Anatevka: uitmuntend door
Norman Jewison verfilmd
FILMS IN AMSTERDAM
John Woodhouse: meester
op de
<1411%
GROEN Co
DE MOOY en Zn.
„magie accordeon
hessBls^sabatini
Bijdrage Holland
Festival onzeker
Chevalier is er
ernstig aan toe
MUSICAL NAAR HET VERHAAL VAN ALEICHEM
AANTREKKELIJK IN RUSSISCH DORPSDECOR
Weer diefstal bij
Peggy Guggenheim
„AL SPEEL JE MOZART OP EEN WASTOBBE,
HET GAAT ER OM OF JE HET GOED DOET”
In Hotel-Restaurant van Aken
is u uit en thuis
Atphenaar
VRIJDAG 17 DECEMBER 1971
Znternationale markt
Centrale Verwarming
IDEAL-STANDARD Gasketels
Grand Funk in RAI
door ziekte afgelast
Motie in raad
Rotterdam
EMINENT
SOLINA
YAMAHA
PHILICORDA
THOMAS e.a.
BESPREEK TIJDIG
RIVIÈRADREEF - HAARLEM
WINKELCENTRUM SCHALKWIJK
DAMES- HEREN- EN KINDERSCHOENEN
Topoi als Tevje
Voor een nieuwe
hoed en pet
gaat men
al 75 jaar naar
In Joegoslavië
AMSTERDAM Precies vijf jaar geleden, op 21 december 1966, werd
onder grote bijval van publiek en pers in het Amsterdamse Carré de pre
mière gegeven van het Broadway-succes „Fiddler on the roof” dat hier
„Anatevka” heette. De musical liep toen al drie jaar in New York en in die
tijd was Nederland, onder meer door de onverflauwde energie van Paul
Kijzer, Piet Meerburg, John de Crane, e.a. musical-minded geworden. Na
successen als „My fair Lady”, „Irma la Douce” en „Kiss me Kate” zou,
volgens Kijzer „Fiddler on the roof” het ook moeten doen. Hij had samen
met Hans Boskamp enige Amerikaanse geldschieters gevonden die vijf ton
in de onderneming wilden steken, Richard Altman rechterhand van choreo
graaf en regisseur Jerome Robbins die het stuk op Broadway had gebracht,
was voor de regie uit New York naar Amsterdam gekomen, Carré was bij
voorbaat tot begin juni 1967 afgehuurd. Het theater zou tot 24 september
van dat jaar bezet blijven. „Anatevka” haalde 576 voorstellingen, toch
nog minder dan „My fair Lady” dat met Wim Sonneveld en Johan Kaart
in de hoofdrollen meer dan 700 maal op de planken kwam.
„The touch”
Scrooge
Jules Verne
KRUISWEG 47-49
HAARLEM
TEL. 023-320244
Ndchtvoorstellingen
Filmmuseum
(Van onze correspondent)
LOOSDRECHT Alleen aan de
glanzende Mercedes voor de deur is
te zien dat in het middenhuis aan de
Dennenlaan in Loosdrecht een man
in bonus moet wonen. Maar als die
man dat comfortabele voertuig niet
nodig had voor lange tochten naar
podiums overal in het land, zou er
waarschijnlijk een eenvoudiger auto
staan. Want John Woodhouse of wel
Johnnie Holshuyzen is een man, die
met beide benen op de grond blijft
staan. Dat er in Nederland al meer
dan 750.000 elpees van hem zijn ver
kocht en in het buitenland mogelijk
net zoveel of nog meer kan daar niets
aan veranderen. „Ik wil blijven wie
ik ben”, zegt de man voor wie on
langs 2.500 mensen in de rij stonden
bij de veilinghal in De Lier.
EIGEN IMPORT:
EIGEN IMPORT:
ADVERTENTIE
ADVERTENTIE
modeschoeisel
SPECIAALHUIS REGENKLEDING
ADVERTENTIE
ADVERTENTIE
om
A
4
KRUISWEG 72
Vóór 1 januari nog oude prijs
Zolang de voorraad strekt
De joodse bruiloft in „Anatevka” van
Norman Jewison.
