Bols gewoon
Claeson
kilometer kan
OPPERMACHTIGE SCHENK
Geen sprinters naar O.S.
ONTGOOCHELDE DEBUTANT HARM KUIPERS:
MIS NOG DE NODIGE IJSUREN”
Van Kees kan
„Fornaess en
„Ik kon Jan
„Mijn tien
„DAT DIT JUIST NU MOEST GEBEUREN”
„IK
niet volgen”
I
vielen tegen”
je altijd iets
verwachten”
veel beter”
11
MAANDAG 24 JANUARI 1972
C oncentratie
Gestoken in een imposante lau
werkrans luisterde de grootste
kampioen uit het moderne hard
rijden, geflankeerd door Roar
Grönvold (2) en Jan Bols (3), on
bewogen naar het Wilhelmus. Om
vervolgens in een koortsachtig
tempo beschutting te zoeken in de
veilige omgeving van de kleed
kamer, omdat de opnieuw op het
ijs samengestroomde menigte de
gebruikelijke ereronde volledig
onmogelijk maakte.
(Van onze sportredactie)
DAVOS Ard Schenk, Jan Bols en Kees Verkerk zullen bij de Olym
pische Winterspelen, die van 3 tot 13 februari in het Japanse Sapporo
worden gehouden, uitkomen op alle vier afstanden. Met dien verstande,
dat de drie rijders op eigen verzoek of op advies van coach Leen Pfrom
mer de 500 meter kunnen laten vallen.
Eddie Verheijen, die zondag in Davos een snellere tien kilometer reed
dan Schenk, zal desondanks niet op deze langste afstand uitkomen. Wel
is de Deventer onderwijzer ingeschreven voor de 500 en 1500 meter. Jap-
pie van Dijk is zondagavond aangewezen als reserve voor de 1500, Ver
heijen als reserve voor de 10.000 meter. Een beslissing, waarmee Pfrom
mer het beslist niet eens is.
„Op grond van zijn totale seizoenprestaties heb ik de technische com
missie geadviseerd niet Verkerk, maar Verheijen voor de tien kilometer
in te schrijven”.
Zondagavond deelde Kees Kerdel in Davos mee, dat er definitief geen
sprinters naar Sapporo zullen worden afgevaardigd. Jan Bazen en Jos
Valentijn, die wel voorlopig waren aangemeld, worden door het NOC
niet in staat geacht een plaats bij de eerste tien te veroveren.
Kerdel: „Daarom zien we ook geen aanleiding Bazen en Valentijn naar
Sapporo te sturen”. Fel sprak Kerdel in Davos tegen, dat Van Dijk voor
Sapporo zou zijn aangewezen, omdat de technische commissie de kern
ploeg graag bij elkaar wou houden.
4J
zeer
Scheidsrechter Henny Roos (links) deelt Harm Kuipers het verpletterende
nieuws van zijn diskwalificatie mee.
f
vallen. Grönvold daarentegen reed een
erg sterk toernooi”.
Op diezelfde 1500 meter verspeelde
Kees Verkerk, die daags daarvoor via
Vooral pijnlijk voor de Noren en de
Zweden van wie Höglin door een val
op de vijf kilometer alle kansen op een
hoge klassering verspeelde was het
pure machtsvertoon van de Nederlan
ders op de 1500 meter, en op de tien,
maar vooral op de vijf kilometer op
welke afstand Schenk, Bols en Verkerk
de eerste plaatsen bezetten. De manier,
waarop de explosief begonnen Schenk
op deze afstand de overwinning opeis
te, was indrukwekkend.”
Toch was Fornaess na de Bols-
affaire in Heerenveen weer de zon
debok voor de duizenden emotioneel
reagerende Nederlanders langs de
baan. Met boegeroep voltooide hij
zijn rit, gevolgd door met spreekko
ren aangemoedigde Harm Kuipers.
Want Kuipers heeft het in Davos
helemaal gemaakt bij het Neder
landse schaatslegioen. En terecht,
want de in Groningen wonende stu-
Hetgeen op een andere manier gold
voor Jan Bols, de door insiders reeds
afgeschrevene, die zijn sterkste titel-
toernooi tot dusverre reed. In Davos
manifesteerde de Hoogeveener zich
weer als de mateloos agressieve vech
ter, die zich via zijn vooral erg sterke
1500 meter, waarop hij, evenals op de
tien kilometer, zijn persoonlijk record
aanzienlijk scherper stelde, voor de
eerste maal in een titeltoernooi op het
erepodium mocht klauteren.
