geen vragen stelt
graaft haar eigen
graf
zegt ds. Krop
„Kerk, die zichzelf
„Dabar"
Overleg
over
cursus met
bisschoppen
Recreatiewerk
Kerkdiensten
via
in
Spanje
ff
Tegenstelling horizontaal-verticaal is
i
f
ZATERDAG 5 FEBRUARI 1972
14
Erbij
Belijdenis vragen
Een band?
Stabiliserende factor
Weten wat men wil
november aan Rome brachten voor
overleg over deze cursus met twee
kardinalen van de congregatie van
de geestelijkheid en de geloofsleer,
bleek hun, dat ook aan Vaticaanse
zijde bezwaren tegen de cursus be
stonden. Tijdens dit overleg maak
ten de bisschoppen het voornemen
kenbaar in Nederland een aantal
gesprekken over dit onderwerp te
voeren.
De auteurs van de catechetische
cursus, die wordt gegeven op de
scholen van de vereniging „Ons
Middelbaar Onderwijs” in Noord-
Brabant zullen nagaan hoe zij te
gemoet zullen kunnen komen aan
de bezwaren, die bisschop drs.
J. Bluyssen van Den Bosch en bis
schop H. Ernst van Breda tegen
deze cursus koesteren. Tijdens het
bezoek, dat beide bisschoppen in
(Van onze correspondent)
LEEUWARDEN „Een kerk, die zichzelf geen vragen stelt, graaft
haar eigen graf”, zegt de Groninger (hervormde) studentenpastor ds. M.
A. Krop. Juist rond het studentenpastoraat worden, volgens hem, een
aantal problemen zichtbaar, „waarvan men het gevoel heeft, dat zij een
veel wijder terrein bestrijken dan de vraag of er nu voor een aparte
groep mensen een aparte pastorale verzorging nodig is of niet” Er komen
in het pastoraat problemen naar voren, die men zich, laten we zeggen
25 jaar geleden, niet of niet op deze wijze heeft gerealiseerd. „En nu ze
ineens naar boven komen, bestaat er natuurlijk de neiging om óf de zaak
terug te schroeven, óf de problemen op een verkeerde manier te stellen.
En vooral voor dat laatste ben ik nogal huiverig”.
Leeg woord
DS. M. A. KROP
wvwwwwwwwvwwvwwwvwwwww\
^a/xa/vvvvvva/xa/vvvvvvvvv/vvwx/vvxa/vvvwwwvmvv/vwvvvvxaa/vxa/vwvwwx/wxaa/vvvaaa/vxa/vwvvwvvvvvvvna
en
Mgr. Bluyssen, de bisschap van
Den Bosch, is een dergenen, die
bezwaar hebben geopperd tegen
de cursus.
aan-
van
Adres voor inlichtingen: waar per
manent een Ned. predikant is gevestigd):
Apart. Los Al hires 6 A, Playa del Albir,
Alfaz del Pi (prov. Alicante).
een
af?
Wel wijzen de twee bisschoppen er
tot slot van hun nota op, dat eventuele
wijzigingen wellicht elders in de cur
sus kunnen doorwerken, bijvoorbeeld
bij verwijzingen.
maar betekenen, dat je daarmee een
stuk samenleving in onze Nederland
se gemeenschap in gevaar zou bren
gen. Dat heeft ook zijn politieke, zijn
culturele en zijn sociale consequen
ties
Volgens ds Krop is er op het ogen
blik in de kerken een neiging en
daar heeft het studentenpastoraat alles
mee te maken om het leven vanuit
en met onzekerheden weg te wuiven
en te zeggen: dat kan niet er is
zekerheid en die zekerheid moet wor
den vastgesteld. „Onderwijl heeft men
kijk, geloven is het gaan van een weg,
geloven betekent dus dat iemand in de
gemeente wordt opgenomen, in de ge
meente zijn weg vindt. En de gestalte
van de gemeente is niet de gestalte van
mensen die het ergens over een indis-
cutabel minimum zijn eens geworden,
maar van mensen die met elkaar de
weg van het evangelie willen gaan.”
Het studentenpastoraat is belangrijk
voor de kerk. De studenten van nu zijn
de academici van straks Die academici
kunnen in de gemeenten belangrijke
diensten vervullen om in hun geloven
zichzelf te zijn. En zo reikt de kwestie,
die ds. Krop aansnijdt, veel verder dan
de studentenpastorie.
