Jan Blokker:
Wij hebben
kamikaze-
neigingen
I
t
i
kweek in’hilversl
geen
TV vanavond
Hadimassa en
Radio-interviews
met schrijver
Marnix Gijsen
TV vrijdag
Evangelische
Omroep gevaar
voor NCRV?
Farce Majeur
TV zaterdag
Radio zaterdag
VRIJDAG 12 NOVEMBER 1971
14
JOURNALISTEN EN ONDERWIJZERS
Herdoopt
NAAR LICHTERE PROGRAMMA’S
Moralisten
(Van onze correspondent)
HILVERSUM Het beeld-
bandsignaal, waarmee de VPRO-
televisie zich sinds het begin van
het nieuwe winterseizoen elke
donderdagavond via een van beide
netten aankondigt, is een klein
technisch jeugdsentimenteel won
der. De manier waarop in dikke
Jugendstil-letters „VPRO” op het
scherm wordt gebracht, voorzien
van zachtkens voortglijdende
wolkjes en pathetisch aanzwellen
de MGM-orkestklanken, maakt bij
de kijker het bioscoopachtige ge
voel los, dat ieder moment het
licht kan uitgaan en de voorstel
ling begint.
Boodschap
het
09.00
09.30
wetensch. Engels
en
Studio
en
re
MARNIX GIJSEN
JAN BLOKKER
21.35
22.25
Dat leidt tot een gemeenschappelijke inzet. Toen indertijd de
Omroepwet werd aangevochten kon je al die zuilgenoten in
Hilversum broederlijk verenigd achter één tafel zien. Ze gun
nen elkaar het licht in de ogen en het licht op het scherm.
18.45
18.50
18.55
19.00
19.05
20.15
20.20
20.45
21.25
22.05
22.45
22.55
23.05
'IIIIIIIIHII/IIII/III//I/II/II//II
hoe groot de scoringskans is. En om die „informatie” gaat het.
Dan is de situatie belangrijker dan de uitdrukking op een ge
zicht. Het lijkt allemaal zo eenvoudig, ofschoon ik me best
kan voorstellen dat regisseren een moeilijk vak is. Een soort:
ik zie, ik zie wat jij niet ziet.
18.45
18.50
18.55
19.00
19.05
19.50
19.55
20.00
20.15
20.21
19.30
19.55
20.00
20.15
20.21
21.10
22.00
22.50
21.00
21.25
22.05
22.15
22.20
22.25
19.55
20.00
19.30
19 55
20.00
20.15
20.21
10.00
10.30
11.00
16.00
16.02
16.30
16.50
18.45
18.50
18.55
19.00
19.05
18.45
18.50
18.55
19 00
19 05
ld
e,
iff
H
gehouden of niet. Daarmee valt of staat de populariteit van de
presentator.
Journalist en onderwijzer hebben krachtens hun aanleg een
belangstelling voor zaken, die alle kanten uitgaat. Ze zijn pas
goed voor hun televisiewerk als ze ook geïnteresseerd zijn in
de mensen met wie ze over die zaken praten. Dat geldt ook
voor de regisseurs. U ziet ze niet. Toch bepalen zij wat u ziet
en hoe. Zouden ze alleen de mensen vertonen, die in een uit
zending aan het woord zijn, dan miste u de aanblik van de
tegenpartij. Toch kan dit veel belangrijker zijn omdat zich op
zijn gezicht aftekent wat hij denkt over de man, die aan het
woord is. Een goed regisseur geeft u dan ook vaak „luister-
shots”. Maar ook regisseurs kunnen wel eens het publiek,
waarvoor de uitzending is bedoeld, vergeten.
Ik val dan niet over Bob Rooyens, die de amusementshows
zo vorm gaf, dat je soms door de bomen het bos niet meer zag,
door zijn jongleren met beeldtrucs de komieken miste en de
komische noot. Ik bedoel in dit geval zo’n uitzending als van
„Zeskamp”. Als daar een man een met zeep besmeurde balk
afglijdt of in een onmogelijke positie een aantal ballen moet
stoppen, dan ben je niet geïnteresseerd in de gelaatsuitdruk
king van die man, maar je wilt zien of hij het redt. De regis
seur, die de jongste „Zeskamp” in beeld bracht, heeft heel wat
mensen geërgerd door niet de situatie, maar het gezicht van
die man te laten zien, zodat je niet wist of hij nou in het water
zou vallen of niet. En daar zit je nou juist verlangend naar uit
te kijken.
