90 percent voor binnenlands gebruik
JAPAN HAALT MEESTE
VIS UIT DE ZEEEN
Honingraat-Rotterdam
BEN STRIK, zingende pater
uit Brazilië
Leemte in rechtshulp opgevuld
Ons recht
wetswinkels
te koop
nu
in
r
L. P.: „Brasil in melodieën”
••••2®2fe*2*2*#
2*2*2»2«2»2«2«*
••••2*2«e
f
S#
L
F
F
Surinaamse sectie
commissie van
coöperatie
Half miljoen nodig
voor landbouw-
koninkrijk rond
Rampzalig
HUIVERIG
MAMMOET
DINSDAG 14 MAART 1972
Samenwerking
Steeds duurder
Geen eten, geen geloof
.4.
(Van onze juridische medewerkster)
LEIDEN In Nederland is er bij
na geen gebied te bedenken dat niet
tot in details geregeld is in wet, ver
ordening, collectieve (arbeids)over-
eenkomst, statuut of reglement.
Vooral door de sociale wetgeving is
een heel nieuw terrein aan het recht
toegevoegd. Armenzorg werd recht
op bijstand. Daarnaast komen er
allerlei wettelijke regelingen, met
mogelijkheden van beroep op de ad
ministratieve rechter of de Kroon.
Het uitgangspunt „ieder wordt ge
acht de wet te kennen” wordt steeds
verder uitgehold. Doordat het infor
meren van de mensen over hun rech
ten sterk achter is gebleven bij het
formuleren van die rechten, is er een
leemte ontstaan: een leemte in de
rechtshulp.
(Van onze redacteur in Djakarta)
DJAKARTA „Wij erkennen de
Indonesische opvatting niet, dat alle
zeeën tussen de eilanden van de ar
chipel behoren tot de Indonesische
territoriale wateren. We vissen er op
grond van een overeenkomst dat we
vijftig percent van de totale vangst
af staan aan Indonesië”. Dit verklaar
de de Japanse ambassadeur in Dja
karta onlangs tijdens een persbijeen
komst, toen hem het verwijt werd
gemaakt dat Japanse vissersschepen
de Indonesische „binnenwateren”
leegvissen.
(Van onze Haagse redactie)
DEN HAAG „Christendom is
prachtig, maar het moet wél samen
gaan met een menselijk bestaan. Als
je niets te eten hebt, is het moeilijk
geloven”. Dat zegt pater Ben Strik,
48 jaar, met 21 jaar Braziliaans ont
wikkelingswerk achter de rug. In die
periode heeft hij geleerd te vechten
tegen onvoorstelbare ellende en wan
toestanden. Hij is in de loop van die
jaren minder missionaris en méér
boer geworden. In die laatste functie
kocht hij rijst, cacao, mais en bruine
bonen en betaalde daarvoor relatief
hoge prijzen.
Afschuwelijk
Iltflll Hl J
'SB
j ll
Ai Ijl
-
‘A
■’■'A J
VOORAL de deurwaarders ondervinden
schade van de activiteiten van de recht-
winkeltjes. Het kantongerecht was bij
uitstek het terrein van de deurwaarders
kantoren. Vreemd genoeg is er van die
MISSCHIEN zien de deurwaarders deze
hele zaak als een voorbijgaande gril. Het
is ook niet uitgesloten dat, als het ernst
wordt met de nota-Posthumus de studen
ten minder tijd krijgen voor dit soort
werk. Of Je rechtswinkels blijven door
draaien zal dan in hoge mate afhangen
van de vraag of de faculteit bereid is
werk van de studenten te waarderen als
een studie-prestatie.
OOK de advocaat maakt zich nog wei
nig zorgen over het terreinverlies. Dit is
voor haar ook een nieuw verschijnsel.
Accountants hebben het belastingrecht al
weggeknabbeld. De advocaat die zich ging
specialiseren op het nieuwe EEG-recht
kwam vaak van een koude kermis thuis.
Het aantal zaken bleek te gering om dit
specialisme lonend te doen zijn.
