Vrijlating geëist van
Botsing op komst tussen kerk en regime-Franco
politieke gevangenen
T s j echo-Slo wakij e
INDONESIË GEEFT ZIJN
„NEUTRALE” STATUS OP
Ra
tens*
a
Door militaire verdragen met
Australië en Filippijnen
Sadat krijgt
vertrouwen
Bus in kanaal:
70 doden
in
baan om maan
achtergrond
Loena-20 in
De neuzen zijn geteld
van partij
minister
Russische minister
van Defensie in
Cairo
Moordaanslag op
Iraakse oud-
1
constructie-
bankwerkers
machine
bankwerkers
HOOGOVENS
IJMUIDEN
elektro-
monteurs
kwaliteits-
draaiers
schavers
stekers
in 2-ploegendienst,
pijpen-
monteurs
ZATERDAG 19 FEBRUARI 1972
In Londen
BRIEF AAN COMMUNISTISCHE PARTIJ
Respect
Pingelen
V-
A
1
L
war
P1'
ïer
wwwm
?t
t
s
(Van onze redacteur in Madrid)
BARCELONA Van 6 tot 11 maart houdt de Spaanse Bisschoppen
conferentie een algemene vergadering, die van groot belang zal zijn voor
de toekomstige betrekkingen tussen staat en kerk. Zij gaat een nieuw
bestuur kiezen waarbij, volgens algemene verwachtingen, de vooruitstre
vende bisschoppen voor het eerst de sleutelposities in de Spaanse kerk
zullen overnemen. Zij zal verder besprekingen houden over de toepas
sing van de ongehoord moderne aanbevelingen van de Gezamenlijke Bij
eenkomst van Bisschoppen en Priesters, die verleden jaar september op
aandringen van het Vaticaan gehouden werd.
9
1
1
S
a
i
1
e
n
In die bijeenkomst overheersten de vooruitstrevenden zozeer, dat de conserva
tieve bisschoppen zelfs hun toevlucht namen tot de dreiging dat zij uit de zaal zou
den lopen, indien bepaalde voorstellen aangenomen zouden worden. Een voorstel
waarbij de Spaanse kerk haar verontschuldigingen aanbood aan het volk wegens
haar partijdigheid in de Burgeroorlog (toen zij openlijk de zijde van generaal
Franco steunde), haaide op het nippertje de vereiste meerderheid van tweederde
niet. Maar wel werden er talrijke aanbevelingen goedgekeurd die het regime
zwaar op de maag liggen.
Sinds de dood, in mei 1971, van de
aartsconservatieve Monsenor Morcillo
die vanaf de oprichting van de Confe
rentie in 1966 haar voorzitter was ge
weest, wordt dit ambt waargenomen
door kardinaal Enrique y Tarancón, een
modem denkend prelaat die hem ook
Ook VN-bemiddelaar Jarring brengt dit
weekeinde een bezoek aan Egypte.
als aartsbisschop van Madrid heeft op
gevolgd. En hoewel de andere sleutel-
posten nog door conservatieve mede
werkers van Monsenor Morcillo werden
bezet, was dit al voldoende om de span
ningen tussen de kerk en het regime te
verscherpen.
menwerking met Australië en de Filippij
nen wordt algemeen in verband gebracht
met de recente militaire ontwikkeling in
Indo-China. waar de communistische guer-
De inzittenden waren meest studenten
die na de vakanties terugkeerden naar de
universiteit van Cairo.
CAIRO. (Reuter en AFP) Zeventig
mensen zijn gisteren om het leven geko
men toen tussen Port Said en de Egypti
sche hoofdstad Cairo de autobus waarin
zij zaten een kanaal inreed. Negen inzit
tenden, onder wie vijf vrouwen zijn ge
red.
Franse winkeldieven. In het gebouw van
Vroom en Dreesmann aan de Kalver-
straat in Amsterdam zijn donderdag
nacht drie jeugdige Fransen aangehou
den. Zij bleken hun zakken vol met
horloges te hebben. Het drietal, waarbij
één meisje, had zich laten insluiten.
Doordat het stil alarm op het politiebu
reau in werking trad konden zij wor
den gepakt. In de Bijenkorf aan het
Damrak werd ook een Fransman gear
resteerd, die 800 uit een kassa had
gegrist.
„Het wederzijds respect voor eikaars
vrijheden is een garantie voor het suc
ces in hun gemeenschappelijke doelstel
lingen. Maar wat de staat niet kan doen
is met gekruiste armen toezien hoe
sommige geestelijken een bepaalde stel
ling aannemen in wereldse zaken. De
staat zal optreden tegen welke schen
ding van haar soevereiniteit dan ook,
die de gezonde samenleving van de
Spanjaarden wil vertroebelen”.
