OP DE
BITTERE
NOODZAAK:
TRAINEN
VOOR
JE
BEGINT
MEDISCHE WINTERSPORTTIPS
MINISKI”
I
„ALLE
BEGINNERS
l
■Ir
K
if'
16
Ai
k.
Leren glijden
-4
Volgens boekje
■- fc
SiiSiïïiiiiJ
ZATERDAG 13 NOVEMBER 1971
Erbij
(Van onze correspondent)
1
s
s
c
s
s
(Van onze medische medewerker)
Ogen
Warm en koud
Frakturen
tel!
(Van een medewerker)
Max Bertsch, al vijftien jaar directeur van de skischool in Davos (hoog
seizoen 250 leraren) beveelt alle beginners met klem aan het skiën te
leren volgens de miniskimethode. Hij spreekt uit grote ervaring. Vier
jaar geleden namelijk was hij de eerste Zwitser, die deze door de Duitser
Martin Puchtler geïntroduceerde methode op het lesprogramma van zijfl
school zette. Een jaar later volgden andere collega’s. Pas vorig seizoen
werd miniski op grote schaal onderwezen.
Waarom dat warme pleidooi voor de miniski?
Bertsch: „De man, die miniski’s (65 cm lang) de eerste dagen onder
bindt, behoeft eigenlijk niets extra’s te leren. Zijn staan, zijn glijden, al
zijn bewegingen, al de reacties van zijn lichaam zijn automatisch de lo
gische. Bij de lange ski’s is dat niet het geval. Daarbij moet hij al die ele
mentaire zaken werkelijk leren”.
De successen, die in zijn school werden geboekt, bevestigen die stel
ling. In het voorbije seizoen volgden 6.000 leerlingen de miniskicursus.
Dat is 20 percent van het totaal aantal leerlingen. De normale leerlingen,
dat wil zeggen: zij die niet te stijf zijn, staan gemiddeld twee dagen op
een bepaalde maat ski: na die van 65 cm volgen die van één meter,
1.30 meter en 1.60 meter.
In principe laat de heer Bertsch geen afdalingen maken op het kleinste
formaat. Wel op die van één meter. De derde dag al glijden de leerlingen
langs eenvoudige trajecten naar beneden.
De prijs van een cursus miniski aan de school van Bertsch is 62 voor
één week met ’s morgens en ’s middags les. Daarbij komt nog de huur
van de ski’s 50) en eventueel de huur van schoenen 20).
Eén ding geleerd tijdens een
cursus miniski afgelopen januari
in Wildhaus in Noordoost-Zwitser-
land: het stomste wat je als begin
ner kunt doen is onvoorbereid de
ski’s onder te binden. Het feit, dat
ik in Nederland niet had getraind,
en geen gymnastiek of een cursus
skiën op een kunstskibaan achter
de rug had, heeft mij die twee we
ken danig opgebroken. En het ge
brek aan sneeuw natuurlijk. Maar
daar kon ik zelf niets aan doen.
I
Volg adviezen
J,:
X WINTERSPORT is uit medisch
yV oogpunt niet voor iedereen
geschikt. Daarbij telt vooral
de hoogte, die voor ijlere lucht
zorgt. Ook gezonden krijgen tij
dens het naar boven reizen dik
wijls last van een licht gevoel in
het hoofd, oorsuizen, hartklop
pingen en soms zelfs flauwvallen.
(Dat gaat overigens wel weer over
als zij even plat gaan liggen).
■p
1
l
I
F 1
i
'1
v
1
5)
S
««■I
I
eerste en hoop op het tweede bereikte
ik die zondagavond Wildhaus. De maan
toverde duizenden twinkelende sterre
tjes in de bevroren sneeuw langs de
weg, die omhoog kronkelde (dat moet
wel in Zwitserland) langs witte Alpen
weiden. Het bekende sprookje.
