OREN DICHT IN DONG HA
t
Geheime diplomatie
in Noord-Ierland
Jarring werkte Solzjenitsin tegen
ver
om Nobelprijs te krijgen
O DRAAIPLATO
graan-
Gesprek met Brandt haalt niets uit
CDU NOG STERKER TEGEN
VERDRAGEN MET OOSTEN
zou dood zijn
Ulrike Meinhof
A
k a
w 11
200.000 tons dok in
haven Antwerpen
Labour-fractie
voor referendum
TOEKENNING WERD WERELDWIJD SCHANDAAL
Europese ministers
van PTT willen
Gesprek tussen Whitelaw
en Faulkner
optreden tegen
piratenzenders
Zestien Tupamaros
ontsnapt
échte
graan-genever
n
O
P
VERBOD
(Van onze correspondent)
Ontzien
Uitgevloekt
Volgens Frankfurter
Allgemeine
zuiver
natuur-
produkt
platenspeler van deze tijd!
STOCKHOLM Oe Thant noemt
hem „een meester in de kunst van
de geheime diplomatie”. Journalis
ten die hem kennen noemen hem
daarentegen „de Mossel”. Zijn
eeuwige „geen commentaar” heeft
hem die bijnaam opgeleverd. Maar
deze aanhoudende „no comments”
zijn tevens zijn reddingsplank. Zou
hij werkelijk gaan proberen uit te
leggen waarom en wat, dan zou hij
zijn eigen internationale politieke
carrière danig in gevaar brengen.
DONDERDAG 13 APRIL 1972
A,
E
5
i
I
(Van onze redacteur in Londen)
>r
is niet van plan dat te
de bestaande contracten
straks een herziene keuze
De reactie van Gunnar Jarring op deze
zaak was zoals gebruikelijk „Geen
commentaar”.
door de vrijlating van de Britse ambassa
deur in Montevideo, sir Geoffrey Jackson,
uit acht maanden gijzeling door de Tupa-
maros, mogelijk werd gemaakt.
Om het gevaar van bomontploffingen
tegen te gaan, is nu in Belfast een besluit
genomen, waar kennelijk niemand eerder
op kon komen. In het centrum van de
stad wordt al het autoverkeer voortaan
verboden. Op het ogenblik Is het al verbo
den een auto in het centrum onbeheerd
achter te laten.
Vanmorgen heeft de explosie van een
bom in een gestolen vrachtauto een groot
gebouw in brand gezet in Balleymoney, 64
km. ten noordwesten van Belfast. Volgens
een woordvoerder van het Britse leger
kwam een vrouw om het leven.
Whitelaw heeft woensdag meegedeeld
dat hij „voor zover mogelijk” het verbod
op het houden van optochten in Ulster zal
opheffen.
in
id
in
is
S.
in
>n
e,
a.
:o
m
•d
In
in
>n
sn
id
m
rs
lit
Vraag Uw dealer
N.V. NAHO - Amsterdam - importeur van wereldmerken
el
?n
xi
sn
Ie
is
»n
dit
ie
i-
WENEN (DPA). De Europese minis
ters onder wie de PTT ressorteert, hebben
gisteren aan het slot van hun conferentie
in Wenen aangedrongen op uitvoering op
korte termijn van de al in 1970 geëiste
maatregelen tegen de piratenzenders in de
Europese wateren.
Zij willen ook dat er voorstellen wor
den uitgewerkt voor een verbod op de
vervaardiging, invoer, verkoop en het ge
bruik van minizenders, opdat „de privé-
sfeer van het individu” niet wordt aange
tast.
Terugziende op zijn diplomatenleven,
kan hij ongetwijfeld een traan plengen
over alle tegenslagen. Zijn bemiddelings
pogingen schijnen in ieder geval niet dat op
te leveren waarop iedereen hoopt. In het
Kasjmier-conflict tussen India en Pakis
tan reisde hij evenveel als in het Midden-
Oosten-conflict en dat leverde niets op.
Het voorstel hem als opvolger van Oe
Thant te nemen werd keurig de grond
over de controversiële verdragen met Moskou en Warschau is gisteren nog
groter geworden. Oppositieleider Rainer Barzel had gisteravond op uit
nodiging van Willy Brandt een speciaal gesprek met de bondskanselier.
