NAVO: EERST BERLIJN REGELEN
DAN VEILIGHEIDSCONFERENTIE
Voor grotere veiligheid
- Brit in Belfast als kerstman -
Woord „liberalisering” taboe
Directeur in Tout neemt ontslag
Poolse leiders
Eisen van opstandige Franse
gevangenen ingewilligd
Niet akkoord met financiën
Minister Rogers vergelijkt India met Israel
Wijzigingen in
Tsjechische
regering
„Voornaamste conclusie
is handhaving celibaat
Israel laat gevangenen vrij
„Andere koers”
■BS
i
Paus Paulus over bisschoppensynode:
Tassen en Handschoenen
3
VRIJDAG 10 DECEMBER 1971
Vicieuze cirkel
„Niet wijs”
99
Geweld
H erinnering
Kerstpakketjes
Ijzeren staven
Rogers
VACHT-SUÈDE
JASJES
Judas
WW
e
i,
i
s
het
e
ADVERTENTIE
GROTE SORTERING
(Van onze redacteur in Rome)
Ook
k
(Van onze redacteur in Parijs)
ADVERTENTIE
Kil
niet te geloven zo apart en modern.
Vogelzang is ook hier weer „een top”.
3
Maar binnen de gevangenis hadden de
muiters die ook de bibliotheek nog even
in brand hadden gestoken, zich van ijze
ren staven en andere geïmproviseerde wa
pens meester gemaakt, waarmee ze de
lijk een schriftelijke verklaring waarin
hij zijn ontslag aanvaardde. Ook een be
lofte voor een verbetering van hun levens
omstandigheden werd hun op schrift ge
daan
Vandaar dat Scheel krachtig waarschuw
de: er bestaat een groeiend gevaar dat de
inter-Duitse onderhandelingen zullen wor
den ondergraven door internationale da
den van erkenning van de DDR. Die zou
den de onderhandelingspositie van de grote
drie inzake Berlijn en die van de Bonds
republiek aantasten.
Grote bezorgdheid uitte de Amerikaanse
minister Rogers over de ontwikkelingen in
de oorlog tussen India en Pakistan, in het
bijzonder met het oog op de repercussies
die dat voor de politiek in het Midden
oosten zou kunnen hebben. Voor India
eisen de Russen namelijk geen terugtrek
ken van de troepen, terwijl zij wat Israel
betreft dit standpunt wel altijd hebben in
genomen.
NAVO-onderzoek. Ondei auspiciën van de
NAVO is op de Azoren een centrum
gevestigd voor het onderzoek naar de
voortplanting van geluidsgolven onder
water Aan dit project nemen acht lan
den, waaronder Nederland, deel.
Raaks
34
1
e
Zijlstr.
29
tl
t
t
s
e
t
1
r
e
v
t
Tel.
310766
De grootste speciaalzaak in
SUÈDE en NAPPA kleding
Tel.
310685
TOUL Een muiterij die gisteren uitbrak in het huis van bewaring van de Franse
stad Toul vond pas om zes uur in de avond een einde nadat eerst de twee eisen
van de opstandige gevangenen door de prefect die ijlings was toegesneld waren in
gewilligd. Die eisen luidden: het ontslag op staande voet van de directeur en een
ingrijpende verbetering van hun levenscondities.
directeur en de bewakers steeds gevaarlij
ker bedreigden. Om een formeel gevecht
en waarschijnlijk een bloedbad te voorko
men besloot de prefect, na ruggespraak
met de minister van Justitie in Parijs, het
ultimatum van de oproerlingen maar lie
ver te aanvaarden.
De directeur overhandigde hun persoon-
ROME. Paus Paulus vindt de voor
naamste conclusie van de in oktober ge
houden bisschoppensynode dat het celibaat
gehandhaafd moet blijven. Dit staat in
een brief die de paus aan zijn staatssecre
taris Villot heeft geschreven en die deel
uitmaakt van de officiële stukken over
de synode, die gisteren bekendgemaakt
werden.
Rogers meent dat deze twees try digheid
de pogingen tot een vreedzame oplossing
van het geschil in het Midden-Oosten in
de weg zouden kunnen staan, aangezien
Israel er door zou kunnen worden gesterkt
in zijn opvatting dat het zjjn troepen niet
onmiddelljjk uit de bezette gebieden be
hoeft terug te trekken.