De dag was begonnen met een be
zoek aan een sportzaak voor het huren
van het eerste paar ski’s en de schoe
nen. Bij deze miniskimethode worden
de ski’s afhankelijk van de vorderingen
van de leerling, steeds gewisseld voor
grotere.
Naar de skischool geklost. In mijn
klas: een Belgisch echtpaar op huwe
lijksreis, waarvan de vrouw het de
eerste dag al opgaf en twee Zwitserse
meisjes, die al jaren in Zuid-Amerika
En dan de ogen. In de ijle lucht
dringen de zonnestralen veel sterker
door dan wij in Nederland gewend zijn
En toen begon de arbeid. Het leren
lopen op de ski’s, het leren opstaan (en
dat is moeilijk) en het leren bochten
(Schwünge) maken. Het eerste half
uur gebeurde dat allemaal onder grote
hilariteit. Het lachen verging ons wel
dra. Na de 49ste smak op de ijzige
sneeuw, kwam er een verbeten trek op
de gezichten. Van die stoere houding,
waarmee we voor de plaatselijke foto
graaf hadden geposeerd, was helemaal
niets meer over.
Van onschatbare waarde voor het
skiën is een goede uitrusting: „aange
paste” schoenen, knie- en elleboogbe-
schermers (en bij het springen een
valhelm), stokken en veiligheidsriemen.
Elke vakantieganger die naar de win-
1
Voor iedereen die naar de winter
sport gaat geldt dat hij goed rekening
moet houden met de temperatuurwis
selingen in die wintersportgebieden,
ook al doet hij er niet veel aan sport.
Daarbij valt de nadruk op dat meer
voud: wisselingen, want aan de ene
kant is het er behoorlijk koud en ligt
er sneeuw, terwijl (hopelijk) de felle
zon de lichaamstemperatuur behoorlijk
laat stijgen, in het bijzonder wanneer
men ook sport beoefent. Er is dus
tegelijkertijd warmte en kou.
Nu zorgt elke wintersporttoerist(e)
beslist wel voor de speciale kledij die
aan de ijlere lucht te wennen voordat
zij flink gaan sporten. Gedurende die
dagen kunnen zij hun activiteiten
langzaam opvoeren. Dat geldt zeker
voor al diegenen die het hele jaar hun
spieren niet of nauwelijks behoorlijk
hebben gebruikt en vóór hun vakantie
reis niet getraind hebben. Anders moe
ten ze een gewone bergwandeling in de
sneeuw de volgende dag bekopen met
afschuwelijk stijve en pijnlijke spieren.
Voor schaatsen of skiën is die voortrai-
ning beslist onmisbaar.
woonden. Een van hen bleef na een
paar dagen ook thuis. Leraar Dominic
Nauer legde uit, dat de methode ge
schikt is voor mensen van 15 tot 50
jaar, mits zij niet buitensporig dik zijn
of ernstige lichamelijke gebreken heb
ben. Het was, zei hij, zijn ervaring, dat
degenen, die deze methode volgden, na
tien dagen al afdalingen maakten. Een
zelfde prestatie bereikten mensen, die
startten op normale ski’s (rond de twee
meter) eerst na 24 dagen. Vijftig per
cent van de beginners in Wildhaus,
beweerde hij, koos voor de korte ski.
tersport gaat moet (leren) luisteren
naar de adviezen van de plaatselijke
deskundigen, die veel beter kunnen oor
delen over het te volgen traject, de
conditie van de sneeuw en het weer.
Als zij afraden om een bepaalde route
te nemen, of adviseren om die dag niet
te gaan skiën vanwege de weersom
standigheden, moet men zich het ver
lies van die éne dag getroosten. Dan
kan altijd nog een doodgewone wande
ling worden gemaakt.