Na afloop van de twee uur durende ontmoeting zei hij: „Ons nee tegen de
verdragen blijft, sterker nog, ons standpunt is harder geworden”.
Kinderen in de Zuidvietnamese stad
Dong Ha houden hun oren dicht bij
het afvuren van een Zuidvietnamees
kanon in de gevechten tegen de
Noordvietnamezen en de Vietcong.
LONDEN. De Britse regering heeft
de weg van de „geheime diplomatie” ge
kozen om de vrede in Noord-Ierland te
herstellen. Een medewerker van William
Whitelaw, de Britse minister voor Noord-
Ierland, heeft besprekingen gevoerd met
de leiders van de oppositie in het intussen
opgeheven parlement, de Stormont. De
besprekingen worden door insiders de be
langrijkste gebeurtenis in jaren genoemd.
LONDEN (Reuter/AFP). De Lager-
huis-fractie van de Britse Labour-partij
heeft zich gisteren uitgesproken voor een
referendum over de toetreding van Enge
land tot de EEG. Uit de stemverhouding,
129 voor en 96 tegen, blijkt de diepe
splitsing, die de EEG-kwestie in de La-
bour-gelederen heeft veroorzaakt.
Het Labour-schaduwkabinet had een
referendum over de toetreding aanbevo
len. De conservatieve regering wil geen
referendum uitschrijven.
Brandt had Barzel en zijn collega’s
uitgenodigd in een poging hun gedachten
te veranderen over de ratificatie van de
verdragen. De regerende coalitie van
Brandt heeft een zeer kleine meerderheid
van vier zetels in het parlement en een
nederlaag (op 4 mei is de stemming) rond
de ratificatie betekent bijna zeker de val
van de regering.
Gromiko ging uitvoerig in op de inhoud
van het verdrag. In het bijzonder noemde
hij artikel 3, dat handelt over de ver
plichting inzake het in acht nemen van de
territoriale onschendbaarheid van alle
landen in Europa binnen hun huidige
grenzen.
Karl-Ragner Gierow .ondernam een laat
ste vertwijfelde poging, Solzjenitsin alsnog
in het bezit te stellen van diploma en
medaille en stelde voor deze te overhandi
gen op een neutrale plaats. Solzjenitsin
maakte een woning van vrienden in het
centrum van Moskou in ordie, verzond
uitnodigingen aan bekendien, maar Gilerow
kreeg niet helemaal overwacht
geen visum. De Russische houding werd
in de Zweedse pers van commentaren
voorzien die van „stom” text „discutabel”
varieerden en Solzjenitsin zond een tele
gram, waarin hij de gang van zaken
betreurde.
Door een wilde staking van het perso
neel in de elektriciteitsvoorziening, is Ier
land woensdag getroffen door een stroom-
onderbreking die door een officiële
woordvoerder „de ergste uit de geschiede
nis van het land” werd genoemd. Drie
kwart van de stroomvoorziening viel uit.
De internationale belangstelling is voor
Solzjenitsin natuurlijk verheugend, maar
hij schijnt er behoorlijk onder te lijden,
zoals andere Nobelprijswinnaars vóór
hem. Boris Pasternak werd in 1958 ge
dwongen de prijs te weigeren, terwijl in
1966 Michael Sjolochov (De Stille Don) de
prijs wèl kon accepteren. Hij was in de
ogen van de Sovjet-regering goedgekeurd
en kreeg evenals Lev Landau in 1962
zijn prijs wel op de Zweedse Moskou-
ambassade uitgereikt. Maar bij Solzjenit
sin heeft Jarring hier een stevig stokje
voor gestoken.
Bang als hij was de Russen voor het
hoofd te stoten, hield hij keurig de boot
af. Heit verzoek van Solzjeniitsi'n de zaak
pp de ambassade te komen bespreken („Ik
fcie er naar uit een beroemd man zoals u
te ontmoeten”) werd afgewimpeid. „Dat
zou maar op een politieke manifestatie
uitdraaien”, aldus Jarring. Waarna het
schandaal steeds vastere vormen begon
aan te nemen.