VOORAL onder de druk van de jonge
ren komt de advocaat enigszins in bewe
ging. Er ontstaat kHtiek van binnenuit
Het gaat niet aan de drempel voor de
gewone burger steeds hoger te maken, zo
stelt de jonge balie. De uur-tarieven zijn
nu al dik boven de honderd gulden Wil
de balie de individuele cliënt niet verlie
zen, dan zal zij zich praktischer op moe
ten stellen. In Den Haap wordt al geëxpe
rimenteerd met een wijk-spreekuur
VELE zaken kunnen met een verwij
zing naar een bepaalde instantie of een
mondeling advies worden afgedaan. De
advocaat wordt sterk belemmerd in het
zoeken naar meer aangepaste vormen van
rechtshulpverlening door haar verouderde
structuur en „ere-code”.
WANT hoewel sociale verzekeringen al
lerlei risico’s hebben overgenomen blijft
de burger op het punt van de rechtshulp
nia„ genoemd naar generaal Rondon, die er
destijds een stukje spoorweg aanlegde. De
staat kan zichzelf volgens pater Strik nog
nauwelijks bedruipen.
Er mag door toedoen van de huidige
regering dan een einde zijn gekomen aan
de allerergste corruptie, de macht van de
alïeer.heersende gouverneur mag dan wat
zijn ingedamd, in het gebied dat even ver
van de overheidsgebouwen in Brazilië ”gt
verwijderd als Suriname van het Haagse
Binnenhof, is van een minimaal bestaan
voor de boerenbevolking nog lang geen
sprake.
schuwelijke toestanden. Misdadigers uit
Porto Velho vonden hun weg naar Ron
donia. Er was geen eten, er was geen
drinken. De mensen stierven als ratten.
Als een boer zijn produkt niet aan een
firma wilde verkopen, dan zorgden misda
digers en bandieten ervoor dat het toch
gebeurde”.
Met 3 jaar naar kleuterschool. De besturen
van de Nederlandse Montessori-Vereni
ging en van de Stichting Montessori-
Centrum zijn voorstanders van het mo
gelijk maken van experimenten om drie
jarige kinderen toe te laten op de kleu
terschool. Dit schrijven de besturen aan
de Onderwijscommissie van Eerste en
Tweede Kamer, als reactie op het verzet
daartegen van een duizendtal leidsters
bij het kleuteronderwijs.
Japanse vissers is zo goed, dat het Visserij
Instituut ook wel gebruik maakt van
gegevens die vissersschepen zelf verzame
len en naar Tokio doorgeven.
Zo kan het gebeuren dat bij Nieuw-
Zeeland door een Japanse treiler een
enorme school zeebrasem wordt waarge
nomen en de volgende dag „concurreren
de” Japanse vissersschepen naar het be
treffende gebied opstomen. Bovendien be
schikt het Japanse Visserij Instituut over
acht uitstekend geoutilleerde laboratoria
waar diepgaand research wordt gepleegd.
Tegen een dergelijk gesloten front is
bijna geen land opgewassen. De Sovjet
unie, die uiteraard een genationaliseerde
visserijvloot heeft, kan nog enigszins met
Japan concurreren, maar vangt toch altijd
nog ongeveer twee ton minder per jaar
dan Japan.
NUMERIEK breidde de balie zicb de
laatste 25 jaar nauwelijks uit. We! ont
stonden er mammoetkantoren, met als
basis een cliëntenbestand uit het bedrijfs
leven. De pro-deo praktijk wordt als een
blok-aan-het been ervaren. Pas onlangs is
men begonnen met een accountantsonder
zoek. om enig inzicht te krijgen In de
vraag hoeveel geld er eigenlijk in de
behandeling van deze kosteloze zaken gaat
NAAST deze rechtswinkels is er het
instituut van de sociale raadsman Deze
uiterst nuttige vorm van hulpverlening
wordt door gemeenten georganiseerd Dan
zijn er de vakbonden, met jaarlijks dui
zenden adviezen, en niet te vergeten de
deurwaarders.
van de minister op een vraag van het
Tweede Kamerlid mr. Wiebenga 'P S.P.)
over de gebrekkige rechtshulp aan on- en
minvermogenden, blijkt dat de minister
dit niet zo ziet. Het antwoord komt er op
neer dat het allemaal wel meevalt met
die rechtshulp en vooral met de betaling
ervan. De ’andelijke deken van de Orde
van Advocaten heeft hierop in een felle
brief aan de minister gereageerd
In Rondonia is pater Strik anderhalf
jaar geleden met het opzetten van een
landbouwcoöperatie begonnen. Hij heeft
zich gebogen over landbouw-studieboeken
en geeft nu aanwijzingen hoe de 500
aangesloten boeren zo economisch moge
lijk hun grond kunnen bewerken, hoe zij
het snelst van hun grote schulden kunnen
afkomen en hoe zij een redelijke welstand
kunnen opbouwen.
