elkaar hebben ze geweldig
veel plezier. Dat plezier in het leven
is misschien wel de basis van hun
relatie, een heel bijzonder huwelijk.
EN MATHILDE over Willink (zo
noemt ze hem, of „Momie”): „Hij
vindt me een gek wezen. Amusant.
En geestelijk niet te veeleisend. Als
ze iets ten nadele van hem zeggen,
word ik duivels. Ook al is het waar.
Ik ga uit van de bescherming van
mijn man. Vroeger zag ik alles
zwart-wit. Willink heeft me geleerd
de dingen wat objectiever te beoor-.
delen. Hij is cynisch. In het begin
moest ik wel wennen aan zijn rela
tieve kijk op de dingen. Hij kan
goed plagen. Hoe meer levenserva
ring hoe mooier ik het vind. Neem
LIEFHEBSTERS van het aloude
„ponnlehaar” kunnen de haartjes weer
volop over het voorhoofd laten groeien.
De voorhoofdsfranje keert terug in al
lerlei uitvoeringen: luchtig gekruld,
sluik opzij geborsteld (waarbij soms
het ene oog gedeeltelijk wordt bedekt),
of op de kinderlijke manier recht afge
knipt vlak boven de wenkbrauwen.
Daarbij allerlei mogelijkheden voor het
achterhaar: opgestoken, kort en glad in
de nek, halflang (vaak „vierkant” afge
knipt) of schouderlang.
KLEUREN beïnvloeden niet alleen
het humeur en de arbeidsprestatie,
maar (volgens sommige psychologen in
kleurenzaken) ook de eetlust. Wie geen
veelvraat wil worden, moet de muren
van de eetkamer in zachte lila of pur
peren tinten schilderen, maar vooral
geen perzikkleur. Deze schijnt enorm
stimulerend op de eetlust te werken.
ZIJ KOOPT sinds jaren geregeld
bij de Amsterdamse couturier Dick
Holthaus. Ook bij Frank Govers.
Ze gaat ook naar een Chi
nees meisje (Fong Leng) in de P.
C. Hooftstraat dat kleren uit Lon
den importeert: precies wat Mathil
de zoekt. Ze koopt geen kleding in
het buitenland. Van een korte Lon-
dense vakantie kwam ze onlangs
zonder een jurk terug, maar ze had
wel alle boetieks bekeken.
ZE HEEFT altijd een jurk die
niemand heeft: „Ik ben altijd op
mooie kleren gesteld geweest. Met
mijn zusjes kocht ik vroeger in
Knokke en Gent. Ik vind het leuk
als de mensen naar me kijken.
Soms een beetje vervelend, maar
het zou nog vervelender zijn als ze
niet zouden kijken. Ik heb wel de
neiging te overdrijven, maar daar
accepteer ik ook kritiek op. Ik houd
van bepaalde uiterlijkheden zolang
Willink zich niet ergert. Hij heeft
zich ook altijd bij-de-tijd gekleed.
Hij voelde zich nooit zo thuis in
conventionele kleding. Ik zal tot
mijn dood mijn uiterlijk niet verge
ten.”
„ZONDER NU meteen hoera te wil
len roepen over het huidige belasting
stelsel geloof ik toch wel dat dit on
derwerp erg in de negatieve sfeer
wordt getrokken”, zegt personeelschef
Van Doremalen. „De vrouwen hebben
over het algemeen een opvallend nega
tieve mening over zulke belastingza
ken. Ze rekenen gewoon nergens op.
Maar als je erover gaat praten blijkt,
dat ze er vrijwel helemaal niets van
weten. Ik geloof dat vanuit de bedrij
ven wel iets kan worden gedaan aan
een betere voorlichting aan de gehuw
de werkende vrouw over belastingza
ken. Al wijs je ze alleen maar op de
mogelijkheid om eens advies te vragen
aan een deskundige op dit gebied, die
ze kan voorrekenen wat ze als gehuw
de werkende vrouwen van de belasting
kunnen verwachten”.