„We zijn hier," zegt ds. Krop, „ook
aan het denken voor de kleine ge
meente op het platteland, voor de hele
kerk, die in hoog tempo gaten in het
kleed ziet vallen.” Hij eindigt met:
„Het is te dol dat mensen die hiermee
bezig zijn van bepaalde zijde als halve
gelovigen beschouwd zouden worden.
Het tegendeel is het geval: een kerk,
die als instituut meent zich haar
vraagstelling van het lijf te kunnen
houden, graaft haar eigen graf."
Geen brokken van het „Getuigenis”
dus, ook al omdat de opstellers duide
lijk hebben gemaakt dat zij het gesprek
wensen. „We zouden het in de kerk,
voor we over het „Getuigenis” gaan
praten, eigenlijk eerst wel eens moeten
zijn of de kerk de plaats is waar we
ten principale op elk punt met elkaar
van mening mogen, ja moeten ver
schillen opdat de waarheid, in de zin
van een totale levenswerkelijkheid,
naar voren kan komen, of dat de kerk
een plaats is waar we steeds weer
zeggen: die en die hóórt er niet bij.
Van de bijbel uit ben ik van mening,
dat er een voortdurende worsteling
moet zijn om de waarheid te vinden.
Daarom ook acht *k die geladen maat
schappij-kritische instelling net zo dog
matisch en net zo eenzijdig als de
andere kant.”
Ook in de wintermaanden worden in
enkele plaatsen in Spanje, die voor veel
Nederlanders die tijdelijk of langduri
ger in dat land verblijven centraal
gelegen zijn, protestantse kerkdiensten
in de Nederlandse taal gehouden.
In het „Getuigenis” werden zekerhe
den geformuleerd, zij het dan geen
nieuwe. Ds. Krop ziet in dit formule
ren echter geen aanleiding tot een
schisma, een scheuring. „Het is wel een
mogelijkheid tot verwijdering. Met dat
„Getuigenis” is het trouwens een merk
waardige zaak. Weet u, ik ben nog
groot geworden in een klimaat, waar
door ik het allemaal nog wel begrijp.
Het taaleigen kan ik aanvoelen, voor
een groot deel zelfs onderschrijven.
Maar tegelijkertija stelt zulk een on
derschrijven niks voor. Het „Getuige
nis” is een leeg woord. Het functio
neert niet als werkwoord. De werkelij
ke tegenstelling in de kerk gaat tussen
degenen voor wie „geloven” een zelf
standig naamwoord is en voor wie het
een werkwoord is. Een werkwoord be
tekent, dat je het je hele leven ver
voegt. Een zelfstandig naamwoord is
iets wat je wordt opgelegd en waarvan
je zegt: zo is het. Voor mij is „geloven”
een werkwoord. En men heeft in de
kerk te stellen en te zeggen, „zo is het”
en het dan op de een of andere manier
aan te passen. Daarvan moet ik vast
stellen dat het telkens weer brokken
geeft.”
Deze gesprekken met de andere le
den van het Nederlands episcopaat, met
vertegenwoordigers van „Ons Middel
baar Onderwijs”, de wetenschappelijke
begeleidingscommissie en de auteurs
van de catechetische cursus zijn thans
afgerond zo blijkt uit een medede
ling van het bisdom Breda, mede na
mens de bisschop van Den Bosch.
Met het oog op deze gesprekken
hadden mgr. Bluyssen en mgr. Ernst
in een nota hun eigen bezwaren uiteen
gezet.
niet in de gaten, dat elke keer als de
kerk in de loop van haar geschiedenis
zekerheden heeft geformuleerd, dit
praktisch altijd aanleiding werd tot
een schisma en tot vervolging. Want op
het moment dat je begint met het
formuleren van zekerheden, staat er
vaste prik iemand op die zegt dat het
niet kan. Of de zekerheid blijkt in de
praktijk niet zo houdbaar als men had
verondersteld.”
„Nu doet men alsof de tegenstelling
in de kerk loopt tussen aan de ene
kant de mensen die verticaal denken,
heel sterk gericht op het persoonlijk
geloofsleven, en aan'de andere kant de
mensen die horizontaal denken, die
maatschappelijk geëngageerd zijn en
voor wie de maatschappelijke werke
lijkheid de eerste zou zijn. Persoonlijk
ben ik van mening dat deze tegenstel
ling een schijnbare tegenstelling is. En
dat deze twee manieren van denken bij
elkaar passen als hol en bol. Ze zijn
namelijk beide even dogmatisch, even
autoritair, even weinig bereid om zich
zelf vragen te steller» of te laten stel
len."