VOOR UW HUWELIJKSFEEST
RECEPTIES OF PARTIJEN
40-70*120 PERSONEN
GEZELLIG INGERICHTE ZALEN
VOORTREFFELIJKE KEUKEN
PRETTIGE BEDIENING
Baan 1-9-13, Tel. 324709-324365
Haarlem
Made in Italy
Amsterdam - Den Haag - Rotterdam - Utrecht - Groningen - Arnhem
Eindhoven
ROTTERDAM. Tijdens de behande
ling van de begroting is donderdag in de
Rotterdamse gemeenteraad een motie in
gediend waarin wordt gepleit voor het
stopzetten van de Rotterdamse bijdrage
aan het Holland Festival 1973, totdat de
gemeenteraad van Rotterdam, begin vol
gend jaar zal hebben beslist of Rotterdam
al of niet aan het Holland Festival 1973
zal deelnmen.
De motie, ingediend door een raadslid
van de Partij van de Arbeid en gesteund
door leden van de protestants christelijke
fractie en D-66, zal zo goed als zeker
worden aangenomen. De wethouder voor
kunstzaken G. Z. de Vos heeft verklaard
goeddeels met de motie te kunnen instem
men.
In de motie wordt gezegd dat het Hol
land Festival de laatste jaren geen succes
is geweest in Rotterdam en dat er door
het bestuur van het Holland Festival niet
tegemoet is gekomen aan de bezwaren die
de wethouder voor Kunstzaken in een
brief van mei van dit jaar formuleerde.
UTRECHT. Het laatste deel van de
Europese toernee van de Amerikaanse
beatgroep „Grand Funk” Is afgelast we
gens ziekte van Mark Farner en Me!
Schacher. Op doktersadvies zijn ze meteen
naar New York teruggevlogen. Dit bete
kent een grote teleurstelling voor bijna
4000 van hun fans, die het laatste concern
van deze toernee zaterdagavond in de
oosthal van de RAI in Amsterdam zouden
bijwonen. Het concert is afgelast.
VENETIË. (Reuter) Dieven zijn er
voor de tweede keer dit jaar in geslaagd
In het Venetiaanse paleis van de Ameri
kaanse miljonaire Peggy Guggenheim bin
nen te dringen. Dit keer hebben ze zich
uit de voeten gemaakt met 16 moderne
schilderijen ter waarde van zo’n 1,7 mil
joen.
Mevrouw Guggenheim (72) bezit een
Van ’s wereld mooiste privé-collecties mo
derne kunst. Te zamen heeft ze 300 wer
ken die naar schatting rond de 43 miljoen
gulden waard zijn.
De politie heeft niet onthuld welke
werken gestolen zijn.
In februari van dit jaai namen onbe
kenden 15 moderne schilderijen mee ter
waarde van 2 miljoen gulden. De politie
vond de werken (van Picasso, Paul Klee,
Pollock en Max Ernst) later terug in de
buurt van een spoorweg.
PARIJS. (Reuter) De bekende Franse
chansonnier Maurice Chevalier is er ern
stig aan toe. Zijn secretaris, Felix Paquet,
deelde donderdagavond mee, dat de nieren
van de 83-jarige patiënt niet meer wer
ken. In een communiqué van het Parijse
ziekenhuis, waar Chevalier sinds maandag
verblijft, werd alleen gezegd, dat de toe
stand stationair blijft.
Ondanks herhaalde bloedtransfusies is
het dusver niet gelukt de nieren weer op
gang te brengen. Als dit zo blijft, dreigt
een algemene vergiftiging die dodelijk is.
weldig gevoel als je iets kunt doen waar
je de mensen een plezier mee doet. Als ik
werk denk ik niet aan wat ik ermee
verdien. Dat hoort ook bij dat pakket.
Ach, en ik zit al 35 jaar in het vak en de
meeste artiesten, die ik heb zien komen
zijn ook weer gegaan. Ik realiseer me
steeds dat zoiets ook met mij kan gebeu
ren. Ik ken het vak goed. Het gaat altijd
in opwaartse en neerwaartse banen. Maar
ik denk dat ik wel verstandig met het
succes kan omgaan”.
ziggehouden met „Fiddler on the roof’ die
tenslotte grotendeels in Joego-Slavië werd
opgenomen. Daar is Anatevka, dat op het
toneel slechts schematisch werd aange
duid, als een echt Russisch dorp rond de
eeuwwisseling nagebouwd en daar vonden
onder zonneschijn en in de sneeuw de
vrolijke en droeve belevenissen van de
joodse gemeenschap van het dorp plaats.
