Afro-aziaten hebben
het hier moeilijk
VAN DE REKENING
KINDEREN
kerk
1L
|W
Recreatie-wereld behoeft
met anderen
Synagoge
en
Samenwerking
kerkelijke begeleiding
Gesprek met
ds Hofman
Een gezantschap
bij Vaticaan
1975 wordt een
„heilig jaar”
Medewerking
Pastoraat
fêavc’gir.g
Noneds en Zuineds
Vrijwilligers
Pastorale leergangen
theologisch
op
middenniveau
mens in het algemeen en het kind
in het bijzonder niet overvraagd
wordt.
in.
tot
Huiveringwekkend
0 slechtigheid
AMSTELVEEN Een gesprek met de gereformeerde predikant Auke
Hofman in zijn werkkamer, waar de boeken langs de wanden hoog zijn
opgetast, betekent geconfronteerd te worden met de vele problemen,
waarmede ds. Hofman als begeleider van de Afro-Aziatische studenten,
die Nederlandse universiteiten en instituten bezoeken, dagelijks te maken
heeft. Auke Hofman, wiens vader van Friese afkomst is, werd zelf ge
boren in Gameren (Betuwe) op 27 februari 1932. In Huizum (Fr.) bezocht
hij het gereformeerd gymnasium en later.het Christelijk Lyceum in Arn
hem. Hij studeerde theologie aan de' Theologische Hogeschool in Kampen
in de jaren 1950 tot 1956. In de jaren 1956 tot 1958 was hij als vicaris
werkzaam bij de Nederlandse gemeente in Berlijn. Toen ds. Hofman daar
werkte was er van de „Muur” nog geen sprake. Wèl kwam hij in die tijd
regelmatig in aanraking met Nederlanders en Duitsers in de DDR en in
Oost-Berlijn. Uit die tijd dateert dan ook zijn groeiende belangstelling
voor buitenlandse studenten.
„We weten uit tal van andere
voorbeelden, ook uit onze eigen
recente geschiedenis, dat de mens
een bijzonder taai wezen is. Met
een sterk incasseringsvermogen
en een wonderlijke geschiktheid
om zich aan de omstandigheden
aan te passen. Maar de vraag is
toch of in het geval-Vietnam de
i
DS. HOFMAN
vvwvvYvvvvvvvYvvvvwvwwywvvvwYvvyvvvwvvvvAfYwvvvwvwvwvwvwvv^^
TVVV'/VVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVW
^vvwwwwwwwwwwwwwwwwwww
ue
•n-
la-
^vwwvwwwwwwwwww’
ii.:
ii.:
an
gen” hebben ingesteld, van waaruit ex
tra aandacht aan de buitenlandse stu
denten gegeven kan worden.
In de pastorale werkgroep rezen vra
gen aangaande de niet steeds duide
lijke doeleinden en taakstelling en een
grote wens tot activeren van de ach
terban i.v.m. gebrek aan geld en man
kracht. En bijvoorbeeld eucharistievie
ring in interkerkelijke diensten „op de
camping” is nog een punt van discus
sie.
op
ag
?e-
;d-
Beide genoemde predikanten ontvan
gen dan ook doorlopend bezoek van rei
zigers uit Azië en Afrika die ons land
aandoen, maar vooral van de A-A-stu-
denten die hier voor studiedoeleinden
vaak jaren verblijven en voor wie de
taalbarrière vaak ook moeilijkheden op
levert. Gastvrije aandacht - ten huize van
het echtpaar Hofman in Amstelveen
ruimschoots aanwezig voor de per
soonlijke problematiek, waarmede deze
studenten worstelen, alsmede interesse
voor de grote sociale en economische
problematiek, die hen bezighoudt is van
primair belang, aldus ds. Hofman
Toch moet ik U zeggen dat de Afri
kaanse studenten bijvoorbeeld het hier
in Nederland niet eens zo geweldig vin
den. Niet zozeer vanwege de discri
minatie. Het punt is namelijk, dat
zij zich vanuit de culturele achtergron
den in Europa niet zo thuisvoelen, al
is er dan ook duidelijk wel waardering
voor onze economische veiligheid merk
baar.
