Gespannen toestand in Chili na betogingen
ALLENDE KONDIGT
NOODTOESTAND AF
Aandacht voor defensie
Israel hulp op lange
termijn toegezegd
F rans-W estduitse
top begonnen
Studiegroep vraagt Amerikaanse steun
Afrikaanse be vrij dingsbe wegingen
voor
Warschaupact
wil in 1972
veiligheids-
conferentie
GROEN Co
Koopje: 381 parkeermeters
Witte Paters
Arrestaties en
m
aanslagen in
Noord-Ierland
Federaal hof tegen
mishandeling van
krijgen steun
van priesters
in Mozambique'
gevangenen
Ir.
IB
3
2
VRIJDAG 3 DECEMBER
1971
AMERIKANEN ZEGGEN NIETS OVER
LEVERANTIES VAN PHANTOM-JAGERS
Centrale Verwarming
5
IDEAL-STANDARD Gasketels
n
•4711. De enige Eau de Cologne
die uit Keulen komt.
Kado-plaat!
die heel speciale LP
MI/ORIETEN FESTIML
kost maar 10,-
Als je liever bloemen
dan nep geeft.
Als je liever leer
dan plastic geeft.
Als je liever goud
dan verguld geeft.
Geef dan ook echte
Eau de Cologne
uit Keulen.
Geef 4711 in
één van de leuke
cadeauverpakkingen.
Steun
Joodse kinderen vermoord
Oud-SS’er krijgt
levenslang
Kado-plaat!
die heel speciale LP
MkORIETEN FESTI^L
kost maar 10,"
Kl
voormalig
ADVERTENTIE
öi
O,
o
I
lO
ADVERTENTIE
ADVERTENTIE
t
^elde
nuari
•aden
uilen
nhem
inder
st in
ter
n de
oster
col-
zijzi-
van
ining
k er
oster
wan-
n op
r zal
>eten
Igens
week
van
ouw
sdag
van
tafel
ge-
igen
eno-
ek-
ital
Om een gewelddadig conflict te voorko
men moeten in Zuid-Afrika en de andere
landen in dit gebied representatieve rege-
Het document mocht niet in Portugal
en Mozambique worden gepubliceerd. De
bisschop en de priesters kiezen in hun
stuk openlijk partij voor de „Witte Paters
die een paar maanden geleden uit de
bisdommen Beira en Tete vertrokken om
dat zij de toestand in Mozambique als
gevolg van de kolonialistische politiek van
de Portugese regering ondraaglijk acht
ten”.
Allemaal punten en geschillen die nog
zullen moeten worden opgehelderd en bij-
gelegd alvorens Richard Nixon, met een
mogelijk gesloten westelijk front in fe
bruari de Chinezen tegemoet zal kunnen
treden
WASHINGTON. (DPA en Reuter)
President Nixon heeft de Israëlische pre
mier mevrouw Golda Meir gisteren toe
gezegd dat de Verenigde Staten Israel
militaire hulp zullen blijven geven bij het
moderniseren van de strijdkrachten. Over
de omvang, de voorwaarden en het tijd
stip van de hulp is echter niets bekendge
maakt.
WARSCHAU (Rtr.) Het Warschau
pact heeft de westerse landen opgeroepen
in 1972 een Europese veiligheidsconferentie
te houden om de verdeling van het con
tinent in machtsblokken op te heffen.
irde
sge-
van
iota
heid
s er
be-
toch
itale
Idus
alen
s de
lap-
bij-
niet
ren.
is,
de
>rdt
iwe
rer-
■ten
ken
•ing
lige
telt
af-
an-
tar-
van
ntal
eke
•ae-
sslo-
pd-
hij
Na
tten.
ex-
man
.litie
reuk
ADVERTENTIE
?in-
de
dan
ka-
ook
die
:n.
dij
de
ant
en
ken
ler-
Doden. De vorige week zijn in Zuid-Viet-
nam negen Amerikaanse en 439 Zuid-
vietnamese militairen gesneuveld.
(Van onze redacteur in Parijs)
PARIJS Vanmorgen is de Westduitse
kanselier Willy Brandt in Parijs gearri
veerd voor een speciaal beraad met de
Franse president Georges Pompidou. Het
overleg zal tot morgenavond duren. Een
bijzonder overleg waarvoor Bonn het voor
stel al verschillende weken geleden had
gedaan en dat zich dan ook niet plaatst
in de normale lijn Ier periodieke halfjaar
lijkse topconferenties waarin het Frans-
Westduitse vriendschapsverdrag, zoals men
weet, voorziet.
