Sterke stimulans voor het medium film
Cinemanifestatie was een
EsOhEs voor de
gebeurtenis van belang
echte grècomaan
Arrabal-film
de beste
FILMS IN AMSTERDAM
Beppie Nooy: publiek
is
nog steeds erg emotioneel
derassisuoor
de slanke lijn
HIEUW
E-IOinssis-
spetiaal
L—
■1!
ONBEGRIJPELIJK STUK MET
UITSTEKEND SPEL
AMSTERDAMS VOLKSTONEEL MET
CABARET OP ANDERE WEGEN
M'
1.22
VRIJDAG 11 FEBRUARI 1972
2
Op Cinemanifestatie
BLANCHE
SWEET BACK
ERIC ROHMER
STIMULANS
Boycot lerlandplaat
te’
E10
Bestemming Brooklyn
Nieuwe dingen doen
Filmmuseum
Mar jol Flore
Bi
Nachtvoorstellingen
(Van onze correspondent)
AMSTERDAM „Ze hebben
het al van allerlei namen ge
geven”, zegt Beppie Nooy jr in
haar gezellige woning aan de Am
sterdamse Biesboschstraat. „Ik heb
gelezen dat ik met een nieuw caba-
retprogramma op stap zou gaan,
een ander noemde het een revue.
Niets van dat alles is waar. Ik geef
de voorkeur aan „Amusement voor
elk wat wils”, door het Amster
dams Volkstoneel, want zo hebben
de mensen ons leren kennen”. Spe
ciaal voor deze nieuwe produktie,
die onder de naam „Liefde is
had je me maar” begin februari
het land is ingegaan, heeft zij een
groep bijeengebracht, die is opge
bouwd uit gevestigd en heel pril
talent. „Voor een periode van vijf
maanden hebben we dit program
ma samengesteld: in een fijn de
cor, oude romantische liedjes, van
Eduard Jacobs via Koos Speenhoff
tot Annie M. G. Schmidt. Gekke
sketches daar tussendoor”, zegt
Bennie. „Het publiek was enthou
siast”.
UTRECHT Als er één is geweest
die zich vol overgave geamuseerd
heeft op de Cinemanifestatie 72 in
Utrecht dan was het wel de „émi
nence grise” van de Franse film, Mi
chel Simon. De hele maandag heeft
deze 76-jarige acteur die praktisch
onder alle Franse regisseurs van
naam gewerkt heeft, zich laten inter
viewen, fêteren, en door een volle
zaal ovationeel laten bejubelen en hij
onderging al die vermoeiende bij
komstigheden van het „star”-zijn met
zichtbaar genoegen.
-
j
HAARLEM Het toneelstuk van
Theo Kling, dat de toneelgroep Thea
ter gisteren in de Haarlemse schouw
burg bracht, heet „Es Oh Es, stop je
’t nou in de ijskast?” Een slechte
titel: teveel woorden, een slecht
ritme en qua inhoud eerder onbegrij
pelijk dan intrigerend. Dat gaat ook
op voor de tekst van het stuk.
van Paul McCartney
(Van onze corrspondent)
ADVERTENTIE
melodramatische
CHARLES BOOST.
WVWWWWWWVWVWWWVVWWVWWWVVV
WWWWWWVWAAflAIWWVWVWVWVVVVIARAWWWVVIAfWVWVVWVVWVVWWVWlrtAIVWVVVWVWVVVMWWVVWVVWVWVWW
waar
Shaffy, toneel nu een vrije produk-
CHARLES BOOST
In 3/4 literflessen F3
Jean-Claude Bradly geobsedeerd door
de knie van Claire.
van de meedogenloze politiefilm vol vaart
en spanning en met een zo wilde achter
volging van een verdachte die via de sub
way tracht te ontkomen, als tot nu toe al
leen in „Bullitt” te zien was.