„Het leven is daar verschrikkelijk hard.
Elke dag moet worden opgebokst tegen
het oerwoud. De mensen werken 24 uur
per dag. Elke week moet ik voor de
coöperatie 400 kilometer naar Porto Velho
en dan niet over een mooie asfaltweg.
Maar er is iets in Rondonia bereikt. Er is
een ziekenhuis. Voor medische behande
ling en eventuele opname betalen de boe
ren 15,- per maand als ze dat kunnen.
Er is een kerk, een school. De mensen
hebben wat vertrouwen in me gekregen.”
Pater Strik is een man van de praktijk.
De Braziliaanse jaren hebben hem geleerd
dat men met theoretiseren in het oerwoud
niet ver komt en dat Brazilianen geen
geestdriftige gelovigen zullen worden zo
lang hun kinderen ondervoed zijn. Van
daar Striks afkeer van „de mooie woorden
van een romanticus als bisschop Helder
Camara”. „Daar koop je geen brood voor”,
zegt hij.
Pater Strik vindt dat godsdienst iets is
voor mensen die te eten hebben. Dat eten
is er nog niet voldoende. Er is dringend
behoefte aanlandbouwtraktoren, cement,
gereedschap, zaaigoed kuikens benzine en
muilezels. Het is maar een greep uit de
lijst. Pater Strik doet daarom, in „Don
Bosco” in Den Haag, in geleende kleren een
beroep op de Nederlandse vrijgevigheid.
Daarvoor heeft hij tegen betaling
van 15 tot 25 gulden een langspeelplaat
volgezongen met Zuidamerikaanse liede
ren.
vaak uiterst moderne vismethoden op
praktisch elk stukje open zee te vinden
zijn. De Japanners beschikken over fa-
brieksschepen, die soms 30.000 ton meten
en in staat zijn de gevangen vis te
verwerken en in te blikken (veertig per
cent van de totale vangst).
De Japanse regering heeft de eis gesteld
dat iedere vangst eerst in Japan moet
worden binnengebracht voor deze eventu
eel aan derden wordt verkocht. Nu wor
den er erg weinig Japanse visprodukten
geëxporteerd. Alleen walvistraan, waar in
eigen land maar een beperkte belangstel
ling voor bestaat, wordt vaak direct van
de drijvende fabriek naar de buitenlandse
koper gebracht.
Voor 37.000 gulden mag Rotterdam zich gebruiker noemen van dit honing-
raat-beeldmerk dat een gestileerde plattegrond van de stad voorstelt. Het is
ontworpen door Wim Crouwel van Total Design. Crouwel, die onder meer
ook een beeldmerk maakte voor zijn geboortestad Groningen, noemt het een
experiment, dat behoudens enig toezicht van Rotterdam zelf iedereen dit ont
werp mag gaan gebruiken. Het is juist de bedoeling dat hotels, WV’s, win
kels en wat dies meer zij, die iets „Rotterdams” in hun bedoelingen willen
demonstreren, het merk gaan gebruiken, zonder er copyright voor verschul
digd te zijn. Om verkeerd gebruik tegen te gaan, krijgt Rotterdam er van
Crouwel een handleiding bij, waaruit aan wie maar wil adviezen zullen
worden verstrekt. Wel is het de bedoeling, dat het voorlopig niet wordt ge
bruikt zonder de verklarende toevoeging „Rotterdam". Crouwel: ,,De er
varing leert, dat een dergelijk merk ongeveer een jaar nodig heeft om erin
te komen”. Het ontwerpen van het merk en de vele toepassingen heeft on
geveer een jaar gevergd. Het idee ontstond in de wachtkamer van het vlieg
veld van Tokio, waar Crouwel en Rotterdams gemeentevoorlichter Koos Bax
(beiden betrokken bij de Nederlandse Expo-inzending) met elkaar in gesprek
raakten.
