Bond komt niet
van de grond
Klaverjassen moet een
JAAR VAN (STRIJD TEGEN)
MILIEUVERVUILING
aardigheidje blijven”
i"
Al
X
r
r s
VRIJDAG 2 4 DECEMBER 1971
Erbij
(Van onze redactie in Amsterdam)
Oneerlijk
Lucht
Bodem
Blijven proberen
Zeeën
W ereldkampioenschap
Lawaai
Rijn
Staand ging niet”
AMSTERDAM „Ome Chris”
Derkschoten eet kalkoen, deze
kerstdagen. „Een goeie, en eerlijk
verdiend”, verzekert hij achter
zijn kelkje jong. In zijn Amster
damse stamcafé pakte hij dit jaar
de vetste prijs, klaverjaste hij het
hoofdbestanddeel van zijn kerst-
dis bij elkaar. Toch lijkt de
Schwung een beetje weg te zakken
uit de traditie van de kerst-klaver-
jastoernooien. Poelier Pieter Kee
uit een van de Amsterdamse Hel-
mersstraten kan het merken.
„Vroeger kreeg ik heel wat be
stellingen voor kersttoernooien. Ik
zie ze niet meer. De klaverj asclubs
zijn aan het uitsterven. Kijk in de
krante-advertenties. Hoe vaak lees
je niet van bridge- en klaverjas
clubs die leden zoeken?”
de organisatie
Samenwerking
De mensheid kan niet verwachten
dat zij over twee generaties nog
bestaat als zij doorgaat de natuur te
misbruiken. Met deze waarschuwing
raakte de secretaris-generaal van de
VN-conferentie inzake het menselij
ke leefklimaat, de Canadees Mauri
ce Strong, onlangs de kern van het
probleem van de milieuvervuiling
dat in 1971 bijzonder veel belang
stelling kreeg.
Als de wereld op dit gebied niet
de handen ineen slaat zal de mi
lieuvervuiling een even vernietigen
de catastrofe gaan vormen als een
atoomoorlog. Er is een beslissend
stadium in de geschiedenis bereikt
en het gevaar is groter dan ooit, zei
Strong.
vengebieden, Amsterdam, IJmuiden en
Rotterdam. Arnhem-Nijmegen is ook
zo’n kern, wellicht geworden door de
Rijnvaart. Binnenlandse migratie helpt
het klaver jasspel steeds verder op te
dringen.
nationale organisatie tot stand zou ko
men. Scharff: „Dat werd een zakelijk
object en dat is niet goed voor zo’n
organisatie”. Scharff wil het zo ver
mogelijk buiten de commercie houden.
Menigmaal is geprobeerd een klaver-
jasbond op te richten. Het is geen
succes geworden De Zwitsers, die het
spel waarschijnlijk in de Tweede We
reldoorlog hebben geleerd van naar
Zwitserland uitgeweken Nederlanders,
zagen een overkoepelende bond wel
zitten. Maar in zulk buitenland heb je
Amsterdam en Rotterdam niet.
Ajax en Feijenoord geven soms al
problemen. Over havens kun je als
Amsterdammer beter niet met een
Rotterdammer in de clinch gaan en als
Rotterdammer kun je bij een Amster
dammer beter niet aankomen met cul
tuur en gezellig uitgaan. In het klaver-
Toch gaat Scharff hij is nu ge
pensioneerd opnieuw proberen een
overkoepelende organisatie met bijpas
sende competitie op poten te zetten.
Hij heeft goede hoop, want hij meent
dat de Nederlander uitgekeken begint
te raken op zijn televisiebuis. Henk de
Oude en een van zijn vaste klanten,
Tanis: „Een competitie is leuk, maar
om te zeggen dat we erop zitten wach
ten
Een bond van distilleerders heeft er
lange tijd achterheen gezeten dat een
het voordeel dat de oevers eens een
schoonmaakbeurt konden krijgen.
