ASSEMBLEE VAN BIJBELGENOOTSCHAPPEN
GAAT ZONDER TOESPRAKEN WERKEN
1
Christelijke vrijheid in een
tolerante maatschappij
Vastenaktie
overstelpt met
aanvragen
I
s
kerk
Zwolle
M
sIBI
Gesprek met dominee Ype Schaaf
Geschil in
hervormde
Werkdag in
ft
aAI .1
Hf aA®
samen bouwen
Ui
ZA'
ZATERDAG 18 MAART 1972
Erbij
Vijf situaties
Revolutionair
1
J
J
i
1
Opgeroepen vragen
Getuigenis en gesprek
c
l
OVERVEEN De in Overveen woonachtige her
vormde predikant ds. Y. Schaaf, die, zoals wij reeds
schreven, per 1 augustus is benoemd tot directeur van
het Provinciaal Hervormd Centrum voor diakonale en
sociale arbeid in Friesland, is niet alleen een ambitieus
en bereisd man in vele werelddelen, doch hij zit altijd
o
o
C
S’
1<
sr
k:
a
h
1
v
c
i
1
boordevol ideeën. Een uitspraak uit 1970 van hem:
„Waarom ik dit allemaal doe? Leven is meer dan wel
vaart of techniek. Hoe functioneer je hier en ginds in
den vreemde als mens, als schepsel? Je kunt toch im
mers in Kongo geen trekker besturen zonder de bijbef
te kennen!”
vastenaktie
giro 5850 utrecht
Enk Md. cradtetbank, drift 9. atreeht
r
i
-
E
V
V
V
(Van onze correspondent)
aan
BEP ANDREAS
van
KEES MAAS
zo’n
dan
2. De bijbel in de minderheidssituatie.
Wat betekent het dat wij godsdienst met
4. De bijbel in de weerloze situatie
in Oost-Europa, waar een aantal re
gimes atheïstisch is. Van land tot land
verschillend, geven zij de kerk een zeke
re ruimte van bestaan. Het is een vast
staand feit dat de bijbelverspreiding in
dit laatste jaar in officieel atheïstische
landen pijlsnel omhoog is gegaan.
En tenslotte zou ik dit willen opmer
ken deze aanpak betekent óók voor
welke godsdienstige vorm dan ook, dat
wij in wezen allen, over de gehele we
reld, voor dezelfde vragen en proble
men staan”, aldus ds. Schaaf.
het Rode Boekje! Wat gaat hier morgen
gebeuren? zo vraagt ds. Schaaf zich af.
Zou een bijbel daar ook kunnen spre
ken? (er zijn drie zenders in het Verre
Oosten die in het Chinees op dicteer-
snelheid de bijbel lezen).
Dit is een van de markante uitspra
ken van ds. Ype Schaaf, Fries van ge
boorte <12 april 1930 in Leeuwarden).
Samen met fotograaf Hans Samsom be
reisde hij destijds heel Afrika. In mei
1970 trokken zij in opdracht van het
Nederlands Bijbel Genootschap en de
Nederlandse Zendingsraad door Indone-
sit, waar zij foto’s, dia’s, geluidsopna
men maakten over de rol die bijbel en
kerk daar spelen in die landen.
verdubbelen is uiteraard geen gemak-
kelijke zaak. De vastenaktie is hiervoor
afhankelijk van een groot aantal paro
chiële en dekenale aktie-groepen.. Aan
alle pastoors en aktie-groepen is het
verzoek gedaan om de derde inzameling
vanaf 19 maart htris-aan-huis te doen
bij alle katholieken. De bedoeling is niet
dat men alleen maar met een kollekte-
bus van deur tot deur gaat. Aan de
hand van een folder wordt iedereen
verzocht eens wat langer na te denken
over de gang van zaken in de wereld
en over de plaats en taak die een kris
ten daarin heeft. Pas daarna wordt om
een bijdrage gevraagd.
Voor degenen die buiten het huis-
aan-huis bezoek vallen, wordt wekelijks
het centrale gironummer 5850 Utrecht
in alle kranten en via de K.R.O., Radio
en TV gepubliceerd.