De ervaringen van hen die zich het
lot van de wezen, de weggelopen of in
de steek gelaten kinderen hebben aan
getrokken, zijn niet overmatig positief.
Wie zijn hele familie in een bombarde
ment heeft zien omkomen, wie door zijn
moeder in de steek gelaten werd, om
dat ze met haar Amerikaanse vriend
Oorlog is zeer ongezond voor kin
deren en andere levende wezens.
naar de States wilde, wiens vader voor
zijn eigen ogen door de Viet-Cong is
neergeschoten, wie zo het leven moet
beginnen heeft niet de best denkbare
start”.
:k.
ot
30
is.
ün
la
ng
op
in-
na
rd.
let
»rvvwwwwwwwwwwwwwwwwwww
■n-
tie
je-
ts-
13).
u.:
•le
en
ng
=k,
er.
br.
>o—
ÏS-
12-
ir,
of
Voor de buitenlandse studenten is het
een dringende noodzaak te slagen in
den vreemde. Zijn familie en relaties
rekenen daarop. En nu komt het er
maar op aan, aldus onze zegsman, dat
wij als begeleiders in de gaten krijgen
dat juist dat de spanningen kunnen zijn
waaronder zo’n student hier leeft en
werkt om maar te zwijgen van de enor
me moéi’ijkheden waar een heel ande
re categorie, namelijk de vluchtelingen
studenten mee te kampen heeft. Een
gelukkige omstandigheid is dat in de
laatste jaren verschillende universitei-
ten „bureaus buitenlandse betrekkin-
Het vormingscentrum Den Alerdinck
organiseert in juni en juli twee oriën-
tatieweken over de verhouding tussen
de joodse synagoge en de christelijke
kerk. De bedoeling is om na te gaan
in hoeverre „de joodse oorsprong van
het christendom’ (Flusser) nog steeds
de christelijke geloofsopvattingen en in
hoeverre de „twee wijzen van geloven’
Aldus een fragment uit het zojuist
verschenen magazine „De kinderen van
Vietnam de kinderen van de reke
ning?” Het is een gemeenschappelijke
uitgave van de Stichting Oecumenische
Hulp aan Kerken en Vluchtelingen en
de Stichting Mensen in Noord/Caritas
Neerlandica. Samenstelling en tekst: Jan
Filius, die eveneens auteur was van het
bekende magazine over de Joint Church
Aid in Biafra.
>p-
ee.
el.
ig.
in.
t).
io-
Gedacht wordt ook aan uitbreiding
van het aantal medewerkers. Al is
het een gereformeerd initiatief, het be
tekent niet, dat men de uitbreiding uit
sluitend in de gereformeerde kring zal
zoeken.
En tenslotte gaat het over de kinde
ren. „Gelukkig dat kinderen ondanks al
les altijd lachen kunnen ook in Viet
nam. Maar er komt een dag waarop
het lachen vergaan zal. De dag waar
op hun, ieder persoonlijk, de rekening
van deze droeve, dwaze oorlog gepre
senteerd zal worden”.
Zo begint een huiveringwekkend ver
haal, dat ons goed doet beseffen wat
er in Vietnam aan de hand is. En het
verhaal wordt ondersteund door een
grote menigte sprekende foto’s, die de
verschrikkingen van de oorlog nog dui
delijker maken.
Uit het bovenstaande blijkt wel, dat
het verblijf van de buitenlandse stu
denten in ons land ons met de neus
drukt op de grote vraag naar een nieu
we wereld waar gerechtigheid zal wo
nen en waar wij ons gezamenlijk voor
moeten inzetten, zowel op geestelijk
a’s op materieel niveau. Daartoe moe
ten wij ook zelf uit ons isolement wor
den gehaald, willen zij inzicht krijgen
hoe die nieuwe wereld er straks uit
zal gaan zien.
Vanuit het evangelie willen wij dan
op die manier, die ons is opgedragen,
getuigen van ons geloof in Jezus Chris
tus, die gerechtigheid voor de gehele
wereld betekent” aldus ds. Hofman.
