Pionier-10
voorlopig
niet naar
Een vernieuwde wereld
Jupiter
Aanslag op
krant in
Noorwegen
Proces in Zweden over
onkruidverdelgers
Hanoi verwerpt
weer Nixons
vredesplan
Commentaren op Chinees-Amerikaans communiqué:
Edgar Faure
overwinning voor
President Nixon voor terugkeer naar VS
HEEFT VERANDERD”
„WEEK DIE DE WERELD
Bij een
col pull past
een pantalon.
En omgekeerd.
Geweldige diplomatieke
de Chinezen”
Zelfbestuur voor
Zuid-Soedan
JERSEY SHOP
Borg van Angela
Davis bedreigd
ft
MAANDAG 28 FEBRUARI 1972
3
Lancering uitgesteld
I ft
Gebouw totaal verwoest
Visa
Film
Formosa
99
T okio
Bonn
y
Formosa
Moskou
Wij hebben ookvaste kombinaties:
pull plus pantalon. Kies er één.
Kies ’m sportief of gekleed.
Kies’m fel of pastel.
Kies ’m opvallend of simpel
(of opvallend simpel).
Kies wat u wilt, want bij ons kiest u
altijd een grote Naam.
Lucia bijvoorbeeld, voor f 149.75.
Wanneer komt u kiezen?
Barteljorisstraat 27 Haarlem
telefoon (023) 320618
r.
ig
et
f-
(Van onze speciale verslaggevers)
Tsjoe
(Van onze redacteur in Stockholm)
ADVERTENTIE
;e
IL
i
i
Hij verzekerde zijn gastheren dat China
noch enig ander onafhankelijk land ter
wereld te lijden zal hebben van buiten
landse overheersing of bezetting. Het laat
ste was een zinspeling op de Japanse
bezetting in de Tweede Wereldoorlog.
Kissinger zei gisteren nog dat er geen
verkeerde uitleg mag worden gegeven aan
het feit, dat de Amerikaanse president
geen tweede ontmoeting heeft gehad met
Mao Tse Toeng. „Hoewel de Chinese par
tijvoorzitter slechts een uur met de presi
dent heeft gesproken, zijn wij ervan over
tuigd dat Tsjoe En Lai en hij tijdens het
bezoek voortdurend overleg met elkaar
hebben gepleegd”.
SJANGHAI Aan het einde van zijn bezoek aan China heeft president
Nixon de uitbundige maar misschien wel iets al te theatrale verklaring
afgelegd, dat de gesprekken die deze week in Peking door hem en de Chi
nese regeringsleiders zijn gevoerd „de wereld hebben veranderd”. „China
en de Verenigde Staten, gescheiden door een afstand van 25.000 kilometers
en 22 jaar vijandigheid, hebben nu een begin gemaakt met de overbrug
ging van de tussen hen bestaande kloof. Wij zullen die brug bouwen”, zei
de president.
Aan een banket, dat hem in Sjanghai
op zijn laatste a vond i n China werd
aangeboden door het revolutionaire comi
té van Sjanghai sprak Nixon de al aange-
haialde veelbetekenende woorden over de
historische betekenis van hetgeen er deze
week in Peking is bereikt.
I
Een Russische reactie op het communi
qué was gisteren niet te krijgen. Westelij
ke waarnemers in Moskou zijn van oor-
STOCKHOLM Zweden, die vermoe
den het slachtoffer te zijn geworden van
nevenverschijnselen veroorzaakt door het
gebruik van onkruidverdelgingsmiddelen
bereiden een proces voor tegen de fabri
kanten waaronder ook de Zweedse Shell.
deel, dat de bezorgdheid van de Russen
nauwelijks kan zijn weggenomen, maar
eerder zal zijn toegenomen.
Aan de andere kant is men in Taipei
verheugd, dat Nixon vasthoudt aan de
Amerikaanse militaire verplichtingen je
gens Formosa.