Op zo’n ogenblik maakt die regisseur een visuele denkfout.
Het is net of je bij een voetbalwedstrijd een close-up krijgt
van een midvoor. de bal aan de voet. De camera volgt hem,
maar hij blijft in close-up. Geen kijker kan vaststellen, hoever
de man van het doel af is, hoeveel tegenstanders er nog zijn,
Nederland II
NOS: (K) De Fabeltjeskrant
STER: (K) Reclame.
NOS: (K) Journaal.
STER(K) Reclame.
NCRV(K) De koerier van de
keizerin (film).
Per ongeluk (film).
STER(K) Reclame.
NOS: (K) Journaal.
STER: (K) Reclame.
NCRV: (K) Rod McKuen, film-
portret.
Farce majeure.
(K) Waar of niet.(spel)
(K) Koorzang.
NOS: (K) Journaal.
Den Haag vandaag.
(K) Uit de kunst
Nederland II
NOS: (K) De Fabeltjeskrant.
STER: (K) Reclame.
NOS: (K) Journaal.
STER: (K) Reclame.
E.O.: (K) Suriname: filmrep
Tenslotte.
STER: Reclame.
NOS: (K) Journaal.
STER: (K) Reclame.
KRO: Boefje (Ned. film uit
1936).
Brandpunt.
(K) Tot de dood ons scheidt
(satirische komedie).
Het thema evolutie.
NOS: (K) Journaal.
Nederland 2. Na de Fabeltjeskrant
en het journaal voor de 2e maal deze
week de Koerier van de keizerin in
actie.
Het derde dossier van Per Ongeluk
naar het boek Twintig manieren om
Uw rijbewijs kwiit te raken van Henri
Knap behandelt het verhaal van de
man die dacht dat hij zo goed tegen
alcohol kon. Hij heeft een glaasje op
en laat zich niet rijden met alle be
roerde gevolgen van dien.
Na het journaal in het NCRV pro
gramma een programma van 40 minu
ten rond de Amerikaanse dichter, zan
ger en componist Rod McKuen. In deze
uitzending vertelt hij over zijn leven
en ziin werk en zingt tussen de bedrij
ven door enkele van ziin teksten.
Farce Majeure staat ook dit jaar
weer op dezelfde avond als Hadimassa.
alleen niet op dezelfde tijd, zodat het
mogelijk is via een snelle omschake
ling tweemaal satire te zien.
In het spel „Waar of niet” komen
vervolgens onder leiding van Jan van
der Vaart inwoners van Een uit tegen
inwoners van Acht.
Ton van Duinhoven (links)
Wim de Bie in Hadimassa.
Nederland I
NOS: (K) De Fabeltjeskrant.
STER: (K) Reclame.
NOS: (K) Journaal.
STER: (K) Reclame.
VARA: (K) ....en een dikke
zoen van de juffrouw (serie).
STER: (K) Reclame.
NOS: (K) Journaal.
Nederland I
TELEAC: Nascholing Huisartsen
(3).
Techn.
(7).
Het kan verkeren (5).
Elementaire Economie (7).
Studeren (5).
NOS: Journaal.
AVRO: Voor de kinderen.
(K) Hot Dog.
(K) Stuif-Es-In.
NOS: (K) De Fabeltjeskrant.
STER: (K) Reclame.
NOS; (K) Journaal.
STER: (K) Reclame.
AVRO: (K) Mary Tyler Moore
Show.
Poets, verborgen camera.
STER: (K) Reclame.
NOS: (K) Journaal.
STER: (K) Reclame.
AVRO: (K) Mounties-Show.
(K) De Versierders (serie).
AVRO’s Sportpanorama.
NOS: (K) Journaal.
Jan Blokker, nu drie jaar in vaste
dienst bij een omroep, die niet meer in
de eerste plaats „vrijzinnig protestant”
wil zijn en daarom officieel is her
doopt tot „Omroepvereniging VPRO”,
vindt zijn werk prettig, al zal hij het
niet langer dan vijf jaar blijven doen.