„Jammer dat we geen groter theater
konden krijgen in Amsterdam. Je kent
het Lureleitheater? Dat bleek veel te
klein. Elke avond vol en toch moest ik
op elke voorstelling geld toeleggen. Je
„Je bent uren met elkaar „aan het
stoeien” zegt ze. „Ik vind het zalig om
ze nieuwe dingen te leren, ook ver
keerde dingen af te leren. Dat is moei
lijk, want je moet de mensen uitleg
gen, waarom het zus of zo beter is. Dat
kost tijd”
Ik heb gehoord dat u een strenge
leermeesteres bent
Robert Paul zit pas een kleine negen
maanden in het vak. Hoe bepaal je
„Ja” zegt ze, „Beppie sr. doet natuur
lijk mee en voor het eerst mijn zoon
Richard. „En daar komt een geweldig
talent aan” zegt Beppie van de jonge
vrouw die zich bevallig in een zitmeu
bel drapeert om de fotograaf zijn werk
te laten doen.
„Je hoeft maar een half jaar in het
vak te zijn om te bewijzen dat je
artiest bent” zegt Beppie beslist. „Je
moet willen leren. Ik heb zelf een
goede leerschool gehad.
dan of iemand geschikt is voor een
aandeel in het programma?
AMSTERDAM HEEFT DEZE week een
grote première aan de lopende bioscoop
agenda toegevoegd. Het is „The French
connection” („Bestemming Brooklyn”) van
William Friedkin die in Rembrandtplein
Theater is ingezet. Daarvoor heeft „Blue
Movie”, na 19 weken onafgebroken het
theater bezet te hebben gehouden, moeten
wijken om te verhuizen naar Flora en Pa
risian, waar men dus de erotische strapat-
sen die Pim en Wim in de Bijlmer gesigna
leerd hebben, nog kan zien. Om nog even
bij de Nederlandse films te blijven. „Wat
zien ik” is zijn 23ste Amsterdamse week in
Roxy begonnen, „Daniël” zijn 18 de in Ci
neac Reg. Breestraat.
ter kennismaking
tijdelijk voor
die zich aan de oevers van het meer van
Annecy ontwikkelt tussen een diplomaat
die op trouwen staat (Jean-Claude Brialy)
en twee heel jonge meisjes, van wie een,
Claire, hem vooral boeit door haar knie.
Een verrukkelijke zedecomedie om naar
te kijken en te luisteren en gemaakt met
de perfectie van een meester die geen
naakt- of bedscène nodig heeft om toch
de meest erotische film van het festival te
maken.
Ze kijkt wat achterdochtig, ziet de
pretvonkjes en zegt dan: „Oh, ik be
grijp het al, dat heb je gehoord van
Jos Brink en Robert. Schatten van
jongens. Ja, neem nou Jos, die staat al
jaren zelfstandig op het toneel. Dan ga
je wel eens denken, dat zoals je het
altijd gedaan hebt, dat dat goed is.
Maar dan zie ik ’ets, waarvan ik zeg:
dat kan veel beter als je het zus of zo
doet en daarvan moet je zo’n man dan
weten te overtuigen. Ik observeer mijn
mensen.”
LONDEN (Reuter). Een door ex-
Beatle Paul McCartney geschreven num
mer, waarin Engeland wordt aangespoord
uit Noord-Ierland te verdwijnen, is door
de Britse radio- en telvisiestations en
radio-Luxemburg op de zwarte lijst ge
plaatst. „Give Ireland back tot the Irish” is
door McCartney geschreven twee dagen
na het bloedbad van Londonderry, waar
bij dertien burgers werden doodgeschoten.
Maar behalve tegen de blanke samenle
ving, waarvoor Van Peebles, zoals viet te
verwachten, geen goed woord over heeft,
keert de film zich ook tegen de geringe
solidariteit en lafheid van figuren uit
eigen kring die de vluchteling niet willen
of durven te helpen. Het succes overigens
van de film in de VS zou wel eens voor
het beginkapitaal voor een eigen „zwarte”
filmindustrie kunnen zorgen en een aan
loop kunnen betekenen tot een boycot
van Hollywood. Het effect daarvan kan
slechts geschat worden maar als men
bedenkt dat Martin Luther King zijn
bevrijdingsactie van de negers begonnen
is door zijn volgelingen de busdiensten in
Het was de vraag of de mensen die
hem nu toejuichten, vraaggesprekken met
hem hielden of hem feestelijk toe-toast-
ten. veel van zijn talrijke creaties gezien
hadden en vooral of zij iets afwisten van
zijn glorietijd toen hij onder regie van de
vroegestorven Jean Vigo, een debu
terende Marcel Carné („Dróle de drame”),
een beginnende Renoir („La chienne”) zijn
grootste creaties leverde. Maar iedereen in
zijn nabijheid moet, behalve zijn grote
beminnelijkheid ook het gevoel ondergaan
hebben in aanwezigheid van een groot
theater- en filmman te zijn, een acteur
van de oude stempel die bijna kinderlijk
genoot van het zichtbare feit dat hij niet
vergeten was.
