Jong uitgeverspaar lanceert
nieuw idee: ROMAN ALS KRANT
FILMS IN AMSTERDAM
Fons Jansen
met nieuw
Engelse films zonder gentlemen
„Loot” geeft vieze smaak in de mond
programma
hessels*sabatini
JU
'11
I ill
Dames- Heren- en Kinderschoenen
GROOT ASSORTIMENT
«WH
16
VRIJDAG 12 NOVEMBER 1971
In het circus
Nachtvoorstellingen
Filmmuseum
modeschoeisel
Popgroep Supersister
maakt balletmuziek
Dubbel (2 LP’s) plaat in luxe cassette, stereo met orkesten
van Fr. Pourcel-Ackerbilk.
Super Stereo Sound 5,- per plaat (10,-).
5E SYMPH. BEETHOVEN met „Bericht aan de levenden”,
Henkemans. Concertgebouworkest in luxe album, stereo
van 21,* bij ons 5,-.
LP van het Kings College Choir met o.a. koorwerken van
Handel - Charpentier enz., stereo nu 6,90.
RIVIÈRADREEF - HAARLEM
WINKELCENTRUM SCHALKWIJK
A. P. HERBERT
OVERLEDEN
MADE IN ITALY
SINT NICOLAAS
DOET
INKOPEN
BIJ
van DUIVENBODEN
ELDORADO
VOOR DE SINT
WOONCENTRUM
VAN DUIVENBODEN
MEUBELSHOW 4000 m2
GED. OUDE GRACHT 88-90
WOONTEXTIEL
GED. OUDE GRACHT 108-110
HAARLEM - TELEFOON 0 23 - 31 38 40
Buslijn 70 stopt voor de deur.
-
Tel. 320735 De Mooy en Zn. Kruisweg 64
f
(Van onze correspondent)
HILVERSUM Dit wordt het eerste Sinterklaasfeest, waarbij een
cadeau in zichzelf kan worden verpakt. Mooi op tijd heeft Nederlands
jongste uitgeverspaar, Theo en Patty Knippenberg, op 5.650 verkooppunten
zijn nieuwste idee gedeponeerd: de roman als krant. Wie leesgrage lieden
uit bescheiden middelen op moderne litteratuur wil onthalen, hoeft maar
naar de kruidenier of de sigarenwinkel te lopen als boekwinkel, kiosk
en warenhuis te ver weg zijn om voor een habbekrats Heere Heeresma
of Jef Geeraerts mee te nemen. Die vullen de eerste van wie weet hoeveel
„bulkboeken”, waarmee de Knippenbergs, na hun succesvolle start met de
setjes historische kranten, voortaan maandelijks de litteratuur op straat
willen brengen door letterlijk het boekje te buiten te gaan.
AMSTERDAM Waarschijnlijk
als reactie op vroegere Engelse films
met een overdaad aan Oxford-spre-
kende en goed in het pak zittende
„gentlemen” die onderhoudend wis
ten te converseren, is de laatste tijd
een tendens merkbaar in de Britse
produktie om hard en onaangenaam
en ongemanierd optreden tot de om
gangsvormen van het ogenblik te
verheffen. Diverse films uit de recent
verleden hebben althans de neiging
in die richting te zoeken naar pu
blieke bijval en misschien krijgen ze
die ook wel, al zou dat niet bepaald
op een vooruitgang van de openbare
smaak getuigen
WW
KL
F
59-1
ADVERTENTIE
ADVERTENTIE
nachts terecht in
CHARLES BOOST
ADVERTENTIE
Groningen - Arnhem - Eindhoven
Amsterdam - Oen Haag - Rotterdam - Utrecht
CHARLES BOOST
Theo en Patty Knippenberg met hond
tussen hun bulk.
Het tweetal boefjes uit „Loot", Hywel
Bennett en Roy Holder.
IN
EXCLUSIEVE
KLEINMEUBELEN
modern en klassiek
FAUTEUILS
TWEE-ZITS BANKJES
TAFELKLEDEN
PERZISCHE TAPIJTEN
VERLICHTING
ENZ., ENZ.
Theo Knippenberg: „Ik hoop, dat het al
gauw voor niemand meer mogelijk zal zijn
rijk te worden, dat alles boven een be
paald maximum wordt af geroomd. Wat de
uitgeverij oplevert, stoppen we, na de re
servering voor tegenvallers, in nieuwe
projecten”. Patty: „We voelen ons trou
wens nu al rijk genoeg”.