„Aan ons gezicht naar buiten moeten
wij nog veel verbouwen”, zegt hij. „Wij
moeten af van die associatie met chris
telijk. Wij zijn al af van de puntjes in
de VPRO. Dat kun ie op onze borden
aan onze gebouwen zien en aan onze
suikerzakjes. Of we de tijd zullen heb
ben om ons van die taak het
duidelijker naar buiten toe presenteren
te kwijten, dat weet ik niet. Mis
schien barst binnenkort de omroepwet
uit elkaar. Waar gaat dat heen, als
binnen afzienbare tijd de Evangelische
Omroep en Veronica A-omroepen wor
den”.
Dat ex-„Zo is het toevallig”-mede-
werker Jan Blokker in zijn eigen
VPRO-tv-avond een soortgelijke satiri
sche rubriek zou willen hebben, is niet
waar. „Ik geloof niet, in zo’n program
ma in deze tijd. Hec succes hadden we
te danken aan die midden-zestiger ja-
ren. Wij waren vreselijke moralisten en
ik krijg het water in mijn handen, als
ik het programma terugzie. Wat een
pedante, eigenwijze opsodemieters,
denk ik dan. Nee, voor de zeventiger
jaren zal je wat anders moeten bren
gen, hoewel ik niet precies weet wat.
Er staat een show met de voormalige
Hoepla-jongens op stapel, misschien
wordt dat het wel. Óngeëngageerde
humor zonder opvoedingselementen”.
ER WAS EIGENLIJK helemaal geen persconferentie voor
nodig geweest. In Hilversum wisten ze het zo wel. De VPRO
zou het weer voor een jaartje redden. Maar dinsdagmiddag
werd dan toch voor het front van de journalisten plechtig het
nieuws bekendgemaakt. De VPRO blijft C-omroep. Ze zitten
boven de honderdduizend geregistreerde wettige leden. En
nu maar afwachten of de VPRO het houdt. In één opzicht
spinnen de kijkers er garen bij, dat de situatie gespannen
blijft. Ik zou niet graag de originele aanmaningen van het
scherm zien verdwijnen waarmee de kijker wordt opgewekt
toe te treden tot de VPRO. Van de hand van Jan Blokker zijn
ze, dezelfde, die zulke geestige cursiefjes schrijft in een lande
lijk ochtendblad, dezelfde, die zo vaak de toorn van een ander
landelijk ochtendblad opwekt.
Het is nog altijd zo: de VPRO is niet geliefd. Te elitair, zeg
gen ze in Hilversum, waarmee bedoeld wordt dat de VPRO
vaak programma’s uitzendt, die nou net ingaan tegen de me
ning van de grote massa. „Een voorhoede, pioniers, mensen,
die zichzelf niet verloochenen”, kun je ook horen. Feit is dat
er erg progressief wordt gedacht bij de VPRO en dat men er
geen doekjes om windt. Een kleine schare getrouwen is bereid
zich met huid en haar in te zetten voor opvattingen, die door
weinigen worden gedeeld.
Zo consequent werkt dat door in het programmabeleid, dat
de VPRO wel eens is verweten een poging te doen tot zelf
moord. Heel wat programmamakers in Hilversum zijn lid van
de VPRO. Ze bewonderen de moed van hun collega’s en be
talen er een beetje de schuld mee af, die ze voelen, als ze niet
zo ver durven gaan als zij. Maar over het algemeen overheerst
toch de mening dat de VPRO wel iets gematigder „revolutio
nair” mag zijn. Met name wordt de groei van de TROS ge
weten aan het programma-aanbod van de VPRO op de donder
dagavond. Het leek wel of men de mensen expres van zich
vervreemdde. Nog, als je de programma’s met elkaar vergelijkt
zie je een levensgroot verschil, maar zo rigoureus als eerst
gaat de VPRO niet meer te werk. Er wordt meer verstrooiing
in de avond verwerkt.
Overigens moet u niet denken dat er tussen bijvoorbeeld
TROS en VPRO-medewerkers duidelijke vijandschappen heer
sen. Je merkt nauwelijks iets van onderlinge controverses tus
sen de werkers bij radio en televisie. Bij welke zuil ook, ze
hebben hun liefde voor hun vak en hun verantwoordelijkheid.