SANTIAGO (Reuter en AFP)
Na felle gevechten tussen voor- en
tegenstanders van de Chileense re
gering heeft president Allende gis
teren de noodtoestand voor de pro
vincie Santiago afgekondigd. Bij de
vechtpartijen die woensdagavond be
gonnen en de hele nacht voortduur
den, zijn ongeveer honderd mensen
gewond geraakt, van wie zeven ern
stig.
Er zijn 120 arrestaties verricht. Twee
gebouwen in Santiago van met de Volks
unie van Allende verbonden politieke groe
peringen de communistische jeugd en
de Radicale Partij werden geplunderd.
Voordat de noodtoestand was uitgeroe
pen, had de regering ai alle betogingen en
bijeenkomsten in Santiago verboden en
drie radiostations van de oppositie geslo
ten.
Minister van Binnenlandse Zaken José
Toha zei in een toespraak voor de radio
en televisie, dat de radiostations gesloten
zijn omdat zij „tendentieuze” berichten
over de vechtpartijen hebben uitgezonden.
Hij verklaarde voorts dat de incidenten
een onderdeel vormen van een „plan,
gericht op de omverwerping van de de
mocratische regering van Chili". Leden
van de oppositie, aldus de minister hebben
woensdagavond en -nacht „vele daden van
agressie gepleegd.” Zo hadden zij barrica
den in de straten van Santiago opgewor
pen, een poging gedaan om het stadsthea
ter, waar president Aliende een officiële
met de Israëlische premier gezegd dat de
Verenigde Staten het meeste belang hech
ten aan een interimovereenkomst over
heropening van het Suezkanaal. Een der
gelijke deel-overeenkomst heeft volgens
hem op het ogenblik de grootste kans op
succes.
BELFAST, (DPA-Reuter) Bjj razzia’s
in Belfast en de omgeving van Lon
donderry heeft het Britse leger gisteren 27
mensen gearresteerd, die ervan worden
verdacht tot het Ierse Republikeinse Le
ger te behoren.
Bij bomaanslagen in het centrum van
Belfast raakten veertien mensen gewond.
Een restaurant en een winkel in kantoor-
machines brandden uit
Er moet een begin worden gemaakt met
multilaterale besprekingen tussen „alle ge
ïnteresseerde landen” om de conferentie
voor te bereiden. De zeven landen van het
oostblok hebben besloten gevolmachtigden
te benoemen om zo snel mogelijk met de
voorbereidingen te kunnen beginnen.
Dit is de strekking van het communiqué
dat in Warschau is gepubliceerd na de
tweedaagse bijeenkomst van de ministers
van Buitenlandse Zaken van het War-
schau-pact. De oproep kwam niet als een
verrassing gezien het feit dat de Sovjet
unie al lang geleden de vurige wens heeft
geuit tot een veiligheidsconferentie te ko
men.
ringen komen. Daartoe, zo vervolgt de
studie, is een politiek proces van onder-
handelingen tussen de blanke regeringen
en de Afrikaanse nationalistische bewe
gingen nodig.
Op de internationale diplomatieke agen
da bevindt deze Parijse top zich precies
tussen Rome, waar deze week de Club van
Tien vergaderde en de Azoren waar op 13
en 14 december president Pompidou zijn
MADRID (EFE). Mgr. Vieira Pinto,
bisschop van Beira in Mozambique en 17
priesters van zijn diocees hebben in een
document waarvan uittreksels gepubli
ceerd zullen worden door het progressieve
Spaanse katholieke weekblad „Vida Nue-
va”, gepleit voor een grote onafhankelijk
heid van de kerk.
De enige „aanpassing” die sommigen
aanvaardbaar vinden, is het besteden van
meer geld aan de defensie. Daarbij wordt
te weinig beseft dat het een wel heel
simpele stelling is, dat iedere gulden méér
ook een stuk grotere nationale veiligheid
betekent. De veiligheid des lands hangt in
de eerste plaats af van het strategische
plan der grote mogendheden. Werkt men
militair met die grote mogendheden sa
men, dan moet het eigen apparaat logisch
en functioneel passen in het grote geheel.
Vandaar dat steeds meer wordt ver
langd naar een duidelijke taakverdeling in
de NAVO en een functionele ombouw van
onze krijgsmacht volgens normen die
draagkracht en doeltreffendheid bepalen.