Assemblee in Ethiopië vast te stellen
en ook voor te bereiden.
zullen zijn. Die mensen zijn voor de
helft bijbelgenootschap-officials en voor
de andere helft mensen van de kerk.
Wij hebben geëist en dat is gelukt ook,
dat van de kerkelijke vertegenwoordi
ging de helft jonger is dan veertig jaar.
4
een Boek zijn in een land waar de grote
meerderheid van de bevolking islamiet,
moslim, mohammedaan is (Pakistan en
Indonesië) of in een land waar de grote
massa hindoe of boeddhist is? (India,
Thailand, Birma).
3. De bijbel in de geseculariseerde
wereld: West-Europa en Noord-Ameri-
ka. Daar geldt de vraagstelling’ wat is
de geseculariseerde wereld? Dat is de
wereld van de consument in de show.
Roemeense orthodoxe monniken
met hun nieuwe bijbels.
Bijbelverspreiding op de markt in
Kinshasa.
„Het is dus onze bedoeling de hon-
derdvijftig mensen, die straks uit de ge
hele wereld deze Assemblee bezoeken,
in slechts één uur tijd een aantal situa
ties en probleemstellingen te laten zien,
waar ze dan die vier dagen mee bezig
Het Sekretariaat voor Ontwikkelings
samenwerking, waarin Zending en We-
relddiakonaat van de Gereformeerde
Kerken samenwerken voor de voorlich
ting over het ontwikkelingsvraagstuk,
organiseert een landelijke werkdag op
22 april. De plaats is Zwolle, waar de
Andreaskerk, gemakkelijk te bereiken
vanaf de autosnelweg en het station,
met al zijn nevenruimten ter beschik
king staat.
Het thema van deze dag is „De Macht
der Machtelozen”, Waarbij nagegaan
wordt hoe christen en kerk moeten
staan tegenover de machten, die een
ontwikkeling naar een rechtvaardiger
wereld in de weg staan. Prof. Dr. H. J.
van Zuthem, hoogleraar in de sociologie
aan de Vrije Universiteit, spreekt over
„De Christen en de Machten”. Drs. A.
Schippers, studentenpredikant te Am
sterdam over „De christelijke gemeente
en de machten”.
Aanmeldingen en inlichtingen bij de
sekretaris voor Ontwikkelingssamen
werking van de Gereformeerde Kerken,
drs. C. H. Koetsier, Koningslaan 7 te
Utrecht.
Door het tonen van bovenstaande vijf
situaties worden bij de congressisten
vragen opgeroepen tegen de volgende
achtergronden: wat betekent het nu de
bijbel te vertalen, te produceren en te
verspreiden en een beroep te doen op
alle christenen in de wereld? Deze As
semblee wil daarbij dienstbaar zijn.
De groepen christenen die aan
conferentie deelnemen, proberen
hun getuigenis af te leggen en er is bo
vendien gelegenheid om met mensen uit
heel andere werelddelen te praten. Voor
deze mensen zijn de maaltijden bijvoor
beeld net zo belangrijk als hetgeen zij
in de conferentiezaal meepikken."
De presentatie wordt gegeven op drie
schermen met behulp van drie diapro
jectors en één filmprojector, gelHktijdig
in de Engelse, Franse en Spaanse taal.
Er zal tevens worden getracht te laten
zien hoe de bijbel functioneert en in
welke situaties. Ds. Schaaf zegt- „Wij
willen de bijbel tonen in vijf verschil
lende situaties, te weten:
Er is weer een nieuw boek van John Robinson uit. De gewezen bisschop
Woolwich, die nu hoogleraar in Cambridge is, heeft in „Christelijke vrijheid in een
tolerante maatschappij” zijn visie op de moderne maatschappij neergelegd. Wie zijn
vorige boeken gelezen heeft, zal veel bekende geluiden tegenkomen. Maar toch zijn
de ontwikkelingen zo snel gegaan, dat Robinson zichzelf niet heeft behoeven te her
halen. Echte theologie komt weinig voor, en dat is waarschijnlijk allerminst te be
treuren, want een echte bijdrage tot de nieuwe theologie is ook „Eerlijk voor God”
toch eigenlijk niet geweest. Hoe revolutionair dit boek ook was en hoe groot de
weerklank, de meest boeiende gedachten vond men toch eigenlijk in de voetnoten,
waar Bonhoeffer, Bultmann en Tillich veel werden aangehaald. Het ging er Robinson
toen ook om de lezer te vertellen hoe het er nu eigenlijk voorstond. Zo laat hij in
het onderhavige boek zien, in hoeverre de maatschappij nu eigenlijk tolerant is ge
worden. Volgens hem is ze dat nog lang niet ver genoeg. Maar is er toch in elk geval
vooruitgang.