OSLO. Bij een explosie en een brand
is in de nacht van zaterdag op zondag het
gebouw van de Noorse krant Faedernes
Vaenner (Vrienden des Vaderlands) ver
woest. De politie in Kristiansand is ervan
overtuigd dat het hier een aanslag betreft.
Er is voor ruim 7,5 miljoen gulden schade
aangericht.
te
s-
?n
ar
m
a-
ti-
et
lit
*n.
JSt
a-
i»
r
s
1-
ip-
t.
t
e
e
n
a
n
5.
k
Dat de kwestie-Formosa China hoog
blijft zitten blijkt uit het feit dat terwijl
de wereld met spanning wachtte op de
tekst van het communiqué om te weten
welke concessies er aan beide kanten
zouden worden gedaan (later was de eer
ste indruk, dat Nixon het meeste water in
de wijn heeft moeten doen en dat Tsjoe
En Lai praktisch aan zijn oude posities
vasthoudt, de Chinese televisie opieuw een
oude film uitzond die de burgeroorlog
voor de be vrij ding van 1949 in herinne
ring brengt tussen de goed gedisciplineer
de communistische troepen en de nationa
listische Igers die een beeld van verwar
ring toonden.
KAAP KENNEDY (AP). De eerste
poging om een ruimteschip te lanceren
voor de verkenning van de planeet Jupi
ter is gisteravond om twee redenen uitge
steld: een storing in het elektriciteitsnet
en harde wind op grote hoogte. Een
nieuwe lanceringsdatum is nog niet vast
gesteld.
Op Formosa is men enerzijds geschokt
over het feit, dat president Nixon
akkoord is gegaan met de formulering,
dat de regering in Peking de enige wettige
regering van China is en dat Formosa een
Chinese provincie is.
PARIJS (Reuter, DPA en UPI) „Een geweldige diplomatieke overwinning voor
Peking”, zo heeft de Franse oud-premier Edgar Faure het Amerikaans-Chinese
communiqué genoemd. Hjj was de man die in 1963 in Peking onderhandelde over het
aanknopen van diplomatieke betrekkingen tussen het Frankrijk van president De
Gaulle en de Volksrepubliek China.
De Japanse minister van Buitenlandse
Zaken, Takeo Foekoeda, zei te hopen, dat
president Nixons reis naar China zal wer
ken als „smering voor de Japans-Chinese
betrekkingen”. Volgens hem verschilt de
politiek van zijn land tegenover Peking
niet van die van Washington tegenover
China. „Als dat zou kunnen, zou ik graag
China bezoeken”, aldus de Japanse be
windsman.
Ze worden in hun actie gesteund door
erfelijkheidsspecialisten en andere weten
schapsmensen die van de kankerverwek
kende bestanddelen van deze onkruidbe
strijdingsmiddelen overtuigd zijn.
Juridisch zullen ze worden bijgestaan
door een van de beste advocaten van
Zweden, die op dit gebied een veelzijdige
ervaring heeft. Hij wist een schadevergoe
ding uit de bus te slepen ten bate van de
mensen die door de Softenon-tragedie
werden getroffen.
De afgelopen week is er een fel debat
gevoerd over de onkruidverdelgers en de
Daar is zestien jaar om gevochten in
het zuiden van het Noordafrikaanse land.
Een afschrift van de overeenkomst is
overhandigd aan keizer Haile Selassie, die
heeft bemiddeld bij het overleg tussen
Noord- en Zuid-Soedan, dat twee weken
heeft geduurd.
Des te meer belang zal Moskou daar
door hechten aan het bezoek dat president
Nixon eind mei aan Moskou zal brengen.
De Russische pers verwijt China vrijwel
dagelijks dat het door zijn toenadering tot
Washington een kloof in het communisme
teweeg brengt.
In Zuid-Vietnam en op Formosa wil
men graag nadere bijzonderheden weten
omtrent de resultaten van Nixons bezoek
aan China. Een naaste medewerker van
president Thieu zou al naar Washington
zijn gereisd zo werd gisteren in goedinge-
lichte kringen in Saigon vernomen.