Per slot van rekening kan de kerk
er niet van afzien het geloof te verkon
digen, haar sociale moraal te prediken
LONDEN. (AFP en UPI) Generaal
Abdel Razak El Najef, een Iraakse oud-
minister, is gisteren bij een moordaanslag
in Londen aan de dood ontsnapt doordat
zijn vrouw zich tussen hem en de moor
denaars wierp. Zij werd door twee kogels
aan haar schouder gewond.
in dagdienst, minimum
salaris 13.536,- per jaar;
in 4-ploegendienst,
minimum salaris
16.446,- per jaar
incl. ploegendiensttoeslag.
minimum salaris
15.634,- per jaar
incl. ploegendiensttoeslag.
in dagdienst, minimum
salaris 13.536,- per jaar.
It
d
Q
n
d
et
en
de
er
;te
15
en
or
en
;ot
lip
er
sr,
ou
Genoemde bruto salarissen
gelden vanaf 22 jaar.
Aanstelling op hoger
salaris afhankelijk van
vakbekwaamheid.
Vakopleiding en ervaring
vereist.
Leeftijd tot 50 jaar.
Schriftelijke sollicitaties
onder nr. HF 36
te richten aan:
Hoogovens IJmuiden
Personeelsvoorziening
Hoofdkantoor 2.
Telefonische inlichtingen:
02510-94000.
t,
ti
e
s
r
T
,r
e
g
1,
d
IS
g
n
ie
57
*r
X
I.
n
t-
n
il
n
zo
de
fi
ll-
'O-
?e-
ze-
en
W.
ise
ij-
uit
en
s.
•o-
cte
de
an
te
an
en
en
nd
tar
nd
dit
de
zo
ie,
an
n-
de
de
ier
lie
ns
en
en
an
en
il-
o-
'ig
CAIRO (UPI) De Russische minister
van Defensie, maarschalk Andrei Gretsj-
ko, is gisteren voor een officieel bezoek
van vier dagen in Cairo aangekomen.
Zowel Australië als de Filippijnen heb
ben positief gereageerd op de Indonesische
wens tot samenwerking. Australië zal In
donesië gratis 16 straaljagers leveren en
zal meer Indonesische militairen gaan op
leiden. Met de Filippijnen gaat Indonesië
gezamenlijk militaire manoeuvres houden.
In het communiqué dat na afloop van het
bezoek van Soeharto aan Manilla werd
uitgegeven, wordt de hoop uitgesproken
„dat meer bevriende Aziatische landen”
aan deze oefeningen zullen deelnemen.
MOSKOU. (UPI en DPA) Het Russi
sche ruimteschip Loena-20, dat vier dagen
geleden is gelanceerd, is gisteren in een
baan rond de maan gekomen, zo heeft het
officiële Russische persbureau Tass mee
gedeeld.
Het ruimteschip draait op 100 kilometer
hoogte boven het maanoppervlak eens per
één uur en 58 minuten in een baan die
een hoek van 65 graden maakt met de
maanevenaar.
(Van onze redacteur in Djakarta)
DJAKARTA. Indonesië gaat op het gebied van de defensie nauwer
samenwerken met Australië en de Filippijnen om de economische opbouw
van het land zo min mogelijk te verstoren door militaire inspanningen. Dit
is duidelijk geworden na de (eerste buitenlandse) reis van generaal Soe
harto als president naar deze twee landen.
Het voornemen van de regering om de
drie van Breda vrij te laten zal, alle los
gemaakte emoties ten spijt, in de Tweede
Kamer een duidelijke meerderheid krijgen.
Wie de neuzen telt, kan niet anders dan tot
de conclusie komen dat de regering op dit
moment voor haar plannen een meerder
heid van zeker tweederde heeft. Dat is al
genoeg om de grondwet te wijzigen en
moet dus ook voor gratieverlening vol
doende zijn.
De tegenstemmers zitten vooral in de
fracties van de PvdA, VVD, DS’70 en CPN,
partijen die rekening houden met een fel
reagerende joodse achterban en die oud-
verzetsstrijders in hun gelederen hebben.
Zo’n partij is ook de ARP, maar juist de
Antirevolutionairen menen dat het geen zin
meer heeft de drie nog gevangen te hou
den en dat het einde van de strafopleg
ging nu wel is bereikt. De ARP is daarom
met KVP en CHU vrijwel unaniem voor
gratiëring.
