E
1
io Tl
I
OVER MENSEN EN HUN WERK
BIJ HOOGOVENS(1)
4
Straks krijgen we hoogoven 7 en kooksfabriek 2
’Schonere’ taken
voor meer mensen
HOOGOVENS
Betere werk
omstandigheden
Opleiding op de
eigen bedrijfsschool
Snelle vertrekkers
en lange blijvers
Hoogovenaren
en hun reisgebied
Niet nodig om steeds
hetzelfde te doen
Verheugende cijfers
over de veiligheid
Speuren naar
verbeteringen
Grote bedragen
efficiënt besteden
Aandacht voor het
milieu niet nieuw
Automatiseren
maakt mensen
niet overbodig
ÉS
y
IK' I
62
Na de oorlog is er eerst een tijd van wederopbouw geweest
met een sterke uitbreiding van het personeel. Dat wordt
nog eens duidelijk nu er bij ons 25 jaar later in één jaar
maar liefst 637 man jubileren. 637 man die 25 of meer jaren
groei hebben meegemaakt.
Een grote uitbreiding kwam met de bouw van de breedband-
walserijen en later van de kaliberwalserij. Je kunt eigenlijk
wel zeggen dat er een doorgaande groei is geweest met een
versnelling in de laatste vijf jaar. Daar zijn we nog mee bezig.
Straks krijgen we hoogoven 7 nog en kooksfabriek 2.
Daarna zien we wel aankomen dat het groeitempo wat zal
afzwakken. Zo’n uitbreiding kan maar niet ongelimiteerd
doorgaan. Zeker niet in arbeidsplaatsen. Maar bij een
sterkte van 23.000 man vraagt alleen al de aanvulling van
het verloop ieder jaar de nodige mensen.
Ho
4
De groei van Hoogovens
schept nog steeds werkgelegenheid
Zo wordt een modern walstuig bestuurd vanuit een comfortabele bedieningsruimte.
Onze mensen komen, behalve een flink
aantal buitenlanders die we voorlopig
niet kunnen missen, hoofdzakelijk uit
wat wij noemen het woon- en reis
gebied. Dat is de kuststreek van Den
Helder tot Leiden met nog een flink
stuk Noord-Holland. Vroeger dachten
we dat al onze mensen hier dicht in de
buurt, in de IJmond, moesten wonen.
Maar de woonruimte in de IJmond
is niet onbeperkt en tegen het pendelen
kreeg men steeds minder bezwaar. Men
blijft liever wonen in de eigen streek.
Er wonen nu rond 7.500 personeels
leden buiten de IJmond.
De reistijd moet natuurlijk niet te lang
zijn. In het algemeen is het toch zo dat
tegenwoordig een groter afstand tussen
woonplaats en werk normaal wordt
gevonden dan vroeger. Voor de'oorlog
werkte je op fietsafstand van je werk en
nu zit je op een afstand die je met een
auto of bus redelijk kunt afleggen. Voor
ons is Den Helder wel ongeveer het
verste, dacht ik.
Het verloop onder de buitenlanders is
natuurlijk groter. Die mensen hebben
kortlopende contracten. Sommigen ver
dwijnen na afloop van hun eerste
contract. Maar we hebben hier ook zo’n
450 Spanjaarden die hier met hun
gezinnen wonen en die blijven toch wel
lange tijd. Dat aantal neemt nog steeds
toe. In het algemeen wordt er prettig
gewerkt met die buitenlanders. Al levert
de taal wel eens problemen op. Een
kleine groep heeft aardig Hollands
leren spreken. Voor de communicatie is
dat belangrijk.
Alles bijeen moeten we rekenen dat we
in de komende jaren aan uitvoerend
personeel een 1400 man per jaar nodig
zullen hebben. Hoeveel buitenlanders
hangt af van het aantal beschikbare en
geschikte Nederlanders.