Zweedse regering heeft naar aanleiding
hiervan het gebruik voorlopig verboden.
De oorzaak van het opvlammen van het
debat was het bekend worden van de snel
op elkaar volgende dood van zes mensen,
die dagelijks voor rekening van de spoor
wegen besproeiïngswerk verrichten.
De gezinnen van de slachtoffers willen
nu fabrikanten, zoals de Shell, voor de
rechter halen en schadevergoeding eisen
zoals dit al in Japan sedert enige jaren
gebeurt. Verwacht wordt dat bij een
eventueel schuldig bevinden de aange
klaagde fabrikanten miljoenen op tafel
zullen moeten leggen.
Een vernuftige oplossing voor de kwes
tie van diplomatieke erkenning van Peking
door de Verenigde Staten, die door de
kwestie-Formosa is vertaagd, werd gevon
den door het van tijd tot tijd oversturen
door Washington van een topfiguur om
over concrete dingen te praten ter bevor
dering van de normalisering van de be
trekkingen tussen de beide landen.
FRESNO. (AFP) De eigenaar van
een coöperatief landbouwbedrijf in Fresno
in Californië, die zich garant heeft gesteld
voor de borgsom van 102.500 dollar voor
de vrijlating van de negeractiviste Angela
Davis, heeft meegedeeld dat zijn gezin
met de dood is bedreigd.
In de uitzending van radio-Hanoi werd
met geen woord gerept over het bezoek
van Nixon aan Peking of over diens
overleg met premier Tsjoe.
Britse functionarissen verklaarden dat
de regering-Heath ingenomen is met het
akkoord van Nixon en de Chinese leiders
over een uitbreiding van de onderlinge
contacten. Volgens deze functionarissen
heeft Nixon het meeste gekregen waarop
hij in ernst had kunnen hopen, dat wil
zeggen een basis voor verdere en meer
belovende contacten. De Chinezen hebben
op hun beurt enige algemene toezeggingen
van de VS los gekregen over omstreden
kwesties.
-ft-ft''
Nauwelijks twee uur nadat de Verenig
de Staten in een toneelzaal van een hotel
in Sjanghai openlijk hadden aangekondigd
dat zij hun troepen geleidelijk uit Formo
sa zullen terugtrekken, vertoonde de te
levisie van Peking een film, waarop men
een politieke commissaris van het Rode
Leger boven op een Amerikaanse tank
ziet zitten, uitroepende: „Wij moeten de
kliek van Tsjang Kai Sjek en het Ameri
kaanse imperialisme verslaan!”
„De hemel is hierboven, maar be
neden zijn Hangtsjou en Soetsjou”, zo
citeerde president Nixon op een feest
maal een Chinees spreekwoord. Daar
kreeg hij een luid applaus voor als
dank. De Amerikaanse president, die
tijdens de maaltijd naast premier
Tsjoe En Lai zat manipuleerde Chi
nese eetstokjes alsof hij ze dagelijks
in het Witte Huis gebruikt. Maar zo
nu en dan (foto beneden) keek Nixon
wel tersluiks naar buurman
of hij alles wel goed deed
In een vraaggesprek voor de Franse
radio zei Faure, dat vooral de erkenning
dat Formosa een deel van China vormt
een grote zege voor de Chinese Volksre
publiek betekent. „Ik had niet verwacht
dat president Nixon zo ver zou gaan”,
aldus de oud-premier, die echter ook hul
de bracht aan de „werkelijkheidszin” van
het Amerikaanse staatshoofd bij het zoe
ken van een uitweg uit de impasse, waar
in zijn regering door de kwestie-Formosa
is geraakt.
Faure is van oordeel, dat het Ameri
kaanse publiek het beleid van de presi
dent zal goedkeuren, omdat het met op
luchting kan constateren dat er een oplos
sing mogelijk is voor het probleem-China.