En om het klachtenlijstje af te ronden
signaleren we nog even „Loot”, de film
waarmee de Arnhemse Filmweek zo on
gelukkig afgesloten werd en die nu onder
de opwekkende titel „Je moet wat doen
voor de poen” in Nöggerath is ingezet.
„LOOT” BEHOORT DAN wel niet tot
het bloedige of sadistische amusement,
maar zit wel vol van een onbehaaglijk
soort zwarte humor die in dit geval beter
■X.? w
VAN DE GERINGE aanwinsten die de
Amsterdamse bioscoopagenda van deze
week weet te vermelden hebben we de
voornaamste al vluchtig aangeduid in bij
gaand artikel over de Engelse film van
dit ogenblik. Verder is alles over het
algemeen bij het oude gebleven, wat zelfs
(in andere zin) ook gezegd zou kunnen
worden van de enige belangrijke aanwinst
van de agenda, de Marx Brothers-film
„Een dag in het circus” die Plaza heeft
ingezet.
LONDEN (AP). De vermaarde Britse
schrjjver van boeken, toneelstukken en
liederen, sir Alan Patrick Herbert, is op
81-jarige leeftijd overleden. De veelzijdige
man werd in 1935 lid van het Lagerhuis
en slaagde er twee jaar later, feiteljjk in
z(jn eentje, in de regering te dwingen de
zeer ouderwetse Britse echtscheidingswet-
ten te herzien en meer bij de tijd te bren
gen.
Herberts gevoel voor humor was wijd
en zijd verbreid en veel van zijn soms
uiterst gewaagde limericks kan men in
Engeland nog elke dag horen citeren.
„A.P”, zoals men hem meestal noemde,
heeft 62 boeken. 17 toneelstukken en tal
loze teksten voor liederen en liedjes ge
schreven. Zijn initialen waren vermaard
geworden sinds hij er zijn artikelen in
het blad Punch mee ging ondertekenen.
Hij ging „los” voor Punch werken Ir, 1910
en trad in vaste dienst bij de redactie in
1924 A. P was van huis uit advocaat maar,
om zijn eigen woorden te gebruiken „11$
heb er nooit iets aan gedaan”.
schappij ontsnappen, en vooral degenen,
die zich de gebeurtenissen nog goed kun
nen herinneren. Er komt nu nog een serie
over de crisisjaren en tot slot een reeks
herdrukken van legale en illegale bladen
uit de tweede wereldoorlog.
De bulkboeken, waarvoor ruimte lijkt te
zijn ontstaan nu paperbacks en pockets
naar hogere prijsregionen zijn opgescho
ven, gaan trouwens veel aandacht opeisen.
Dan Is er het nieuwe project, samen met
de VARA: de Na-Kijk-Krant ter begelei
ding van informatieve televisie-uitzendin-
gen of programmaseries met teksten en
toelichtingen in krantevorm.
Theo Knippenberg: „Kleine uitgeverijen,
die zich gespecialiseerd op bepaalde groe
pen richten, zijn er al genoeg. Ons uit
gangspunt is, dat wij doen wat anderen
niet doen. Dit dan links, maar zonder eli
tair te zijn: voor iedereen, dus zonder de
grote massa als klootjesvolk te beschou
wen. Als ik ’s avonds Wappe uitlaat en ik
overal die tv’s zie stralen, denk ik weleens:
als er nu geen goed programma komt, is
dat een nationale ramp. Dan besef je hoe
fijn het is spullen uit te brengen, die ver
antwoord zijn en de grote massa kunnen
aanspreken”.
Denken ze nog eens rijk te worden van
hun uitgeverij?
In het Haagse Diligentietheater heeft
tolo-cabaretier Fons Jansen donder-
iagavond zijn vierde programma ten
ioop gehouden. Speelden in zijn drie
vorige programma’s, die een sterk
thematisch karakter hadden, kerk en
gezin een hoofdrol, in „Kwartetten"
zoals het nieuwe programma heet,
worden allerlei facetten van de
samenleving belicht. De muziek is van
Harrie Bannink, Rob van Kreeveld,
Ru van Veen en de vaste begeleider
van Fons Jansen, de pianist Frans
Oudhoff. Het premièrepubliek toon
de zich bijzonder dankbaar en er
waren veel bloemen. „Kwartetten"
blijft tot 27 november in Den Haag.