Hij heeft, de leiding van de produktie-
bedrijven. Deze zijn ingedeeld in de sec
toren: ijzer, staal, kaliberwalserijen,
warmwalserijen, koudwalserijen.
Ir. de Jonge was nauw betrokken bij de
hele naoorlogse ontwikkeling van het
snelgegroeide bedrijvencomplex in IJ-
muiden. Hij kent het werk en de werk
omstandigheden in de staalindustrie uit
jarenlange ervaring: hoe het was en hoe
het is, wat men heeft bereikt en wat men
nog hoopt te bereiken.
Er werken zo’n 23.000 man bij Hoog
ovens. Buitenstaanders schatten dit aan
tal soms veel hoger maar meestal
aanzienlijk lager. Ook over wat er zoal
gebeurt bij Hoogovens verschilt men van
opvatting. Als het gaat om de werk
omstandigheden lopen de gedachten
eveneens sterk uiteen. Ze variëren van
warm tot koud, van schoon tot vuil, van
gevaarlijk tot veilig. Wie heeft gelijk?
Hoe was het vroeger en hoe is 't nu
werkelijk bij Hoogovens
Zulke en andere vragen hebben we voor
gelegd aan mannen die het bedrijf door en
door kennen. Zij vertellen om de beurt
hoe het toegaat in hun afdeling.
Ook daardoor heeft het bedrijf een
ander gezicht gekregen. Het werk en de
werkomstandigheden zijn zo verschil
lend dat je beslist niet alles over één
kam kunt scheren. Ik bedoel, het is
onjuist om te zeggen dat er geen vuil of
warm werk meer is bij Hoogovens.
Want natuurlijk is er ook nog vuil werk
en natuurlijk is er ook warm werk.
Maar het echte zware werk, dat wil
zeggen ongemakkelijk, vuil en warm
werk, is alles bij elkaar niet meer dan
een 3% van het geheel. Maar er is
verrassend veel en veel méér ander werk
dat heel schoon is, in een omgeving
die het best te vergelijken is met een
zeer moderne machinefabriek.
Ik geloof dat het interessant kan zijn
om eens nader te kijken hoe de ver
houdingen wel liggen in de verschillende
fabrieken: hoogovens, walserijen en
staalfabrieken, tussen warm, vuil, in
spannend werk en schoon, licht, aan
trekkelijk werk.
Om dan voor een goed begrip met een
paar cijfers te beginnen: het totale
bedrijfspersoneel telt rond 15.500 man,
onder wie 7.500 in de produktie, 6.500
in de technische diensten en 1.500 in het
transport.
Van hen werkt 7% onder min of meer
bezwarende en 3% onder min of meer
zware werkomstandigheden (vuil, warm,
ongemakkelijk). Bij de afdeling hoog-
Vandaag is het woord aan
Ir. B. de Jonge.
Variatie zit er genoeg in het werk.
Bovendien zij we er op uit onze mensen
geschikt te maken voor verschillende
functies aan dezelfde installatie. Je
krijgt dan ook meer mobiliteit. Maar
dat hangt ook een beetje af van wat de
mensen zelf willen. De één wil meer
afwisseling dan de ander.
Cijfers tonen duidelijk aan dat er bij
Hoogovens bijzonder veilig wordt ge
werkt. We zitten ver beneden het ge
middelde van de Europese staalindustrie
wat het aantal ongelukken betreft. Ik
maak me sterk datje in je eigen keuken,
in je eigen huis heel wat meer risico
loopt dan bij Hoogovens. Want we
nemen hier veel meer voorzorgen dan
thuis om dat risico uit te sluiten of te
beperken.
Het gaat natuurlijk ook om grote be
dragen en hoe je die op de meest
efficiënte manier kunt besteden.
We zijn voortdurend bezig om ook Via
research, te ontdekken welk probleem
we het eerst gaan aanpakken en welk
erna. Daarbij spelen arbeidshygiëne
en milieuhygiëne een belangrijke rol.