DEN HAAG. De NOS-radio zendt
maandag 15 november van 23.20 tot
23.55 uur via Hilversum II de eerste
van een serie van drie radio-interviews
uit, die Willem van Manen het afgelo
pen weekeinde in Brussel heeft gehad
met de schrijver Marnix Gijsen. De
tweede en derde aflevering in deze
serie zijn te beluisteren respectievelijk
op maandag 29 november en maandag
13 december, steed., van 23.20 tot 23.55
uur via Hilversum II.
De nu 72-jarige Marnix Gijsen
(pseudoniem van dr. J. A. Goris) is of
was onder meer prozaïst, dichter, es
sayist, historicus, diplomaat, journalist
en hoogleraar. In de drie interviews
die de NOS-radio uitzendt, zullen het
vooral de prozaïst, dichter en essayist
zijn, die aan bod komen.
I
Nederland 1. De Fabel, het journaal
en dan „Een dikke zoen van de juf
frouw”. Flory Anstadt, Frank Dia
mand, Jack Gadellaa, Tom Pauke en
Marga van Praag met als wetenschap
pelijke begeleider dr. C. A. Kohn-
stamm vormen het redactieteam voor
deze rubriek, waarin vandaag aandacht
zal worden besteed aan de sterk ver
eenvoudigde spelling, die sommigen in
ons land voorslaan. De motivering is,
dat gemakkelijke taal- en dan vooral
schrijftaal de communicatie ten
goede komt.
De VARA zette de rubriek Achter
het Nieuws vanavond ook werkelijk
achter het nieuws. Daarna 2 voor 12,
de quiz met Joop Koopman, waarin
2x2 spelers aan de hand van 12 vragen
een woord moeten vormen. Voor velen
op deze vrijdagavond de terugkeer
van Hadimassa, de satirische rubriek
van Dimitri Frenkel Frank, Kees van
Kooten en Wim de Bie. Het is een
andere Hadimassa geworden. Voortaan
zal iedere aflevering eigenlijk een en
kel thema behandelen en ook bestaan
uit een verhaal. In deze eerste afleve
ring is dat Boerenleed, een epos dat
hulde wil brengen aan de boeren van
Nederland, zonder wie het platteland
zoveel platter zou zijn. De medewer
kenden zijn Ton van Duinhoven, Kees
van Kooten. Wim de Bie. Carola Gijs-
bers van Wiik. Bruni Heinke. Joost
Prinsen. Dolf de Vries en Tim Krabbé.
Het VARA-programma wordt ten
slotte besloten met Een klein uur U.
Koos Postema presenteert in
Idee mensen en hun meningen.
die krantekoppen: „VPRO in het rood”,
„Regering overweegt stappen”. En ik
werd ineens zo verschrikkelijk moede
loos, dat ik op een bordje de regels:
„Heeft u ook iets tegen de VPRO?” liet
zetten. Die tekst brachten we ’s avonds
in de uitzending. Direct daarna lieten
we de telefoonnummers volgen. Onze
telefonisten keken mij de dag daarop
verbitterd aan. Of ik nog eens zoiets
had. De telefoon had de hele avond
roodgloeiend gestaan Een stroom van
nieuwe leden”.
De kaarten blijken hun wervend ka
rakter sindsdien te hebben behouden.
„Ik kon het me aanvankelijk nauwe
lijks voorstellen. Maar het schijnt
waar te zijn. Het is te controleren
bovendien”.
„De werfkaarten waren het begin.
Er is weer een nieuw gezicht op het scherm te zien, als ten
minste de geruchten mij niet bedriegen. AVRO’s Televizier
verwelkomt aan de redactietafel John Worries, nu nog bij „Het
Parool”, verslaggever, vooral belast met televisiezaken. De
hockeyfan kent hem ook van de radioreportages, die „Langs
de lijn” ons op zondagmiddag verzorgt. Onlangs versloeg hij
nog NederlandPakistan. Daarmee doet de zoveelste journa
list zijn intrede in het vaderlandse televisiewereldje.
U weet het toch: de meeste televisiepresentatoren, redac
teuren en regisseurs, zijn afkomstig uit de journalistiek en het
onderwijs. „Nogal voor de hand liggend”, zult u zeggen. Zeker.