In West-Duitsland sleepten honder
den vrijwilligers voor duizenden
kubieke meters vuil, variërend van
vaten teer en olie tot autowrakken
en kinderspeelgoed uit de modder.
In München, waar in 1972 de
Olympische Spelen worden gehou
den, veroorzaakt het verkeer de
ernstigste luchtverontreiniging van
alle steden in West-Duitsland, zo
werd bekend gemaakt.
Een uitermate onverantwoordelij
ke vorm van bodemverontreiniging
deed zich in augustus in West-
Duitsland voor. Daar stortte een
zinkfabriek bij Düsseldorf vierdui
zend ton met arsenicum vermengde
kalk op vuilnisbelten. De hoeveel
heid arsenicum was volgens de des
kundigen zo groot dat de helft van
de wereldbevolking ermee uitge
roeid zou kunnen worden.
Een vereniging voor de bescher
ming van de bossen gaf de burgers
van de Duitse stad Lüneburg een
lesje door alle rommel die zij in de
loop van de tijd in de bossen rond
de stad hadden gedeponeerd te ver
zamelen en op het marktplein te
storten.
Internationaal ontstond menings
verschil over het gevaar van DDT.
Dit alom gebruikte insektenbestrij-
dingsmiddel vormt volgens velen
een bron van ernstige milieuvergif-
tiging. Anderen, zoals de Ameri
kaanse landbouwdeskundige en No
belprijswinnaar Norman Borlaug,
waarschuwde evenwel dat de we
reld tot honger en chaos zou ver
vallen als het gebruik van DDT
verboden zou worden.
Tegen een andere vorm van be
derf van het leefklimaat, lawaai,
waarschuwde de organisatie van
Economische Samenwerking en
Ontwikkeling. De deskundigen van
de OESO wezen vooral het verkeer
als de schuldige aan. Zij pleitten
voor krachtige maatregelen, want
dagelijks moet voor het lawaai de
prijs van een verminderde arbeids
prestatie betaald worden. De Belgi
sche overheid deed er iets aan door
de politie van „sonometers” te voor
zien om te controleren of voertui
gen de vastgestelde lawaaigrens
overschrijden.
Hoe we in Nederland met zijn
allen op een kluitje zitten bleek uit
de berekeningen van de EEG. Ons
land is met 384 inwoners per vier
kante kilometer nog steeds het
dichtstbevolkte van de gemeenschap.
Het gemiddelde voor de gehele we
reld staat op 26 mensen per vier
kante kilometer.
Uit de Verenigde Staten kwam
het bericht dat jaarlijks in New
York 10.000 mensen aan de gevol
gen van luchtvervuiling sterven.
Dat is 12 percent van alle sterfge
vallen.
Dit jaar kwam in de Verenigde
Staten een wet tot stand die de
fabrikanten verbiedt met ingang
van 1975 auto’s op de markt te
brengen met motoren die schadelij
ke uitlaatgassen produceren.
jassen komt daar nog zo het een en
ander bij, zeker als, het mes op tafel
ligt.” Want Amsterdammers volgen
hun Amsterdamse gewoonten als het
op troefkaart spelen of niet troeven
aankomt. Hun gewoonten in dat op
zicht liggen de Rotterdammers en
degenen die het spel van hen geleerd
hebben helemaal niet. De complica
ties liggen voor de hand in een spel
waarin met een kwart van de 32
kaarten zo fundamenteel anders mag
worden gehandeld
De Rijn is een afschuwelijk open
riool geworden, zei de Westduitse
bondspresident Gustav Heinemann
enkele maanden geleden.