UTRECHT. Het topbestuur van de
Nederlandse hervormde kerk is in
Utrecht gehoord door ’t hoogste rechts
college binnen dit kerkgenootschap, de
generale commissie voor geschillen.
Oorzaak van dit in de kerkelijke wereld
unieke verhoor van een topbestuur is
een ernstig conflict tussen het topbe
stuur van de hervormde kerk en de
Sectie voor Internationale Hulpverle
ning van deze kerk, waarover wij al
schreven.
De commissie voor geschillen, die bij
een vorige gelegenheid al te kennen gaf,
dat de Sectie Internationale Hulpver
lening zich niet zonder reden in het
nauw gebracht voelde, hoorde behalve
het topbestuur van de kerk ook de sec
tie zelf. De commissie zal over enige
tijd schriftelijk uitspraak doen.
De moeilijkheid is dat deze uitspraak
bij voorbaat al door een beslissing van
de hervormde synode is doorkruist. Het
topbestuur van de hervormde kerk heeft
er bij de synode namelijk een besluit
weten door te drukken dat de Sectie
Internationale Hulpverlening metter
daad onderbrengt bij het binnenlandse
diaconale werk. Oorzaak van het con
flict tussen het topbestuur van de her
vormde kerk en de sectie internationale
hulpverlening is ernstig verschil van
mening over de aanpak van het inter
nationale werk.
De sectie blijft voorlopig aan tot de
definitieve uitspraak van de commissie
voor geschillen. Als in deze uitspraak
niet aan haar bezwaren tegemoet zal
worden gekomen, zal de sectie en bloc
aftreden.
De jaarlijkse vastenaktie-kampagne,
die nu loopt, ziet zich geplaatst voor
een enorme opgave. Op het buro in
Zeist liggen maar liefst 783 aanvragen
om steun uit de arme landen. De ad
ministratie heeft zich genoodzaakt ge
zien om nu reeds een lijst voor 1973 te
openen. Deze lijst, die met iedere post
bestelling groeit, telde op 6 maart al
135 aanvragen.
De vastenaktie, die zich richt op so-
ciaal-ekonomische ontwikkelingshulp
voor gewone mensen in de derde we
reld, mag jaarlijks rekenen op een op
brengst van ongeveer 6 miljoen gulden.
Hiermee kan hooguit de helft van het
aantal aanvragers geholpen worden. Wil
de vastenaktie aan alle aanvragen om
hulp kunnen voldoen, dan is een op
brengst van 12 miljoen gulden nodig.
Een opbrengst van 6 miljoen gulden
dat zij die tegen het verbieden zijn, vij
anden van de moraal zijn.”
In een veel wijder verband komt dit
terug in het vierde hoofdstuk, „Onze
delijkheid en volwassenheid.”
Daarin hekelt Robinson de censuur,
die in Engeland en Amerika hoofdza
kelijk de zedelijkheid betreft, maar in
de meeste andere landen een veel gro
ter gebied omvat. Ten aanzien van de
censuur op geschriften zegt Robinson
dat deze het hele arsenal aan wetten
achter zich heeft wat in het rapport
van deze wetten (net als de gelukkig
zake onzedelijkheid, opgericht door de
Raad voor de Kunst in Groot Britta-
nië werd genoemd. „Grote Broer ver
momd als rechter”. Het voortbestaan
van deze wetten (net als de gelukkigi
in onbruik geraakte wetten tegen gods
lastering) is een overblijfsel uit de pa
ternalistische maatschappij.
Robinson mondt dan uit in zijn kern
thema, de tolerante maatschappij en
zegt dat deze tenminste, net als de op
groeiende jeugd, om vrijheid vraagt.