Toch hoeft het niet. Van de medewerkers aan de actualiteiten
rubrieken, kun je het natuurlijk verwachten. Die zijn gewend
om te gaan met nieuws. Ze lichten dat nieuws door, beoor
delen het op zijn waarde, onthullen achtergronden. Een duide
lijk journalistieke bezigheid. In zoverre hebt u gelijk te ver
wachten dat zulke mensen voor dit werk in Hilversum het
meest geschikt zijn. Ook onderwijzers komen daarvoor in aan
merking. Ze bezitten een uitgebreide algemene kennis. Ze we
ten wat je moet doen om die kennis over te dragen.
Tot zover zijn we het eens. Er komt echter een eigenschap
om de hoek kijken, die niet iedere journalist of onderwijzer
bezit. Om kunnen gaan met mensen. Praten, vragen stellen,
partij geven, antwoorden uitlokken, mensen dwingen zich
rekenschap te geven van wat ze zeggen. De onechten ontmas
keren. De oprechten aan bod laten komen. Kijk, dat is een
gave. In de journalistiek doe je dat op papier. In het onderwijs
heb je te maken met een kleine groep. Voor de radio zien ze
je niet. Bij televisie sta ie voor iedereen te kijk en wek je
verwachtingen, die gehonoreerd willen worden. Er is geen
kritischer publiek dan het televisiepubliek, dat snel scherp
rechter! en heel gauw door heeft of het voor het lapje wordt
Het adjuncthoofd van de televisie-
dienst van de VPRO. Jan Blokker (44),
vertelt dat zo’n ontwerp in één middag
is gemaakt. Het zijn elektronische
grappen, die weinig geld kosten. „Bij
films is dat heel anders. Daar kost
iedere truc handenvol geld. Joris Ivens
was eens bij ons en hij zag hoe
betrekkelijk eenvoudig bijvoorbeeld
achtergrondprojectie is te verwezenlij
ken. Hij werd er helemaal ziek van”.
Laurel en Hardy, oude muziekfilms,
Charlie Chaplin. Hebben
mensen,
van
HILVERSUM. De ondernemings
raad van de NCRV heeft het bestuur
van deze omroepvereniging om een
duidelijke standpuntbepaling gevraagd
ten aanzien van het beleid ten opzichte
van de Evangelische Omroep. Het ka
der van de NCRV heeft op een gesprek
met zijn bestuur aangedrongen in ver
band met de aanvraag van de Evange
lische Omroep om als c-omroep In de
ether te mogen komen. Men vreest,
dat de groei van de E.O. en de
volgend jaar te verwachten c-status
voor deze omroep de werkgelegenheid
bij en de zendtijd van de NCRV in
gevaar zullen brengen.
Ook wil het kader een inzicht in het
aantal dubbellidmaatschappen, Het
aantal mensen, dat zowel lid is van de
NCRV als van de Evangelische Om
roep. Tot dusver heeft het bestuur van
de NCRV zich steeds van een officieel
commentaar op de ontwikkelingen bij
de E.O. en de consequenties daarvan
voor de NCRV onthouden.
Later kwamen de korte films: Laurel
en Hardy. Op het ogenblik de alleroud
ste Chaplins. „Die zijn op een oude
zolder ergens in Londen opgegraven.
De films dateren uit de tijd, dat Chap
lin nog in loondienst was. Die periode
verdoezelt hij in zijn memoires. Hij
was toen nog geen eigen baas. Dat was
beneden zijn stand. Van alle andere
films, die hij maakte, heeft hij zelf de
rechten gekocht. Geen enkele film van
Chaplin is ooit op de televisie geweest”.
„Als je naar een programma-„break”
wil, dan moet je naar dit soort korte
films. Hedendaags leuk filmmateriaal
brengen we bijna niet meer, omdat er
geen leuke films bestaan. Een tijd lang
hebben we werk van jonge Nederland
se filmers vertoond, maar op het ogen
blik is er niks meer’
Nog even komt Blokker terug op het
jeugdsentiment, waarvan het VPRO-
tv-programma voor een aanzienlijk
deel is doortrokken.
„Och, ik geloof wel dat het iets te
maken heeft met een bepaald soort
generatie. De laatste jaren is er een tv-
team gegroeid, dat erg op elkaar is
ingespeeld en dat bestaat uit mensen
tussen de 30 en 40 jaar. Mentaal zitten
die inderdaad op dezelfde golflengte.