(Van onze sportredactie)
DAVOS Tot diep in het cen
trum van Davos hebben ze het ge
weten. Terwijl schaatscoach Leen
Pfrommer in hotel Poestl een toast
uitbracht op de derde Europese
titel van de ook dit weekeinde
weer ongeëvenaard machtige Ard
Schenk was het legioen nog altijd
uitzinnig van vreugde. Vanuit tal
rijke bars en cafés klonk het „Ard
heeft de wereldcup” scherper door
dan waarschijnlijk ooit tevoren.
Tot diep in de nacht bepaalden
oranjemutsen en sjaals het rumoe
rige straatbeeld van de Zwitserse
wintersportplaats. Zoals dat en
kele uren daarvoor eveneens hef
geval was geweest op de glanzen
de ijspiste, waar de nieuwe Euro
pese kampioen pas gehuldigd kon
worden, nadat jonkheer Quarles
van Ufford een dringend beroep
had gedaan op de medewerking
van de Nederlandse kolonie.
Supporters, die ook voor hem lie
deren hadden gezongen, dromden
om hem heen voor een handteke
ning. Een bitter teleurgestelde
Harm Kuipers: „Het gekke is dat ik
zelf niet weet in hoeverre ik schul
dig ben. Ik dacht dat ik al voor
Fornaess langs was en toen voelde
ik ineens een duw. Dat zoiets nou
juist nü moest gebeuren".
Pfrommer over de Noorse kampioen:
„We wisten dat hij gevaarlijk was,
maar dat Grönvold zo’n sterke tien
kilometer zou rijden, had ik eigenlijk
niet verwacht”. Maar ook Grönvold
zal, ondanks zijn verrassend hoge klas
sering, nooit de illusie hebben gehad,
dat hij Schenk op de tweede dag nog
de voet dwars zou kunnen zetten. De
minder ervaren en ook mentaal nog
niet gerijpte Noor, die op de 500 meter
als tweede was geëindigd achter
Schenk, kreeg op de 1500 meter een
gevoelige klap. Door de razendsnelle
opening van Schenk eerste 700 me
ter in 56,7 sec. raakte Groenvold
volledig uit zijn ritme en bovendien
zodanig gefrustreerd, dat hij op die
vaak allesbeslissende afstand bijna een
▼olie seconde op Schenk verloor.
dent reed als debutant een
sterk toernooi.
Op zich was het geen verrassing
dat Kuipers zich achter de om de
ereprijzen strijdende topschaatsers
goed zou handhaven, maar hij gaf
geval was geweest. De absentie van de
Duitser, de bijna „zekere” winnaar van
de sprint, bracht Schenk in een plotse
ling riante uitgangspositie. En daarvan
maakte hij ook meteen gretig gebruik.
twee fabuleuze slotronden een schitte
rende vijf kilometer had gereden, in
feite zijn laatste kansen op een plaats
op het erepodium. Door een uitzonder
lijk slechte start, waardoor hij op de
eerste 700 meter meer dan twee secon
den op Schenk verspeelde, kwam de
grillige Puttershoeker uiteindelijk niet
verder dan een voor hem onder deze
omstandigheden matige tijd van 2.02,9.
Met welke tijd hij niet verder reikte dan
de zevende plaats.
Enkele uren daarna revancheerde
Verkerk zich voor zijn minder goede
1500 meter via een ijzersterke rit op de
10 kilometer, die hij winnen afsloot in
15.08,4, hetgeen tevens een nieuw baan
record betekende. Kees Verkerk, die zich
later als enige onttrok aan de gebrui
kelijke persconferentie, verdween on
middellijk na de chaotische huldiging
van de 10.000 meter spoorslags in de
richting van het hotel. Ook later op de
avond weigerde hij ondanks zijn vierde
plaats in het totaalklassement de pers
te woord te staan.
Dag Fornaess op zijn hand. Pfrom
mer: „Tenmann vond het niet nodig
hiervoor een protest in te dienen en
ook Fornaess vond het niet erg.”