Om met de Nederlandse bewindsman
Schmelzer te spreken: „Als de Russen aan
hun standpunt vasthouden, kan dit de
voorbereiding van zo’n Veiligheidsconfe-
rentie belangrijk vertragen. Maar het is
mijn vaste overtuiging dat het niet wijs
zou zijn om een probleem dat de Russen
voor zichzelf hebben geschapen ook voor
ADVERTENTIE
niet kan uitoefenen, toch hulp zal mogen
bieden. De vaagheid van deze formulering
schijnt er toe te dienen de lokale bis
schoppen speelruimte te geven in hun
beslissing tot hoever deze „hulp” kan gaan.
De opstand werd om tien uur in de
ochtend ingeluid door enkele tientallen
jongere gevangenen die uit hun cellen
hadden weten uit te breken om daarna
gezamenlijk een vreugdevuur in een van
de werkplaatsen te ontsteken. Na het
merendeel van de ruim vijfhonderd overi
ge gedetineerden ook bevrijd te hebben,
beklommen de oproerlingen het dak om
met de dakpannen de bewakers te beko
gelen die zich op een binnenplaats hadden
teruggetrokken. Eenheden van de gendar
merie en van de oproerpolitie hadden toen
de gevangenis al omsingeld, zodat de mui
ters zich bewust waren dat ze het Huis
van Bewaring toch niet zouden kunnen
verlaten.
De herinnering aan de tragische gebeur
tenissen in Dantzig en Stettin vorig jaar
december, waarbij tientallen doden zijn
gevallen, beheerst de gevoelens en ge
dachten, niet alleen van de afgevaardig
den op het congres zelf, maar van het
hele Poolse volk. De beloftes van Gierek,
in zijn grote openingsrede, zijn met grote
scepsis opgenomen.
Van werkeliike interesse in het partij
congres is niets te bespeuren. Geen mens
kijkt op als de zwarte limousines met de
partijbonzen, geëscorteerd door „witte
muizen” voorbijrazen naar de zittingen.
Ook van de Oosteuropese top, die de hele
week voltallig aanwezig is, heeft niemand
op straat notitie genomen.
In de lagere partijregionen, in de secre
tariaten van de partij-afdelingen op het
platteland, heersen nog dezelfde oude „ap-
paratschiks” als vroeger en in de commu
nicatie tussen partij en bevolking heerst
nog steeds éénrichtingsverkeer.
In tegenstelling tot de aan het slot van
de bisschoppensynode bekend geworden
tekst, staat in het gisteren gepubliceerde
document over de rechtvaardigheid in de
wereld niets over het gebruik van geweld
om tot wijziging van de maatschappelijke
structuur te komen.
In de originele tekst stond dat het
gebruik van geweld geoorloofd is mits aan
zeer bepaalde voorwaarden is voldaan.
Op een ander punt blijkt de paus zijn
eigen mening te hebben ingeruild voor die
van een ter synode geformuleerde opvat
ting. Het gaat hier om de vraag wat er
met de priesters moet gebeuren die uit
hun ambt in het huwelijk getreden zijn.
Dit probleem gaat vooral ook ons land
aan. Terwijl paus Paulus zelf toch open
lijk verklaarde dat de priester door uit te
treden met Judas dient te worden verge
leken, blijkt uit de nu publiek gemaakte
documenten dat de priester die uittreedt
„rechtvaardig en moederlijk” dient te
worden behandeld.
Het belang schuilt in de formulering
dat hij, hoewel hij zijn priesteractiviteiten
Zij die wegens sabotage-acties werden
veroordeeld komen niet voor amnestie in
aanmerking. Van de vrijgelaten Arabieren
komen er ruim tweehonderd uit de Gaza-
strook en de rest uit Judea en Samaria.
Er zitten nu nog ruim tweeduizend Ara
bieren gevangen in Israëlische gevangenis
sen.
De amnestie betekent een verzachting
van de politiek ten aanzien van de Ara
bieren in de bezette gebieden in het
hen op te lossen door nu al aan de voor
bereidingen van een Veiligheidsconferen-
tie te beginnen”.
Het is een standpunt waarover op de
Fransen, de Belgen en de Italianen na
met enige nuances wel overeenstemming
bestaat.
Helsinki lijkt de onderhandelingsplaats
waarvoor ook de NAVO wel te vinden zal
zijn, met het oog op de Finse neutraliteit.