De geografische ligging van ons land en
de nationale strategische mogelijkheden
bepalen mede de soort van wapens en de
zwaartepunten van de bewapening en uit
rusting. Welke d'ie zwaartepunten zijn en
welke soort wapens voor Nederland én
voor het grote verbond de doeltreffendste
uitwerking zullen hebben, moeten deskun
digen uitmaken. Tradities en prestiges
kunnen daarbij geen rol meer spelen, wil
men althans bereiken dat niet een groot
deel van het geld voor defensie verspild
wordt.
In het licht van de grote, voorshands
nog theoretische bevordering van de de
fensieve functionaliteit past een uitgebreid
patroon van hervormingen, wijzigingen en
stroomlijning, dat door het parlement
voortdurend onder de aandacht zal moe
ten worden gebracht.
•VVVtRfVVWVVVWVVVVWVWVVVVVVVVVVVVVVWUUVUVVVVWVVVWVVVVVWVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVWVVVVWVVVVW«
Amerikaanse ambtgenoot Nixon zal ont
moeten.
Die volgorde bepaalt eveneens de stof
die door Pompidou en Brandt hier in Pa
rijs zal worden besproken.
Men kan zonder al te veel overdrijving
dan ook zelfs wel zeggen dat ze nu geza
menlijk de strategie voor hun beide landen,
maar ook voor de Euromarkt en zelfs voor
Engeland in de monetaire oorlog tegen de
Verenigde Staten willen bepalen waarin,
over tien dagen op de Azoren, de beslis
sende slag vermoedelijk geleverd zal wor
den.
Ook buiten de monetaire problemen zul
len de beide staatslieden belangrijke vraag
stukken te bespreken hebben. In Rome is
duidelijk geworden dat de Amerikanen de
valutakwesties niet wensen te scheiden van
de rest, zodat Pompidou en Nixon op de
Azoren ook algemeen-politieke, commer
ciële en militaire appeltjes te schillen zul
len krijgen. Vragen over de vermindering
van de Amerikaanse militaire inspannin
gen in Europa, over de invoer van EEG-
landbouwprodukten in de Verenigde Staten
zullen zo naast andere onderwerpen op
de Frans-Amerikaanse top zeker ter spra
ke komen.
De woordvoerder van het Witte Huis
weigerde categorisch alle vragen te beant
woorden, die betrekking hadden op de
levering van Phantom-jachtbommpnwer-
pers, waar Israel herhaaldelijk om heeft
verzocht. Eerder gisteren had mevrouw
Meir met de Amerikaanse minister van
Buitenlandse Zaken, William Rogers ge
sproken. Waarnemers hebben de indruk
dat de Israelisei premier en minister
Rogers zijn overeengekomen het hete
hangijzer van de „Phantom”-leveranties
voortaan buiten de publieke discussie te
houden. Nixons woordvoerder Ziegler wil
de ook niet zeggen of toekomstige leveran
ties van Phantoms aan Israel wel bekend
gemaakt zullen worden.
Ziegler zei dat Nixon en mevrouw Meir
een nuttig en bevredigend gesprek
hadden gevoerd over de behoeften van
Israel up lange termijn om zijn strijd
krachten te moderniseren, de gevechts
kracht op peil te houden en een militair
evenwicht in het Midden-Oosten te hand
haven. Nixon had daarnaast ook met
nadruk verklaard dat een militair even
wicht niet genoeg is. Om de vrede in het
Midden-Oosten te verzekeren zijn realisti
sche onderhandelingen tussen Israel en
Egypte noodzakelijk, aldus Nixon.
Minister Rogers heeft in zijn gesprek
MÜNCHEN (DPA). Een
lid van de SS, de 59-jarige Hans Sobotta,
is in München tot levenslange gevange
nisstraf veroordeeld, omdat hij in de ja-
ren 1942 en 1943 als bewaker van werk
kampen in Galicië drie joodse jongens zou
hebben vermoord.
Van de beschuldiging nog vijf moorden
te hebben gepleegd, werd hij bij gebrek
aan bewijs vrijgesproken.
Sobotta maakte deel uit van de hulppo
litie die werkkampen bij de plaatsen Dro-
hobicz, Borislav en Boletsjov bewaakte.
Volgens de tenlastelegging deelde hij de
opvatting van de Duitse nationaal-socia-
listische leiders, dat de joden als minder
waardig moesten worden beschouwd en
dat zij geen recht hadden te leven. In de
bewezen geachte gevallen waren de slacht
offers van Sobotta tien tot zeventien jaar
oud.
Al voor de jongste incidenten was het
politieke klimaat in Chili slechter gewor
den. De Christen-Democratische Partij
verbrak nog niet zo lang geleden de
banden met de regeringscoalitie en ver
sterkte daarmee de conservatieve opposi
tie.