Twee jaar geleden, toen minister Polak
de kamer over vrijlating polste, lag deze
verhouding nog heel anders. Polak, die
overigens niet wilde gratiëren, maar een
wetsontwerp wilde ind'ienen dat voorwaair-
delijke invrijheidstelling ook voor levens
lang gestraften mogelijk zou moeten ma
ken, slikte zijn plannen weer in, toen hij
daarvoor geen duidelijke meerderheid in
de kamer vond. Daarop deed de KVP’er
mr. Th. van Schaik nog een poging de ka
mer tot een uitspraak te bewegen, maar
ook hij moest zich in een emotioneel debat
gewonnen geven.
De KVP is sindsdien steeds op het vin
kentouw blijven zitten. Dat is niet zo ver
wonderlijk als men bedenkt dat de drie
van Breda zich tot het rooms-katholieke
geloof hebben bekeerd. De aalmoezeniers,
die de drie in de Bredase strafgevangenis
bijstaan, hebben herhaaldelijk op het zin
loze van de gevangenhouding gewezen.
Ten minste een van de drie is al min of
meer een wrak, de andere twee zijn zo
afgestompt dat zij tot geen enkele politieke
of maatschappelijke activiteit meer in staat
zijn en dus net zo goed kunnen worden
losgelaten. Er schijnt trouwens van Duitse
zijde de garantie te zijn gegeven dat de
drie niet met fanfares zullen worden in
gehaald.
Ook twee jaar geleden heeft de zaak
veel emoties opgeroepen. Zoals nu minis
ter Van Agt, kreeg toen mr. Van Schaik
Hoe belangrijk een dergelijke omwen
teling ten gunste van de liberalen in
de Spaanse kerk is, kan men misschien
afmeten aan een „gevleugeld woord'
van één van Spanje’s grootste humo
risten: „Wij rennen hier altijd achter
de paters aan. Nu eens met een pro-
cessie-kaars en dan weer met een knup
pel maar wij Spanjaarden kunnen
hét nu eenmaal niet nalaten achter die
soutanes aan te lopen!”
Het regime had ook langs een andere
weg een aanval gedaan op het prestige
van de kerk die „lastig” begon te wor
den. De Spaanse pers drukte een be
richt af dat was „uitgelekt” uit rege
ringskringen en volgens hetwelk de
kerk jaarlijks 6 miljard peseta’s (onge
veer 300 miljoen) van de staat trekt.
In Madrid begon men plotseling breed
de privileges van de kerk uit te meten
en te verzekeren dat de kerk daar van
af zou moeten zien als zij dan zo on
afhankelijk wil zijn van de staat. Dit
vooral met het oog op de eindeloze on-
derhandelingen over een nieuw con
cordaat.
PRAAG. (Reuter en DPA) In Wenen
is gisteren vernomen dat een groep acade
mici, journalisten en vakbondsleiders de
Tsjechoslowaakse communistische
een brief heeft geschreven waarin er op
wordt gewezen dar partijleider Gustav
Husak herhaaldelijk heeft verklaard dat
er geen politieke processen, vervolgingen
of arrestaties in het land zouden komen.
De schrijvers eisen van de regering vrijla
ting van alle politieke gevangenen.
speciale politiebescherming en moest ka
mervoorzitter van Thiel al te gespannen
bezoekers op de tribune van de Tweede
Kamer persoonlijk kalmeren. Wat er toen
niet in zat, staat nu wel te gebeuren.
Minister Van Agt, altijd al voorstander
van vrijlating, stimuleerde een nieuw gra
tieverzoek dat door de Hoge Raad en de
bijzondere strafkamer van de Amsterdamse
rechtbank, instanties die eerder afwijzend
hadden geadviseerd, nu unaniem positief
werd gewaardeerd. De regering pleegt der
gelijke unanieme adviezen te volgen en
Van Agt wist de zaak ook ondanks verzet
van de ministers Geertsema (WD) en
Boersma (AR) heelhuids door de minister
raad te krijgen.
Er komt dus nu een kamerdebat dat
aan het besluit de drie te laten gaan in
feite niet veel meer zal kunnen verande
ren, maar waarmee in ieder geval wordt
voorkomen dat de vrijlating geheel aan
minister Van Agt wordt opgehangen. Het
debat wordt ook nog schriftelijk voorbe
reid, waarmee bereikt wordt dat in ieder
geval alle argumenten voor en tegen dui
delijk op tafel komen.
Om te voorkomen dat het debat zich in
een al te emotionele sfeer voltrekt, heeft
de kamercommissie voor justitie besloten
ook nog een openbare hoorzitting te hou
den. De tegenstanders, voor zover zij in
georganiseerd verband optreden, zullen
hun gal dus nog ruimschoots kunnen spui
en. Maar het besluit om de drie te laten
gaan zal niet meer tegen te houden zijn.
