Zeven doden en zeventien gewonden
Westberlijners mogen met
BOMAANSLAG VAN 1RA
Pasen en Pinksteren
Oost-Berlijn
naar
I
Moedjiboer
in Djakarta
Stormloop op
kranten in
Pionier-F gaat zondag naar Jupiter
OP ENGELSE
Peking
„Bhoetto wil
I
I
ontmoeten”
ANTIEKE
BAROMETERS
’t Klokhuys
achtergrond
Bondsdag begon Oostpolitiek-debat
Handel in schedels
Amerikaanse senaat
Weer Amerikaanse
enige zeer
zeldzame
oosterse kleden
onze
Spaanse vrachtauto
op Nederlandse
markt
Staatsgreep in
oliestaatje
Qatar
bombardementen op
Noord-Vietnam
Project Indonesië
in miniatuur
keurt wetsontwerp
tegen discriminatie
goed
geëxposeerd in
gaat door
perzische en
2
3
r
M
K
WOENSDAG 23 FEBRUARI 1972
Minister Adam Malik:
Gevecht
Meeleven
Zevenentwintig Spaanse
mijnwerkers gered
Planetoïden
Kernenergie
KAAP KENNEDY De Verenigde Staten staan op het punt de
verste „stap” in de ruimte te zetten. Zondag wordt op Kaap Kennedy
de driehonderd kilogram wegende onbemande Pionier-F naar de om
geving van Jupiter, de grootste planeet van ons zonnestelsel gelanceerd.
Na een vlucht van ongeveer twee jaar over ruim 800.000.000 kilometer
moet de Pionier Jupiter op 160.000 kilometer afstand passeren om met
dertien instrumenten metingen te verrichten en ook foto’s te maken.
In april volgend jaar, wanneer deze Pionier-F nog onderweg is, wordt
de Pionier-G van Kaap Kennedy gestuurd voor een vrijwel gelijke
missie.
1
Rode vlek
Atmosfeer
wi
X.
*.r\ I
2^-
van
ADVERTENTIE
De afgezette sjeik Ahmed van Qatar.
an-
Nassaustr. 11 - Haarlem - 320833
ADVERTENTIE
;e-
kunnen worden beluisterd.
De seven slachtoffers van de bomaan
slag van gistermiddag bevonden zich in
een op dat ogenblik niet gebruikte kanti
ne voor officieren. De slachtoffers waren
vijf werksters, een rooms-katholieke leger
aalmoezenier en een werkman. Zeventien
andere personen liepen verwondingen op,
in sommige gevallen ernstig.
In Dublin werd de verantwoordelijkheid
voor de aanslag geclaimd voor de zoge
noemde „officiële” afdeling van het IRA.
In een perscommuniqué liet het hoofd-
OVIEDO (AFP en UPI) De zevenen
twintig mijnwerkers die sinds maandag
morgen opgesloten zaten in een kolenmijn
bij de Spaanse stad Oviedo in Asturië zijn
gisteren allen in veiligheid gebracht
Gespecialiseerd in klassieke
meubelen Sinds 1833
De totaal vernielde auto bevatte de explosieve lading waarmee het Ierse Repu
blikeinse Leger (IRA) gisteren een aanslag deed op een kantine bij de kazerne
in Aidershot. Op de achtergrond het gebouwtje, waar zeven mensen om het
leven kwamen.
(Van onze redacteur in Bonn)
BONN Westberlyners mogen in de
dagen rond Pasen en Pinksteren op bezoek
in Oost-Berlijn en in de DDR. Als „een
gebaar van goede wil” heeft namelijk de
regering van de DDR gisteren meegedeeld
dat de regeling voor reizen naar het Oos
ten, die deel uitmaakt van de nog niet in
werking getreden Berlijn-overeenkomst,
alvast twee keer gedurende een week zal
worden toegepast.
De afgezette sjeik Ahmed was niet in
het land. Hij was op jacht in Iran.
Het nieuwe staatshoofd heeft beloofd
de levensstandaard te verhogen en het
bestuur te moderniseren, zo meldt radio
Qatar. Militairen en ambtenaren krijgen
een loonsverhoging van twintig percent.
Qatar is 1 september vorig jaar onaf
hankelijk van Engeland geworden. Het
land, waar naar schatting 150.000 mensen
wonèn, is rijk aan olie.
BAHREIN (Reuter) De leider van het
oliestaatje Qatar aan de Perzische Golf,
sjeik Ahmed Bin Ali al-Thani, is gisteren
af gezet door z(jn neef en plaatsvervanger,
sjeik Chalifa Bin Hamad al-Thani.