De kloof tussen links en rechts is groter
geworden. Ook het bezoek van premier
Fidel Castro van Cuba aan Chili heeft het
conflict aangewakkerd evenals de univer
sitaire crisis, waarbij de kwestie van de
volksstemming over de hervorming van
het hele onderwijs centraal staat.
De ideologische strijd is nu verplaatst
van de wandelgangen in het parlement
naar de straat. Een hoge regeringsfunctio
naris was gisteren van mening dat „de
tegenstanders van het revolutionaire pro
ces, dat zich in Chili voltrekt, het Zuid-
amerikaanse land aan de rand van een
burgeroorlog kunnen brengen.”
In opdracht van zijn vijftienjarige
zoon deed de Amerikaan John Wright
uit Denison een bod op een „partijtje
parkeermeters", die door het ge
meentebestuur waren afgekeurd.
Wright veronderstelde dat hij een
stuk of vijf, zes meters zou krijgen
voor zijn vijftien dollar, maar het
bleken er 381 te zijn. John Wright,
hier temidden van zijn aankoop, is nu
blijkbaar op zoek naar een per on
geluk nog niet geleegde parkeermeter.
De opmerkelijke instemming van een
meerderheid der Tweede Kamer met een
motie van de P.P.R. inzake de afdoening
van overtredingen in de krijgsmacht
maakt, naar te hopen valt, een einde aan
het misverstand dat aanmerkingen op het
militaire strafrecht altijd van „links” ko
men en een ondermijnende bedoeling heb
ben.
Het is op zichzelf al opmerkelijk dat
een motie van de oppositie door rege
ringsfracties wordt gesteund. Dat komt
helaas zo zelden voor, dat het feit na
drukkelijke aandacht verdient. Maar het
belangrijke in deze kwestie is wel, dat
kritifek op praktijken in het leger van de
zijde der parlementariërs, die de gewoon
ste zaak ener democratie moet worden
geacht, van bepaalde zijde tot dusver
altijd het brandmerk van anti-militaris-
me heeft meegekregen en dat nu eens
zonneklaar is gebleken dat dit een kwestie
van ongenuanceerde verdachtmaking is.
Sterker nog, de motie van de P.P.R. die
de steun van K.V.P. en A.R.P. kreeg, heeft
de strekking om de discipline in het leger
te bevorderen door het verhinderen van
frustraties. De motie wil een einde maken
aan de willekeur op het gebied van de
bestraffing, zoals die bijvoorbeeld heel
duidelijk een rol gespeeld heeft in de
zaak „Dona en Schul”. Deze twee dienst
plichtigen zijn bestraft om uitlatingen in
de soldatenkrant Alarm 8, dus om rede
nen die niets met het directe dagelijkse
dienstbelang te maken hadden. De vrij
heid van meningsuiting is hierbij in het
geding en de meerderheid van de Kamer
staat nu achter de opvatting, dat men in
die en dergelijke aangelegenheden niet de
commandanten straf bevoegdheid mag blij
ven toekennen, maar dat deze uitsluitend
aan de officiële rechter, in casu de krijgs
raad, toekomt.
Het is een zaak die ten nauwste samen
hangt met de rechtszekerheid van dienst
plichtigen en dus met de sfeer, de stem
ming en de orde in de troep.
De P.P.R. heeft de meerderheid van de
Kamer meegekregen omdat die sfeer en
die orde uiterst belangrijk zijn voor de
doelmatige werking van het defensie-ap-
paraat. Bovendien leeft de Kamer in de
verwachting dat het militaire strafrecht
zal worden herzien aan de hand van
commissiestudies die aan de gang zijn. En
daar komt dan ook nog bij dat de Kamer
meerderheid de aanstelling van een om
budsman voor de krijgsmacht urgent acht,
zodat het alles bijeengenomen in de na
bije toekomst toch uit zal zijn met verou
derde en niet meer tolerabele toestanden.
Het heeft alle zin om de minister van
„We adviseren daarom dat de Ameri
kaanse regering contact opneemt en on
derhoudt met de bevrijdingsbewegingen
en dat zowe) de Amerikaanse regering als
particuliere instellingen deie bewegingen
steunen in niet militaire programma’s
met inbegrip van onderwijs en medische
hulp”.
plechtigheid bijwoonde, in brand te steken
en ook geprobeerd een aanslag te plegen
op het huis van de president.