BEP ANDREAS
Boven de lijn woonden zes miljoen
Noord Nederlanders (Noneds), er on
der zeven miljoen Zuineds. En van die
laatste zeven miljoen waren ruim twee
miljoen „vluchtelingen” wat meren
deels betekende dat ze om militaire re
denen uit hun stadjes en dorpen verdre
ven waren, waarna die dorpen met de
grond gelijk werden gemaakt. Soms
leefden ze hoogstens tien, twintig kilo
meter van hun vroegere woonplaatsen
weg, die nu de beruchte „vuur vrij” zo
nes vormden, waar op elk levend we
zen werd geschoten, zonder waarschu
wing. Elke beweging in het struikgewas
bracht alles wat maar schieten kon, tot
aan de artillerie toe, in actie.
Ter conferentie bleek wel hoe com
plex (ingewikkeld) de zaak van „kerk
en recreatie” ligt, waarbij de scheids
lijnen wat betreft opvatting en inzicht
dwars door de verschillende kerken,
werkverbanden en (semi) overheidsor
ganen heenlopen.
En het is juist het pastoraat, aldus ds.
Hofman, dat in dit werk bijzondere be
tekenis kan hebben. Het feit namelijk dat
de pastor niet vereenzelvigd wordt met
één bepaalde partij of instantie, betekent
dat ook vele niet-christenen een beroep
op hem doen bij het zoeken naar een op
lossing voor hun problemen van velerlei
aard.
Het werkverband is zijn openbare ac
tiviteiten begonnen met een conferen
tie in Driebergen, waaraan is deelge
nomen door omstreeks veertig mensen
uit alle streken van het land en uit
velerlei kerken die in verschillende
mate landelijk, provinciaal of regio
naal op het bestuurlijke vlak, in inter
kerkelijke verbanden betrokken zijn bij
de zaken van kerk en recreatie. Dit
beraad in Driebergen was gericht op
wederzijdse oriëntatie en stimulering
teneinde het landelijke werk op gang
te houden en nieuwe ideeën te ontwik
kelen.
voorlopig dagelijks bestuur van het
werkverband, de heren G. Baaij, voor
zitter (onder meer algemeen directeur
stichting recreatiecentra der Neder
landse hervormde kerk), ds. G. Kers-
sies, secretaris (gereformeerd part
time recreatie-predikant), pastoor A.
A. Rubrech (r.k. centrale man voor
kerk en recreatie) en H. Prins, direc
teur van de BKV.
De bedoeling van beide stichtingen is
om mede met de verkoop van dit infor
matieve magazine de hulpverleningspro
jecten van de gezamenlijke kerken zo
wel in Noord- als in Zuid-Vietnam te
ondersteunen.
In de jaren 1958 tot 1961 was ds. Hof
man secretaris van de Nederlandse
Christen Studenten Verniging (N.C.S.V.)
op „Woudschoten” in Zeist, met als spe
ciale opdracht de diverse afdelingen
van „studentenwerk” zoals studiekrin
gen, studieweken begeleiden. De eer
ste studieweek was destijds gewijd aan
het communisme. In die tijd woonde hij
ook op „Woudschoten”. Hoewel hij in
die jaren al plan had zijn doctoraal te
doen, zou Met toch 1968 worden voor
dat dit zover was.
De werkgroep voor plaatselijk werk
sprak met name over de vorming en
training van de teams, die in con
tact met de plaatselijke (interkerkelij
ke) recreatiecommissie op centra
in het vakantieseizoen actief zijn. Op
dit terrein is de BKV plaatsvervangend
voor de kerken actief geweest, maar
nu financieel daartoe genoodzaakt tot
beperking overgegaan.
„Stel dat het ons in Nederland was
overkomen”, schrijft Filius. „Dan liep
er nu een lijn van Bloemendaal naar
Enschede. Wat er boven lag noemden
we Noord Nederland (Noned). E er on
der lag Zuid Nederland (Zuined).
wordt geleid door ds. C. van Noort.