De secretaris van de Nobelstichting, dr.
pleet aardgasnet of we krijgen te horen
dat de bellenblazers van Slochteren zich
flink hebben vergist. De voorraden zullen
sneller uiitgeput raken dan de eerste opti
mistische cijfers ons hebben laten gelo
ven. De vraag is nu: wat nu? Bestaat de
kans dat we in de toekomst al die om-
bouwmisère opnieuw moeten beleven? Het
antwoord moet van de Gasunie komen.
Daar is het beraad nu goed op gang
gekomen, nadat mr. J. Jonkers van Eco
nomische Zaken in Den Helder had ge
zegd dat „de binnenlandse afzetkraan
moet worden dichtgedraaid” om aan onze
buitenlandse contractsverplichtingen te
kunnen voldoen. Tenzij er op korte ter
mijn nieuwe gasbronnen worden aange
boord.
De heer Jonkers heeft met zijn uitlatin
gen veel reacties losgemaakt. De natuur
beschermers zijn op voorhand al boos
omdat het milieu van Waddenzee en Ijs
selmeer ernstig kan worden bedreigd als
daar de voorgestelde proefboringen door
gaan. De consumenten voelen zich geno
men, omdat zij eerst met het aanlokkelij
ke beeld van schone verbranding en lage
prijzen tot het aardgas zijn bekeerd en nu
ervaren dat die prijzen gaan stijgen, om
dat de groeiende vraag de voorraden uit
put. Bovendien vragen ze zich af of bui
tenlanders om der wille van een contract
bij de leverantie van aardgas voorrang
moeten krijgen boven het eigen land.
Want onder de dwang der omstandighe
den moet het mogelijk zijn die contracten
af te kopen.
De Gasunie
doen. Ze wil
garanderen en
maken. Daarbij zal het commerciële be
lang voor de „nationale economie” zwaar
wegen. Intussen hebben de Nederlandse
gezinnen al wel kunnen vernemen dat de
beste kwaliteit aardgas, die ooit in Neder
land is aangetroffen, vanwege zo’n zelfde
contract onze neus voorbij zal gaan. Het
veld van Anneveen, dat binnenkort in
exploitatie wordt genomen, zal produceren
voor de Italianen.
Het komt er dus op neer dat het
uitlokken van de binnenlandse vraag nu
dreigt te worden afgestraft. Daarom
wordt het tijd dat kabinet en parlement
De recente ontsnapping schijnt zeer
goed voorbereid te zijn geweest. Zij begon
terwijl de gevangenen in de rij stonden
voor de tandarts in het gevangenishospi
taal en anderen net deden alsof zij een
zieke kameraad wegdroegen, aldus de po
litie.
Zij bonden de tandarts en zijn perso
neel vast en konden daarna de gevangenis
uit komen omdat medeplichtigen van bui
ten de toegang openden. Onder de ont
snapten is Amadio Perez, één van de
voornaamste leiders van de Tupamaros.
sdhe en Laboruparlij, die sinds afgelopen
zomer hadden geweigerd ook maar één
woord met de Britse regering te wisselen,
zolang er aan de internering van katholie
ken geen eind zou worden gemaakt.
Zoals is gemeld, liet Noord-Ierlands re
gent Whitelaw dezer dagen een eerste con
tingent van 73 geïnterneerden vrij. Dit
was voor de oppositie kennelijk de reden
om het gesprek te heropenen.
In een ander deel van het door opstan
den geteisterde Noord-Ierland werd ook
geconfereerd. Dit gebeurde in de katholie
ke ghetto’s in Derry, waar deputaties uit
de bevolking een ontmoeting hadden met
leiders van de professionele IRA, de on
dergrondse terreurorganisatie. De delega
tie uit de bevolking liet weten dat ze
genoeg had van grof geweld, en dat ze de
nieuwe situatie die is ontstaan nadat de
Britse regering het regionale bestuur in
Noord-Ierland opgeheven heeft, wil be
nutten om na te gaan in hoeverre met
praten en niet meer met schieten tot een
overeenstemming te komen is.