Maar ik ben zelf net iets ouder. Ik heb
die jeugdsentimenteie hartstochten niet
zo ontzettend. Ik krijg geen tranen in
de ogen van Kilima Hawaiians of Dick
Bos, zoals Wim Noordhoek. Wel vind
ik de lay-out van de 30-er jaren
prachtig. Zo’n pak havermoout uit die
tijd, dat was geweldig om naar te
kijken.
Tenslotte het 2e programmaatje rond
Pro Musica, het koor van Lex Karse-
meyer, dat in St. Vituskerk in Hilver
sum een langspeelplaat maakte en de
NCRV in de gelegenheid stelde daar
ook 3 televisieprogrammaatjes op te
nemen. Met Simon C. Jansen aan het
orgel zingen de Bussummers Wat de
toekomst brengen moge, Voorwaarts
Christen-strijders en Neem Heer mijn
beide handen.
Daarna is het tijd voor het journaal,
Den Haag vandaag en als afsluiting
van het geheel de kunstrubriek Uit de
kunst met Charles Boost, Ageeth
Scherphuis, Agna Arens en Hans Heg.
HILVERSUM I.
TROS: 7.00 Nws. 7.02 (S) Ontbijt zo’s
(Soos). 7.30 en 8.30 Nws. 10.00 Als dat
zou kunnen...: 10.30 Nws. 11.55 Meded.
12.00 Route A: amusementstourisme.
12.16 Overheidsvoorl.: Vast en zeker.
12.26 Meded. t.b.v. land- en tuinbouw;
12.30 Nws. 14.00 Steiger B: Radio-
Show. 15.30-15.32 en 17.30 Nws. 18.00
Top-Toen. 18.30 Nws. 18.41 Voor kleu
ters. 19.00 (S) Concert a la carte. 21.00
De tunnel der duisternis, (dl. 6). 21.20
(S) Poster, klankbeeld. 22.10 Dansen als
een edelman. 22.30 Nws. 22.40 (S)
Stretch. 23.00 Aktua-Sport. 23.55 Nws.
HILVERSUM II.
VARA: 7.00 Nws. 7.11 Ochtendgymn.
7.20 (S) Z.O. 7.33 Van de voorpagina;
7.54 Deze dag (VPRO). 8.00 Nws; 8.11
Actualiteiten; 9.35 Waterstanden; 10.05
Voor nu en later. 10.30 (S) Zaterdag
informatie. 11.00 Nws. 13.00 Nws. 13.11
Actualiteiten. 13.23 Varia. 13.24 (S) Dit
is het begin. 14.35 HIRO-Magazine.
14.35 Het voeden van Nederland. 14.50
Kernerergie, klankbeeld. 14.55 Nieuwe
visie op kanker. NOS: 15.05 Het Ned.
muziekleven. 15.30 Frans-Duits-Engel
luisterprogr. 16.00 Nws. 16.15 (S) Jazz-
muz. 16.45 Ihzet. 17.15 Vrije gedachte.
NOS: 17.30 Kritische leraren blijven
zitten (II). VARA: 17.55 Meded. 18.00
Nws. 18.11 Actualiteiten. 18.20 Uitz.
Boeren Partij. 18.30 Nou, en.19.00
(S) Promenade orkest. 20.00 Nws. 20.05
(S) Brassband Magazine. 20.30 (S) VA-
RA-Dansorkest. 21.00 (S) De Staal
kaart. 22.00 (S) Pianorecital. 22.35 (S)
Strijkkwartet. 22.55 Meded. 23.00 Nws.
23.10 (S) Lui luisteren. 23.55 Nws.
HILVERSUM III.
10.03 Muziek bij de koffie. 11.00 Nws.
12.00 Nws. 12.03 Elpee Pop. 13.00 Nws.
13.03 Nee, we noemen geen namen.
14.00 en 15.00 Nws. 15.30 Meisjeskoor.
Licht orkest. 16.00 Nws. 16.03 Sport-
show. 17.00 Nws.
Eerlijk gezegd zou ik aan al die wijsheid niet zijn gekomen
als zich niet de gelegenheid had voorgedaan eens over de
schouder van zo’n regisseur mee te kijken. Niet alleen dat hij
uit vier plaatjes van vier camera’s moet kiezen^ hij instrueert
intussen ook nog de mensen, die de camera’s bedienen, van hoe
dichtbij of hoe veraf ze hun lenzen moeten instellen. Een war
winkel van beelden, maar ja, het is zijn vak. En dan heb je ook
nog de regisseurs, die „op film” werken en de zogenaamde
documentaires maken. Daarin is, zeggen ze in Hilversum, een
beetje de klad gekomen. Die documentaires stonden te ver van
het publiek af. Ze waren te moeilijk. Te ingewikkeld. Van
daar dat men heeft gezocht naar andere wegen.