Deelnemersprijs: f 135 per persoon
en 260 per echtpaar. Adres voor na
dere informatie over deze weken, die
worden gehouden in „De Vuurslag” bij
Deventer: Den Alerdinck, Laag-Zuthem
(Ov.), post Zwolle; tel. 05290-284.
Er is in de gereformeerde kerken
een initiatief genomen voor pastorale
leergangen op theologisch middenni
veau voor personen die een studie wil
len volgen in die vakken, die voor het
pastorale werk in de gemeente belang
rijk zijn.
De initiatiefnemers zijn predikanten
die behoren tot de kring van de ver
ontrusten: ds. R. Akkerman te Kam
pen, dr. M. Kuiper te Donkerbroek
(Fr.), ds. J. B. van Mechelen te Urk
en ds. M. Vreugdenhil te Nijkerker-
veen. Men denkt onder andere aan
een catechetencursus voor hen, die
zich in de geestelijke koers van de
bestaande gereformeerde instellingen
niet kunnen vinden.
De raad van protestantse kerken in
Zwitserland heeft zich eenstemming
uitgesproken tegen vestiging van een
gezantschap van Zwitserland bij het
Varicaan. Een initiatief in deze rich
ting is onder de tegenwoordige omstan
digheden niet opportuun, zo is namens
de leiding van de Zwitserse pro
testantse kerken bekendgemaakt.
Dit werkverband heeft zich als sectie
voor kerk en recreatie aangeboden bij
de Raad van kerken in Nederland. Deze
landelijke raad van kerken, is er
blijkens de voorlopige reactie op dat
aanbod nog niet helemaal aan toe om
zijn verantwoordelijkheid op dit gebied
duidelijk te aanvaarden”, aldus het
Het interkerkelijk recreatieberaad,
waarin een achttal kerken (prot. en
r.k.) via aangewezen personen verte
genwoordigd is, en de drie jaar gele
den uit de Bijbelkioskvereniging BKV
voortgekomen stichting ten dienste van
het recreatiewerk van kerken STIRK,
hebben zich aaneengesloten tot een
werkverband.
Ds. W. Fijn van Draat was namelijk
tien jaar pastor geweest voor Indonesi
sche studenten die hier in Holland aan
diverse universiteiten studeerden. Ds.
Hofman nam het beroep aan om hem op
te volgen. Hij verhuisde toen naar Lei
den (1961) waar hij als werkterrein
kreeg: Randstad Holland, Amsterdam-
Rotterdam, beroepen door de Gerefor
meerde Kerk van Leiden, een beroep
dat door enkele classes werd onder
steund. In 1968 deed ds. Hofman zijn
doctoraal examen in Kampen met als on
derwerp: zendingswetenschap, met bij
zondere aandacht voor secularisatie,
bijbelse theologie en communisme.
Ds. Hofman ging nauw samenwerken
met ds. T. E. van der Brug, een Her
vormd predikant uit Zeist, die het „oos
ten” voor zijn rekening nam. namelijk
Deventer (landbouwschool), Wageningen
en Utrecht. De r.k. pastor voor buiten
landse studenten is pastor H. J. Promes
te Rotterdam. Vanuit de Gereformeerde
kerken was men sinds 1934 begonnen
met dit missionair predikantschap of
pastoraat voor studerenden uit Azië en
Afrika, oorspronkelijk ingesteld voorna
melijk voor Indonesische studenten aan
onze universiteiten. Doch later groeide
dit werk uit, onder meer door contact
met Afrikaanse studenten.
Het is duidelijk dat dit werk lang
zamerhand zo is uitgegroeid, dat het
voor beide predikanten ondoenlijk is,
dit werk in al zijn finesses alleen te
verrichten. Derhalve is aan lidmaten
van de kerken medewerking verzocht
en ook verkregen. Er kwam een lan
delijke commissie voor begeleiding tot
stand, waarin zowel hervormde als ge
reformeerde adviseurs zitting hebben.
Het magazine kan worden besteld
door storting van 4 op giro 5261 ten
name van Stichting Oecumenische Hulp,
Comelis Houtmanstraat 17, Utrecht, of
giro 1111222 ten name van Stichting
Mensen in Nood, Hekellaan 6, Den
Bosch (met vermelding INFO-Vietnam).