De vechtpartijen begonnen toen studen
ten van de links-revolutionaire beweging
(MIR) woensdagavond in het centrum van
Santiago een groep van circa 10.000 vrou
wen aanvielen die op weg waren naar het
paleis van de president De vrouwen hiel
den een mars uit protest tegen de hoge
prijzen van levensmiddelen. Ze schreeuw
den tegen premier Castro van Cuba ge
richte leuzen en eisten zijn vertrek uit
Chili.
Mannelijke tegenstanders van de rege-
ring-Allende schoten de vrouwen te hulp
en sloegen met stokken in op de aanval
lende studenten. Toen de strijd feller
werd, zetten de vróuwen de door hen
meegebrachte potten en pannen op hun
hoofd om zich te beschermen tegen een
hagel van stenen.
Defensie er via de democratische, parle
mentaire weg nu al van te doordringen
dat de aanpassing van rechtsregels en
ordemaatregelen in de krijgsmacht een
noodzakelijk deel vormt van de algehele
reorganisatie van ons defensie-apparaat,
die op stapel staat en middels een „door
lichting” binnenkort haar beslag zal moe
ten krijgen.
Het blijft altijd nog een vreemd en
enigszins beangstigend verschijnsel dat het
aandringen op een meer efficiënt en doel
treffender defensie door bepaalde kringen
onveranderlijk wordt uitgelegd als pogin
gen ter ondermijning van de verdediging,
terwijl het juist gebeurt in het belang van
die verdediging. Als alles in de wereld
verandert, andere aspecten en andere
functies krijgt omdat het een deel
uitmaakt van een steeds groter wordend
geheel zou het van grote kortzichtig
heid en lichtzinnigheid getuigen wanneer
men een zo belangrijk instrument als de
krijgsmacht onveranderd en onaangepast
zou laten.
NEW YORK (Reuter). De gedeti
neerden in de staatsgevangenis van Attica
hoeven in de toekomst minder angst te
hebben dat na een opstand represaille
maatregelen worden genomen. Een fede
raal hof van beroep in New York heeft
een maatregel uitgevaardigd die de gevan
genen van Attica moet beschermen tegen
„barbaarse gebruiken en mishandeling”
van en door bewakers, met name na
incidenten.
Meer dan 1000 gevangenen kwamen op
9 september in Attica in opstand en
bezetten het enorme gebouw tot 13 sep
tember. Toen gaf gouverneur Rockefeller
nationale gardisten en politie opdracht de
gevangenis te bestormen. Hoewel geen
van de opstandige gevangenen over een
vuurwapen beschikte eindigde de bestor
ming in een bloedbad dat aan 10 gijze
laars en 33 gevangenen het leven kostte.
De handelwijze van Rockefeller werd
ernstig bekritiseerd maar president Nixon
nam hem persoonlijk in bescherming.
Amerikaanse investeringen moeten wor
den tegengegaan en voor Amerikaanse
export naar zuidelijk Afrika zouden geen
financiële garanties gegeven moeten wor
den, aldus de groep.
Voorzitter van de studiegroep is Willi
am Roth. Robert Goheen, rector van de
Princeton universiteit, Ruth Schachter
Morgenthan, ex-lid van de adviesraad
Na een bestudering van twee jaar van
de Amerikaanse politiek en de houding
van het bedrijfsleven ten aanzien van
zuidelijk Afrika concludeert de groep dat
zuidelijk Afrika een explosief deel van de
wereld is. met een hoog potentieel aan
geweld en da. kans op een conflict op
grote schaal. Niet de mensen die vechten
voor fundamentele mensenrechten zijn
verantwoordelijk voor het geweld maar
de onderdrukkers die hun die vrijheid
.m’ -('geen aldus de groep.
WASHINGTON (Reuter) Een studiegroep van veertien vooraanstaande Ameri
kanen heeft b(j de regering in Washington aangedrongen op het geven van niet-
militaire steun aan de bevrijdingsbewegingen in Zuidelijk Afrika. De regering moet
de blanke minderheidsregimes economisch onder druk zetten om maatschappelijke
veranderingen te bevorderen.
voor Afrika en van het Amerikaanse
ministerie van Buitenlandse Zaken en
Harvey Russell, vice-president van Pepsi
Cola zijn leden van de groep. De aanbeve
ling is van de hand van een voormalig
Amerikaans diplomaat, Cyrus Vance De
studie is gemaakt in opdracht van de
vereniging voor de Verenigde Naties in de
V.S.
tty'
A,,"A?/'*?"
7-
E.U' BE COLOGNE
u