Dag Fornaess beaamde dit door te
zeggen: „Ik weet niet waar de men
sen zich zo druk over maken. Er
was toch eigenlijk niks aan de
hand.”
sterke
tevens illustrerend
van de Noren en
in Davos diep werden
vernederd. Want met uitzondering van
Toch heeft de anders zo ontspan
nen Kuipers bijna het hele toernooi
niet kunnen verhullen dat hij erg
nerveus was. Op de 500 meter ver
trok hij in de buitenbaan, maar in
de tweede ronde raakte hij het
spoor volledig bijster, zodat hij
praktisch twee buitenbochten reed.
Hij raakte zelfs enkele keren met
zijn vingers de ijsvloer in een po
ging niet uit balans te raken.
Kuipers over de sprint: „Door de
hoge snelheid dreigde ik uit de
bocht te vliegen. Het is bij mij een
kwestie van techniek om de binnen-
bocht goed door te kunnen komen.
En een beetje gespannen was ik ook
wel natuurlijk.”
Zodoende raakte Harm Kuipers
wat in de grauwe middenmoot met
zijn 41.73, maar korte tijd later,
nadat Schenk, Bols en Verkerk op
hoog niveau hadden geduelleerd op
de 5000 meter, zorgde ook Harm
Kuipers er voor dat deze afstand
een volledig Nederlandse aangele
genheid werd. Opnieuw schaarde hij
zich naast Magne Thomassen aan de
startlijn, maar prompt verloor Kui
pers de Noor uit het oog.
Voortdurend met één hand los
stevende hij regelrecht naar een
nieuwe persoonlijke toptijd toe. Bij
na vier seconden sneller dan on-
heeft me al gezegd dat hij het zal
afwijzen. Toen heb ik hem verteld
dat ik niet meer met hem wilde
praten. Ik werd er werkelijk erg
boos over. Want het was eigenlijk
een futiliteit. Er zijn in het verle
den wel veel gekkere dingen ge
beurd, waarbij niet zo zwaar ge
straft werd.”
„Schenk en
langs in Inzell, gleed hij naar 7.24.9.
Slechts zes rijders, onder wie vier
Nederlanders, gingen hem voor in
de rangschikking. Goeran Claeson,
de Zweed en Dag Fornaess werden
zelfs door hem overtroffen.
Voor Harm Kuipers openden zich
toen uitstekende perspectieven om
zich na de slotdag bij de beste tien
te kunnen scharen. Hem wachtte
immers nog de 1500 meter, naast de
vijf kilometer momenteel zijn meest
geliefkoosde afstand, en de 10 kilo
meter, waarop hij tot op de bodem
van zijn krachten kon en wilde
gaan.
Op de mijl schoof hij reeds langs
de jeugdige Noor Olsen en de Rus
Lavroesjkin in het klassement naar
de negende plaats, nadat hij een
goede tijd van 2.3.5 op de klokken
had gebracht. Daarna viel niet meer
te verwachten dat hij deze hoge
klassering zou verspelen, want Kui
pers mocht dan op de 10 kilometer
16.9.2 achter zijn naam hebben
staan, dat hij de goede omstandig
heden zou aangrijpen zijn persoon
lijk record drastisch omlaag te ha
len, stond bij voorbaat vast.
En Harm Kuipers slaagde. Zijn
jarenlange strijd om te kunnen
doordringen tot de beste rijders leek
op het spiegelgladde ijs van Davos
beloond te worden met een negende
plaats bij deze Europese kampioen
schappen. Het vonnis van Henny
Roos was echter onverbiddelijk.
Zijn naam komt in de officiële
eindklassering niet voor. Nadat
Harm Kuipers vergeefs in discussie
was gegaan met de scheidsrechter
zat hij lange tijd nog hoofdschud
dend op een bank bij het restaurant
van het stadion.
(Van onze sportredactie)
DAVOS. Wat voor Harm Kui
pers een imposante afsluiting moest
worden van een schitterend toer
nooi, werd een bittere ontgooche
ling. Acht ronden lang had hij zich
in het slotduel vastgeklit aan de
schriele Dag Fornaess, toen hij met
gering verschil, komende uit de bin
nenbaan, plotseling beide handen
van de Noor tegen zijn rug voelde
duwen. Verontwaardigd en niet ver
moedend tot welke gevolgen dit in
cident zou leiden, vervolgde Harm
Kuipers zijn laatste tocht, waarin
hij toch opnieuw bewees inderdaad
tot Europa’s beste schaatsers te be
horen.