mag gerust weten: ik heb alleen al in
de show aan kleding, decors en derge
lijke 25.000 gulden geïnvesteerd. We
laten Amsterdam maar even voor wat
het is. Eerst gaan we het land in.”
tie waarin je akteert en zingt
gaat de voorkeur naar uit?
MISDAAD IS DIT weekend onder meer
te vinden in Bio, waar „Stiletto” naar de
roman van Harry Robbins gedraaid wordt
en in het Leidseplein Theater dat „Le clan
des Siciliens” van Henri Verneuil met
Alain Delon, Jean Gabin en Lino Ventura
vertoont. Kriterion brengt het speelfilm
debuut van de Joegoslaaf Dudsan Vukotic,
„Het zevende continent” en De Uitkijk wil
zijn nachtelijk publiek laten lachen bij
Billy Wilders ,The fortune cookie” met
Jack Lemmon en Walter Matthau.
The Movies, waarin overdag de kennis
making met Orson Welles „Citizen Kane”
hernieuwd kan worden (en zondagmiddag
nog altijd „The railwaychildren” draait),
heeft voor het nachtelijk vertier niemand
minder dan S. M. Eisenstein met zijn re-
volutiefilm „Oktober” geïnviteerd.
In Calypso „A man called Horse” van
Elliott Silverstein, waarin een vroege ken
nismaking van een Engelse ontdekkingsrei
ziger (Richard Harris) met de Indianen in
gruwelijke details beschreven wordt en
tenslotte in Nöggerath „The party” een
klucht van Blake Edwards met Peter Sel
lers.
TOT DE HOOGTEPUNTEN, waarmee
de aflopende Cinemanifestatie nieuwe
energie pompte in de wat vermoeide festi
val-gangers mocht zeker ook de „all-
negro” film „Sweet Sweetback” en de
komst van zijn maker, Melvin van Peeb
les, gerekend worden.
Zo niet in artistieke zin dan toch als
sociaal-politieke gebeurtenis. Want Van
Peebles vertegenwoordigd het streven van
Peebles vertegenwoordigt het streven van
bevrijden van welke blanke invloed of
afhankelijkheid ook, waartoe o.m. (en in
hun gedachten misschien wel op de eerste
plaats) de beïnvloeding via de „blanke”
film gerekend wordt. Van hun zijde is
altijd sterk geprotesteerd tegen de be
moeizucht en bevoogding van blanke pro
gressieve filmregisseurs die geld verdien-
Marjol Flore. Een dynamisch per
soontje met fonkelende ogen onder
veel echte krullen. Donker, goed-ogend,
vrijuit pratend. Zij zong bij Ramses
Shaffy in zijn Cantate-programma,
ging in 1969 naar Knokke met Rob
Touber, werd in 1970 naar Ierland
gestuurd voor een TV-week, werkte bij
het Nieuw Rotterdams Toneel in
„Vrouw, vrouw, vrouw” heeft een mez-
zo-altstem met een rollende „r” zoals
zij zelf zegt en wordt daardoor vaak in
een dramatisch hoekje gedrukt. Haar
liefde gaat uit naar de Franse chan
sons, maar de oude Nederlandse tek
sten van Speenhoff en anderen vindt
zij bijna even beeldend en zeker het
zingen waard.
Het is weer een produktie geworden
met drie generaties Nooy in het
gezelschap.
Michel Simon was uitgenodigd om aan
wezig te zijn bij de première van „Blan
che”, de tweede speelfilm van de Pool
Walerian Borowczyk, opnieuw een relatief
jong filmer die van de diensten van
Simon gebruik wilde maken. In „Blanche”
speelt de acteur een 13de eeuwse slot
voogd. een oude, nog levenslustige man
die denkt bedrogen te worden door zijn
veel jongere echtgenote (gespeeld door
Liglia Branice, de vrouw van Borowczyk),
wat aanleiding geeft tot moord en dood
slag.