WASHINGTON (Reuter) De Ameri
kaanse senaat heeft gisteren met 73 tegen
16 stemmen een wetsontwerp goedgekeurd
dat discriminatie tegen negers door werk
gevers en vakbonden verbiedt. De stem
ming over het ontwerp is lang tegenge
houden door senatoren uit het zuiden die
lange redevoeringen hielden.
PEKING (DPA, Reuter en UPI). De
tweede dag van Nixons bezoek aan China
is gekenmerkt door een ommezwaai in de
houding van pers en publiek in Peking.
Hetzelfde geldt voor het verkeer tussen
de Bondsrepubliek en West-Berlijn. De
strenge grenscontroles vervallen als een
voorproefje van de situatie die ontstaat
als in Bonn de verdragen van Moskou en
Warschau zijn geratificeerd en de Berlijn-
overeenkomst van kracht kan worden.
Het is geen toeval dat de DDR het be
sluit publiceerde, één dag vóórdat in Bonn
een driedaags Bondsdagdebat over de Ost-
politik zou beginnen. Met de jaarlijkse
„boodschap over de toestand van de na
tie”, leidde bondskanselier Brandt vanoch-
DJAKARTA (Antara) „Indonesië in
miniatuur”, het 10,5 miljard gulden kos
tende project waarvoor mevrouw Suharto
zich inspant, „zal in elk geval worden
uitgevoerd”, omdat het door de regering
is goedgekeurd.
Iedereen die over dit project moeilijk
heden maakt, zal worden vervolgd wegens
verstoring van de openbare orde, zo heeft
de gouverneur van Djakarta, Al Sadikin,
tevens „projectleider”, laten weten: „Ook
als het plan geen doorgang zal vinden, zal
niet kunnen worden voorkomen dat dak
lozen langs de spoorrails blijven slapen”.
„Indonesië in miniatuur” heeft geleid
tot een heftige controverse. Een studenten
demonstratie tegen deze geldverspilling is
enige tijd geleden uitgelopen op vecht
partijen.
en
ir-
mt
>e-
ou
er.
en
rd
;nt
<f-
en
■rd
en
«-
la*
ts-
of
la-
u-
;r«
en
an
d-
tel
jjn
tie
in
>er
en
ir-
en
in,
ra.
le
ge
en
11-
8-
ier
an
al
en
>o-
»n,
en
en
De
iet
|e-
>ld
1st
sn.
Het was voor de daders van deze aan
slag betrekkelijk eenvoudig het terrein
van het tweede regiment parachutisten in
Aidershot binnen te dringen. Enkele jaren
geleden is de kazerne geheel gemoderni
seerd en in het kader van de nieuwe
verhouding tussen het leger en de burger
bevolking was de oude, dreigende kazer-
nemuur afgebroken om de legerplaats een
„open” karakter te geven.
Gespecialiseerd in
tieke klokken en instru
menten.
I Barteljorlsstraat 39-41, Haarlem,
I tel.3104 88
De Amerikaanse Pionier-F, die zondag vertrekt voor de lange reis naar de
planeet Jupiter.
dan de kleinste planeet Mercurius.
Men vermoedt op grond van onregel
matigheden in de banen van de manen,
dat er nog twee kleine maantjes zijn,
maar die werden nog immer waarge
nomen.
HOEWEL JUPITER zeer veel groter
is dan de aarde, draait de planeet veel
sneller om de eigen as: eenmaal in de
negen uur en 55 minuten. Mede daar
door is de planeet sterk afgeplat aan
de polen en uitgestulpt aan de evenaar.
Deze snelle draaiing veroorzaakt mede
de merkwaardige banden, waarin de
atmosfeer schijnt te zijn verdeeld.
In de zuidelijke tropische zone be
vindt zich de intrigerende „rode vlek”,
een vrij scherp afgebakend ovaal ge
bied met een lengte van 40.000 km en
een breedte van 13.000 km, meer dan
de diameter van de aarde. De vlek
draait mee met de planeet, maar de
omwentelingstijd kan tot 13 seconden
van die van de planeet verschillen. De
kleur wordt roder wanneer de vlek
sneller dan de planeet graait. Men
tend het grote debat in. Er hebben zich
meer dan zestig sprekers aangemeld.
Bondsdiagpresident Von Hassel heeft deze
behandeling van de verdragen in eerste
lezing het belangrijkste parlementsdebat
van de laatste twaalf jaar genoemd.