Met de ergonomie zijn we al zo’n jaar of
tien bezig. Ergonomie is, populair uitge
drukt,het voor de mensen gemakkelijker
maken van de te verrichten handelingen.
Vraagstukken op het gebied van de
milieuhygiëne hebben al zo’n 20 jaar
onze aandacht. Dat begon op beperkte
Ze zien wel duidelijk dat de plaats van
de mensen in de maatschappij bepaald
wordt door de inspanningen die ze zich
moeten getroosten om die plaats te
kunnen bereiken. En dat niet alleen
door werken, maar ook door leren.
De groei van het aantal avondcursisten
is enorm. Voor hun inspanning heb ik
het grootste respect.
Hoogovens heeft een eigen bedrijfs
school die voor de opleidingen zorgt.
Begonnen werd met vaklieden; lang
zamerhand zijn daar ook de bedrijfs
opleidingen bijgekomen. De mensen
hechten er zelf ook meer waarde aan
dan vroeger om een opleiding te ont
vangen.
D<
st:
de
tri
de
ro
VJ
L<
di
gt
in
Bij zo’n grote bezetting is er natuurlijk
ook een verloop.' Gemiddeld is dat bij
ons laag. Het meeste verloop bij het
produktie-personeel is eigenlijk alleen
in de beginperiode, waarin de mensen
zich aan het nieuwe werk en andere
werkomstandigheden moeten aanpas
sen. Er zijn er die na betrekkelijk korte
tijd al zeggen: „Nou, ik blijf toch eigen
lijk maar liever niet”. Of zij zien op
tegen ploegendienst, of menen dat ze
niet op de juiste plaats zijn gezet.
Ka
Te!
Vo
Re
Uii
I<
t<
p
b
g:
p:
hi
g'
O]
li
H
v
hc
SI
la
d<
kt
d<
De Spaanse medewerkers beschikken
bij Hoogovens over een eigen accom
modatie. Ontspanning vinden zij o.a.
in het ruime recreatiegebouw van het
zojuist in gebruik genomen woonpark
Casa del norte in Heerhugowaard.
schaal met de bollenkwekers die onder
bepaalde weersomstandigheden last
kregen van zwaveldioxide en van
fluor. Met de organisatie van die bollen
kwekers zijn we rond de tafel gaan
zitten. We zeiden: „Leggen jullie maar
uit wat het probleem is. Waar de bollen
gevoelig voor zijn en wat de schade is.
Wij van onze kant zullen trachten die
schade te beperken en als die schade
duidelijk aan ons toegewezen kan
worden dan zullen we die vergoeden”.
Ik bedoel maar, we zijn met dat aspect
al een tijd bezig. We wisten al lang
voordat de publieke opinie in het ge
weer kwam heel wat over de effecten
in de omgeving omdat we overal meet
posten hadden. We deden er ook wat
aan. En nu geven we er alles bijeen al
een 30 miljoen per jaar aan uit. De
laatste voorziening is een geluidmeetnet
voor het opsporen en bestrijden van
geluidshinder.
Natuurlijk gaat ook bij ons het proces
van mechaniseren en automatiseren
continu door. Het wordt ook versneld
naarmate de menselijke arbeid te kost
baar wordt voor eenvoudig werk, de
salarissen stijgen en meer mensen
willen leren voor hoger betaalde
functies. Daar is vooral in de laatste
jaren nog de wens bijgekomen om
onplezierig werk door machines te
laten doen.
De automaat geeft ook een betere
beheersing van het produktieproces.
Ik denk vooral aan de computerbestu-
ringen die we de laatste tijd gekregen
hebben. Zij maken de produktie sta
bieler. Je kunt niet zeggen dat we door
de automatisering met minder mensen
kunnen volstaan. Zo bruusk gaat dat
niet. Er is wel een verschuiving van
produktie- naar onderhoudspersoneel.