De vragen die opdoemen, zijn niet
gering, zo betoogt ds. Krop. Men doet
bijvoorbeeld maar net alsof het stu
dentenpastoraat zonder meer kan wor
den gezet op de hoop van mensen die
„links” zijn. Wat dat links dan precies
zou moeten betekenen, wordt nooit he
lemaal omschreven Het heeft te ma
ken met een politieke instelling Ook
met een bepaalde wijze van theologi
sche benadering. Links dus. „En aan de
andere kant stelt men dan de oude
getrouwe gemeente, die in de verdruk
king niet meer aan haar recht zou
komen. Ik dacht, dat het echte pro
bleem hierin ligt, dat het studentenpas
toraat gedwongen is om zichzelf tel
kens vragen te stellen en de mensen er
toe te brengen die vragen te stellen.
Daartegenover merk je, zowel in de
kerk als in de maatschappij, dat we
zijn aangeland in een periode, waarin
men zich die vraagstelling het liefst
van het lijf houdt. Dat is eigenlijk het
moeilijke punt."
„Onmiddellijk nadat dit was aange
nomen,” zo gaat ds. Krop verder „is er
een soortement actie begonnen. Alsof
er iets vreselijks was gebeurd Men
zegt al: zelfs al is het aangenomen,
dan is het toch niet aangenomen want
er werd een bepaalde commissie niet
geraadpleegd. En dan daar tegenover
nauwelijks is er een getuigenis de we
reld in gestuurd of het bereikt de
synodetafel, zonder dat er een kerkelij
ke vergadering aan te pas hoefde te
komen. Dat wordt dan gezien als hét
werk."
Ds. Krop herhaalt, dat heel wat
mensen zich in de kerk in de steek
gelaten voelen. Zij hebben het gevoel
dat er antwoorden worden weggegeven
waar ze niets mee kunnen. Vragen
worden weggewoven. omdat men bang
is met onzekerheden te moeten leren
leven. De „wegwuivers” ruimen voor
degenen die wel met onzekerheden
willen leven, in feite geen plaats in.
Omgekeerd menen degenen die „weg
gewoven” worden, dat ze die anderen
wel nodig hebben, „al was het alleen
maar om zichzelf te leren begrijpen.”
Er moet een voortdurend gesprek zijn.
Maar zo’n gesprez is meteen weg als
er een barrière van zekerheid wordt
opgeworpen, grenzen worden overtrok
ken. „Dan is er ook geen cultuurover
dracht meer mogelijk.”
Bejaardenzorg is een diakonale
taak, die door de kerken overzee
wordt verricht. „Horizontaal
werk" en dus een tegenstelling tot
„verticaal"? Ds. Krop acht deze
tegenstelling verkeerd: het een
hoort bij de ander. De zending
toont dit steeds opnieuw.
(Foto: Audio-Visie NZR, Baarn)
De tegenstelling die ds. Krop
geeft, speelt volgens hem in tal
kerken en in allerlei zaken (IKOR,
Kerk en Wereld, binding aan belijde
nis, noem maar op). In de loop van het
gesprek komt hij, automatisch bijna,
op de kwestie van de belijdenisvragen,
die aan de doop gebonden werden. „De
Landelijke Hervormde Jeugdraad heeft
indertijd tegen de Synode gezegd: men
sen, de hele acte van belijden en
belijdenis doen is voor heel wat jonge
ren een zaak met vraagtekens gewor
den. Dat zit in de vraagstelling. Mogen
wij met een andere formulering ko
men? Na anderhalf jaar werd men tot
de Synode toegelaten. De Synode aan
vaardde de andere formulering en be
loofde een gesprek. Dat gesprek is niet
gehouden.
Gezien de belangen, die met een
goed functioneren van de catechese
gemoeid zijn hebben de tijdens een
bijeenkomst in Tilburg aanwezige au
teurs zich oereid verklaard in hun
werkgroepen samen met de Nijmeegse
hoogleraren, die als wetenschappelijke
begeleiders optreden, te bezien hoe zij
tegemoet kunnen komen aan de bis
schoppelijke bezwaren en daartoe tek
sten te herschrijven Zij zullen, waar
dat nodig wordt geoordeeld, contact
opnemen met geïnteresseerden die niet
rechtstreeks bij de totstandkoming van
de cursus betrokken zijn geweest, om
ook de mogelijkheid van misverstand
zoveel mogelijk te beperken, aldus het
bisdom Breda.