WIE MOET hiervoor op het matje ge
roepen worden? Is het de advocaat? AI
eeuwen lang het armenrecht werd al
in 1462 geregeld is de advocaat de man
die de mensen moet helpen bjj het opstel
len van een brief, het nitleggen van een
contract: hij moest ook toen al met
goede manieren, verstand en rijpe raad
begaafd zijn.
Zwartreizigers. Op e’kt duizend mensen,
die van nel openbaar vervoer in Rotter
dam gebruik maken is er ten minste één
die niet betaalt Ce RET heeft becijferd,
dat vorig laar van de 139 miljoen
metro- tr»m en Buspassagiers 1,2 pro
mille ,zwart> eiziger’ is De RET zal
daarom het aantal controlebeambten dit
jaar uitb-eiden va 40 tot 50. (n navol
ging van Amsterdam, waar de niet-
geüniformeerde controleurs al enige
tijd succesvol werk verrichten, ml ook
in Rotterdam een deel van het perso-
De Japans-Indonesische visserijovereen-
komst toont aan hoe ver Japan wenst te
gaan om maar genoeg vis te vangen. Maar
ook, dat Japan zich met zijn agressieve
visserij-politiek niet erg populair maakt.
OP PERU NA, dat hoofdzakelijk ansjo
vis vangt, is Japan het land dat per jaar
de meeste vis uit de wereldzeeën naar
boven haalt. Negentig percent van de tien
miljoen ton die jaarlijks wordt gevangen,
is voor binnenlands gebruik. Maar deze
tachtig kilogram vis per hoofd van de
bevolking is bij lange na niet genoeg om
aan de nog steeds stijgende behoefte te
voldoen.
Vandaar dat Japanse vissers met hun
HET GROOTSTE JAPANSE visserijbe
drijf, met een omzet van 900 miljoen
dollar per jaar, is Taiyoo Oyo Oyo. Het
bedrijf heeft over de hele wereld fa-
brieksschepen liggen en staat op de be
kende lijst van grootste niet-Amerikaanse
firma’s ter wereld op de 73ste plaats.
Daarna volgt de Nippon Suisan Kaikan,
gevolgd door een groot aantal kleinere
bedrijfjes tot kleine famiiiescheepjes toe.
De twee genoemde Japanse visserijreu-
zen zijn in feite coöperatieve bedrijven,
die de vangst van kleine eigenaars afne
men en verder verwerken. Bijna alle
zalmvissers van Hokkaido, in het noorden
van Japan, behoren tot één en dezelfde
coöperatie.
Hoewel 30 percent van de Japanse vis
vangst uit de eigen territoriale wateren
komt, lijkt de vraag gewettigd of de
Japanners met hun moderne opsporings-
en vangmethoden niet bezig zijn de we
reldzeeën leeg te vissen. Officieel houden
de Japanse schepen zich aan het voor
schrift alleen in de zogeheten MSY
(Maximum Sustainable Yields)-gebieden
te vissen. Dat zijn plekken waar een
maximale vangst te verwachten is en
waar weinig jonge vis zit.
Maar bij de steeds stijgende binnen
landse behoefte zullen Japanse vissers in
de verleiding kunnen komen ook buiten
de MSY-gebieden hun netten uit te gooi
en, hetgeen rampzalig zou zijn. De stij
gende behoefte wordt niet alleen veroor
zaakt door de Japanse bevolkingsgroei
overigens de kleinste in heel Azië
maar ook door de stijging van het pro-
teïne-gehalte in het Japanse voedselpak
ket. Dat ligt op het ogenblik bijna op
hetzelfde niveau als dat van de Verenigde
Staten: 70 gram per hoofd van de bevol
king.
PARAMARIBO. De Surinaamse sec
tie van de koninkrfjkscommissie, die de
staatkundige verhoudingen binnen het ko
ninkrijk moet bestuderen is nu definitief
samengesteld. Voorzitter is de oud-jour-
nalist, oud-minister van Onderwijs en
Volksvoorlichting A. J. Morpurgo. De heer
Morpurgo is geen lid van een politieke
party.
Ondervoorzitters zijn minister van Op
bouw dr. r. F. E. Essed (Progressieve!