Burton, kille bendeleiders die op wraak uit
zijn en daarbij voor geen vorm van bruut
geweld, bloedige verminking of andere
martelingen uit de weg gaan. Maar ook in
andere genres men zou tenslotte als
excuus kunnen aanvoeren dat de gang
sterfilm nooit over rozen is gegaan,
viert een sensationeel misbruik van ge
welddadige scènes vaak hoogtij. Men den-
ke aan „The devils” van de bezeten Ken
Russell, terwijl zelfs de befaamde Ham-
mer-produkties met hun „horror” films
aan de lopende band bij mijn weten nooit
zo ver zijn gegaan met het verstrekken
van realistische details als in hun laatste
uitstapje in de griezelwereld dat „Hands
of the Ripper” of in duidelijk Nederlands
„Met bloed besmeurd” heet. Dit gruwel
verhaal over de dochter van Jack the
Ripper, die uit de moord op haar moeder
door haar bloeddorstige vader een jeugd
trauma heeft overgehouden, waardoor zij
onder bepaalde omstandigheden onbe
heerst aan het moorden gaat, geeft aanlei
ding tot zoveel Grand Guignol-effecten
(nu echter in close-up in plaats van op
veilige toneel-afstand) dat het bijna lach
wekkend wordt.
1939 door
Metro-
Trouwens het genre blijkt hier in ons
land ook goed in de markt te liggen. Drie
premieretheaters in Amsterdam zijn bezet
door griezelfilms. Naast „Met bloed
besmeurd” in Royal, ook nog „De nachten
van Dracula” in Corso (natuurlijk met
Christopher Lee) en „De afgrijselijke dr.
Phibes” in Flora (natuurlijk met Vincent
Price). Onderwijl gaat „The devils” een
goede vijfde week in Alhambra tegemoet,
wat ook niet gebeurt omdat de film zich
voornamelijk in een nonnenklooster af
speelt.
IN KRITERION kan men de al enige
jaren oude „Baron van Münchhausen”
gaan zien, zoals deze verbeeld werd door
trucfilmer en filmpoëet Karel Zeman die
op zijn unieke wijze via archaïsche effec
ten herinneringen aan de platen van Gus
tave Doré bij de klassieke avonturen van
de Baron wist op te roepen. Verder een
Marlene Dietrich-festival in The Movies
die „De blauwe Engel” en „Shanghai ex
press” beide van Von Sternberg, fn zijn
Old Time Movie Club brengt (Overdag Is
Truffaut aan bod met „L’amour vingt
ans” en „Fahrenheit 451”). En wie „The
birds” van Hitchcock nog eens wil zien,
kan dit weekend ’s
Hallen.
Herdrukken, nieuwe uitgaven, vertalin
gen van moderne schrijvers in krante-
formaat. Bekenden en debutanten. Vjjftig-
duizendvoudig, voor een daalder.
Zoekt bulkboek 1 („Schroot” van de Vla
ming Geeraerts) het in een rustige opmaak,
nummer twee kreeg van lay-outer Fred
Julsing een hippe uitmonstering mee, die
Heersema’s „Geef me de mok even door
Jet” precies past. Aan de kopers via een
mini-enquête het laatste woord over de
verdere vormgeving, waarin overigens ook
de auteurs zelf hun zegje hebben. Want
hun uitgever gelooft niet in het oude
systeem, dat vandaag een manuscript
wordt geaccepteerd, drie maanden nadien
de leverancier daarvan het resultaat in
handen krijgt en nog weer twee maanden
later de cheque kan worden geïnd. Voor
hem heeft de schrijver als hoofdpersoon
recht op zowel een royale royalty, als op
meepraten bij het aankleden van diens
geesteskind. Hij zou zichzelf als een heb
zuchtige handelaar in bedrukt papier gaan
beschouwen als het anders was.
Na een half jaar met een klein (35 titels)
met het dansgezelschap optreedt.
In het verleden heeft de Engelse groep
Pink Floyd op verzoek van Rudolf Nurejef
balletmuziek gemaakt voor een Frans ge
zelschap en „Emerson, Lake en Palmer”
heeft onlangs in opdracht van een Duitse
choreograaf balletmuziek gecomponeerd.
maar compleet fonds steeds actiever op de
boekenmarkt in de weer te zijn geweest,
is Knippenbergs uitgeverij nog steeds een
tweemansbedrijf in een flatje aan de Li-
vingstonelaan op het Utrechtse Kanalen
eiland. Dit is mogelijk door alle werk
zaamheden, die uitbesteed kunnen worden,
aan anderen toe te vertrouwen. Dan blijft
er altijd nog genoeg te doen, maar wanneer
het Theo (24) en Patty (21) uit de hand
dreigt te lopen, kunnen zij een beroep doen
op een plezierig stel vrienden en enthou
siaste werkstudenten. Bovendien is de toch
wel dringend nodige versterking in aan
tocht: van januari af wordt samengewerkt
met een ander echtpaar, waarvan de man
een zeer grote ervaring in de drukkers- en
binderswereld heeft.