Ze schept die niet en moedigt ze dik
wijls ook niet aan. Feitelijk heeft ze
de neiging ze te verstikken door zware
nieuwe druk, in het bijzonder op de
teenagers, om zich aan te passen aan
het gedragspatroon van hun leeftijdge
noten. „Het is voor jonge mensen niet
gemakkelijk geworden werkelijk vrij
te zijn. Maar in ieder geval verhindert
ze het niet en door haar innerlijke lo
gica eist ze het, vaak boven de krach
ten en structuur van de personen en
groepen die er niet aan gewoon zijn.
Robinson dringt er op aan dat wij
5. De bijbel in de revolutionaire si
tuatie. In delen van Zuid-Amerika en
zuidelijk Afrika, misschien in de zuide
lijke staten van de USA en óók onder
een stuk jeugd bij ons, is de bijbel bezig
een inspiratiebron te worden voor
maatschappelijke en politieke verande
ringen. De één wil dan een geweldloze
verandering tot stand brengen (Helder
Camara, Martin Luther King), anderen
zijn met de bijbel in de hand bereid tot
geweld (Camillo Torrès in Bolivia en de
Rohos in Angola).
voorwaarts streven van de paternalis
tische en tolerante maatschappij, naar
de volwassen maatschappij, waarmee
we tegelijk erkennen dat we die nog
niet bereikt hebben.
Robinson snijdt vele onderwerpen
aan. Hij schrijft begeesterd over de
erotiek, behandelt de politiek en be
spreekt ook wat theologie. Het ene is
boeiender dan het andere, maar het
blijft steeds lezenswaardig. Misschien
geen boek voor theologen, maar beslist
wel voor de belangstellende leek van
vandaag.
Een van de speciale opdrachten die ds.
Schaaf voor deze maanden meekreeg, is
om het programma van deze komende
1. De bijbel in de dynamische situatie,
dus daar waar de bijbel een rol speelt
in groeiende kerken in Afrika, maar
óók in bepaalde delen van Azië en
Latijns Amerika.
doeltreffend zou zijn. „Tot nu toe heb
ben wij in de Angelsaksische wereld
onszelf kunnen wijsmaken, dat de kerk
op het gebied van de moraal de spel
regels vaststelt. De vraag is nog nau
welijks gesteld hoe Christus de Heer
kan zijn van een „religieloze” wereld
lijke samenleving, waarin de kerk,
wel verre van de instantie te zijn, die
de voorwaarden vaststelt, geroepen is
de rol van dienstknecht op zich te ne
men in een structuur, die ze niet zelf
ontworpen heeft.”
Het van de andere kant beginnen
komt in het boek steeds terug. Zo ook
bij de behandeling van het abortuspro
bleem: ,Hoe komen we van de abor
tus af? De antwoorden die ik heb ge
geven zijn: de kennis zo groot moge
lijk maken, de vrijheid zo groot moge
lijk maken, abortus niet langer een
strafbaar feit laten zijn. Dit is precies
het tegengestelde van wat de voor
standers van verboden zeggen. Het
tragische is dat de meeste moralisten
instictief voorstanders van verboden
zijn en de neiging hebben te denken,
In één atheïstisch land, namelijk
China, is de religie absoluut verboden.
Mensen die er geweest zijn, oordelen dat
de Chinees thans redelijk „happy” is.
Waarom? Omdat het Chinese volk het
voor het eerst sinds jaren, materieel ge
zien, redelijk goed heeft. Zevenhonderd
miljoen mensen kunnen echter niet blij
vend alleen horizontaal gemotiveerd le
ven met als compensatie voor religie
Ds. Schaaf ziet dat als volgt: „Er zul
len geen lezingen worden gehouden en
er zullen geen sprekers optreden. Het
thema van deze Assemblee zal luiden:
„Let the Word speak”. In en buiten de
kerk zijn er namelijk vele zaken, zo
meent hij, die het Woord verhinderen
aan het woord te komen. Het wordt als
het ware ongevaarlijk gemaakt. Dit the
ma zal op de conferentie gepresenteerd
worden in de vorm van een audio-visue-
le show, die ds. Schaaf dan zal maken
met assistentie van Jan Filius en voor
de technische kant van filmproducer
Joop van Essen uit Amsterdam en
Audiovisie uit Baarn.