Het gezonde verstand zal voor elke
wintersporter reden zijn om een goede
verzekering af te sluiten tegen onge
vallen en alle kosten van geneeskundi
ge hulp. Wie in eigen land bij een
ziekenfonds verzekerd is moet zich te
voren goed oriënteren over de wijze
waarop deze verzekering eventueel ook
in de wintersportplaats geldt. Daarvoor
bestaan bepaalde reglementen, waaro
ver elk ziekenfonds gaarne inlichtingen
zal geven. Als men zich aan die voor
schriften houdt geldt de ziekenfonds
verzekering tot op zekere hoogte ook
in het buitenland, al zijn de voorwaar
den voor elk land verschillend.
In wintersportplaatsen is geneeskun
dige behandeling beslist niet goedkoop
en wanneer daar nog röntgenfoto’s,
chirurgische ingrepen, ziekenhuisopna
me en vervoer bijkomen, loopt dat
aardig in de papieren. Een ruime ver
zekering is dus noodzakelijk.
Lijders aan een hoge bloeddruk en
diegenen met een hartaandoening moe
ten, voordat zij een reis naar een
wintersportoord boeken éérst hun dok
ter goedkeuring vragen. Dit geldt voor
al voor diegenen die een hartinfarct of
aanvallen van angina pectoris hebben
doorgemaakt. Als algemene regel geldt
dat deze patiënten zonder bezwaar tot
ongeveer 1000-1200 meter hoogte kun
nen reizen, maar dan niet nog eens per
kabelbaan of per skilift een paar hon
derd meter hoger moeten gaan.
Ook voor gezonde vakantiegangers is
het raadzaam om eerst een paar dagen
Voor de rest ging alles volgens het
boekje, na tien dagen de klas be
stond toep nog uit twee leerlingen -
maakten we op ski’s van 1.80 meter
een afdaling van de Gamserrug, een
berg die ligt op een hoogte van 2.100
meter. Dominic koos het makkelijkste
traject, maar toch voelden we ons
eenmaal beneden achter een glai
Glühwein, een beetje trots. Klee had
gelijk gekregen. Het was ook toen dat
we besloten in het komende seizoen
weer te gaan. Maar niet dan na een
grondige lichamelijke training.
en bovendien worden die stralen door
de sneeuw extra weerkaatst. Daarom is
in de wintersport een heel goede zon
nebril beslist onontbeerlijk, niet een
gekleurd stukje glas of plastic. Die
zonnebril moet bovendien de ogen van
opzij goed beschutten en dus met zorg
en overleg deskundig worden aange
schaft.
Sporten in de zuivere berglucht
maakt hongerig en de wintersporters
zijn dan ook gauw geneigd om meer te
eten dan thuis. Uiteraard is het voedsel
in die streken anders dan in eigen
land, en het is daarom verstandig om
de eerste dagen kalm aan te doen en
de spijsvertering gelegenheid te geven
zich aan te passen aan al die vreemde
gerechten. In die streken wordt ook
veel meer wijn en bier gedronken en
wie dat niet gewend is zal wel zo
verstandig zijn om niet opeens uit zijn
slof te schieten.
Voor het middageten met de stoel
tjeslift naar beneden, naar het hotel (in
de meeste Zwitserse plaatsen stoppen
die liften tussen half twaalf en half
twee). Later ben ik trouwens voor de
lunch boven gebleven. In mijn hotel
werden daar consumptiebonnen voor
afgegeven, die een waarde hadden van
een rijksdaalder. De warme maaltijd
boven kostte het dubbele, maar dat
was me het eten op een terras in de
heerlijke warme zon wel waard.