In deze rivier, die drinkwater le
vert voor 3,5 miljoen Duitsers en 9
miljoen Nederlanders, worden grote
hoeveelheden chemisch afval ge
loosd Er wordt de laatste tijd ech
ter veel gedaan het afvalwater te
reinigen. In West-Duitsland gebeurt
dat al voor 60 percent, in Zwitser
land voor ruim vijftig en in Neder
land voor 40 percent. Het is naast
het vervoer van giftige stoffen over
de Rijn vooral het hoge zoutgehalte
van het Rijnwater dat de deskundi
gen verontrust, onder meer door de
lozing van de Franse kalimijnën in
de Elzas. Besprekingen op internatio
naal niveau hebben nog weinig
opgeleverd.
De lage waterstand in de Rijn in
november had, naast de nare geyol-
gen voor het drinkwater althans.
In zijn café aan de Ferdinand Bol
straat zegt kastelein Henk de Oude:
„Ik houd hier elke donderdagavond
prijs-klaverjassen. Met de kerst mis
schien iets erbij dat in de sfeer past,
maar ik heb altijd zulke fraaie prijzen
dat de mensen echt niet op een speci
aal kerst- of paas- of ander gelegen-
heidstoemooi extra zitten te wachten.”
Het toegedekte biljart staat donderdags
vol prijzen die samen meer waard zijn
dan er aan inleggeld wordt opgehaald.
„Maar het verschil maak ik op een
andere manier weer goed.”
Er moeten in Amsterdam en in
een stad als Rotterdam trouwens niet
minder zo’n 1200 klaverj asclubs en
-clubjes zijn, soms van niet meer dan
een paar mensen. Het is een schatting
van klaverjaskenner (van welk kaart
spel is hij dat trouwens niet?) J. H.
Scharff. „Daarmee heb je dan nog niet
alle klaverjassers te pakken, want niet
te schatten valt het aantal mensen dat
het spel thuis speelt. Zet vier chauf
feurs of havenwerkers bij elkaar, de
kaarten komen voor de dag en er
wordt geklaverjast. Een moeilijk spel
is het niet.”
Bij zulk een grote aanhang zou er in
elke andere tak van sport- of spelbeoe-
fening al een bond van formaat zijn
ontstaan. Niet echter bij de klaverjas
sers. Scharff: „Er bestaat een Neder
landse Klaverjas Federatie. Het is een
doodgeboren kind gebleken.” Een com
petitie bestaat er daardoor niet en
algemeen geldende spelregels zijn er
evenmin. Klaverjasclubs zoeken onder
ling hun tegenstanders en vullen hun
prijzenkasten met de triomfen die ze
hebben behaald in te hooi en te gras
georganiseerde wedstrijden.
Klaverjas-spelend Nederland zal zich
overigens wat „volwassener” moeten
gaan gedragen, wil er ooit van een
landelijke of regionale competitie spra
ke kunnen zijn. Allereerst zal men het
eens moeten worden over de spelregels.
In personeelclubs zal men af moeten
van een veel voorkomend euvel dat
men neerkijkt op clubjes die in café’s
ontstaan en bestaan, een mankement
dat ook omgekeeid voorkomt. En men
zal moeten leren dat spelen met vaste
partners niet automatisch vals-spelen
in de hand werkt.
Scharff: „Oneerlijkheid moeten we
te vuur en te zwaard bestrijden. Bij
een groot toernooi ten bate van het
Koningin Wilhelminafonds heb ik zelfs
eens twaalf mensen wegens valsspelen
de deur uitgezet Er waren overigens
1.200 deelnemers.” Maar Scharff meent
dat de mensen ook weer geen spoken
moeten gaan zien waar ze niet zijn.
Bridge bestaat voor het grootste deel
bij de gratie van vooraf gemaakte
afspraken, conventies, bied- en spelsys
temen. Dat moet bij klaverjassen ook
kunnen. „Velen vinden echter dat je
dan al vals speelt. Dat is natuurlijk
onzin. Veel te veel hangt in het kla
verjassen, zoals het hier nu wordt
gespeeld, het resultaat af van het ge
luk. Een goede speler kan nog altijd
verliezen, louter doordat hij slechte
kaarten krijgt.” Scharff meent een sys
teem voor wedstrijd-klaverjas te heb
ben gevonden waarbij de beste speler
of het beste koppel inderdaad ook de
kans heeft om zijn kunnen te bewij
zen.