ZELFS OP de expositie in Ant
werpen, waar bijna 30 van Willinks
imaginair-realistische schilderstuk
ken in het Museum voor Schone
Kunsten hangen, is Mathilde het
middelpunt. Er hangen drie schil
derijen waarop zij nadrukkelijk
present is. Even nadrukkelijk als op
de openingsontvangst waar ze door
iedereen wordt opgenomen, want ze
I is natuurlijk de enige vrouw
in een maxi goudleren jurk met
zilveren biezen. Zo’n toilet maakt
zelfs van het exclusiefste jurkje een
zondagse huisschort. Mathilde kent
Carel Willink, nu 71 jaar, al een
jaar of tien. Toen hij haar ontmoet
te, wilde hij meteen trouwen. Zijn
vrouw Wilma, met wie hij 30 jaar
getrouwd is geweest, was toen een
jaar dood. Willink zegt nu: „Mathil
de past in deze tijd van mijn leven.
Ze verschilt essentieel met Wilma.
Wilma was meer een kameraad.
Mathilde is een mooi speelding. Het
jeugdige, de enigszins roekeloze ma
nier van zich in het leven storten
trekt me in haar. Ze is ook wat
onverschillig. Ik houd niet van
vrouwen met een kalm tempera
ment. Mijn Mathilde heeft geen in
nerlijke moeilijkheden en daar ben
ik erg blij om. Ik wil haar tegen
alle eventualiteiten beschermen.”
aan het oprichten van een speciale
boodschappendienst ten behoeve van de
werkende huisvrouwen, maar dat plan
is inmiddels in de ijskast verdwenen.
ANDERE bioscoopbezoeksters geven
toe dat ze het toch wel een véilig
gevoel vinden om in gezelschap van
een „sterke” man te gaan griezelen.
„Gruwelen verkopen goed”, zegt de ei
genaar van enkele in dit genre gespeci
aliseerde Parijse bioscopen die zijn
theaters zelfs heeft laten voorzien van
een ingang in „gruwelstijl”. Het pu
bliek is overwegend jong, maar op
HET VERDIENEN van geld lijkt
geen doorslaggevende rol meer te spe
len, al zijn die financiën natuurlijk
nooit helemaal onbelangrijk. Vaak ziet
men het zelfverdiende geld als „iets
voor eigen gebruik”, iets dat de wer
kende getrouwde vrouw het prettige
gevoel van een zekere onafhankelijk
heid geeft. Een ander (zij het mis
schien minder overtuigend) argument
om weer te gaan, werken: „Ze doen het
tegenwoordig immers bijna allemaal”.
Als reden wordt ook vaak het feit
opgegeven dat de vrouw thuis nauwe
lijks nog voor een halve dag huishou
delijk werk te doen heeft.
MOTIEVEN OM weer te gaan wer
ken en zelfs een nieuw vak te leren?
Ook het Arnhemse bedrijf heeft bij de
aanwerving en selectie van de gehuw
de vrouwen ervaren dat het „contact
buitenshuis” steeds zwaarder gaat we
gen bij het besluit om eigen huis en
haard voor énkele uren per dag te
verlaten. Personeelschef Van Dorema
len: „En dat geldt echt niet alleen voor
vrouwen die in saaie en fantasieloze
nieuwbouwwijken wonen. Over de hele
linie hoor je dat men vooral het con
tact buitenshuis erg belangrijk vindt”.
ter Marcus Welby. Het Amerikaanse
weekblad Look noemt hem „de familie-
dokter van veertig miljoen fans”. Ac
teur Robert Young, die de vertrouwen
wekkende figuur van de dokter-met-het
doorgroefde-gelaat elke week op het
scherm moet zetten, gelooft dat zijn tv.-
belevenissen niet alleen kijkers van zijn
éigen generatie, maar ook de jeugd
sterk aanspreken. Een van de geheimen
is volgens hem de gelukkige afloop van
het gros dezer doktersverhaaltjes. „Hap
py endings zijn een goed geneesmiddel.
Kijkers willen emotioneel ontspannen
worden, ze willen aan het einde een
straal van hoop zien”, aldus Welby-
Young, die veertig jaar in de showbusi
ness zit en al bijna even lang getrouwd
(met dezelfde vrouw), en vader van
vier kinderen is.