Maar wanneer de Finnen inmiddels moch
ten besluiten en daar is enige kans op
de DDR te erkennen, dan zullen de
Westduitsers hun belangstelling voor deze
neutrale hoofdstad uit politieke overwe
gingen snel verliezen.
(Van onze redactrice in Wenen)
WARSCHAU. De mens moet cen
traal komen te staan in het nieuwe,
Poolse partijprogramma. Dat is de lei
draad van de discussies tijdens het con
gres van de communistische partij in
Polen. Al durft partijleider Gierek geen
socialisme met een menselijk gezicht aan,
zoals zijn gewezen vriend Alexander Dub-
cek, hij wil toch in Polen een menselij
ker, flexibeler socialisme invoeren.
PRAAG (DPA). President Ludvik
Svoboda heeft het ontslag van de Tsjecho-
slowaakse regering aanvaard en gelijk
tijdig de nieuwe regering onder de huidige
premier Lubomir Strougal benoemd. De
regeringswisseling was noodzakelijk ge
worden na de recente algemene verkie
zingen.
De nieuwe regering geeft slechts twee
veranderingen te zien. In plaats van Jan
Marlo is de huidige ambassadeur in Mos
kou Bhvslzv Chnoupek minister van Bui
tenlandse Zaken geworden. Chnoupek
wordt beschouwd als een uiterst-conserva-
tief Daarnaast werd Michal Sabolcik de
nieuwe voorzitter van het federaal bureau
voor de prijzen.
Gelukkig heeft minister De Koster van
Defensie verzekerd dat de nauwlettende
aandacht die moet worden besteed aan de
dreigende verpolitisering van de sociale
acties in de krijgsmacht, niet zal verhin
deren dat voldoende medewerking wordt
verleend aan de verbetering van omstan
digheden waarin dienstplichtigen hun
werk doen. Politiek in het leger is uit den
boze en communistisch gewroet moet ge
decideerd worden uitgeroeid, maar
ene moet zorgvuldig van het andere ge
scheiden worden gehouden en dat is de
minister blijkbaar, als gewetensvol be
windsman, wel degelijk van plan.
algemeen en de Palestijnse organisaties in
het bijzonder. Deze liberalisatie is moge
lijk geworden omdat van het Palestijns
verzet geen militaire dreiging meer uit
gaat. Enige weinig succesvolle pogingen
om gedurende de afgelopen weken auto
bussen op te blazen hebben daar geen
verandering in gebracht.
Andere maatregelen die op een meer
gematigde koers wijzen zijn, behalve de
aangekondigde gemeenteraadsverkiezingen
in vier steden op de westelijke Jordaanoe-
ver, ook afschaffing van het verbod, dat
voor boeren in de bezette gebieden gold,
om hun produkten in Israel te verkopen.
De Arabische boeren waren ernstig in het
nadeel omdat hun Israëlische collega’s
wel hun produkten op de westelijke oever
mochten verkopen.
(Van onze redacteur in Brussel)
BRUSSEL De NAVO zal niet
aan de voorbereiding van een Euro
pese veiligheidsconferentie deel
nemen voordat het akkoord over Ber
lijn door de Grote Vier (de Verenigde
Staten, Groot-Brittannië, Frankrijk
en de Sovjet-Unie) is ondertekend.
Dit zal zonder twijfel de voornaamste
uitkomst zijn van het beraad dat de
ministers van Buitenlandse Zaken
van de NAVO-lidstaten gisteren in de
Belgische hoofdstad zijn begonnen en
dat vandaag nog wordt voortgezet.
Het is in de loop van de dag ook wel
duidelijk geworden dat de NAVO pas aan
een Europese veiligheidsconferentie wil
gaan denken wanneer zekerheid bestaat
dat ook duidelijk een verbinding wordt ge
legd met mogeljjke onderhandelingen over
wederzijdse evenwichtige vermindering
van strijdkrachten.