Eind
Wat dat betreft gaat het in het
buitenland belangrijk nauwkeuriger.
Ze hebben het spel daar nog maar pas
geleerd, maar een land als Engeland
heeft anderhalf jaar na de oprichting
al een grote klaverj asbond. In Londen
krijgt de bond volgend jaar al meteen
het tweede toernooi om het wereld
kampioenschap te organiseren (het eer
ste was vorig jaar in Rome).
Het klaverjassen heeft er lang over
gedaan om het nu ook tot wereldkam
pioenschappen te brengen. Weliswaar
menen sommigen dat het spel nog geen
honderd jaar oud is Scharff weet dat
de Portugezen het in de zestiende of
het begin van de zeventiende eeuw uit
China hebben gepikt Klaverjassen ver
toont althans veel overeenkomst met
een spel dat indertijd bij de Chinezen
in zwang was.
Van de Portugezen die tegen
woordig trouwens nog klaverjassen
hebben de Nederlanders het geleerd.
En waar Nederlanders komen komt
het klaverjassen in opmars, tot in Ca
nada en Australië toe In ons land is
het heel lang een niet ze sterk ver
breid spel geweest Nu nog zijn de
oorspronkelijke kernen duidelijk at te
bakenen. Het zijn voornamelijk de ha-
De aan de zeeën grenzende lan
den klaagden over vervuiling van
hun stranden en kustwateren. Veel
beroering ontstond rond het Neder
landse schip Stella Maris, dat door
de felle protesten van o.a. Dene
marken en Noorwegen een partij
chemisch afval niet in zee kwijt
kon en onverrichterzake terugkeer
de.
In Oslo werden eind oktober
twaalf Europese landen het eens
over een ontwerp-conventie die het
storten van giftige afvalstoffen in
het noordoostelijk deel van de At
lantische Oceaan, met inbegrip van
de Noordzee, verbiedt. In juni 1972
vindt de grote milieuconferentie
van de Verenigde Naties in Stock
holm plaats.
1972 hoopt Scharff wat met
zijn plannen te zijn opgeschoten Veel
ouderen lijken er niet veel in te zien.
„Het moet een aardigheidje blijven, ’t
Moet niet zo bloedserieus worden.”
Voor velen schijnt het spannende trou
wens juist ook te zitten in die geluks
factor bij het delen van de kaarten.
Scharff hoopt een beetje op de jonge
ren, zoals hij zegt. „Die prakkizeren er
wat anders over
Onder de huidige omstandigheden zit
een wereldkampioenschap er voor Ne
derland niet in. Wat menigeen ook een
zorg zal wezen, zo lang men zijn eigen
onderlinge wedstrijdjes en competitie-
tjes heeft al wordt het aantal café-
tjes met een eigen klaverjasploeg klei
ner en tegen de kerst de normale
reeksen worden onderbroken voor dat
speciale toernooi. Er zijn een hoop
„Ome Chrisser,” die deze dagen hun
hoofdprijs consumeren.
De noodklok werd ook geluid
door de Franse diepzee-onderzoeker
Jacques Cousteau die voor een com
missie van de Amerikaanse senaat
verklaarde dat „nog vijftig jaar
oceaanvervuiling het einde van alles
zal betekenen”.
Zijn Zwitserse collega professor
Jacques Piccard noemde de schat
ting van Cousteau aan de optimisti
sche kant. Naar zijn mening zullen,
wanneer er geen maatregelen wor
den genomen, de oceanen binnen 25
tot 30 jaar dood zijn. Vooral de
Adriatische en de Middellandse Zee
worden ernstig bedreigd.
Vele malen is in het afgelopen
laar alarm geslagen voor diverse
vormen van milieuverontreiniging:
in het water, in de lucht en in de
bodem.
JP
6
O