Geen personeel dus ook geen verte
genwoordigers op pad naar de boekhandel.
De Knippenbergs zien meer in goed-ver-
zorgde schriftelijke aanbiedingen. Alleen
met de grote combinaties, zoals Bruna, V.
en D., de Standaard Boekhandel, bestaat
persoonlijk contact. Theo (openbaar ver
voerd, want auto’s haat hij): „In het begin
vond ik het verschrikkelijk om daar met
m’n koffertje naar toe te gaan. Ik wist dat
ik furieus zou worden als ze één van mijn
aanbiedingen een rotboek zouden noemen.
Maar het zijn leuke relaties geworden. Als
ze het nu over een rotboek hebben, kan ik
zeggen, dat het verdomme helemaal geen
rotboek is. Dat pikken ze en dan bestellen
ze nog óék”.
De school voor de journalistiek bracht
de twee bijeen. Waarom niet in de journa
listiek gegaan? „Dan hadden we waar
schijnlijk nu een eigen krantje gehad. Wat
ons interesseerde was het communicatie
aspect. En we vinden de vorm van commu
nicatie, die we hebben gekozen, veel boei
ender, veel avontuurlij ker”.
Vorig jaar werd gestart met de oude
kranten. Herdrukken gewijd aan de Frans-
Duitse oorlog van 1870, het uitbreken van
Naast de erotiek is geweld troef in de
internationale film van het ogenblik,
maar de nadrukkelijke en perverse be
langstelling in sadistische uitspattingen en
de daarbij behorende bloedige details zijn
nooit zo expliciet en zonder aanwijsbare
noodzaak (tenzij om plezierig te schokken)
getoond als in bijvoorbeeld „Get Garter”
van Mike Hodges (met Michael Caine en
John Osborne) of „The villain” van Mi
chael Tuchner (met Richard Burton) om
maar twee recente films uit de Britse
studio’s te noemen.
In beide gevallen speelt de handeling
zich af in de Londense onderwereld, in
beide gevallen ook zijn de hoofdpersonen
respectievelijk Michael Caine en Richard
beide wereldoorlogen, de mislukte revo-
lutiepoging van Troelstra. De eerste vier
maanden leek het er op, dat de pessimisten
gelijk zouden krijgen. Maar in de lente
ontwaakte mèt de crocussen de interesse.
Nieuwe series verschenen, gewijd aan
roemruchte rampen, aan Nederlands-Indië.
aan vorstenhuizen, met o.a. hartverscheu
rende verslagen in de Gazet van Ant
werpen over de dood van de Belgische ko
ningin Astrid. Binnen een jaar bereikte
het totaal aantal herdrukte kranten de
kwart miljoen. De uitgever, die veel „fan
mail” ontvangt, ziet drie categorieën af
nemers. Scholieren en studenten (op meer
dan 100 middelbare scholen worden de
kranten bij het onderwijs gebruikt), de
30- tot 50-jarigen, die er even mee aan de
benauwenis van onze rechthoekige maat-
als macabere slapstick omschreven kan
worden.
„Loot” is een van de drie blijspelen die
Joe Orton schreef voor hij vier jaar
geleden door een jaloerse vriend werd
vermoord. „Entertaining Mr. Sloane” ging
aan „Loot” vooraf. Het werd hier destijds
door Centrum op de planken gebracht en
eveneens verfilmd, waarbij alle toneel
effecten uitermate vergroft op het doek
terugkwamen. Hetzelfde mag men aanne
men is met de film-adaptatie van „Loot”
gebeurd, waarin eveneens krachtig tegen
allerlei taboes en heilige huisjes wordt
aangetrapt, zonder dat de zin van deze
protest-houding ook maar enigszins door
de handeling heenbreekt.
In de film van Silvio Narizzano blijft
alleen maar de luidruchtige activiteiten
van twee jonge, bisexuele boefjes over, die
een bank beroven, de buit verstoppen in
de lijkkist, waarin de moeder van een van
hen ligt opgebaard en als de politie op het
spoor komt voortdurend bezig zijn het
geld op het gebalsemde lijk van plaats te
doen veranderen. Daardoor ontstaat een
verwarrende situatie vol misverstanden
die aan een blijspel van Feydeau ontleend
lijkt de zin, met dien verstande dat het
overspelige vrouwtje of de in de kast
verstopte ouwe snoeper nu vervangen is
door een lijk, wat de kluchtigheid van het
geheel enigszins tempert.