BRUSSEL (ANP). Begin 1974 zal
men in Antwerpen de beschikking hebben
over een droogdok dat schepen tot 200.000
ton kan ontvangen. Dit nieuwe dok, het
grootste van de Antwerpse haven, wordt
gebouwd voor de Mercantile Marine Engi
neering and Graving Docks Co. n.v. in
Antwerpen. Het wordt het zesde dok van
dit bedrijf.
Het nieuwe dok krijgt een lengte van
305 meter en een breedte van 50 meter.
Over de ratificering van het verdrag
door West-Duitsland zei de minister dat
het niet in werking treden van de verdra
gen tussen Bonn en Moskou en tussen
Bonn en Warschau „niet alleen een achter
uitgang in de Russisch-Westduitse be
trekkingen” zou betekenen, maar ook de
„The New York Times” waarin hij pro
beerde het Zweedse standpunt te verdedi
gen, maar jammer genoeg op basis van
verkeerde (Jarrings) inlichtingen.
„De schande ligt helemaal bij hen”, zo
schreef hij, „en niet bij ons”. De Zweedse
auteur Vilhelm Moberg vloekte daarop
langdurig Jarring uit in een pagina-groot
artikel in „Expressen”, het grootste
avondblad van Scandinavië. „Wij hebben
gewoonweg een andere ambassade nodig”,
schreef hij. En daar zal het voorlopig wel
bij blijven. De regering wenst niet in te
grijpen, evenmin als Jarring daartoe de
moed had. En Solzjenitsin probeert nog
steeds vertwijfeld aan zijn geld te komen.
De aan de Nobelprijs verbonden som van
/280.000-. wordt beheerd door zijn Zwit
serse vertrouwensman en advocaat mr.
Fritz Heeb, maar pogingen ervan gebruik
te maken stuiten op Sovjet-tegenstand.
De door de Britse regering afgezette
minister-president van Noord-Ierland,
Faulkner, had zijn eerste gesprek met
William Whitelaw. Het was voor het eerst
dat Faulkner zich verwaardigde de nieu
we gezaghebber te ontmoeten. De lijn
van Faulkner wordt na aanvankelijk ex
treme uitbarstingen gematigder. De oud-
premier is een sluw tacticus die weet
waar zijn voordeel ligt. De ontmoeting
tussen Faulkner en Whitelaw kan dan
ook symptomatisch zijn voor een gevoel
van zwakke hoop, dat het Noordierse
probleem van de straat steeds meer naar
de conferentietafel verhuist.
Hegge zegt de mening te delen van de
Zweedse schrijver Bo Stroemstedt: „Alex
ander Solzjenitsins romans hebben de
Nobelprijs niet nodig. De Nobelprijs
heeft eerder behoefte aan hem”.
zamenlijk uitmaken hoe het beleid ten
aanzien van het binnenlands verbruik
moet worden. Er mogen dan enkele nieu
we bronnen in zee zijn aangeboord die op
langere termijn iets meer perspectief zou
den kunnen bieden, zolang proefboringen
nog geen zekerheid geven over de winbare
voorraad, kan men er geen staat op ma
ken.
Dat er iets met de voorraden aan de
hand was, is in de afgelopen maanden al
bij verschillende gelegenheden gebleken.
De Gasunie heeft bij herhaling gezegd,
dat er voldoende gas in de bel van
Slochteren zit om tot het eind van deze
eeuw toe te kunnen. De vraag is alleen:
hoe moet bij een stijgende behoefte de
produktie worden opgevoerd? Die is op dit
moment technisch begrensd tot zo’n 100
miljard kubieke meter. Vandaar dat de
Gasunie al vorig jaar is begonnen met
verbruikbeperkende richtlijnen voor de
binnenlandse afnemers. Tijdens de koude
golf afgelopen winter heeft het niet veel
gescheeld of er was voor de televisie en
in de kranten een beroep gedaan op de
consumenten om de gordijnen in de hui
zen gesloten te houden. Dan zou de ka
mertemperatuur twee graden stijgen en
hoefde er dus minder aardgas voor de
c.v.-ketels te worden verstookt. Enkele
weken geleden heeft de Gasunie laten
weten dat ze stopt met de reclamecam
pagne voor aardgas omdat de reserves
beperkt zijn en er „van nieuwe vondsten
geen sprake” was. Minister Langman van
Economische Zaken zei er, alsof het de
gewoonste zaak van de wereld was, bij
dat de aardgasprijs voor de kleinverbrui
kers (dat zijn de Nederlandse gezinnen)
zal worden opgetrokken om het verbruik
te remmen.