MATHILDES MOEDER nu 60
was eerst niet zo blij met Óe
situatie. Toen ze Willink ontmoette,
vond ze hem vrij aardig .Van Ma
thildes vier zusjes zitten er twee
nog op school, twee zijn getrouwd.
„Ze hebben een zwak voor Willink.
Mijn zusjes hangen erg aan elkaar.
Ze zijn degelijk. Ik ben in een
ander milieu terechtgekomen. Eens
per jaar ga ik een paar dagen naar
Zeeland”, zegt Mathilde. Ze vertelt
,door enige intimidatie” er bij haar
zusjes de wind onder gehad te heb
ben. Een vriendin (niet van haar)
herinnert zich dat de gezusters De
Doelder heel opvallende wezens wa
ren in Terneuzen. Altijd plachtten
ze goed in de kleren gestoken en
schitterend opgemaakt de stad in te
gaan. Toen al had Mathilde een
zwak voor kleding. Ze kan zich nu
uitbundig daarin uitleven. Ze zegt:
„Ik zag er aanvankelijk misschien
wat frivool uit. Maar dat is nu wel
geaccepteerd nu ik zijn toegewijde
echtgenote ben.”
VRAAG: „Je kunt goed overweg
met jongens die van je eigen leeftijd
zijn of jonger. Waarom dan een
veel oudere echtgenoot? Mathilde
antwoordt: „Een vaderfiguur is er
altijd geweest. Mijn vader was soms
jaren weg. Hij was kapitein op een
Shell-tanker. Indonesië, Japan, Chi
na. Ik bewonderde pa. Ik was ver
liefd op hem maar nooit vertrouwe
lijk. Het is allemaal wat onuitge
sproken gebleven.” Toen ze Carel
Willink net kende werd Mathilde
op zijn advies stewardess, „dan
zie je wat van de wereld”. Zegt
Mathilde: „Bijzonder aardige colle
ga’s, maar vrienden heb ik er niet
gemaakt. Op Schiphol, bij aan
komst, was ik de KLM alweer ver
geten.”
op het gymnasium, een goede leer
linge was met tienen voor Latijn.
Ze zou in Amsterdam gaan stude
ren. Ontmoette op het station de
psycholoog Bierens de Haan, toen
een vijftiger. In het Stedelijk Mu
seum zei Mathilde bij het Arka-
di'sch landschap: „De schilder is vast
al dood.” „Nee”, zei Bierens de
Haan, „Willink leeft. En hij is een
goede vriend van me.” Hij nam
haar mee naar Carel Willink. Ma
thilde ziet haar inmiddels ook
getrouwde vriend van vroeger
wel eens. „Hij noemde me herme-
lijntje. Ik schreef 'hem brieven in
het Latijn, zo van „ik sterf liever
dan dat ik word bezoedeld”, herin
nert ze zich proestend.
MATHILDE WILLINK noemt de
man die haar vader of grootvader
had kunnen zijn „een witte raaf” en
„de man van mijn leven”. Ze spreekt
nog altijd een beetje Zeeuws, maakt
van „erg” bijvoorbeeld „arrig”. In
de kamer aan de Ruysdaelkade 15
waarin de herfstzon net over het
Rijksmuseum de kamer in schijnt,
zegt ze: „Ik mag wel eens een
beetje flirten. Dat is even leuk
maar het is Willink en geen ander.
Tróuw blijven gaat bij mij vanzelf.
Eerlijk zijn tegenover hem staat
voorop. Een man als hij heb ik me
altijd voorgesteld: een superbe per
soonlijkheid die in het leven is ge-
die van Mathilde op hem over- siaagd.” Misschien is dat laatste ook
slaat met plezier over zich heen
laat gaan. De vrouw die hem
een paar jaar geleden huwde
heeft vanaf de eerste dag ver
jongend op hem gewerkt. Als ze
samen onder mensen zijn be
kijkt hij het met een lichte iro
nie Het amuseert hem, zijn blik
heeft vaak iets mild-spottends.