Dit zijn de gegevens betreffende deze
diensten, die bevorderd worden door de
stichting „Het Nederlands protestants
pastoraat in Spanje” met bestuursleden
uit de Gereformeerde Kerken in Ne
derland en een hervormd bestuurslid:
Torremolinos (prov. Malaga); elke
zondagmiddag om 6 uur een kerkdienst
in het Nederlands, te houden in de
Engelse Kerk te Torremolinos (vlakbij
Mansion Club);
EI Atabal: Puerto de la Torre, niet
ver van Malaga, waar elke 2e en 4e
zondag van de maand diensten worden
gehouden.
Inlichtingen voor beide plaatsen: Ds.
H. van den Brink, El Atabal Q 3, Puerto
de la Torre; tel. 259 en J. H. Buining,
Residencia Neptune, apart. 206, Aveni-
da Espana, Torremolinos; tel. 38245/49.
Benidorm: Elke zondagmorgen
om 10.30 uur in Hotel Pueblo (een
hoog groen gebouw aan de noordzijde
van de Avenida Mediteraneo).
„Nu is het zo” aldus ds. Krop, „dat
in de Hervormde Kerk altijd is ge
zegd, dat wij in de katholiciteit van
de gestalte van de kerk deze ver
scheidenheid ten principale wilden
hebben. Daardoor is de Hervormde
Kerk, met al haar zwakte, toch al
tijd een tolerante en stabiliserende
factor geweest in de Nederlandse
samenleving En ik zou het uiterma
te bedenkelijk vinden, wanneer het
in de Hervormde Kerk naar één
richting zou gaan, of dat nu rechts is
of links. Het zou namelijk alleen
De werkelijke tegenstelling, die op
het ogenblik doo> alle kerken heen
gaat, en waarvan ik moet zeggen dat
ze vaak versluierd wordt, is de tegen
stelling tussen hen die uitgaan van een
vast gegeven, van een vaste zekerheid,
van een vaste openbaringswerkelijk-
heid (die eeuwig zou gelden en die zou
kunnen worden toegepast op elke situ
atie waar men mee te maken heeft) en
zij die bereid zijn met onzekerheden te
leven en die erkennen dat er in het
maatschappelijk leven en in het per
soonlijke leven een heleboel dingen
zijn die men niet weet; die zich afvra-
gen: wat is, in de situatie waarin wij
verkeren, de verbinding tussen ons en
de verkondiging in de niibelse verha
len? Is er een band? En als deze band
er is, welke zou zij dan kunnen zijn?”
Ds. Krop verduidelijkt: „Je begint
dus bij de situatie waarin je je bevindt
en je probeert vragend te luisteren
naar het bijbelse verhaal welk ant
woord er gegeven zou kunnen worden.
Dit in plaats van te beginnen met een
antwoord, dat zou moeten gelden voor
alle mogelijke situaties. Ik dacht dat
het goed was. dat we in de gaten
kregen dat daar d“ tegenstelling ligt.”
Over 'het feit van de notulering van
de vergadering is men het tot op de
dag van vandaag niet eens. Nu zat
daar meer achter dan iets willekeurigs.
Het was een heel nadrukkelijk zeggen:
De bisschoppen gaan in deze nota
allereerst uit van de grote waardering
die zij voor de cursus in zijn totaliteit
hebben. Naar het oordeel van de twee
bisschoppen is de cursus een belangrij
ke poging tot integratie van de geloofs
inhoud in de bestaanservaring van de
mens. De cursus tracht origineel en
inspirerend de kloof tussen kerk en
wereld te dempen en de maatschappe
lijke relevantie van de christelijke
heilsgeheimen te verhelderen. De
maatschappij wordt gezien in de kriti
sche spanning van de onvrede, in het
nu en de toekomstige verzoening.
Uitgaande van het experimentele,
losbladige karakter van de cursus en
de bedoeling de cursus voor zover nodig
of wenselijk te herschrijven formuleren
de bisschoppen met het oog hierop
vragen en wensen die zij de auteurs
hebben voorgelegd. Vanuit het cateche
tisch uitgangspunt van de cursus, dat
zij met de schrijvers delen, vragen zij
zich af of geen nadere introductie in
de geloofbelijdenis van de kerk moge
lijk is. Zij zouden ter vermijding van
misverstand of eenzijdigheid herschrij
ving van teksten wensen ter concreti
sering hiervan. De bisschoppen menen,
dat de cursus in deze aanleiding kan
geven tot misverstanden of eenzijdig
heid, hoewel zij uitgaan van de op
rechte instelling der schrijvers zelf.