De Franse regering zal, naar men ver
wacht, het streven naar een verzoening
tussen Washington en Peking volledig
steunen. De Franse diplomaat Herve Al-
phand vertelde vorige week de Russische
minister van Buitenlandse Zaken Gromiko
nog, dat Frankrijk geheel achter Nixons
streven in dit opzicht staat.
Het communiqué besloot met uitdruk
king van <ie hoop van beide zijden, dat
„het bezoek van president Nixon nieuwe
perspectieven opent voor de betrekkingen
tussen beide landen. De partijen geloven
dat de normalisering van de betrekkingen
niet alleen van belang is voor de Ameri
kaanse en Chinese volken, maar ook bij
draagt tot de vermindering van spanning
in Azië en de rest van de wereld”.
De tank was veroverd door de troepen
van Mao Tse Toeng op die van Tsjang
Kai Sjek, die na 22 jaar geleden het
onderspit te hebben gedolven tegen de
communisten een goed heenkomen zoch
ten op een eiland, waar ze als gevolg van
het gezamenlijke communiqué dat giste
ren om half zes Chinese tijd is gepubli
ceerd door hun ergste tegenstanders en
hun „oude vriend” Nixon van de Ameri-
De Westduitse regering verklaarde bij
monde van woordvoerder Ahlers ver
heugd te zijn over de eerste vorderingen
op de weg van normalisering van de
Chinees-Amerikaanse verhouding. „Een
politiek van toenadering is noodzakelijk
voor de wereldvrede”, aldus Ahlers die zei
dat de regering-Brandt Nixons reis naar
China met grote belangstelling heeft ge
volgd.
Franz-Josef Strauss, de leider van de
Beierse Christen-Democraten verklaarde
in een radiovraaggesprek dat de Bondsre
publiek nu eerst haar houding tegenover
China opnieuw moet gaan bezien, voordat
zij zich bezighoudt met de bekrachtiging
van de verdragen met Moskou en War
schau. Als West-Duitsland zoveel mogelijk
vrijheid van handelen wilde behouden,
zou het land zich eerst moeten aanpassen
aan de nieuwe situatie ten aanzien van
China, zo is hij van mening.
ADDIS ABEBA (AP) Door de rege
ring van Soedan en de bevrijdingsbewe
ging van Zuid-Soedan is vandcag een
overeenkomst getekend waarbij het zui
den zelfbestuur krijgt.
Nixon zei dit na de bekendmaking van
het gemeenschappelijke communiqué. Men
heeft bij de Amerikaans-Chinese onder-
handelingen een aantal zaken onaange
roerd of open gelaten, om zich te concen
treren op bilateriale overeenstemming
over andere zaken, met name de verdere
ontwikkeling van „contacten en uitwisse
lingen” op gebieden zoals wetenschap,
technologie, cultuur, sport en journalis
tiek. Verder werd overeenstemming be
reikt over de wederzijdse bevordering van
de handel.
kaanse bescherming dreigen te worden
beroofd.
De krant, die in een oplage van 33.000
exemplaren verscheen, stond politiek links
van het midden en werd meer om zijn
kwalitatieve dan om zijn kwantitatieve
inhoud gewaardeerd.
De aanslag wordt in verband gebracht
met de diefstal van 70 kilo dynamiet
zaterdag op een bouwterrein in de buurt
van Kristiansand.
De rond 200 werknemers die op straat
komen te staan zullen vandaag een mini-
krant uitgeven waarin het geheel nader
uit de doeken wordt gedaan.
anti-amerikanisme, wanneer men over
Mao en zijn rode boekje sprak zonder er
meteen op te spuwen. In Europa, in
Nederland zelfs, zijn tegenstellingen ge
groeid met ais inzet pro of anti Mao. In
Nederland zijn kranten groot geworden
door handige uitbuiting van die tegenstel
ling, waarbij „Mao” als een soort landvër-
raderlijke bacil werd gebrandmerkt. Op
de hetze tegen „maoïsten” (vertaald als
„de rode jongens”) zijn campagnes geënt
tegen politieke partijen, radio- en tv-
omroepen, publicisten, politici en religieu
ze voormannen.