De volgende dag heb ik mezelf moe
ten dwingen weer naar de les te gaan,
’s Morgens kon ik geen beweging in
mijn spieren krijgen, ik had het gevoel
alsof ik op een middeleeuwse pijnbank
had gelegen. Het was de zon, die me
weer naar boven trok de berg op. En
toen gebeurde het. Afgezien van de
pijn, werd het die tweede dag al een
stuk plezieriger. Je raakte al meer
vertrouwd met die latten onder je en
ook het vallen werd minder. Aanlei
ding voor Dominic om ons met een
sleeplift mee te nemen een paar hon
derd meter hogerop voor een eerste
kleine afdaling: heel rustig achter hem
Gebroken armen en benen zijn in de
wintersportoorden niet alleen heel ge
woon, maar waarschijnlijk ook de
erbij behoort. Toch is het niet zó
eenvoudig om iets te dragen dat niet
alleen mooi, maar ook nuttig en aan
gepast is aan die temperatuurswisselin
gen. De hoge zonnewarmte duurt maar
een aantal uren en na een schaatspar-
tij of een skitocht moet men oppassen
voor een té snelle afkoeling. En wie
tijdens een lange skitocht te warm
gekleed is kan in de sneeuw last van
de warmte krijgen. Terwijl het deel
van het lichaam onder de kleren lek
ker warm wordt staan neus, oren,
vingers en tenen echter aan de kou
bloot en kunnen zelfs bevriezen. Ook
op zonnige dagen moeten tijdens het
wintersporten goede handschoenen,
oorkleppen en een wollen das worden
gedragen en de ledematen goed be
schut worden. Onder de elegante ski
kleding moeten armen en benen door
wollen ondergoed beschermd worden.
Twaajf uur later viel ik geradbraakt
op mijn hotelbed neer. De eerste skidag
zat er op. Aan mijn voeten enkele
blaren van de onwennige zware logge
skischoenen, ik had geen spier meer
die geen pijn deed, mijn lichaam zat
onder de blauwe plekken. Schrale
troost.ik had nog niets gebroken.
meest voorkomende aandoeningen. De
artsen daar zijn er uitstekend op inge
richt en hebben een grote ervaring in
de behandeling van de meest uiteenlo
pende fracturen. Die ervaring leert ook
dat de meeste ski-ongelukken voorko
men tijdens de éérste of de laatste
dagen van de vakantie en ook weer in
de vroege morgenuren of aan het eind
van de dag. Vermoeidheid speelt blijk
baar een grote rol maar bovendien zijn
overmoed, gebrek aan training en tech
niek zeker van invloed. De meeste
fracturen kunnen tegenwoordig zó
goed worden behandeld dat die bot
breuken volledig genezen. Juist bij het
skiën komen echter „gemene” fractu
ren voor die niet alleen een veel in
grijpender behandeling (soms zelfs een
operatie) maar ook een veel langere
genezingsduur vereisen. En jammer ge
noeg is die genezing niet altijd totaal,
zodat de pechvogels van hun winter
sportvakantie een handicap overhou
den.
Ik ben 34. Dat vermeld ik niet uit
ijdelheid, maar omdat het alles met
het volgende heeft te maken. Vrienden
hadden mij spottend gezegd dat ik op
mijn leeftijd nooit meer skiën zou
leren. Helmuth Klee, de directeur van
het Zwitsers Verkeersbureau in Am
sterdam voorspelde anders: „Binnen
een week maak jij al eenvoudige afda
lingen.”
Schommelend tussen vrees voor het
aan naar beneden, de ski’s keurig naast
elkaar, een beetje doorgezakt door de
knieën, bochten trekkende door de
sneeuw. En dat is een verrukkelijke
sensatie.
Ik ben tijdens de dagen die volgden
mijn spierpijn niet meer kwijtgeraakt,
ik ben zeker zo’n honderd maal in de
sneeuw gesmakt en heb vele malen op
het punt gestaan het op te geven. Maat
om dat wonderlijke gevoel, dat je be
kruipt als je naar beneden suist en om
de zon, maak je elke dag toch weet
die tocht naar boven.
V"
Sr
ihjl
Jgi--
kB
lili M'Il ill I I1 i' It H 1 II 1J|#*|«,I#'''IJ1,1||,, ujMi I