Hun opmerkingen betreffen met name
twee delen van de totale omvangrijke
cursus van „Ons Middelbaar Onder
wijs”.
Ook deze zomer zullen, geleid
gesteund door de evangelisatiecommis-
sie van de hervormd-gereformeerde
jongeren-werkgroep „DABAR”, jonge
renteams gedurende een gedeelte van
hun vakantie evangelisatiewerk gaan
doen in recreatiegebieden, n.l. in El-
burg, Harskamp, Katwijk aan Zee, Ol-
debroek, Otterlo, Ottoland, Ouddorp,
Putten en Sluipwijk.
In de meeste plaatsen wordt er
’s zondags een kerkdienst gehouden op
of bij de camping. In de week bestaan
de activiteiten uit bij bel vertellingen
voor de kinderen, zang en spel voor
volwassenen en jeugd, dagsluitingen
enz. Door persoonlijk contact wordt de
oudere jeugd en de volwassenen in alle
eenvoud verteld van Gods liefde in
Jezus Christus.
Ter voorbereiding van dit werk en
ter kennismaking met de andere team
leden wordt er een algemene instruc-
tie-dag gehouden op 29 april. De deel
nemers, 18 jaar of ouder, die mee
willen doen gedurende 2 weken van
hun zomervakantie, kunnen voor alle
projecten kiezen uit de volgende perio
den: 1-15 juli. 15-29 juli. 29 juli-12
aug. 1972.
Opgave vóó> 29 maart a.s. aan: mej.
J. J. E de Bruyn, Weyland 65 te
Nieuwerbrug a.d. Rijn (Z.H.), tel.
03488-210; met vermelding van naam,
adres, woonplaats, leeftijd, school of
beroep en periode en plaats van vakan-
tie-project van voorkeur.
Rijst natuurlijk onmiddellijk de
vraag of die „oude getrouwe gemeente”
dan geen vragen stelt. Ds. Krop’ „Dat
zou ik niet willen zeggen. De gewone
gemeente stelt wel degelijk vragen.
Alleen, zij krijgt vaak geen antwoord.
En dan laat zij het afweten. Om een
voorbeeld te noemen: hoe lang moet
het nou nog duren voor eens precies
wordt nagegaan waarom de mensen
voor de kerk bedanken, waarom ze
geen belijdenis doen, waarom ze aan
de rand gaan leven? Waarom mensen,
wat nog dieper ligt, zich vanuit de
bijbelse boodschap niet meer wezenlijk
gemotiveerd voelen, waarom die bijbel
se boodschap met kracht kan worden
verkondigd als de Waarheid, maar
blijkbaar in het leven van heel wat
mensen zo weinig meer betekent, dat
men zich zou moeten afvragen wat die
waarheid dan eigenlijk zou moeten in
houden.”
„Dan zeg ik: laat men nu toch weten
wat men wil en goed weten wat men
uitspreekt. Als het instituut kerk wil
uitspreken, dat alleen maar die ene weg
geoorloofd is, dan moet dat zo duide
lijk gebeuren, dat de anderen er uit
begrijpen: wij hebben geen gemeen
schap met u. Dan weet men in het
instituut waar men aan toe is. Dan
weten degenen die het betreft: er is
geen plaats meer voor ons. Ik zeg niet
dat ik daar bang voor ben, maar
fik weiger om dit op een soort
wetenschappelijke of theologische
toer te laten gaan. Dit heeft te maken
met een andere manier van geloven,
met een andere manier van spellen
van het woord „geloven.”
„Waarom knappen een heleboel
mensen op de kerk af? Er wordt
gesuggereerd, dat de kerk, als het goed
was, een volmaakte eenheid zou zijn.
Dat nu, ontken ik. De kerk is een zaak
van vallen en opstaan. De kerk moet
dan ook zo los mogelijk in elkaar
zitten. Daar wordt de verkondiging
door gediend. Wij doen elkaar onrecht
aan door de indruk te wekken, dat de
kerk zo’n voortreffelijke gemeenschap
is. Dat is zij beslist niet. En als we ons
dat met elkaar nu eens goed zouden
realiseren, zouden we de nodige bevei
ligingen aanbrengen en veel voorzichti
ger met elkaar omgaan. Dan zou ook het
anders spellen van het woord „gelo
ven” niet losjes w >rden weggewapperd,
maar serieus worden genomen.