Imponerend is de inzet van de film die
op meesterlijke manier de sfeer van de
vroege middeleeuwen suggereert en in
geestige details een exposé van de situatie
geeft. Terwijl „Blanche” voortdurend een
genot blijft om naar te kijken, wordt
Borowczyk’s greep op de handeling steeds
minder vast, zodat het geheel in een
enigszins melodramatische verwarring
eindigt.
„Ik weet het nog niet” bekent ze. „Ik
zou alles willen doen. Ik kan nog geen
keuze maken. Ik ben pas 23. Ik hoop
met 60 of 70 nog op het toneel te
staan. Ik heb overigens al aanbiedingen
gekregen voor het toneelseizoen ’73. Ik
weet niet wat ik zal doen, ik ben niet
uit op commercieel effect, succes.”
Beppie Nooy: „De factor geluk komt
er wel eens bij. Dat is soms goed door
de hel gaan.”
Waarom houdt u van het vak, ook al
is het wel eens „goed door de hel
gaan?”
Beppie: „We houden van het vak
omdat wjj dol op het publiek zjjn. Het
is vaak nog zo emotioneel. Dat spreekt
het meest wanneer we die stukken
brengen met het Amsterdams Volksto
neel”. En tegen Mar jol: „Jij bent ook
emotioneel”. Mar jol: „Ik wilde wel
eens, dat ik wat nuchterheid van mijn
collega’s had. Ook op zakeleijk gebied”.
Beppie Nooy: „Te grote zakelijkheid is
niet goed. De mensen die daarmee
behept zijn, wil ik zelfs geen collega’s
noemen”.
Terug naar „The French connection”
William Friedkin die hier vooral naam
maakte met „The boys in the band” (over
het trieste verjaarsfeestje van een stel ho
mofiele vrienden) en de striptease-komedie
„The night they raided Minsky’s”, laat zich
in deze harde politiefilm van een heel an
dere kant zien. „Bestemming Brooklyn”
schijnt op „ware” gebeurtenissen te stoelen,
maar dat speelt nauwelijks een rol in deze
opwindende film over twee New Yorkse
rechercheurs van de afdeling Verdovende
Middelen die een wanhopige en in feite
mislukte actie voeren om een stelletje han
delaren in drugs achter de tralies te bren
gen.
De centrale figuur in deze heroïne-smok-
kel is een gerespecteerd reder in Marseille
(Fernando Rey) die zelf naar New York
komt, maar zijn handelswaar heeft verbor
gen in de luxe auto van een vriend, een
beroemde tv-ster die een tournee door de
V.S. gaat maken.
Langs de langzame weg van geduld, ein
deloos wachten, schaduwen en hardhandi
ge ondervragingen van verdachten komen
de beide recchercheurs op het spoor van
deze internationale smokkelaffaire. Fried
kin heeft van dat vooronderzoek een uiterst
boeiende en soms heel ironische affaire
gemaakt die eindigt met de belegering van
een verlaten fabriek, waar de uiteindelijke
overdracht van de heroïne zal plaatsvin
den.
De regisseur gaat daarbij nogal onver
bloemd in op de moedeloze, cynische en
onderling vijandige sfeer binnen het poli
tieapparaat en hij heeft een open oog voor
de juiste bezetting van de diverse rollen.
Maar wat het meeste opvalt, is dat de re
gisseur van zo veel feesten en partijen
(Friedkin maakte ook nog een verfilming
van Pinters „The birthday party”) zo snel
heeft weten om te schakelen naar het genre
ERGENS HEB IK DE klacht gehoord
dat Utrecht een festival zonder hoogte
punten zou zijn geweest. Dommer en
oppervlakkiger oordeel is nauwelijks
denkbaar. Behalve dat Utrecht (en Eind
hoven) nooit de pretentie heeft gehad een
„festival” te willen zijn in klassieke zin,
heeft de Cinemanifestatie in een overla
den programma enorm veel informatie
gegeven over films die anders mogelijk
nooit in ons land vertoond zouden zijn. Ze
heeft bovendien mogelijkheden geschapen
belangrijke figuren uit de internationale
filmwereld van dit ogenblik te ontmoeten
(ik noem maar willekeurig op: Mag Bo-
dard, Paul Morissey, Michel Simon, Peter
Watkins, Melvin van Peebles, André Del
vaux). In dit verband te spreken van
belangrijk of onbelangrijk of met het
begrip „hoogtepunten” te gaan werken, is
volstrekt oninteressant.