Goed, Dag Fornaess bleef voor
hem een onbereikbare prooi, maar
toen hij zich afgemat en voorover
gebogen omdraaide en op het score
bord de cijfers 15.33,78 ontwaarde,
besefte Harm Kuipers dat zijn ne
gende plaats in de eindrangschik
king veilig gesteld was.
Luttele minuten later kwam de
dreun. Scheidsrechter Henny Roos
had Kuipers als schuldige aangewe
zen van het wisselincident en straf
te hem terstond met diskwalificatie.
Leen Pfrommer, wie anders, repte
zich naar de Nederlandse arbiter
om hem ervan te overtuigen dat
Kuipers niets onreglementairs had
gedaan. „Kuipers had een duidelijke
voorsprong bij het uitkomen van de
bocht en mocht dus voorlangs krui
sen”, was de opvatting van Pfrom
mer.
Roos wilde daar niet van weten.
„Er was een botsing van twee rij
ders en degene die uit de binnen
baan komt, in dit geval Kuipers, is
hiervoor verantwoordelijk", beslist
Roos. Pfrommer liet het er echter
niet bijzitten. Hij stelde pogingen in
het werk om aan de hand van een
herhaling van tv-beelden Roos ertoe
te bewegen dat hij onjuist had ge
handeld. „Maar Roos zei dat hij met
tv-beelden niks te maken had”, zei
Pfrommer.
Ook liet Pfrommer chef d’équipe
De Koning een officieel protest in
dienen. Pfrommer: „Maar Roos
opnieuw blijk van een behoorlijke
vooruitgang. Hierbij heeft waar
schijnlijk een telegram, dat hij vrij
dagavond ontving een niet onbelan
grijke rol gespeeld. De hoogleraar,
bij wie hij kort voor de Nederland
se kampioenschappen een tentamen
moest doen, liet hem namelijk we
ten dat hij geslaagd was. Verloofde
Marrie Willems, die vrijdag in Da
vos arriveerde en gehurkt op het ijs
de verrichtingen van Kuipers volg
de: „Geweldig van die professor, hij
had geen beter moment kunnen
kiezen.”
Het kampioenschap is binnen. Leeggereden laat Ard Schenk zich na zijn
1500 meter door coach Leen Pfrommer naar de kleedkamer begeleiden.
Daarom was het ook eigenlijk alles
zins begrijpelijk, dat Ard Schenk op
die voor hem in feite volkomen onbe
langrijke tienduizend meter minder ge
laden aan de start kwam dan zaterdag
op de 500 en 5.000 meter, maar vooral
’s morgens op de anderhalve kilometer.
„De mensen komen je feliciteren met
je kampioenschap en zo iets gaat na
tuurlijk ten koste van de concentratie”,
klaagde Schenk later.
Leen Pfrommer: „Ik had niet ge
dacht, dat Kees op die tien kilometer
tot een dergelijke prestatie in staat zou
zijn. Pas in de tiende ronde heb ik
overgeschakeld op het schema van
Bols.” En zelfs daar bleef Kees Ver
kerk nog onder. Ard Schenk over zijn
twee jaar geleden nog voornaamste
belager: „Met Kees weet je het nooit.
Ik heb altijd gezegd, dat hij onbere
kenbaar is. Nu nog. Je kunt van hem
altijd gekke dingen verwachten. En
meestal op momenten, dat niemand
daarmee eigenlijk meer rekening
houdt. Door zijn overwinning op de
10.000 meter zal hij mentaal vermoede
lijk alleen nog maar sterker worden.
Daarom zie ik in hem straks bij de
wereldkampioenschappen in Oslo ook
een heel zware concurrent.”
En de Noren? Schenk: „In Saporro
zie ik nog wel mogelijkheden voor de
Noren, maar in Oslo niet direct.” Dit in
tegenspraak tot Jos Tenmann, de
Noorse coach, die zich gisteravond
vastklampte aan de gedachte, dat zijn
rijders zich voor eigen publiek zullen
revancheren voor de trieste afgang in
Davos.