In feite zijn dat distributiemaatregelen,
waarmee een totaal foutief gebleken
planning nu ten koste van de gezinnen
moet worden recht gebreid. Het staat vast
dat de Gasunie te optimistisch aan export
heeft gedaan. In februari nog werd be
kendgemaakt dat die uitvoer met 52 per
cent was gestegen ten opzichte van vorig
jaar. Dat zijn verhoudingen die te denken
geven en vragen om een openbare verant
woording aan het Nederlandse publiek,
dat nu bedrogen uitkomt.
tTWWVWVVVWWIA/WWVVVVVWVVVWW'irWVWlAfVirVVWVWWirWVWWVVVVVVVVWVWVVVWVVVWWWVWVWWVVlAfVWWWVWWVMVWWWWVl
RAAfWWVVVVVVVVVVWl/VVVVWWVWVWVVVVVWVVVlrtZVIfVVVVWVWWVVVVtAHfVVVVVVVVVVVVVWlAAfVWVWVWVVWWV'VWWWVfc
WE DUBBELE GRAAN-GENEVER IS VOLCENSOS l
ROTUlT GESELECTEERDE GRANEN CESTOOKlW
«GEI OOOR ONS ALS HOOGSTE KWALITEIT O-
WMOEERO.
W tetBMrderlj «n UteuratoM
Verhoeven
'MJnvelend Hilvenwm Hotaxl
Nadat duidelijk werd dat de kans uiter
mate klein was, dat hij zou kunnen te
rugkeren naar de Sovjet-Unie als hij naar
Stockholm zou reizen, gaf hij er de voor
keur aan de prijs in Moskou in ontvangst
te nemen.
Per-Egil Hegge, een Noorse journalist
en Moskouse correspondent voor een aan
tal Scandinavische dagbladen, kende Sol-
zjeniitsiin en werd zijn verbindingsman met
de ambassade. Hegge schreef, nadat hij
werd uitgewezen (wegens zijn vriendschap
met Solzjenitsiin) een boek over de behan
deling van deze in officiële Russische
ogen controversiële schrijver. Het boek
heet „Waarom Solzjenitsin niet kan ko
men” en sabelt Jarring en diens personeel
in Moskou volledig neer.
In gesprekken met Hegge vertelde Sol-
zjemtsin naderhand dat Jarring zeker in
twee gevallen onjuiste informatie heeft
verstrekt aan premier Olof Palme in
Zweden. Op grond van deze informatie
schreef Palme een ingezonden stuk aan
Het gaat hier om besprekingen met
voormannen van de sociaal-democrati-
akkoorden over West-Berlijn ongedaan
zou kunnen maken.
Regeringswoordvoerder Rüdiger von
Weichnair zei na het gesprek dat dé bonds
kanselier Barzel had gewezen op de ver
bondenheid van de verdragen met het
verdrag van de Grote Vier over Berlijn
en op de algemene invloed die ze hebben
op de betrekkingen tussen oost en west.
De Sovjet-Unie heeft gezegd de overeen
komst over Berlijn niet te zullen tekenen
als het parlement in Bonn de niet-aan-
valsverdragen niet ratificeert.
De oppositie was echter niet onder de
indruk. „We waren uiterst teleurgesteld”,
zei Richard Stücklen, leider van de chris-
ten-democratische parlementaire groep die
samen met Barzel en oud-minister van
Buitenlandse Zaken Gerhard Schroder het
gesprek had bij gewoond.
De oppositie zegt dat West-Duitsland in
de twee verdragen te veel weggeeft aan
de Russen zonder daarvoor iets terug te
krijgen.