Paus Paulus heeft het jaar 1975
uitgeroepen tot „heilig jaar” voor de
r.k. kerk. Hij drong in dit verband
aan op „zuivering” van de stad
Rome, die, volgens hem, door een
„decadente moraal” is aangetast,
opdat de miljoenen pelgrims, die
over drie jaar bij gelegenheid van
het „heilig jaar” 1975 Rome zullen
bezoeken, het heilige karakter van
deze „eeuwige stad” kunnen onder
kennen.
Ds. Hofman verzucht: „Het is zo
jammer dat dit ontwikkelingskader
soms niet voldoende effectief is. Je zou
daarvoor een appél moeten kunnen
doen op pioniers of vrijwilligers Doch
daar is grote moed voor nodig. Je wordt
door de sociale voorzieningen hier ge
makkelijk „verleid" de „inzet" in ei
gen land uit te stellen.
De generale synode van de gerefor
meerde kerken heeft brede samenwer
king van christenen en niet-christenen
in „algemene” organisaties voor maat
schappelijke dienstverlening en sociaal-
cultureel werk „met vertrouwen aan
vaard”. De synode verbond aan deze
uitspraak de verwachting en de voor
waarde dat binnen zulke organisaties
de inhoud en de uitwerking van de
christelijke roeping in de wereld in le
venswijze, daad en woord „onverlet”
blijven.
Het is de bedoeling hiervoor een
centrum van beraad te vormen tussen
organisaties, bestuursleden en beroeps
krachten enerzijds en kerkelijke instan
ties anderzijds voor overleg, oriënte
ring en advies.
In het algemeen maatschappelijk
werk, de gezinsverzorging, de bejaar
denzorg, de kinderbescherming en de
geestelijke gezondheidszorg, alsmede in
het buurt- en clubhuiswerk is een ont
wikkeling gaande, die vaak leidt tot een
samenwerking tussen de levensbe
schouwelijke organisatieverbanden. De
synode overwoog onder andere, dat de
huidige algemeenheid iets anders is
dan de negentiende-eeuwse „neutrali
teit”, die elke christelijke inbreng on
mogelijk maakte. Christelijke organi
satie was toen een noodzakelijk ant
woord op de ontkerstening in de Ne
derlandse samenleving.
De synode erkende met dankbaar
heid de christelijke georganiseerde ar
beid „die in het verleden op vele ter
reinen grote zegen heeft afgeworpen
en die ook heden het meeleven van de
gemeente en haar leden verdient en
waarvan in de toekomst nog vrucht
mag worden verwacht”.
En omgekeerd welk gezicht laten wij
Europeanen aan hen zien? Zijn dat
vooral onze auto’s, onze superioriteit op
het terrein van de techniek? Onze mu
sea en kerkgebouwen? En dan vraag
je je wel af, aldus ds. Hofman, komt
er temidden van de veelheid van in
drukken iets terecht van de pretentie
van die minderheid in Europa, die kerk
heet: de navolging namelijk van de
Heer in getuigenis, één heid en dienst’
Of is deze kerk in de internationale
wereld van de universiteit afwezig?
Men wil echter graag terug naar
Afrika. Het probleem voor afgestudeer
den hier is vaak als zij zich willen
gaan specialiseren, bijvoorbeeld als
chirurg, zij hier dan een baan aanne
men. Uit Indonesië zijn hier thans on
geveer 800 studenten, uit Afrika een
paar honderd. Het zijn juist mensen
uit die maatschappijen, die extreem
van ons verschillen, die behoefte heb
ben aan extra contact, nu zij onder
vreemden leven en werken. Daarom
moeten wij ook vanuit de kerken ter
beschikking staan om deze studenten te
begeleiden, waarbij het hoofdaccent
dan valt op de persoonlijke begeleiding.
Men doet er dan goed aan zich te rea
liseren. dat de vreemdeling zijn gewo
ne referentiekader mist en zich onze
ker kan voelen. Dat geldt zowel voor
studenten alsook voor gastarbeiders.