Invloed op dat debat kan het door rege
ring en oppositie in Bonn gewaardeerde
gebaar van de DDR niet hebben. Drie da
gen lang zullen voor- en tegenstanders
van de verdragen elkaar te lijf gaan met
overbekende argumenten. Niettemin ge
beurt dat met veel vuur, want alle 22 uur
van de woordenstrijd worden door de
Westduitse televisie direct uitgezonden. Het
is vrijwel zeker dat het nog niet komt tot
een stemming. De parlementaire behan
deling van de verdragen zal tot juni duren.
neemt nu aan dat de vlek veroorzaakt
wordt door sterk afwijkende specifieke
eigenschappen van de onderliggende
bodem.
OMTRENT DE samenstelling van
Jupiter en de atmosfeer van de planeet
lopen de theorieën sterk uiteen.
Over de samenstelling van de atmo
sfeer weet men wel, dat zij voorname
lijk bestaat uit waterstof en helium
(samen 98 percent) en sporen van ne
on, water, ammoniak, methaan en ar
gon. De temperatuur van de atmosfeer
is laag, variërend tussen de 100 en 200
graden onder het vriespunt.
Het is mogelijk, dat er geen scherpe
overgang is tussen atmosfeer en vloei
bare of vaste planeet zelf. Over al deze
vraagtekens moet de Pionier metingen
verrichten wanneer de sonde over twee
jaar langs de reuzenplaneet schiet op
weg naar de „oneindige” interstellaire
ruimte. Lange voordat de Pionier het
zonnestelsel verlaat zullen de signalen
te zwak geworden zijn om op aarde te
Wervelstorm. Zesenveertig mensen zijn
om het leven gekomen en 112 worden
vermist nadat een wervelstorm over het
Afrikaanse eiland Madagascar was ge
trokken.
AMSTERDAM (ANP). In ons land
zijn nu ook bedrijfsauto’s onder de naam
Ebro uit Spanje verkrijgbaar. Op een
dinsdag in Amsterdam gehouden perscon
ferentie werd meegedeeid, dat in eerste
instantie vrachtwagens van 3, 4, 5 en 7
ton zullen worden geïmporteerd.
Ongeveer tweeduizend van die brok
stukken zijn gecatalogiseerd, maar er
zijn er nog vele duizenden meer, naar
schatting 50.000. Van de bekende vari
eert de doorsnee van twee tot 752 km.
De vlucht door deze gordel duurt 175
dagen. Men verwacht niet, dat botsin
gen het ruimtevaartuig zullen bescha
digen of vernietigen, maar die kans
bestaat natuurlijk wel. Geleerden zijn
uitermate benieuwd naar de waarne
mingen, die de Pionier in deze plane-
toïden-gordel zal verrichten.
Jupiter is de grootste van de negen
planeten van ons zonnestelsel: in volu
me ruim 1400 maal de aarde. Door het
lichtere soortgelijke gewicht is de mas
sa slechts 318 maal die van de aarde,
waardoor de aantrekkingskracht ook
zoveel maal de aardse bedraagt. In
totaal zijn er 32 mannen van planeten
in ons zonnestelsel bekend, waarvan
Jupiter er twaalf heeft. Hun diameters
variëren van 22 tot 5180 km. Ter
vergelijking: de diameter van de aard
se maan bedraagt 3.478 km. De groot
ste Jupiter-maan, Callisto, is groter
de, maar liefst 45 minuten. Daarom
krijgt de Pionier vier (op twee lange
uitstekende armen bevestigde) kernre-
actortjes mee, die de totale energie
voorziening voor hun rekening nemen.
Het is voor het eerst dat dit systeem
wordt toegepast.
(Van onze redacteur in Londen)
LONDEN De bomexplosie in de Engelse legerplaats Aidershot, waar
bij gisteren zeven mensen om het leven zijn gekomen, heeft de bittere
werkelijkheid van het Noordierse conflict weer eens duidelijk onder de
aandacht van het Britse publiek gebracht. De gebeurtenissen in Noord-
lerland hoe bloedig dan ook worden door de Engelsen meestal niet
drvaren als een binnenlandse aangelegenheid. Pas wanneer het geweld
dichter bij huis komt, raakt men verontwaardigd.
Werd het presidentiële gezelschap
maandag na aankomst door de bevolking
zo goed als genegeerd, gisteren was er een
stormloop op de Chinese kranten, die op
de voorpagina’s en ook binnenin foto’s en
verslagen van het Amerikaanse bezoek
publiceerden.
Op Formosa is gisteren ondanks de
verbitterde stemming de censuur wat ver
zacht. De kranten mochten berichten van
de persbureaus uit Peking afdrukken. Te
levisiebeelden bleven echter taboe, en van
de foto’s van Nixons aankomst in Peking
werden de Chinese functionarissen weg
geknipt, zodat alleen het Amerikaanse
gezelschap overbleef.