„DOORDAT MEN halve dagen werkt
is er kennelijk niet zo’n behoefte aan de
mogelijkheid om collectief vanuit het
bedrijf de dagelijkse boodschappen te
laten doen”, zegt de heer Van Dorema
len. „Maar het idee voor zo’n bood
schappendienst lijkt me toch wel een
aardig voorbeeld, hoe je als werkgever
vanuit de situatie kunt werken, als je
getrouwde vrouwen in het bedrijf
haalt. Een crèche in het bedrijf? Ik
betwijfel of de bedrijven zo’n dure
voorziening zelf op poten moeten zet
ten. Een crèche die qua leiding en
bezetting aan de nieuwe wettelijke ei
sen zou voldoen kost zo’n dertigduizend
gulden per jaar. Misschien zou het
initiatief voor zulke dingen van de
gemeenten kunnen komen, en dan met
bijdragen van het bedrijfsleven”.
EN LATER: „Ik houd niet van al
te intieme kennissen. Ik heb geen
grote vriendenkring. Dan versnipper
je jezelf ook maar. Ik ben passief in
vriendschappen. Neem geen initia
tief. Ik wil weten dat iemand om
me geeft.” Dat verklaart een beetje
waarom ze eerst zegt wel kinderen
te willen hebben („als Carel het
dolgraag wil”), maar als ik er later
nog eens over begin: „Ik ben geen
moedertype. Lichamelijk en geeste
lijk zou ik het moederschap niet
kunnen opbrengen. Ik houd van
kinderen zolang ze aardig tegen mij
zijn. Bovendien zou dan ieders aan
dacht naar het kind gaan. Ik vind
trouwens dat er te veel mensen
komen. Zeer benauwend. De dieren
worden steeds verder teruggedron
gen. Eigenlijk zouden mensen zon
der kinderen kinderbijslag moeten
krijgen.”
EEN NIEUWE rage bloeit op in
Amerika: vrouwen maken hun eigen
garderobe uit suède, van hoeden en
tassen tot en met broekpakken. De
groothandelaren in de leder-business
die voorheen hun materialen uitslui
tend aan de beroeps-kledingmakers
verkochten, bieden nu volledige doe-
het-zeltf uitrustingen in suède aan. In
INVLOEDEN UIT de jaren veertig
grijpen om zich heen op het gebied van
mode, make-up en kapsels, en (volgens
weekblad Woman’s Own) ook in de uit
gaande wereld. Volgens het blad stort
„Swinging Londen” zich op het ogenblik
op de muziek van zo’n veertig jaar ge
leden en worden langspeelplaten met
muziek stijl-1930 grif verkocht aan de
jeugd. Een bekende Londense nachtclub
boekt ongekende successen met een
dansorkest in oude stijl. In andere uit
gaansgelegenheden worden de bezoekers
aangemoedigd om niet alleen naar oude-
stijlmuziek te luisteren, maar ook erbij
te dansen. En dan niet op de vrijblij
vende schuifel- en wiebelmanier der
laatste jaren, maar zoals vroeger: in
de armen van een partner.
i
De toekomstige modinettes hebben
uiteenlopende achtergronden. Niet al
leen hun leeftijden, ook de samenstel
ling en grootte van haar gezinnen va
riëren nogal. De jongeren hebben
meestal (nog) geen kinderen, de grote
groep van veertig tot vijftig jaar is
over het algemeen al „uit de kinderen”,
een enkeling blijkt kans te zien om
het nieuwe beroep te combineren met
de zorg voor een groot gezin waarvan
de meeste kinderen nog thuis zijn.
Kennis van het confectievak is bij de
selectie niet als eis gesteld. Onder de
nieuwe modinettes zijn coupeuses, een
gewezen kleuterleidster, een aantal
vrouwen dat het confectievak nog niet
kent, maar wel gewend is om thuis de
eigen kleren te maken.
BIJ HET halve dagen werken zijn de
ochenduren veruit favoriet. Mede ten
gevolge van dat part-time werken
blijkt een niet onaardig initiatief van
het bedrijf voorlopig niet aan te slaan.
Men speelde namelijk met de gedachte
Die had de mensen ook
Willink krijgt er eindeloze
verhalen over te horen.”