Naarmate je meer automatiseert krijg
je minder produktiepersoneel en stijgt
de vraag naar vakmensen. Ik geloof
niet dat er een einde is aan deze ont
wikkeling.
ovens en ook wel in de staalfabrieken is
er in vergelijking tot de walserijen nog
vuil werk, althans werk waar je vuil of
stoffig van wordt.
Vooral in de begintijd van het bedrijf
hadden die eerste hoogovens een
slechte reputatie. Dat beeld is helaas
wel eens overgedragen op het werk dat
steeds schoner werd en zelfs op het
werk in nieuwe fabrieken dat nooit
vuil is geweest. Bovendien was er
vroeger veel meer handarbeid, zoge
naamd arbeidsintensief werk, maar
sindsdien is er veel, heel veel gemecha
niseerd of geautomatiseerd.
De bezetting op „vuile” plaatsen is
relatief ook kleiner geworden. En over
het „vuile” werk is het laatste woord
zeker niet gezegd. Bij de nieuwe kooks
fabriek b.v. worden de arbeidsomstan
digheden een heel stuk beter dan in de
oude fabriek. Maar ook die zal met een
paar jaar ingrijpend zijn gemoderni
seerd. En een moderne walserij is be
paald een schone fabriek. Een koud-
walserij kun je in dit opzicht wel verge
lijken met b.v. een moderne automo
bielfabriek. Dat ligt niet zo vreselijk ver
uit elkaar. Maar in een koudwalserij
zijn de werkomstandigheden heel an
ders. Want je werkt daar meestal in
kleine groepjes.
Aan een walsbaan staan 10 a 15 mensen
te werken, soms minder. Een groepje
dat elkaar goed kent. Helemaal op
elkaar ingespeeld. Samen houden ze
die installatie draaiende. Binnen zekere
voorschriften bepalen ze hun eigen
tempo.
Het is zo, dacht ik, dat wij in het alge
meen onze mensen goed in de gaten
houden als het om werkomstandigheden
en gezondheid gaat. Wij hebben een
grote medische dienst, die zich niet
alleen bemoeit met de mensen die ziek
zijn, maar ook juist en heel sterk aan
dacht schenkt aan alles wat de gezond
heid zou kunnen schaden. Met des
kundige ogen wordt bekeken waar men
risico’s kan lopen en hoe die kunnen
worden voorkomen.
De dienst speurt constant naar moge
lijkheden om de arbeidscondities verder
te verbeteren. Dat lukt natuurlijk niet
in één keer. Soms kunnen bestaande
installaties niet meer aan nieuwe eisen
worden aangepast zodat er een kostbare
vervanging nodig is. Dat hebben we
bijvoorbeeld gedaan met een aantal
zware ventilatoren. Ook kan een be
paalde eis problemen stellen die de
techniek eerst moet oplossen.
Maar aandacht voor het vraagstuk van
de werkomstandigheden is er heel be
slist en dat blijft niet zonder resultaten.
Hoogovens beschikt over een ruim
opleidingscentrum. Jonge mensen
krijgen hier hun vakopleiding. Vak
lieden kunnen er cursussen volgen
om bij te blijven of om vooruit te
komen.
In de vooroorlogse tijd ging je dikwijls
pas bij Hoogovens werken als je het op
eigen houtje niet meer kon bolwerken.
Dat was dan bijvoorbeeld een bollen
kweker die het niet kon volhouden en
van wie men dan zei: „Nu het hem
mislukt is gaat hij naar Hoogovens.”
Er werd ook nooit geïnformeerd naar
wat je precies deed bij Hoogovens. Je
werkte bij Hoogovens en daarmee was
alles gezegd. Dat is nu wel anders ge
worden. Ook omdat het Hoogovens
goed is gegaan, ging het de mensen die
er werkten goed en straalde er een stuk
welvaart van hen af.
Bij Hoogovens wordtveel gebouwd. Hierbovenziet u het fundament voor hoogoven7.\
c
x
t
r
c
I
I
I