De vrees dat de intimiteit van het origi
neel met zijn huiselijke joodse gewoonten,
plechtigheden en feesten verloren zou
gaan in de breed opgezette filmversie,
bleek maar een enkele maal gewettigd.
Uiteraard heeft regisseur Jewison aan
het hele gebeuren een grotere dimensie
gegeven dan op het toneel mogelijk was,
maar hij heeft de hartelijkheid, de wijze
humor en de weemoed van het stuk
weten te bewaren, wat op zichzelf al geen
geringe verdienste is.
Daarbij is hij over het algemeen geluk
kig geweest met de keuze van zijn ac
teurs, allereerst Topoi die Tejve op het
Londense en Israëlische toneel speelde en
nu zijn vitaal opgevatte rol met een
warme stem en een goede plastiek op het
doek brengt. Er wordt trouwens over de
hele linie met grote animo gespeeld, ge
zongen en gedanst, sentimentaliteit is gro
tendeels vermeden en cameraman Oswald
Morris, een Engelse veteraan op zijn ge
bied die al in ’32 achter de camera stond
en die bij films als „Moulin Rouge”,
„Look back in anger”, „The entertainer”,
„Life at the top”, „The taming of the
shrew” en recentelijk „Scrooge” betrokken
was, verzorgde de sfeervolle beelden die
de film tot een visueel genoegen maken.
En de violist achter de „Fiddler on the
roof” (zo geheten naar een bekend schil
derij van Chagall) is niemand minder dan
Isaac Stern, wat als bewijs kan dienen
voor de zorg die Jewison aan het kleinste
detail van zijn film besteedde.
CHARLES BOOST
ADVERTENTIE
AMSTERDAM. De verwachte stroom
premières tegen het einde van het jaar is
losgebroken en terwijl de Nederlandse
films moedig stand houden („Wat zien ik”
Roxy, „Blue Movie” in Rembrandtplein
Theater en „Daniël” in Cineac Reg. Bree-
straat) vinden er elders ingrijpende veran
deringen plaats.
Flora bijvoorbeeld heeft in vervroegde
kerststemming „Scrooge” op het program
ma genomen, een musical-achtige filmbe
werking van,Charles Dickens’ onsterfelijk
kerstsprookje „A Christmas Carol”.
Kriterion komt met „The touch” de
nieuwe Ingmar Bergman, Calypso met
„Carnal knowledge” van Mike Nichols en
Bellevue-Cinerama brengt op een wijze
die past bij opzet en onderwerp het grote
kijkspel van producent Sam Spiegel en
regisseur Franklin J. Schaffner, „Nicholas
and Alexandra”.
Minder opvallende premières zijn er
verder in City met „De meedogenloze
moet ik daarvoor dan ’s morgens
zeven uur achter de piano”.
De nu 44-jarige regisseur die voordien
een reputatie had opgebouwd met films
als „The Cincinnati Kid”, „The Thomas
Crown affair” (beide met Steve
McQueen), „The Russians are coming, the
Russians are coming” en „In the heat of
the night” (met Rod Steiger en Sidney
Poitier) heeft zich tweeëneenhalf jaar be-
In ieder geval hebben tienduizenden
Nederlanders destijds met vreugde en een
tikje droefheid kennis kunnen nemen van
de belevenissen van de joodse melkboer
Tevje die in Lex Goudsmit een ideale
vertolker vond. Weinigen van de theater
bezoekers met herinneringen aan de Ne
derlandse opvoering zullen de filmversie
van „Fiddler on the roof” willen missen
die met Kerstmis in ons land gaat lopen,
nadat op de jubileumavond van het 50-
jarige Tuschinski voor een kleine schare
genodigden op de wereldpremière van
deze grote en kostbare produktie al had
plaatsgevonden.