De Zuidvietnamese regering, kenne
lijk evenmin blij met Nixons reis, weiger
de tot dusyer officieel commentaar. Het
Franse blad „Le Monde” vroeg zich giste
ren af of de berg geen muis zal baren.
„Een mislukking is verre van onmogelijk”,
aldus „Le Monde”.
ZÜRICH (DPA). In Zürich zijn drie
vrouwelijke studenten in de medicijnen
aangehouden die er sinds 1968 een ge
woonte van maakten in verscheidene plaat
sen iin het Zwitserse kanton Graubünden
familiegraven open te maken en er sche
dels uit te halen. Zij verkochten ze meestal
aan collega’s voor gemiddeld vijftig gulden
per stuk. Zij zouden meer dan duizend
Het ontwerp gaat nu voor verdere be
handeling naar een gemeenschappelijke
commissie van senaat en Huis van Afge
vaardigden.
Als het ontwerp door beide huizen van
het Congres wordt aanvaard betekent dit
dat er krachtige maatregelen zullen wor
den genomen om discriminatie van negers
en andere minderheidsgroeperingen in de
Verenigde Staten bij sollicitaties tegen te
gaan.
kwartier van het IRA aanvankelijk weten
tevreden te zijn met het resultaat van
deze actie, die was bedoeld als vergelding
voor de dertien doden van Londonderry
op zondag 30 januari.
Toen echter later beken werd, dat de
slachtoffers voornamelijk onder de bur
gerbevolking waren gevallen verklaarde
het IRA „mee te leven” met de nabe
staanden. Niettemin, zo verklaarde het
IRA-hoofdkwartier, gebeurtenissen als de
ze zijn onvermijdelijk in de oorlog tussen
de Ierse vrijheidsstrijders en het Britse
leger.
In parlementaire kringen in Londen is
men diep geschokt door de ramp in Ai
dershot. In het Lagerhuis werden enkele
minuten gewijd aan de gebeurtenissen,
hoewel de regering weinig meer kon belo
ven dan het naleven van de toch al
stringente bewaking van legerinstallaties
in Groot-Brittannië.
Men verwacht in Londen niet, dat de
aanslag het begin is van een weloverwo
gen actie van de zijde van het IRA tegen
militaire doelen in Engeland.
Vier aanvallen zijn eergisteren onder
nomen, de vijfde gisteren. Sinds het begin
van dit jaar heeft de Amerikaanse lucht
macht 62 van dergelijke „beschermings-
operaties” tegen doelen in Noord-Vietnam
uitgevoerd, aldus de Amerikaanse woord
voerder in Saigon.
SAIGON (AFP) De Amerikaanse
luchtmacht heeft de afgelopen dagen vyf
aanvallen uitgevoerd op luchtdoelinstalla-
ties in Noord-Vietnam. Dit heeft het Ame
rikaanse opperbevel in Saigon vandaag
bekendgemaakt.
EEG-stemming. Met een meerderheid van
30 stemmen heeft het Britse Lagerhuis
dinsdagavond ingestemd met een wet
sontwerp, waarin gelden beschikbaar
worden gesteld voor de Britse toetre
ding tot de EEG. 306 Lagerhuisleden
stemden voor en 276 tegen. Daarmee
heeft de Britse regering een ruimere
meerderheid voor de EEG-wetgeving
verkregen dan haar vorige week was
beschoren. Toen kreeg een wet, waarin
het wettelijk kader voor de toetreding
tot de EEG was vastgelegd, in tweede
lezing een parlementaire meerderheid
van maar acht stemmen.
„De Spaanse fabrikant is Motor Iberia
SA in Barcelona die in Spanje de belang
rijkste leverancier is van vrachtwagens
beneden de acht ton. De export van Ebro,
beperkte zich tot voor kort tot enkele
landen in Zuid-Amerika en het Midden
oosten. Begin 1971 begon de export naar
Europese landen, zoals België en Frank
rijk. Nederland is het derde Europese
exportland. Het Spaanse bedrijf heeft li-
centie-overeenkomsten met de Engelse
Fordfabrieken.
De ontmoeting zal op ministerieel ni
veau worden voorbereid door respectieve
lijk de Pakistaande minister voor Poyitieke
Zaken G. M. Jatoi en de reizende ambas
sadeur van Bangladesj Khoerram Panni.
Beide heren worden nog deze week in
Djakarta verwacht.
Indonesië’s rol als bemiddelaar werd
bemoeilijkt door het feit, dat erkenning
van Bangladesj Pakistan tegen de haren
in zou strijken, terwijl het niet erkennen
van Bangladesj de bereidwilligheid van
Moedjiboer Rachman om naar Djakarta te
komen zou kunnen temperen.