Een programma als „Wetstrijd” bijvoorbeeld is een soort
model van hoe je tegenwoordig documentaires maakt. Een
quiz-achtige opzet, waarin je wordt getest op je kennis. En
passant steek je daar dan weer het nodige van op. Ook „Een
zoen van de juffrouw” zou je een manier van documentaires
maken kunnen noemen. De aanpak zo simpel mogelijk, humo
ristisch, niet zwaarwichtig. De afleveringen, waarmee de VARA
dit seizoen is begonnen, bleken metëen voltreffers. Trouwens,
de VARA weet van wanten op dit gebied. Zo’n serie als „Wij
en de wereld”, waaraan een heel schrijverscollectief gaat zit
ten, is een staalkaart gebleken van geestige invallen en spits
vondige grappen, die alle loodzware ernst, waarmee vroeger
de problemen werden aangesneden, eenvoudigweg in de hoek
vegen. Natuurlijk kan je niet eeuwig en overal de lolbroek
uithangen, maar het verschil tussen de aanpak vroeger en nu
is opmerkelijk. Over de hele linie zie je de tendens om de
programma’s lichter te maken, om wat meer te populariseren.
En toch kan je niet zeggen dat ze in Hilversum nu ineens
blindemannetje gaan spelen als het op het zin- en waarde
volle aankomt.
Misschien stel ik de ontwikkelingen wat erg vereenvoudigd
voor. Achter heel die neiging om wat verstaanbaarder, wat
duidelijker te zijn, gaat een brok onzekerheid schuil over wat
u en ik nou precies van televisie willen. Het is ook de strijd
om het bestaan die in alle hevigheid wordt gevoerd. Toch weer
houdt dat de mensen hier niet om zich te bezinnen op wat ze
nu doen. De omroepbestuurders houden de toespraken. De
werkbijen in Hilversum zoemen uit de korf en dragen honig
aan. En met om altijd maar stroop te smeren.
F. M. BUYSMAN
r/ZZZZZZZZZZfZfZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZfZ^ZZZZZZZZZZ/ZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZ^ZZZ>ZZZZZZZZZZZZZZZfZZZZZZfZZ^^
ze bij de
die’ het televisieprogramma
de VPRO samenstellen, een be
paalde psychologische achtergrond?
„Nee” zegt Blokker, „die dingen ko
men nooit ineens. Er is bij collega’s als
Hans Keiler en Roelof Kiers wel een
zekere voorliefde voor de oude filmin
dustrie te bespeuren. Maar overigens
komt zo’n filmpje van Chaplin gewoon
voort uit de wens om een overwegend
informatief tv-programma wat verlich
ting te geven. En wij vinden, dat die
lichte toets in overeenstemming moet
zijn met de kwaliteit van de andere
programma’s”.
Blokker vervolgt: „Het klinkt wat
overdreven dat we een „boodschap”
zouden hebben. Maar we voelen wel de
behoefte om ons in een avond kenbaar
te maken aan de kijkers. Wij streven
er naar een programma te brengen dat
in een kader is gevat. Daarom gebrui
ken wij ook geen omroepster. Zo’n
lieve dame moet van het ene moment
op het andere overschakelen van diepe
treurnis naar grote pret. Dat voelen
wij als een breuk. Wij willen zo’n
overgang niet. De VPRO vindt, dat er
tussen lachen en leed geen groot ver
schil is”.
Eigenlijk is het begonnen met de
werfkaarten. „Dat experiment is uit
noodzaak geboren”, aldus Blokker, op
wiens naam bijna alle vindingrijke
teksten staan, zoals „China is lid, nou
u nog”. Hij vertelt:
„Er werd twee jaar geleden weer
eens actie tegen ons gevoerd. Ik zag al
STER(K) Reclame.
VARA: (K) Achter
nieuws.
(K) 2 voor 12 (quiz).
(K) Hadimassa.
Een klein uur: U.
NOS: (K) Journaal.
J