Kort daarop, eind oktober, verscheen de
film in het New Yorkse Rivoli-theater,
terwijl de theatervoorstellingen van het
stuk (die in aantal de 3000 overschreden
hebben) op Broadway nog steeds doorgang
vonden en zelfs, wat het bezoek betrof,
voordelig bleken te worden beïnvloed
door de aanwezigheid op korte afstand
van de filmversie.
Het was bij voorbaat duidelijk dat de
film zou profiteren van het succes van
het origineel, dat de film met zijn royaal
opgezette vóórreclame tegelijk ook het
theaterbezoek zou stimuleren was niet te
voorzien geweest.
In ieder geval zijn beide successen ge
makkelijk te verklaren. Joseph Stein
heeft destijds toen hij verhalen van de
Op 1 oktober 1967 veranderde Holshuy-
zen in Woodhouse. Hij had de eigen klank
van het „magie accordeon” ontdekt en
vermoedde een internationale markt. „Ik
vond het geluid zo apart dat ik dacht dat
het een kans had”, zegt hij.
Die kans kreeg een stormachtige bijval.
Toch steekt in de huis van Woodhouse
nog altijd de onverwoestbare arrangeur
en componist Holshuyzen.
Binnenkort verschijnt een elpee, waar
op twaalf artiesten liedjes van hem zin
gen. Ook op dit gebied blijft hij actief.
„Als er een meisje komt dat een liedje
nodig heeft dan moet je haar helpen. Al
om
muiters” en in Alhambra met „Pieces of
dreams” een mooi liefdesdrama dat zich
onder begeleiding van Michel Legrand-
muziek voltrekt.
Aan verschillende van deze premières is
in deze kolommen al de nodige aandacht
besteed. Zo omschreven we vorige week
„Nicholas and Alexandra” als een mooi in
beeld gebracht historische prentenboek,
waarin de geschiedenis van Rusland tus
sen 1905 en 1918 in meer dan drie uur
uitvoerig uit de doeken wordt gedaan. Een
tumultueuze periode met groeiende ont-
vredenheid onder het volk, opkomend
communisme, eerste wereldoorlog en ten
slotte de grote omwenteling die Lenin en
Trotski aan de macht brengt en de dood
van de czarenfamilie ten gevolge heeft.
Dit alles nagebootst (grotendeels in Span
je) op een populair-wetenschappelijke
manier met de nadruk op de spectaculaire
kanten van de historie, waardoor vooral
palëistaferelen en massascènes de beste
kansen krijgen.
Van kleiner formaat, maar veel inten
siever van werking staat daartegenover
„The touch” van Bergman zijn eerste film
in de Engelse taal en met een buitenland
se acteur (Elliot Gould), zijn tweede in
kleur. Gebleven is zijn pre-occupatie met
de kwetsbaarheid van het menselijk be
staan dat voortdurend bedreigd wordt
door onzekerheden en het uitzicht op de
dood. Ook over deze film met zijn onver
getelijke rol van Bibi Andersson als de
overspelige vrouw, schreven we enige we
ken geleden, evenals over „Camal know
ledge”, de film van Mike Nichols („Who’s
afraid of Virginia Wollf”, „Catch 22”) die
op een gegeven van de satirische cartoo
nist Jules Feiffer de liefdesavonturen van
twee Amerikaanse mannen (Jack Nichol
son en Arthur Garfunkel) over een periode
van twintig jaar volgt.
„Ze hebben Dickens dunnetjes overge
daanals mieterse musical” in deze
geforceerd-populaire tekst kondigt Calyp
so de nieuwe versie van „A Christmas
carol” aan die tot „Scrooge” is omgedoopt,
de naam van de gierige geldschieter die
op kerstnacht bezocht wordt door zijn
overleden firmant Marley en via deze
geest en nog enkele kerst-geesten omge
turnd wordt tot een weldadig, menslie
vend burger.
Het verhaal is, zeker in de Angelsaksi
sche landen overbekend en meer dan eens
in een film omgezet, maar ditmaal is er
dan een musical van gemaakt door Ro
nald Neame die met tekst en muziek van
Leslie Bricusse werkte. Neame, geen ster
ke figuur in de Britse filmindustrie, heft
enkele „horror”-effecten aan het sprookje
van Dickens toegevoegd, maar is er verder
niet in geslaagd, zoals het zijn collega
Carol Reed destijds met „Oliver” (even
eens naar Dickens) lukte, nieuw leven in
een oud verhaal te pompen. Wat mis
schien niet helemaal zijn schuld is, omdat
hij met weinig stimulerende muziek en
een weinig inventieve choreograaf te ma
ken had.