Nationale Partij) en Statenvoorzitter J.
Lachmon (Vatan Hitkarie Partij). Leden
zijn minister di. R. M. Nanan-Panday
(Landbouw, Veeteelt en Visserij). L Mun-
gra en M. S. A Nurmohamed (allen
V.H.P.); Voor de P.N.P. verder minister
president dr. J Seaney; voor de Sarekat
Rakjat Indonesia: J. K. Sariman; voor de
Progressieve Surinaamse Volkspartij J. de
Miranda; voor de Progressieve Bosneger-
partij: G. Leidsman; voor de Kaum Tani
Persatuan Indonesia' Th. N. Saridio
Voor de oppositiepartij N.P.S. (Nstionale
Partij Suriname): O W. van Genderen,
mr. A. G. Karamat-Ali en drs. M. C.
Cambridge. Het enige Statenlid van de
oppositionele Partij Nationalistische Re
publiek, mr. E Bruma heeft geen zitting
in de Surinaamse sectie.
Als deskundigen werden aan de sectie
toegevoegd: mr. O van der Geld en mr.
L. F. Ramdat Missier (leden) van het Hof
van Justitie in Suriname. Het secretariaat
wordt gevormd door ir G. D. Hindcri, mr.
K. Gonsalves en mej. L Ho Kan You.
Minister-president Sedney zou zijn par
tij (P.N.P.) hebben verzocht voor hem een
ander P.N.P.-lid aan te wijzen.
De officiële installatie van de konink-
rijkscommissie zal waarschijnlijk eind
maart in Den Haag plaatsvinden. De
woordvoerder van het kabinet voor Suri
naamse en Nederlands-Antilliaanse zaken
kon de juiste datum nog niet noemen,
omdat enkele technische details nog niet
rond zijn.
ER IS NOG een andere manier waarop
Japan tracht in die stijgende visbehoefte
te voorzien. Het is duidelijk dat Japan
meer en meer zal zijn aangewezen op
import van vis, terwijl de behoefte ook
elders zal stijgen. Japan is nu begonnen
zijn technologische kennis op het gebied
van de zeevisvangst uit te dragen naar
andere Aziatische landen.
Men hoopt dat deze landen op deze
wijze hun vangst zullen kunnen opvoeren.
Op die manier creëert Japan haar eigen
markten, waar zij in de toekomst vis kan
kopen.
Japan behoort nu al tot de landen die
de hoogste prijs betalen voor geïmporteer
de vis. Als de Japanners op dezelfde
manier de wereldzeeën blijven bevissen,
dan zal de vis steeds duurder betaald
worden. En dan spreken we nog niet eens
van de biologische schade die de ontvis-
sing van de oceanen met zich meebrengt.
ADVOCATUUR en wetswinkels hebben
elkaar nodig De Utrechtse how leraar
prof. mr. A. A. G Peters ziet in deze
„oppositionele rechtshulp” een belangrijke
stimulans voor een rechtsontwikkeling
waarbij niet de staai maar het individu
centraal komt te staan. Een essentiële
voorwaarde hiervoor is wel dat de servi-
ce-verlcning plaatsvindt door organisaties
Pater Strik: ,Om mijn 500 boeren elk
aan duizend gulden te helpen en dat is
nóg maar een druppel op een gloeiende
plaat zou ik een half miljoen nodig
hebben. In de liedjes, die ik met i .'de-
werking van een koor uit Beverwijk op
de plaat ga zetten, zing ik over twee
passen vooruit en één pas achteruit. Dat
is een illustratie van het bestaan van de
boeren in Rondonia, de bikkelharde wer
kelijkheid van de tropische natuur”.
De plaat moet gaan heten: „Brasil op
weg in melodieën”. Er komen beschrijvin
gen bij over het bestaan in Rondonia en
de toekomstplannen voor de coöperatie.
De plaat bevat 13 liedjes. Pater Strik
blijkt een mooie stem te hebben. Hij zingt
ten bate van mensen die nog niet veel
meer dan slaaf zijn Hij zingt voor de
„Operatie Rondonia”.