Waar moet het nu met die hetze en die
campagnes naar toe, nu alle Amerikanen
met een speldje op hun jas lopen die de
beeltenis van de „grootste rode jongen
aller tijden” draagt?
Wordt anti-communisme nu identiek
met anti-amerikanisme? En het gaat ver
der. Want Nixon reist in mei naar Mos
kou. Als hij ook dèar een akkoord tot co
ëxistentie sluit, tegen welk soort commu
nisme moet men dan bij ons nog hetzen?
Tegen Cuba? Nee, want Nixon gaat onge
twijfeld ook nog naar Cuba....
Voor sommigen is deze situatie mis
schien sterk frustrerend, rpaar dan toch
alleen voor degenen die zich hebben laten
opzwepen en nog bereid zijn zich te laten
opzwepen, al is het regelrecht de andere
kant op. Voor anderen, die in het kostbare
bezit van een eigen mening wensten te
blijven en met gezond verstand de wereld
en de manipulaties van politieke leiders
bekijken, is deze situatie alleen maar een
bewijs dat zij verstandiger zijn geweest
dan anderen.
Voor de Amerikanen, die na de roes
wakker worden met het besef dat de
dingen nu eens anders moeten worden
aangepakt, liggen grootse dingen in het
vooruitzicht. De handelslieden kunnen
vrijelijk- naar China en Rusland gaan om
voordelige contracten af te sluiten, de
kunstenaars, culturele specialisten en de
sportslieden hebben heel wat in te halen
en zullen er graag aan beginnen. De
politici hebben het veel moeilijker. Wie
zal de nieuwe politiek realiseren?
Er is een man die spoedig naar China
zal gaan, omdat hij zijn hele verkiezings
campagne zal willen bouwen op .de nieu
we wereld” waarvan Nixon gewaagt: se
nator Muskie. Hij is namelijk de demo
cratische voorman die zijn partij en zijn
omgeving voortdurend heeft gewezen op
de noodzaak van een algehele ommezwaai
van de Amerikaanse politiek. Voor alle
andere presidentschapskandidaten komt
een moeilijke en drukke tijd, maar Mus
kie hoeft niet meer om te schakelen.
Ofschoon nog niemand serieus aan hem
als de nieuwe president denkt, behoort hij
onmiskenbaar tot de figuren die „door de
geschiedenis omhoog worden gestuwd”.
Dergelijke grote mannen 'verschijnen
altijd, als de omstandigheden en noden
van de tijd hun felle licht op hen doen
vallen. Het licht schijnt nu op senator
Muskie. Als hij de intriges en het gemar
chandeer de baas kan worden, die onge
twijfeld in de nieuwe situatie zullen ont
staan rondom de begeerde zetel in het
Witte Huis krijgt hij misschien de kans
om in de V.S. een nieuwe politieke wer
kelijkheid tot stand te brengen volgens de
theorieën die nu door Nixon worden ver
kondigd.
TOKIO (AP). Acht uur na het ver
trek van president Nixon uit China naar
de Verenigde Staten heeft radio Hanoi
opnieuw het acht punten tellende vredes
plan van Nixon voor Vietnam verwor
pen.
Het slotcommuniqué van Nixon en
Tsjoe En Lai, bevattende de hoofdpunten
van de overeenstemming die in Peking tot
stand gekomen is, geeft uiteraard geen
volledige informatie. Het is een stuk voor
de „public relations”, zowel naar Chinese
als naar Amerikaanse kant.
In dat licht bezien is het welhaast
verbijsterend, dat het communiqué onom
wonden de volslagen ommekeer van de
Amerikaanse politiek ten opzichte van
Azië vermeldt. Verbijsterend omdat deze
inlichting nog maar een minimum aan
informatie geeft, zoals een ijsberg zich
slechts met zijn puntige bovenkant aan
het oog vertoont en driekwart van zijn
massa onder water verbergt.