Bij deze beide predikanten (her
vormd en gereformeerd) en de lokale
commissies kunnen de buitenlandse stu-
deten dus terecht en vinden zij een
open oor met hun vragen, hun kritiek,
hun twijfels, hun behoefte aan een goed
gesprek. Niet alleen door een persoon
lijk gesprek met de predikant, maar
ook in gesprekgroepen of bijbelstudie-
kringen, of op maatschappelijk-sociaal
niveau. De pastorieën zijn derhalve
„open”, waar men als men daar be
hoefte aan voelt, zo maar kan binnen
vallen. Opzet daarvan is als kerk van
Jezus Christus dienstbaar te zijn zowel
in getuigenis als in dienst.
Plaatselijk dus in Delft, Utrecht, Wa
geningen, Rotterdam etcetera zijn klei
ne commissies opgericht, waarbij bui
tenlandse studenten terecht kunnen.
Ook streven zij naar het opzetten van
discussie- en gespreksgroepen en verle
nen zij daarbij assistentie, terwijl soms
contacten worden gelegd met de ge
meente ter plaatse.
Het is dus zo, vervolgt ds. Hofman,
dat aan de universiteiten van Oo"t- en
West-Europa tienduizenden studenten
van verschillende nationaliteit studeren.
Daardoor wordt in Europa de hele
wereld op een speciale manier verte
genwoordigd. Allereerst door de jeugd,
waarvan de meesten tussen 20 en 30
jaar oud zijn. Voorts door politici, men
sen dus die van huis uit gewend zijn
verantwoordelijkheid te dragen.
De universiteiten worden derhalve
bezocht door mensen van zeer uiteen
lopende levensovertuiging, zoals mos
lims, hindoes, christenen en marxisten.
Vaak zijn dat mensen die leven tussen
hoop en vrees hoe hun toekomstkansen
zullen liggen. Zullen zij naar Canada
moeten emigreren, omdat Azië hun
straks onvoldoende kansen biedt? Zul
len ze geroepen worden hoge verant
woordelijkheden op gebied van politiek
en wetenschap «in hun eigen land te
dragen en daarbij van de in Europa
verworven kennis kunnen profiteren en
die kunnen uitdragen?
Het overleg werd ten dele in drie
werkgroepen gevoerd: een voor het
plaatselijk werk, een voor pastoraat
en een voor kerk en samenleving. De
deelnemers besloten het contact voort
te zetten, ook binnen het verband van
de gevormde werkgroepen op de drie
genoemde deelgebieden, door rapporta
ge tussentijds de wederzijdse informa
tie door te laten gaan en over enige
tijd opnieuw een op praktische vragen
toegespitst landelijk beraad te gaan
houden.
De bedoeling is om de dage
lijkse levenspraktijk voor ogen te hou-
dwn. Er komen in deze oriëntatieweken
in de eerste plaats bijdragen van syna
gogale kant, maar er zal ook informatie
van kerkelijke zijde zijn. Tenslotte zal
ook aandacht worden geschonken aan
joods-christelijke cultuuruitingen en te
vens wordt ruimte gelaten voor ont
spanning en voor de ontplooiing van
eventuele eigen creatieve mogelijkhe
den van de deelnemers.
De eerste week is van 24 juni tot
1 juli 1972 en staat onder leiding van
de heer F. L. Tromp. De tweede week
(hetzelfde programma) van 8 tot 15 juli
(Buber) uit elkaar zijn gegroeid. Met
andere woorden: bevindt de kerk zich
met haar geloofsverkondiging en ge-
loofsformulering in de lijn van het ge
loof van Israël of niet?
Met name in verband met de recente
discussies over het begrip verzoening
vragen velen zich af: wat kunnen wij
in deze kwestie eventueel leren van de
joodse wijze van geloven? en, als gelo
ven en handelen één zijn, wat kan
deze confrontatie met de joodse traditie
ons dan leren over de betekenis van
dit geloof voor leven en werken in de
maatschappij en het bezig zijn met de
wereld?
-y