Enkele uren voor het gesprek ontving
Brandt, samen met minister van Buiten
landse Zaken Walter Scheel, Valentin Fa-
lin, de Russische ambassadeur en Heinz
Kühn, voorzitter van de Bondsraad, die
juist uit Moskou was teruggekeerd. Bij
zonderheden over die ontmoeting werden
niet bekendgemaakt al gingen er geruch
ten dat Moskou nog een concessie had
gedaan om de ratificatie er toch maar
door te slepen.
In de commissies voor Buitenlandse Za
ken van de beide Kamers van de Opperste
Sovjet het parlement van de Sovjet
Unie is gisteren een debat over het
verdrag begonnen.
De minister van Buitenlandse Zaken,
Gromiko, zei volgens Tass in een toe
spraak dat dit verdrag „de noodzakelijke
politieke basis legt Voor een grondige
ommekeer in de Russisch-Westduitse be
trekkingen”.
Gromiko legde er de nadruk op dat de
ondertekening van het verdrag voor zijn
land „een moeilijke zaak” is geweest. De
Sovjet-Unie heeft zich in het verleden
herhaalde malen uitgesproken voor een
normalisering en verbetering van de be
trekkingen met West-Duitsland. Maar, al
dus de minister, krachten die de politiek
van Bonn bepalen hebben „de werkelijke
situatie in Europa” niet willen erkennen.
Deze werkelijkheid vormt de basis waarop
beide landen vreedzaam naast elkaar kun
nen bestaan en in het belang van de
vrede kunnen samenwerken, aldus Gromi
ko.
FRANKFURT (AFP). De Duitse
oud-journaliste Ulrike Meinhof, die wordt
beschouwd als de leidster van de anar
chistische Baader-Meinhofgroep in Duits
land, zou dood zijn.
Dit meldt vandaag het Duitse blad
„Frankfurter Allgemeine Zeitung”, door
gaans een betrouwbaar blad dat zich nu
door geruchten laat leiden. Volgens de
Frankfurter Allgemeine zou Ulrike Mein
hof, die al drie jaar door de politie in de
hele Bondsrepubliek wordt gezocht, aan
kanker zijn overleden of zelfmoord heb
ben gepleegd omdat ze een ongeneeslijke
ziekte had.
Het blad Bilt Zeitung meldt dat Ulrike
Meinhof al is gecremeerd in Hamburg
onder de naam Elisabeth Nehls.
De politie van Hamburg beschouwt de
geruchten „absurd en ongegrond”.
inigeboord. En de toekenning van de No
belprijs voor letterkunde op 8 oktober
1970 aan Alexander Solzjenitsin is een
wereldwijd schandaal geworden.
Die dag bevond Jarring zich toevallig in
Moskou, waar hij volgens Oe Thant, ten
hoogste 14 dagen, en met de mogelijkheid
binnen 24 uur naar New York te gaan”
verbleef. Solzjenitsin liet Stockholm we
ten de prijs te accepteren en deze per
soonlijk in ontvangst te willen nemen,
„zover als ik daartoe in staat zal zijn”.
„Mijn gezondheid is daarentegen uitste
kend”, voegde hij er veelbetekenend aan
toe.
Gunnar Jarring, de 65-jarige Zweedse
Moskou-ambassadeur huldigt het principe:
hoe minder je zegt, des te minder kans
geef je iemand het tegendeel te bewijzen.
Met z(jn staat van dienst is dat wel het
slimste wat hjj kan doen. Een beminne
lijk man zeggen de weinige vrienden, die
hij heeft, maar zijn conduite-boekje ais
diplomaat begint steeds meer op een
slecht rapport te lijken.
op basis van serieuze onderzoekingen ge-
Nauwelijks heeft Nederland een com-
->■ -
AS»*8
MONTEVIDEO (Reuter). Uit de
Punta Carretas-gevangenis in Montevideo
zijn woensdag minstens zestien stadsguer
rilla’s van de ondergrondse Tupamaro-
beweging en zes andere gevangenen ont
snapt. Ze zaten er in voorarrest hangende
hun berechting.
In september van het vorig jaar ont
snapten uit dezelfde gevangenis niet min-
1