Dag Fornaess, de in titeltoernooien
altijd uiterst slimme rekenmeester, was
de eerste, die de verpletterende over
macht van Ard Schenk reeds zaterdag
erkende. Onmiddellijk na afloop van
zijn race op de vijf kilometer tegen de
onbeduidende Richard Tourne, waarop
hij zijn tanden stukbeet op de tijd, die
Schenk in de rit daarvoor op het
scorebord had getoverd. Spontaan stak
de Noorse student zijn handen uit naar
de man, die op dat moment zijn derde
Europese titel praktisch al niet meer
kon uitgaan.
Want evenals vorig jaar in Goten-
burg, waar de ook toen al meedogenlo
ze Schenk zijn tweede wereldtitel
opeiste, spotte hij opnieuw met de
buitenlandse concurrentie. Toonde hij,
de veelzijdige, vorig jaar in de Zweed
se havenplaats reeds overduidelijk aan,
dat het begrip specialist in de schaats
wereld volledig is uitgebannen, dit
weekeinde in Davos accentueerde hij
dat nog eens. Via drie afstandsover-
winningen op respectievelijk de 500,
1500 en 5.000. Zodat de tien kilometer,
op welke afstand hij uiteindelijk vijfde
werd, niet meer was dan een formali
teit. Een verplicht nummer.
Schenk: „Over die 5.000 meter ben ik
ook het meest tevreden. Tenslotte
moest ik als eerste rijder een tijd
zetten. En dat is in de meeste gevallen
toch een nadeel. Achteraf bezien had
ik nog sneller kunnen zijn, want als je
er nog een laatste ronde kunt uitper
sen van 34,7 sec., dan had het nog
beslist sneller gekund.”
Minder tevreden was Schenk over
zijn 500 meter, waarop hij niet alleen
een dubbele misslag maakte, maar
waarop hij bovendien te veel op kracht
moest rijden. Schenk: „Na de 500 en
1500 meter was ik vermoeider dan na
de vijf en tien kilometer.” Waar echter
tegenover stond, dat Schenk door de
wegens „ziekte” afwezige Erhard Kel
ler heel wat zelfverzekerder aan die
500 meter kon beginnen dan anders het
Fred Anton Maier
kwamen destijds in Lahti met el
kaar in botsing op de 500 meter.
Ard mocht over rijden, de tijd van
Maier bleef gewoon staan Er is
weleens door twee rijders gewisseld
nadat de wisselwachter was gepas
seerd, het had voor beide rijders
geen gevolgen. Dan vind ik dit wel
erg zwaar.”
Leen Pfrommer had hierbij de
Noorse coach Jos Tenmann en ook
„Het was gewoon een mentaliteits-
kwestie. Je weet tenslotte dat je al
Europees kampioen bent. Toen Jan
Bols in de twaalfde ronde langzaam
van me wegliep, heb ik nog wel gepro
beerd om bij hem in de buurt te
blijven, maar het ging gewoon niet.
Pas in de laatste ronden kon ik weer
de inspiratie opbrengen om nog een
keer fel terug te knokken. Gewoon,
omdat ik niet met honderd meter ver
schil wilde verliezen.”
Zijn in verhouding tot de andere
afstanden minder sterke maar toch nog
altijd zeer acceptabele tien kilometer is
vanzelfsprekend een rechtstreeks ge
volg van zijn door studiezorgen weinig
ideale voorbereiding op het schaatssei
zoen. Hetgeen Schenk beaamde- „Op
zo’n tienduizend meter mis je gewoon
de noodzakelijke ijsuren. Daarom ge
loof ik ook niet dat ik al aan mijn top
zit. Mijn tien kilometer kan in ieder
geval nog een stuk beter.”
Nochtans is het verbazingwekkend,
dat Ard Schenk dit weekeinde deson
danks kans zag erkende vedetten als
Fornaess, Claeson die later pas diep
in het klassement was terug te vinden
en ook de nog altijd onberekenbare
Verkerk op een indrukwekkende ach
terstand te rijden.
En dat betekent de indrukwekkende
macht van dc ongelofelijk G—1--
Schenk, maar is t-- --
voor de zwakte
Zweden, die L.
de vooral op de tien kilometer verba
zend sterk rijdende Noorse kampioen
Grönvold kon niemand van de buiten
landers de drievoudige Europese kam
pioen ook maar een moment serieus
bedreigen. Schenk daarover: „Fornaess
en Claeson zijn me duidelijk tegenge-