In 1960 was Ben Strik nog een onopval
lend Apeldoorner en op het punt van trou
wen. Het liep anders. Hij stak over naar
Brazilië en werd pater in Sao Paulo,
verrichtte missiewerk bij indianen, troost
te melaatsen en tbc-patiënten en kwam
vervolgens in de stad Porto Velho terecht
ontmoetingsplaats van lichte vrouwen
rubbertappers en goudzoekers. Met uitge
bluste avonturiers is het slecht zaken
doen dat ondervond Ben Strik, ook later
nog, toen hij tijdelijk een Duitse pater in
Rondonia ging vervangen.
„Die pater kwam nooit terug”, vertelt
hij in het comfortabele „Don Bosco” ~an
de Haagse Statenlaan, enkele meters ver
wijderd van de Braziliaanse ambassade.
„Ik bleef en ik voel me er gelukkig.
Volgende maand ga ik terug. Er is veel te
doen”.
Rondonia is de toekomstige hoofdstad
van het Braziliaanse territorium Rondo-
ZOALS bekend is heeft de advocaat
gecongresseerd over de eigen structuur en
de mogelijkheden voor een grotere maat
schappelijke betrokkenheid. Gezocht
wordt naar vormen van samenwerking
met de alternatieve rechtshulp. Hopelijk
gaat de balie de boot niet missen Wets
winkels zijn nuttig. Zij maken het recht
weer tot gemeen-goed”. Maar wetswin
kels hebben ook een aantal beperkingen
zoals gebrek aan continuïteit (telkens an
dere studenten en gebrek aan bescher
ming van -ie cliënt Wat gebeurt er met
de gegevens)
OOK IS de balie steeds huiverig ge
weest zich uit te spreken over politieke
kwesties. Zouden al deze remmer niet
hebben bestaan, dan had de balie vermoe
delijk allang aan de bel getrokken bij
regering en parlement om te zoeken naar
een oplossing voor het nijpend tekort aan
rechtshulp.
„De stad Rondonia die nu ongeveer
20.000 inwoners telt, bestaat geheel uit
hout. Er is geen centrum, alleen een
kleine markt. Elke dag arriveren vracht
auto’s met arbeiders uit het zuiden of het
noord-oosten. Deze mensen denken er een
hemel op aarde aan te treffen. Op winst
beluste firma’s lokten de mensen met
misleidende propaganda naar dit gebied.
De grond is weliswaar ongelooflijk
vruchtbaar, maar tot voor kort konden de
boeren hun produkten slechts kwijt aan
de opkopers van die firma’s, die vanzelf
sprekend veel te weinig betaalden”.
Pater Strik vertelt verder: „Toen ik er
drie jaar geleden kwam heersten er af-
VREEMD genoeg zien wij dit soort
hulpverlening weer ontstaan, nu in de
vorm van rechtswinkelties, bemand met
studenten. Zo wordt in Utrecht op een
tiental adressen bij de studenten thuis
voor de buurtgenoten spreekuur gehou
den. Ieder krijgt gratis advies; zijn er
„gerechtelijke stappen” nodig, dan wordt
de zaak in behandeling genomen.
TILBURG heeft de langste ervaring.
Daar draait al sinds 1969 een rechtswin
kel. Hij loopt goed Zo’n 30 tot 40 klanten
worden er wekelijks geholpen. De rechts-
winkeliers kunnen ook tevreden zijn over
de gevoerde processen. Overigens kan er
alleen geprocedeerd worden voor admini-
stratief-recnterlijke colleges en de kan
tonrechter, omdat de advocaat nu een
maal het proces-monopolie heeft voor
rechtbankprocedures.
WAT DE POSITIE van Japan als vis-
vangende natie bijna onaantastbaar
maakt, is dat er praktisch geen sprake is
van onderlinge concurrentie. Het Nationa
le Japanse Visserij Instituut, dat ressor
teert onder het ministerie van Land- en
Bosbouw, coördineert alles. Dit instituut
beschikt over tientallen onderzoekschepen,
die overal ter wereld constant metingen
doen ten aanzien van zeestromingen,
weersomstandigheden en aanwezigheid
van scholen vis.
Deze gegevens worden naar Tokio
geseind, bewerkt en vervolgens per radio
doorgegeven aan alle Japanse visserssche
pen. De onderlinge samenwerking van de
Ah A.h'x 'A: a