Het puntige bovenstukje van wat Nixon
met Tsjoe En Lai overeengekomen is,
beschrijft al voldoende om de conclusie te
wettigen dat de hele Azië-politiek van de
Verenigde Staten op de veiling is gelegd,
en dat daarvoor in de 'plaats een geheel
nieuwe benadering van het fenomeen
„Azië” aan het Amerikaanse volk en de
bondgenoten zal moeten worden gepresen
teerd. De beloofde terugtrekking van alle
Amerikaanse troepen uit Azië, met name
In de eerste plaats uit Taiwan (Formosa),
is weliswaar niet aan een termijn gebon
den maar kentschetst van heden af iedere
Amerikaanse militaire aanwezigheid of
neiging tot militaire inmenging als een
ongeoorloofde, onverantwoorde zaak.
De terugtrekking van troepen uit Tai
wan is veelbetekenend in verband met het
feit, dat deze expeditionaire troepenmacht
niet op Formosa was tot verdediging van
het eiland, maar om te worden ingezet
tegen Vietnam. Formosa was een uitvals
basis in de richting van Indo-China.
Men behoeft niet eens een letterzifter te
zijn om uit het communiqué te kunnen
lezen dat de Verenigde Staten hun eigen
politiek-militaire beleid ten opzichte van
Indo-China nu hebben veroordeeld. Dat
kan onmogelijk zijn gebeurd bij wijze van
on voorwaardelijke capitulatie. Er moet iets
tegenover staan en die tegenwaarde be
vindt zich in dat deel van de afspraak die
„onder water is gebleven”. Want in het
communiqué is verder niets te vinden dat
duidt op een wijziging van de Chinese
politiek of van het Chinese beleid ten
opzichte van Azië, of het zou moeten zijn
dat China zich nu duidelijker dan ooit
heeft uitgesproken tegen de Japanse ex
pansiedrang en herbewapening. Maar dat
is moeilijk als een tegemoetkoming aan
de V.S. uit te leggen....
De tegemoetkoming moet er echter wel
zijn. Welke is dat dan? Zal Nixon er zich
na terugkomst over uitspreken? Ondanks
alle pessimisme moet toch worden gespe
culeerd op een mogelijke stap van China
bij de regering in Hanoi. En aangezien het
probleem der krijgsgevangenen Washing
ton het zwaarst op de maag ligt, blijft de
hoop gewettigd dat dié hinderpaal voor
een snelle aftocht van de Amerikanen uit
Indo-China op een of andere manier is of
zal worden weggenomen.
Nixon heeft wél gelijk: de wereld is
deze week veranderd. Men kan niet over
zien welke gevolgen voor Amerika en
nagenoeg alle landen ter wereld zich zul
len demonstreren in deze totale wijziging
der verhoudingen. De Mao-rage in de
Verenigde Staten is bijna ongelofelijk.
Nog kort geleden gold het als regelrecht
Het aftellen van de Atlas-Oentaurraket
was vlot verlopen tot 59 minuten voor de
start om 02 uur 52 onze tijd toen de
elektriciteit plotseling uitviel. Onmiddel
lijk werd een noodgenerator ingeschakeld,
maar die leverde onvoldoende energie
voor de lancering van de raket plus het
Pionier-10 ruimteschip.
Binnen een half uur was de stroomle-
vering hersteld, maar toen moesten op-
nieuw alle raket- en ruimteschipsystemen
gecontroleerd worden, waarmede zeker
een uur gemoeid zou zijn. Daardoor
zou het vertrek moeten plaats hebben op
het ogenblik, dat de gunstige lanecrtngs-
periode al voorbij was. Berekend was,
dat de lancering uiterlijk om 03 uur 22
diende te gebeuren.
En terwijl de stroom uitviel ontdekte
een weerballon die van Kaap Kennedy
was opgelaten dat er op grote hoogte een
harde wind stond, die voor de lancering
niet aanvaardbaar was.
Twee Amerikaanse journalisten, die
president Nixon vergezelden hebben visa
gekregen om langer te blijven. De ande-
len zijn vandaag samen met hem naar
Washington vertrokken.