CONSTANTER VAN stijl en sfeer
bleek „Le genou de Claire”, de vijfde van
Eric Rohmer’s zes „Contes moraux”, een
serie films, bedoeld als variaties op een
terugkerend thema, waarvan wij hier o.a.
„La collectionneuse” en „Ma nuit chez
Maud” hebben kunnen zien. Het thema in
al deze films is steeds de kuisheid van een
man die onverwacht met de verleiding
geconfronteerd wordt maar deze weer
staat en trouw blijft aan zijn, op dat
ogenblik afwezige vrouw of vriendin.
In „Le genou de Claire” overtreft Roh
mer zijn vroegere „Contes moraux” door
een briljante tekst en een geestige situatie
Het is van alle vijf zeer integer en dus
geëngageerd toneelspelerswerk.
Persoonlijk heb ik het meest genoten
van de weergave van de situatie in Grie
kenland, zoals die ervaren wordt door de
typische Griekenland-minnaar. Een grèco
maan is verslaafd aan Griekenland en
toont met haast nog méér emotie zijn
afkeer van het huidige bewind dan de
Griek, die trouwens op moet passen om
wat dan ook te tonen. De twee Grieken in
het stuk zijn dan ook doofstom.
Theo Kling roept niet zo maar een
toeristisch sfeertje op in dat decor van
Hep van Delft; het spierwitte huisje met
die exact blauwe kleur op de kozijntjes
en de luiken, die stoelen, die lucht, dat
licht, de muziekjes, de vissersjongen, zijn
oude moeder, de klap waarmee de deur
wordt dichtgesmeten als een Theodorakis-
lied van de bandrecorder klinkt, de para
noïde angst voor spionage en verraad.
Mijn eigen grecomannen-hart ging open.
Maar ik betwijfel of veel mensen in ons
land zo’n basis voor herkenning hebben,
iets wat Kling wel vooronderstelt.
i J. HEIJER
den met het opnemen van het rassenpro
bleem in. hun pakket van succesvolle
onderwerpen.
Gefinancierd door de bekende TV-ac-
teur Bill Cosby heeft Melvin van Peebles
laten zien dat het zwarte deel van de
Amerikaanse natie in staat is zelfstandig
voor een stuk filmamusement te zorgen
waarin uiteraard een behoorlijk stuk
blankenhaat verwerkt is en dat bovendien
nog een miljoenen-business gaat worden.
„Sweet Sweetback” met Van Peebles
zelf in de rol van een buitengewoon
potente neger (hij is in een bordeel groot
gebracht) op vlucht voor de politie, nadat
hij twee brute agenten in elkaar getim
merd heeft, zou een weinig opvallende
film zijn geworden als hij door een blan
ke was gemaakt. Na de inleidende beelden
is er alleen nog sprake van het verslag
van een vlucht met alle daaraan verbon
den momenten van spanning en geweld.
Van de dertig gepresenteerde premières
zijn er zo een tiental te noemen dat op
geen „festival” zou hebben misstaan. En
de minder geslaagde of zelfs gevallen
films hadden toch nog steeds een achter
grond die de kennisneming ervan voor
filmliefhebbers van belang maakte. Van
de Cinemanifestatie 72 is opnieuw een
sterke stimulerende werking uitgegaan,
niet alleen in de richting van de vertoon
de films, maar voor de film als medium
in het algemeen. Of ieder festival zich op
een dergelijk effect kan beroemen, waag
ik te betwijfelen.
Neem dat „Es Oh Es”. Dat slaat op een
der figuren, Esther, die in een lange
innerlijke alleenspraak bij wijze van
spreken SOS-signalen uitzendt, omdat ze
zo alleen en ongelukkig is en niet weet
wat ze wil. Maar om daar dan „Es Oh Es”
van te maken, geeft wel blijk van een al
te vernuftig zoeken naar iets dieps.
Kling gebruikt van alles voor zijn stuk.