En Albert Finney, oud gemaakt, omdat
hij in flashbacks ook de jonge Scrooge
moest spelen, leek me ook niet de juiste
acteur om aan de villeinige Scrooge het
volle pond van de zuinige geldpotter te
geven. Maar „Scrooge” blijft natuurlijk
per definitie de meest geëigende kerstfilm
die de bioscopen in deze laatste weken
van het jaar te bieden hebben.
joods-Amerikaanse schrijver Sbolom Alei-
chem voor het toneel ging bewerken, een
meestergreep gedaan. Hij dramatiseerde
de diverse anekdotische gebeurtenissen die
zich in het Russische dorp Anatevka rond
de arme melkboer Tevje afspelen, kleine
huiselijke problemen met zijn kwebbelen
de vrouw, zijn huwbare dochters en zijn
mank paard.
Vooral de eigenzinnigheid van zijn
dochters die niet de aanwijzingen van de
erkende koppelaarster mamma Golde wil
len volgen, maar slechts uit liefde willen
trouwen, baart hem veel zorgen en ver
oorzaakt een soort generatieconflict „a-
vant la lettre”, want de handeling speelt
zich omstreeks 1900 af.
Wel is er dan al in het Czaristisch
Rusland een latent anti-semitisme dat
herhaaldelijk oplaait tot gruwelijke pro
grams. Ook dit tragische aspect van het
joodse bestaan wordt in het stuk niet
vergeten. Een bruiloftsfeest wordt wreed
verstoord door binnendringende kozakken
en aan het einde wordt het dorp Anatev
ka vrij van joden gemaakt en begint voor
de bevolking de grote zwerftocht naar een
onbekende bestemming. Dit alles in een
musical te verwerken die toch een over
wegend amuserend karakter moet hebben,
is geen geringe taak. Maar de muziek van
Jerry Bock, de zangteksten van Sheldon
Harnick en de mis-en-scène plus choreo
grafie van Jerome Robbins hebben dit
wonder voor elkaar gebracht. En het
moet gezegd dat daarna regisseur Norman
Jewison in zijn film een soortgelijk mira
kel tot stand heeft gebracht.
13 gouden en platina elpees. Zo’n unieke
wanddecoratie vind je meestal alleen in
een luxe bungalow. „We maken daar geen
probleem van,” zegt Woodhouse in de
richting van zijn charmant glimlachende
vrouw blikkend. „Van dat soort dingen
word ik niet heet of koud. Ik ben gek op
het straatje hier en de kinderen zijn hier
gelukkig,”
Piet Struijk, dirigent van het Westlands
Mannenkoor, waarmee Woodhouse zijn
muziek op de zwarte schijf combineert,
voegt daar aan toe: „Een luxe bungalow
verraadt het vakmanschap niet.” De golf
van publiciteit rond Woodhouse betreft
het uitkomen van zijn nieuwste plaat
„Woodhouse souvenirs,” waarop hij popu
laire klassieken vertolkt. Is dat geen aan
slag op de muzikale bedoelingen van Mo
zart c.s.?
Piet Struijk veert overeind: „Je mag
voor mijn part het Bostons Symphonie
Orkest er naast zetten. Als Beethoven in
deze tijd leefde had hij zeker voor de
acocrdeon geschreven. De een vindt erw
tensoep lekker, de ander niet. Maar
daarom is erwtensoep nog wel lekker.”
Woodhouse „Al speel je Mozart op een
wastobbe, het gaat erom of je het goed
doet. Het wordt niet beoordeeld naar de
manier waarop je het speelt, maar naar
de kwaliteit Als ik zoiets doe dan denk ik
bij mezelf hoe Mozart het heeft bedoeld.”
Woodhouse is bijna elke avond op tour
nee met zijn show. Tot juni 1973 zal er
geen plaats onbezet zijn. Op die datum
zijn er 400 tot 500 voorstellingen geweest
en als er belangstelling blijft zullen er
nog vele honderden volgen. Hoe verklaart
hij het succes van zijn show?