Het is namelijk Ype Schaaf’s vaste
overtuiging, dat de kerk het Woord
moet verkondigen en dan wel zó, dat
door de gelovigen dit Woord op de een
of andere wijze moet worden waarge
maakt. Ook in de derde wereld, de on
derontwikkelde gebieden, wil Ype
Schaaf deze opvatting gaarne gestand
doen.
Dezer dagen was hij nog enkele dagen
in Londen om de Wereld Assemblee van
Bijbelgenootschappen die van 25 tot en
met 29 september 1972 in Addis Abeba
in Ethiopië gehouden wordt, voor te be
reiden. Doorzetter die hij is, zet hij zich
daarvoor met heel zijn sterke persoon
lijkheid en zijn groot enthousiasme in.
Ook deze Assemblee beoogt een om de
zes of zeven jaar plaatsvindend beraad
tussen bijbelgenootschappen en kerken
te zijn. De assemblee zal in september
worden gehouden in de Afrika-Hall, het
immense gebouw voor de organisatie
van de Afrikaanse eenheid.
„Het is zo langzamerhand bewezen dat
dit soort van bijeenkomsten gewoon ge
weldig móeilijk van de grond komt, ook
al zijn de pogingen daartoe met zo’n
ideëel doel altijd de moeite waard”, is
ds. Schaaf van mening.
„Wil je behoorlijk representatief bezig
zijn, dan zijn daar veel mensen voor
nodig, hetgeen wil zeggen dat een der
gelijke onderneming dan ook zeer in de
papieren gaat lopen. En als je dat doet
dan belemmer je tevens de mogelijkheid
tot gesprek en komt er weinig uit zo’n
conferentie. Vaticaan II en de Wereld
raad van Kerken zitten daar immers
ook zo mee. De informatie kun je dus
het best over de post sturen. Wat je nog
wel kunt bereiken”, aldus Schaaf, „is
dat zo’n bijeenkomst mensen tot een
bepaalde openheid inzake de diverse
problemen brengt, zodat zij voor de ge
gevens daaromtrent dan eveneens open
staan. Anderzijds is het zo dart de sociale
functie van zo’n bijeenkomst gewoon
uiterst belangrijk is. Denk maar
Uuusala!
En zo komen wij op ons uitgangspunt
terug, aldus ds. Schaaf: „Wij hopen dus
dat deze aanpak op deze komende As
semblee in Ethiopië een bijdrage zal
kunnen leveren tot het zich bewust wor
den: wat is er aan de gang? En ook:
waar ligt voor ons als christen de ver
antwoordelijkheid met betrekking tot
die bijbel en ook met betrekking tot de
organisatie die daaraan werkt: namelijk
de bijbelgenootschappen?
(„Christelijke vrijheid in een tolerante
maatschappij” door John A. T. Robinson,
uitgeverij Ten Have).
Zo hield Robinson in 1964 lezingen in
Amerika over de „Nieuwe Reforma
tie.” Toen ze in Engeland verschenen
had Robinson een gedeelte weg gela
ten. Maar nu kan het wel, meent hij.
Het gaat hier over het door hem ver
dedigde principe, dat de kerk bereid
moet zijn bij haar bezinning aan twee
kanten tegelijk te beginnen, zonder de
garantie dat de uitkomsten elkaar
precies in het midden zullen ontmoeten.
De uitgangspunten zijn: 1. het tradi
tionele onderricht, waarbij de vragen
(zoals in de katechismus) de vragen
van de kerk zijn, waarop zij verwacht
haar eigen antwoorden te ontvangen
en 2. de wereld die de vragen stelt,
die uitmaakt wat er aan de orde zal
komen en die de omvang en de vorm
bepaalt van de deegmassa. die de kerk
als een zuurdesem moet doordringen.
Robinson stelde het toen zo dat, ten
zij de kerk bereid was ook aan die
andere kant te beginnen, geen van
haar antwoorden, hoe goed overigens,
1
f
1
M»