Joe Orton spotte graag met de dood en
met de schijnheiligheid en hebzucht van
de treurende familie, maar zijn ware
bedoelingen achter dit relativeringsproces
komen in de film helemaal niet aan bod.
Regisseur Narizzano maakt er een gooi
en smijt-film vol grove kluchtigheid die
hij bovendien in lelijke kleurige beelden
filmt, waarbij hij zijn spelers onder wie
Richard Attenborough als een wantrouwi
ge en omkoopbare politieman, Lee Remick
als een verpleegster die er beter van wil
worden en die aarzelt tussen de weduw
naar of diens rijk geworden zoon en
Hywel Benett als het onfrisse brein ach
ter de bankroof, vrijlaat om zoveël moge
lijk groteske figuren uit te beelden. Men
krijgt bij het zien van de film een vaag
vermoeden van het effect dat een sec
gespeelde en geënsceneerde „Loot” zou
kunnen hebben Van de filmversie houdt
men voornamelijk een vieze smaak in de
mond.
Want „At the circus” is, zoals men wel
kan vermoeden, geen nieuwe aanwinst,
maar een reprise van een meer dan dertig
jaar oude film die niettemin nog veel van
zijn oorspronkelijke waarde heeft behou
den. En zelfs al was dat niet het geval
dan nog zou een mogelijkheid om kennis
te kunnen maken met de komische broe
ders die filmhistorie hebben gemaakt, een
speciale vermelding wettigen.
„At the circus” werd in
Edward Buzzell gemaakt voor
Goldwyn-Mayer. de filmonderneming
waarvoor de Marx Brothers eerder „A
night at the opera” (1935) en „A day at
the races” (1937) hadden gemaakt. Irving
Thalberg was in die tijd nog de grote
productieleider bij MGM geweest, maar
nu hij tijdens de productie van „A day at
the races” in ’36 gestorven was. hield
niemand minder dan regisseur Mervin
(Van onze correspondent)
DEN HAAG. De Haagse popgroep
Supersister gaat balletmuziek compeneren
en uitvoeren voor het Nederlands Dans
Theater. Het is de eerste keer dat een
Nederlandse popgroep balletmuziek speelt.
De première van het ongeveer een half
uur durende ballet wordt eind maart ver
wacht.
De muziek voor het ballet wordt eind
volgende maand opgenomen maar het is
de bedoeling dat de groep een paar maal
Leroy toezicht op de extravagante stra-
patsen van het drietal (Zeppo, de vierde
van de broers was in ’34 manager van de
resterende drie geworden en trad sinds
dien niet meer op).
Een criticus heeft destijds al opgemerkt
dat het plaatsen van de Marx Brothers
tegen de achtergrond van een circus het
probleem opleverde dat zij zich niet meer
konden afzetten tegen hun omgeving, om
dat voor hen, als clowns, het circus hun
meest geëigende domein was. Maar onder
aanvoering van Groucho die als altijd de
gangmaker is, wordt toch heel wat humor
en dwaze grappen in de circusomgeving
verwerkt.
Alleen al ter kennismaking van de
grote vitaal-komische persoonlijkheden
uit de dertiger jaren ‘waartoe ook W C.
Fields en Mae West gerekend kunnen
worden) is een bezoek aan Een dag in
het circus” alleszins gerecht''ssrHisd
HOEWEL HET Nederlandse Filmmu
seum nog minstens een jaar gedwongen is,
dankzij een vreemde beslissing var de
gemeente in het Stedelijk Museum te
verblijven, gaat het door met zijn twee
voorstellingen per week. Woensdag aan
staande is het programma aan de Neder
landse filmer René Daalder gewijd van
wie „Body and soul” 1 en 2, plus zijn
avondvullende „De blanke slavin” uit ’69
die destijds weinig weerklank bij publiek
en pers vond vertoond zullen worden
De avond daarop zal als hommage aan
een andere Nederlandse filmer namelijk
aan Joris Ivens een reeks oude en nieuwe
strijdbare films vertoond worden, te be
ginnen met „La Seine a rencontré Paris
(’57)” vervolgens „Le train de la victoire’’
een korte reportage over de verkiezings-
tournee van de Chileense presidentscan-
didaat Salvador Allende in 1964, een do
cumentaire over de volksdemonstratie
voor de Engelse diplomatieke vertegen
woordiger in Peking toen de Britten Liba
non waren binnengevallen (1958), een ver
slag over een ontmoeting met de Chinese
president Ho Chi Minh in ’69 en tenslotte
„Le peuple et ses fusils” de nu al haast
legendarische strijdfilm die Ivens maakte
voor het volk van Laos in ’69.