„Ik geloof dat ze iets gepresenteerd
krijgen dat er niet meer is. Vroeger had
je het variété. Dat bestaat niet meer. Wij
gaan uit van die typische formule, die
vroeger daarop van toepassing was. De
mensen krijgen te weinig op dat gebied.
In veel plaatsen waar we spelen vragen
ze ons weer terug. In Wommels in Fries
land zijn we twee keer in één maand
geweest. Toen wilden ze ons nog een keer,
maar dat gaat natuurlijk niet.
De mensen genieten ervan en ik genier
van mijn werk. Als ik een nummer al
honderd keer heb gespeeld is het voor mij
steeds weer nieuw als ik voor een enthou
siast publiek speel. Succes is een pakket
van factoren. Wat is je repertoire, hoe
gedraag ie je, hoe zie je eruit en werk je
er hard voor? Dat laatste is erg belangrijk.
Je kunt het niet maken een keertje te
zeggen: nou laat ik het maar eens afwe
ten. Met die mentaliteit bereik ie niets
Elke keer als ik van het nodhim kom hob
ik een kletsnat pak”
Wat is het voor een gevoel om veel
succes te hebben? „Het geeft je een ge-
„De meedogenloze muiters” tenslotte,
oorspronkelijke titel „The light at the
edge of the world” is een zeer vrije en
nogal sensationele bewerking van een ro
man van Jules Verae, waarin zeerovers
binnendringen op een eenzaam eiland
waar zich enkele mensen in een vuurto
ren bevinden. Twee van hen worden ver
moord, de derde, gespeeld door Kirk Doug
las begint dan een listige eenmansstrijd
tegen de indringers die onder leiding van
de perverse en zich met luxe omgevende
kaperkapitein Yul Brynner staan. Wat tot
onwaarschijnlijke, maar ook wel spannen
de verwikkelingen aanleiding geeft die
door regisseur Keving Billington met veel
bravoure verfilmd zijn.
Veel prolongaties op het nachtelijke
programma dat als „nieuwe” reprises
„Antonioni’s „Blow up” in Bio, „La fian
cée du pirate” van Nelly Kaplan in De
Uitkijk en „The chairman” (Gregory Peck
dringt door in het China van Mao en
speelt zelfs pingpong met de leider) in
Cineac Reg. Breestraat.
Het Ned. Filmmuseum sluit tot 12 janu
ari en heeft dus met de voorstellingen
van Belgische films op woensdag en don
derdag jongstleden het jaar 1971 afgeslo
ten. Goede wensen voor het nieuwe jaar
zijn voor dit beproefde instituut wel op
hun plaats.
John Woodhouse is waarschijnlijk de
enige Nederlander, die de wand langs de
trap naar boven kan bekleden met 12 of
13,50
NU 7,50 stereo
10,-
10,-
10.-
8,90
8,90
8,90
ADVERTENTIE
„Concert aus der Wies”
Barokmuziek van: d’all Abacco, Leonard Leo en Rupert Mayer.
Gecomponeerd 1680.
Al deze werken worden uitgevoerd door het Z. Duitse Kamer Orkest en zijn plaats-"
premières; de opnamen zijn geweldig, geperst en opgenomen door de Duitse
His Masters Voice (stereo). Wij kunnen u deze plaat aanbieden voor 10,
J. S. Bach: „Geistliche Lieder aus Schemellis Gesangbuch”
Uitvoerende Theo Altmeijer (tenor); Joh. Koch, gamba; Frits
Neumeyer, clav.; en Rolf. Jünghans, orgel positief.
Diverse plaatpremières Duitse H.M.V. Speciale aanbieding
DE KERST L.P. VAN KING’S COLLEGE CHOIR
L.P.’s DIETRICH FISCHER DIESKAU
SYNTAGMA MUSICUM
MUSICA RESERVATA
GUSTAV LEONHARDT
ELLY AMELING
I MUSICI
Gustav Mahler: „LIEDER EINES FAHRENDE GESELLEN en de
„KINDERTOTENLIEDER” met Dietrich F. Dieskau 8,90
VOOR AL UW MUZIKALE WENSEN NAAR:
KRUISWEG 64-66 HAARLEM TELEFOON 32 07 35
HUP®