De neuzen zijn immers geteld.
Bijvoorbeeld, in december gaf een
commissie onder voorzitterschap van de
bisschop van Huelva, Monsenor Gon
zalez Moralejo, een document uit waarin
de „valse vrede” en de sociale onrecht
vaardigheid in het hedendaagse Spanje
aan de kaak gesteld werden. Dit leidde
tot zeer scherpe reacties van regerings
zijde.
Generaal Franco, die in kerkelijke
kwesties bijna nooit openlijk optreedt,
verklaarde zelfs in een recente toe-
De generaal had een hem onbekende
een vraaggesprek toegestaan. Toen er
werd aangebeld ging hij met zijn vrouw
naar de deur en toen die was geopend,
richtten drie mannen hun wapens op de
generaal. De drie zijn ontkomen.
De vrouw heeft in een ziekenhuis een
spoedoperatie ondergaan. Zij verkeert niet
in levensgevaar.
Generaal Abdel Razak El Najef werd
na de staatsgreep van 17 juli 1968 tot
premier benoemd, maar drie dagen later
werd hij afgezet, gearresteerd en verban
nen. Sindsdien woont hij in Londen
Het zou niemand verbazen als het
wanbegrip nog zou verscherpen na de
komende verkiezingen in de Bisschop
penconferentie. Het wordt algemeen
aangenomen dat de liberale kardinaal
Enrique y Tarancón definitief als voor
zitter zal worden bevestigd. Nog inte
ressanter is het feit dat de beste kans
hebbers voor de sleutelpost van Secre-
taris-Generaal twee uitgesproken pro-
gfessieven zijn: de reeds genoemde bis
schep van Huelva, Monsenor Gonzalez
Moralejo, en de huidige hulpbisschop
van Sevilla. Monsenor Montero, een ge
wezen journalist, die tot voor enkele
jaren hoofdredacteur van „Ecclesia”
vlas. Ten slotte ziet men de zeer voor
uitstrevende bisschop van Bilbao, Mon
senor Anoveros, als meest waarschijn
lijke voorzitter van de belangrijke com
missie voor het leken-apostolaat.
WMVVWIWWWWVUVVVWWWWWW
Hoogovens IJmuiden
heeft plaats voor:
De Egyptische president had woensdag
in een rede gedreigd, dat hij zou aftreden
als zijn leiderschap in twijfel zou worden
getrokken.
In een aantal resoluties verklaarde het
Nationale Congres van de Arabische Soci
alistische Unie (ASU), dat het vertrouwen
in de president wordt bevestigd en dat het
verenigd staat achter Sadat als onze voor
vechter en als de leider van de strijd om
ons bestaan.
De officiële spreekbuis van de kerk,
het weekblad „Ecclesia”, verzekerde in
een hoofdartikel: „Als men het woord
„privileges” gebruikt voor wat eenvou
dig „rechten” zijn; als men een „pinge
len” tussen kerk en staat insinueert,
alsof de tussenkomst van de regering in
bisschopsbenoemingen een recht zou
z(jn in ruil voor de geldmiddelen, die de
staat aan de kerk ter beschikking stelt;
als men de geloofscrisis, het uittreden
van priesters, en de „inmenging in we
reldse zaken” overdrijft of voorstelt als
een reden om de kerk te wantrouwen
en geen nieuwe concordaat aan te gaan;
dan is dat alles precies even ongepast
en onrechtvaardig als het bijvoorbeeld
voor de kerk zou zijn om stakingen, stu-
dentenoproer of onzedeljjke publikaties
als voorwendsel te gebruiken om geen
overeenkomst met een staat aan te
gaan.
CAIRO. (UPI) De Egyptische leiders
hebben gisteren een bijzonder congres
beëindigd met eenstemmige steun aan
president Sadat te betuigen en de Ameri
kaanse vredesvoorstellen voor het Midden
oosten te veroordelen.
Wie niet geteM zijn: degenen die door
de dreigende vrijlating en alle discussies
en procedures daaromheen opnieuw de
verschrikkingen beleven, waardoor hun
leven voorgoed is bedorven. Zij zijn een
minderheid, wier belangen bij het neuzen
tellen altijd te licht vallen.
Het vóór of tégen in deze kwestie is een
keuze in onvoorstelbare gewetensnood.