De Westduitse minister van Buitenlandse
Zaken Scheel heeft de positie van zijn land
in dit ingewikkelde spel van politieke zet
ten tussen oost en west zeer duidelijk ge
maakt: geen besluiten die multilateraal
vooruit lopen op een vredesverdrag een
veiligheidsconferentie mag geen voorlopig
of vervangend vredesverdrag vormen
een veiligheidsconferentie en haar uitvloei
sels mogen niet in de weg staan voor
voortgaande Westeuropese integratie
West-Duitsland blijft erbij dat de Berlijnse
onderhandelingen pas als succesvol afge
sloten kunnen worden beschouwd (volgens
de formule die de ministers destijds in
Lissabon ontwierpen) wanneer het uitein
delijke protocol door de grote vier is on
dertekend.
zaak van alle politieke partijen in de
Kamer moeten zijn, nu de besteding van
overheidsgelden over de hele linie noodza
kelijkerwijs uiterst kritisch moet worden
bekeken in het belang van onze economie
en welvaart. Daar komt de welstand ook
nog bij, omdat een goede, doeltreffende
defensie een kwestie van behoud van
welstand is. D’66 heeft nogal vérstrekken
de ideeën geopperd over mogelijke reor
ganisatie van onze defensie, maar het lijkt
in de eerste plaats een zaak voor deskun
digen om daarover te oordelen. De com-
missie-Van Ryckevorssel, die bezig is met
een defensiestudie, kan misschien worden
gedwongen haar studie uit te breiden over
méér details van defensie dan zij oor
spronkelijk van plan was. In de K.V.P. is
insgelijks een stroming merkbaar om nu
maar eens grondig af te rekenen met
eventuele bodemloze putten in de defen
sie, waarin geld verdwijnt dat er nooit
meer in de vorm van verhoogde veiligheid
uitkomt. Het risico dat ex-minister Luns,
die al zeer ontevreden is over de trekken
van onze moderne samenleving, nu ook
nog een hekel aan zijn eigen K.V.P.
krijgt, moet dan maar op de koop toe
worden genomen. Het feit dat niet zozeer
de veiligheid van ons land maar vooral de
gewillige aanvaarding van steeds hogere
NAVO-bijdragen voor de heer Luns van
belang lijkt te zijn, vloeit waarschijnlijk
uit zijn NAVO-functie voort, maar zijn
vroegere medestanders in de K.V.P. willen
toch blijkbaar die veiligheid eerst zwart
op wit zien uitgetekend voordat zij ak
koord gaan met een aanmerkelijke ver
zwaring van de snel oplopende financiële
aderlatingen ten bate van ons internatio
nale prestige.
ring van de arbeidslust door sterker ge
differentieerde lonen stemt in grote
lijnen overeen met de hervormingsplan
nen in Tsjecho-Slowakije in 1968.
Het is dit jaar niet de eerste keer dat in
Frankrijk een oproer in een gevangenis is
uitgebroken. De collectieve strafmaatregel
van de minister van Justitie waarover wij
gisteren berichtten, alle gevangenen dit
jaar hun kerstpakketjes te onthouden, zal
wel niet vreemd zijn geweest aan de
gebeurtenissen die zich gisteren in Toul
voltrokken. Wel is het de eerste maal dat
de autoriteiten zich genoodzaakt zagen het
ultimatum van de opstandige gevangenen
te aanvaarden.
Zelfs in de Noordierse hoofdstad Bel
fast worden voorbereidingen getrof
fen voor het kerstfeest. Een Britse
luitenant, vermomd als kerstman,
nodigt de kinderen van de buurt uit
om het feest te vieren in de barakken
van dé militairen.
hebben de Russen zelf een
soort vicieuze cirkel geschapen, die wel
licht moeilijk te doorbreken zal zijn, omdat
zij zowel door Scheel als door de Franse
president Pompidou vergeefs zijn geatten
deerd op het feit dat hun taktiek een
verdere ontwikkeling van de ontspan-
ningsbeweging in Europa in de weg staat.
Er moet een eind komen aan de bu
reaucratie, aan de fnuikende verspilling
van arbeid en geld door de strikte plan
economie van de weliswaar onttroonde,
maar nog steeds op de achtergrond age
rende Gomoelka. „We willen de produktie
rationeler en beweeglijker maken en bij
het opstellen van de plannen moeten de
technologen het laatste woord hebben en
niet zoals tot dusverre de partij
functionarissen”.
Dit standpunt begint meer en meer
terrein te winnen, niet alleen bij de
redevoeringen, die overigens weer geen
woord van kritiek bevatten, maar ook
tijdens de pauzes in de wandelgangen van
het monstrueuze Cultuurpaleis. waar het
congres wordt gehouden.
Geen van de sprekers durft het woord
„Liberalisering” in de mond te nemen, dat
sinds het drama in Tsjecho-Slowakije zo’n
ontstellende bijsmaak heeft gekregen.