Malik heeft toegezegd dat Indonesië
Bangladesj in ieder geval zal erkennen
na het komende topgesprek, of misschien
wel eerder.
Het „lanceervenster” voor de Pio
nier-F loopt van 27 februari tot 13
maart. Afhankelijk van de startdatum
arriveert de Pionier tussen begin de
cember 1973 en eind april 1974 bij de
reuzenplaneet.
De afstand die dan is afgelegd is
meer dani tweeduizend maal zo ver als
de afstand naar de maan en achtmaal
zo ver als de Mariners moesten vliegen
naar Mars en meer dan vijfmaal de
afstand van de aarde tot de zon. De
Pionier moet daarvoor een aanvangs-
snelheid ontwikkelen van 52.143 km per
uur, sneller dan enig ruimtevoertuig
ooit heeft gevlogen.
Door deze aanvangssnelheid passeert
de Pionier al na elf uur de baan van
de maan, een reis waar de bemande
Apollo’s ongeveer drie dagen over
doen. Na de passage van Jupiter vliegt
de Pionier verder, voorbij de banen
van de buitenplaneten. Het zal het
eerste ruimtevaartuig worden, dat ons
zonnestelsel verlaat
Vakkundig gerestaureerd
vanaf 395.
met garantie
Afb. 425.
DJAKARTA. De pogingen van de
Indonesische minister van Buitenlandse
Zaken Adam Malik om een topgesprek te
arrangeren tussden de regeringsleiders
Pakistan en Bangladesj lijken met
succes bekroond te worden. Volgens de
minister gaan zowel premier sjeik Moedji
boer Rachman als president Ali Zulfikar
Bhoetto akkoord met Djakarta als ont
moetingsplaats. Een datum is nog niet
bekend, maar naar alle waarschijnlijkheid
zal het gesprek hier volgende maand
plaatsvinden.
Op weg naar Jupiter verricht de
Pionier allerlei metingen in de inter
planetaire ruimte. Een bijzonder boei
end gedeelte van de reis is de vlucht
door de meer dan 200 miljoen km
brede gordel van planetoïden tussen de
banen van Mars en Jupiter. Dit zijn
om de zon wentelende brokken steen
van zeer gevarieerde afmeting.
De Nederlandse importeur van de Ebro-
bedrijfswagens is de firma G. van Rijn nv
in Hilvarenbeek. De goedkoopste vracht
wagen (de D-350 met 3790 kg laadvermo
gen en 72 pk motor) kost 13.550.-. De
duurste (de D-700 met 7650 kg laadver
mogen en 100 pk motor) 19.900.-.
De nieuwe vrachtwagens zijn op de
bedrijfsauto-RAI in Amsterdam te zien.
De gedode aalmoezenier was vorige
week onderscheiden voor zijn gedrag in
Noord-Ierland, waar hij een belangrijke
rol heeft gespeeld in verzoeningspogingen
vain de beide door godsdiensthaat van
elkaar vervreemde gemeenschappen. Bij
de zeventien gewonden waren negen offi
cieren. v
De explosie is veroorzaakt door een
lading explosieven van naar schatting tien
kilo, die was aangebracht in een voor de
kantine geparkeerde personenauto. Kort
na de ontploffing zocht de politie naar
twee jongemannen in een kleine auto, die
omstreeks het moment van de aanslag op
het kazemeterrein waren gezien.
Bij de begrafenis van een veertienjarige
Noordierse jongen die lid zou zijn geweest
van de jeugdorganisatie van het onder
grondse „Ierse Republikeinse Leger”, is
het gisteren in Belfast tot gevechten ge
komen tussen de rouwende mensen en
Britse militairen. Vier mensen werden
hierbij gewond.
De Pionier heeft noodgedwongen een
andere energiebron aan boord dan
voorgaande interplanetaire sondes.
Normale batterijen of brandstofcellen
kwamen niet in aanmerking omdat zij
uitgëput zouden zijn voordat Jupiter
wordt bereikt. Panelen met zonnecel
len konden niet worden gebruikt om
dat het zonlicht in de buurt van Jupi
ter te zwak is. De planeet staat ruim
vijfmaal zo ver van de zon als de
aarde.
Bovendien moeten de zenders aan
boord juist extra krachtig zijn, om
mettertijd signalen over bijna een mil
jard kilometer afstand op aarde waar
neembaar te maken. Over die afstand
doen rsdioseinen, hoewel zij een snel
heid hebben van 300.000 km per secon-