De huidige situatie in Griekenland, Het
joods-zijn, of het niet-Christenzijn van
genoemde Esther, en volgens de program
matoelichting ook nog het geëngageerd
zijn van toneelmensen met de maatschap
pij of met de eigen integriteit. Die hoofd
thema’s worden verlucht met niets ter zake
doende soms wel leuke grapjes over wat
al niet. Al zal Kling wel heel goed
kunnen uitleggen wat hij allemaal bedoelt
in de tekst, zijn dia- en monologen blijven
voor de toeschouwer niet te volgen. Op
een gegeven moment hóór je de tekst
gewoon niet meer en krijg je de indruk,-
dat het stuk alleen maar gaat over emoti
onele mensen, die moeilijkheden hebben
met het verzenden van brieven.
Intussen is Theo Klink een groot regis
seur met de volledige inzet van zijn
spelers bereikt hij spanningen tussen de
figuren onderling, waarvan je weliswaar
niet weet waar ze op slaan, maar die zeer
boeiend zijn om naar te kijken. Josée
Ruiter, Eric van der Donk, Elias van
Zanden en Burny Every mogen alle to
neelprijzen krijgen die maar te verzinnen
zijn. Henny Orri, die Esther speelt, uiter
aard ook, want zij is een Groot Actrice.
Montgomery te laten boycotten, kunnen
nog wonderlijke ontwikkelingen verwacht
worden.
DUITSE FILMS vullen voor de vijfde en
zesde keer het weekprogramma van het
Filmmuseum. Eerst op woensdag a.s. „Mut
ter Courage und ihre Kinder”, een in 1960
gemaakte verfilming van de theaterverto-
ning van het Berliner Ensemble onder
regie van Bert Brecht en Erich Engel met
natuurlijk Brechts toenmalige vrouw He
lene Wiegel als Mutter Courage. Een bij
zonder curieuze film dus en een uniek do
cument van de wijze waarop Brecht-zelf
zijn stuk op de planken bracht. De verto
ning duurt 2>/i uur. Donderdag volgt een
nieuwere speelfilm uit de DDR, „Die Toten
bleiben jung” van Joachim Kunert uit ’68,
waarin de periode tussen 1918 en 1933 dra
matisch gestalte krijgt, gezien natuurlijk
met Oostduitse ogen. Vooraf kort werk, een
drietal experimentele filmpjes van Hans
Richter uit de periode 1927-’29 („Inflation”,
„Vormittagsspuck”. „Zweigroschenzau-
ber”) en tenslotte UJrich Schamoni’s be
kende „Hollywood in Deblatschka Pes
cara”.
Hoe is dat werken met zo’n ver
uiteenlopend gezelschap artiesten, in
de groep staan de Wama’s naast
zangeresjes als Mimi Kok en Marjol
Flore, maar ook zie ik de cabaretier
Jos Brink en een heel jong talent als
Robert Paul?
UTRECHT. De uitslagen van de
publiek- en pers-enquêtes bij de Cinema
nifestatie zijn bekendgemaakt. Daarin
werd de waardering voor de films in
cijfers uitgedrukt. In beide groepen eindig
de „Viva la muerte!” van Arrabal boven
aan met een gelijk puntengemiddelde van
8,2. In de publiekswaardering werd deze
film gevolgd door De Vlucht, De herberg
van het kwaad, Sweet sweetback’s baad-
as song, La rapture, Trash, Punish
ment park, Le genou de Claire, Millhouse,
A white comedy.
Bij de pers eindigden na „Viva la muer
te!”, ex-aequo de films Le genou de
Claire, De ceremonie, Millhouse en Her
berg van het kwaad en dan Blanche,
Trash, Oom Wanja, La rupture en Une
femme douce. De door het publiek hoog
gewaardeerde Sweetback en Punishment
park kregen van de pers een dikke onvol
doende. Opvallend gezien zijn bekro
ning met de Pepsi-aanmoedigingsprijs
is de nederige 25ste plaats van Frans
Zwartjes’ Septet in deze waarderingsstaat,
ook bij de pers. De door filmkeuring en
Utrechtse politie van het Manifestatie-
programma gewipte Nederlandse film
Overload, werd door de pers gemiddeld
gewaardeerd op 3,3.
ïfc s v.v. -