Maar het concept van de nieuwe Poolse
leiders, dat deze week ter discussie staat
decentralisering, aanpassing van de
produktie aan de marktbehoefte, stimule-
Onze Nederlandse defensie is de laatste
tijd nogal in opspraak en dat behoeft
geen ongerustheid te wekken, omdat in de
meeste gevallen het onderwerp in parle
ment en publikaties wordt aangesneden
met de bedoeling, bij te dragen tot een
beter effect van de zware lasten, die
defensie op ieders schouders legt
Misschien lukt het op deze manier,
defensie te onttrekken aan de sfeer van
taboe, die het onderwerp jarenlang aan
het kritische oog heeft onttrokken. Er is
geen enkele reden waarom onze parle
mentariërs en onze publiciteitsorganen
zich niet openhartig zouden mogen bezig
houden met de vraag of ons defensie-
apparaat wel aan de gestelde eisen vol
doet en zelfs, of de aan ons defensie-
apparaat gestelde eisen wel direct voort
komen uit de eisen van onze veiligheid.
Weliswaar doen zich in onze samenle
ving nog steeds groepen mensen kennen
die bij het vallen van het woord „defen
sie” in kritische zin onmiddellijk opsprin
gen en „ondermijning!” beginnen te roe
pen, maar dat doet zich ook ten aanzien
van veel andere zogenaamd precaire on
derwerpen voor. Volkomen ten onrechte
menen sommigen nog steeds, dat met het
zwijgen over en verdringen van proble
men die wel eens pijnlijk kunnen blijken,
de samenleving het best gediend is. Ten
aanzien van sex, drugs, abortus, bevol-
kingsregeling en kinderopvoeding bijvoor
beeld geldt voor sommige minderheden
blijkbaar, dat alleen de poging tot voor
lichting en tot het openhartig spreken
over de beste manieren van voorlichting
al in strijd is met het fatsoen, de orde en
de wet. De heksenjacht lijkt weer een
aparte liefhebberij te worden en helaas
gaan daardoor vele goedbedoelde activitei
ten de mist van de verdachtmaking in.
Wat defensie betreft, heeft de minister
op het ogenblik met twee los van elkaar
staande maar beide zeer belangrijke
vraagstukken te maken: de toegenomen
mondigheid van dienstplichtigen, die zich
hebben georganiseerd en wier activiteiten
het gevaar lopen in een ongewenste poli
tieke hoek te worden getrokken, en daar
naast de ongerustheid van parlementariërs
(en dus van politieke partijen) over de
vraag of het defensiegeld niet beter en
efficiënter kan worden besteed dan tot
dusver het geval geweest is.
Eigenlijk zou dat tweede probleem een
JERUZALEM. In totaal 625 Arabi
sche gevangenen uit de bezette gebieden
zijn door de Israëlische autoriteiten vrij
gelaten. Het betreft hier zowel Arabieren
die in administratieve detentie zaten als
mensen die wegens hulp aan Palestijnse
organisaties waren veroordeeld.
De westelijke drie hebben al laten weten
dat dit zo snel als maar mogelijk is kan
gebeuren wanneer de inter-Duitse onder
handelingen eenmaal zijn afgesloten.
De Sovjet-Unie echter heeft kort geleden
te kennen gegeven een Berlijns akkoord
pas te willen tekenen wanneer de West
duitse Bondsdag de verdragen met Moskou
en Warschau heeft goedgekeurd. West-
Duitsland op zijn beurt zal pas met die
procedure beginnen als de Russen hun
handtekening onder het Berlijnse verdrag
hebben gezet.
Daarmee
voor HANDSCHOENEN
natuurlijk bij
Het gaat om de twee stukken die de
conclusie bevatten over de thema’s recht
vaardigheid in de wereld en het priester
schap in deze tijd.
De paus verklaart dat hij de conclusie
waartoe de stukken komen, bevestigt en
aanvaardt. De paus kon dit gemakkelijk
doen omdat in de beide stukken niets
blijkt van de minderheidsrapporten die
werden uitgebracht en waarin al die op
vattingen werden verkondigd waar de
paus niet van zal horen.
Wel wordt in de brief van de paus aan
zijn staatssecretaris ingegaan op de voor
stellen om rijpere gehuwde mannen tot
het priesterambt toe te laten in gebieden
waar een schaarste aan priesters bestaat.
s
MM8W
i.
n
d
it
n
n
•e
n
d
n
n
3
e