Niet omdat „de drie van Breda” even
belangrijk zijn als hun nog levende slacht
offers, maar omdat iedere keuze, hoe zij
ook in het persoonlijke oordeel van Ka
merleden en regering uitvalt, slechts ver
antwoord is als zij wordt ingegeven door
de hoop dat zij bij draagt tot vermindering
van het bestaande en toekomstige leed dat
door terroristische stelsels wordt veroor
zaakt.
Zij schrijven dat sinds 1968 tallozen
zijn gearresteerd en dat er ook verschei
dene processen zijn gevoerd tegen mensen
Een reddingsploeg zoekt naar over
levenden van de busramp in Egypte.
Door deze militaire samenwerking met
twee buurstaten die lid zijn van de Zuid-
oost-Aziatische Verdragsorganisatie (de
Aziatische tegenhanger van de NAVO)
wordt de politiek van ongebondenheid, het
officiële standpunt in Djakarta, een for
mele facade. Deze laatste term wordt ook
gebruikt door Amerikaanse militaire krin
gen in de Indonesische hoofdstad, die zich
ingenomen tonen met Soeharto’s beleid.
„Het land behoudt zijn flexibiliteit en kan
zich beter verdedigen tegen de beschuldi
ging een satelliet van Amerika te zijn”,
aldus een hooggeplaatste Amerikaanse
militair in Djakarta.
De Indonesische wens tot militaire sa-
spraak: „De katholieke kerk en de staat
zijn twee machtige levenskrachten
waarvan de doelstellingen elkaar niet
kunnen tegenspreken, want dat zou een
betreurenswaardige sociale crisis ver
oorzaken”.
idie waren beschuldigd van ideologische
afwijkingen.
Husak heeft gisteren tijdens een voltal-
partij lige vergadering van het centrale comité
•in Praag hogere arbeidsprestaties, grotere
doelmatigheid en maximale toepassing
van alle krachten op het gebied van de
nationale eenheid geëist.
Husak had voora1 kritiek op luiheid,
onverantwoordelijkheid en on-economisch
werken op velerlei gebied. Hij had vooral
ook aanmerkingen op de stijgende pro-
■duktiekosten. Van de in totaal zeven mil
joen werknemers in Tsjecho-Slowakije
zouden er ongeveer 290.000 dagelijks het
werk wegens ziekte verzuimen.
Enkele conservatieve bisschoppen met
nauwe betrekkingen in hoge regerings
kringen hebben het belang van die bij
eenkomst willen minimaliseren, met het
argument dat haar aanbevelingen niet
bindend waren. Maar als zij door de
Bisschoppenconferentie aangenomen
zouden worden, zou dit wel degelijk tot
een openlijke botsing tussen de kerk en
het regime kunnen leiden. Velen vre
zen dat dit in ieder geval al onvermijde
lijk is geworden.
rillastrijders aan invloed winnen. Ook
in Thailand wordt het verzet tegen de
militaire regering sterker, terwijl de com
munistische guerrilla’s in Maleisië weer
actief zijn geworden.
Een communistische bedreiging uit het
noorden zou Indonesië tot extra-militaire
uitgaven kunnen nopen, die de geplande
economische ontwikkeling onvermijdelijk
zou verstoren. President Soeharto wil het
niet zover laten komen en zoekt daarom
aansluiting bij landen die zich tegen de
zelfde dreiging wapenen.
De kerk liet zich niet onbetuigd. Het
dagblad „YA” dat nauwe betrekkingen
met de kerkleidingen onderhoudt, on
derstreepte in een hoofdartikel dat men
hier met een sensationeel bedrag op de
proppen was gekomen, zonder uit te
leggen hoe men tot dit totaal van zes
miljard peseta’s was geraakt. Hierin tel
len namelijk ook de bedragen die de
staat aan de kerk betaalt voor het on
derhoud van sociale en culturele in
stellingen (ziekenhuizen, crèches,
scholen, liefdadigheidsorganisaties, bi
bliotheken, musea, enzovoorts) in heel
het land. YA verzekerde dat de staat
heel wat uitspaart met de lage lonen die
men aan de duizenden geestelijken be
taalt die in dergelijke instellingen wer
ken. En volgens een Barcelonees blad
besparen alleen al de kerkelijke scho
len de staat per jaar méér uit dan die
hele zes miljard peseta’s.
en het onrecht aan de kaak te stellen.
Zelfs wanneer zij daarbij wereldse en
politieke kwesties aanroert, dan kan
men haar nog niet van „inmenging in
staatszaken” beschuldigen. Want dit is
in werkelijkheid niets anders dan de
taak die Jezus Christus haar heeft op
gelegd en die zij moet vervullen, zelfs
al bestaat het risico dat dit wegens an
dermans wanbegrip een lijdensweg
wordt”.
