ZUID-VIETNAM ZO GOED
ALS IN TWEEEN GEHAKT
FBI gaf Johnson
Djakarta moet een elitestad worden
depostg^
da’s makkelijk!
Kado’
„bed-lectuur”
Kwang Tri voor Noordvietnam gevallen
Nixon: Amerika staat geen
communistische zege toe
Eind mei top
tussen India
en Pakistan
achtergrond
Turkije krijgt
een nieuwe
regering
Kapitein bekent
dodelijk schot
Hoogtepunt
JACK ANDERSON:
Satirische verantwoordelijkheid
in
„smerige oorlog”
2
DINSDAG 2 MEI 1972
3
5
Bet jak s
Platgebrand
ADVERTENTIE
naar
wonen
DJAKARTA (UPI) De hoofdstad van Indonesië is bezig snel te
veranderen in een stad voor de in opkomst zijnde elite, waar geen plaats
is voor armen. „Ik wil niet dat deze stad een tweede Calcutta wordt”,
heeft de burgemeester van Djakarta, Ali Sadikin, gezegd. Twee jaar ge
leden verklaarde Sadikin de stad „gesloten” voor de werklozen die door
overbevolking en de gevolgen van het invoeren van moderne landbouw
methoden hun huizen op het platteland van Java hebben moeten ver
laten.
aen
eed
-ide
Arrestatie. In Athene zijn tien studenten
gearrsteerd, die volgens de politie een
grootscheepse betoging van studenten
wilden houden tegen het huidige be
wind in Griekenland. De studenten zul
len vervolgd wordën wegens verstoring
van de openbare orde.
regeringstroepen
laten.
Inmiddels zijn tankversterkingen waar
genomen uit de richting Laos en de hoog
vlakte van Che Sanh. Via de gedemilitari-
midden op de wegen en dwingen de
automobilisten tot stapvoets rijden en
voorrang geven.
/oor
toe-
De
toe
Vol-
ssen
ig is
een
i, de
vwvtr^vvwvvvwvvwvvvvvvwvvvvwvwvvwvwvvv
eed»
iga-
vol-
Id.
serd
;na-
lag-
acht
lel-
va-
ren
cht
md
va-
i is
aar
hi]
ab-
uto
en-
ssel
en-
■so-
oen
lere
ing
•so
lei-
ROTTERDAM. De Rotterdamse re
cherche heeft zondag met de arrestatie
van de 36-jarige kapitein van een Spaans
vrachtschip de gewelddadige dood van de
35-jarige Joegoslaaf Nicola Rosandic op-
gehelderd.
stad
12-
4m-
uit
ten
op
jen
at-
irn
an
?n,
ter
oen
rso-
nen
irde
icht
Jing
uit
ci-
pr-
uk
est
?ze
ito
an
ser
Met Postgiro gratis
girokaarten, die u gratis
verzendt in gratis enveloppen.
En nog rente toe!
ts-
ts-
m-
ter
ijn
>ed
□r-
iad
lo
an
en
an
;n-
ree
en
lie
ag
Ti
en
SAIGON Als gevolg-van het offensief, dat de Noordvietnamezen en
Vietcong-eenheden 32 dagen geleden zijn begonnen, is Zuid-Vietnam in
het midden van de 14de breedtegraad vrijwel in tweeën gedeeld. Gisteren
boekten de Noordvietnamezen met de inneming van Kwang Tri, op 25 km
ten zuiden van de gedemilitariseerde zone hun grootste overwinning tot
dusver. Het was de eerste maal in de hele Vietnamese oorlog, dat een pro-
vinciehoofdplaats werd veroverd. Het verlies van deze strategisch belang
rijke stad betekent een verder uiteenvallen van het noordelijk front van
de Zuidvietnamese regeringstroepen.
pen, alvorens zij hun bedenksels op de
goegemeente loslieten. Dat is een kwestie
van interne moraal en gewetensplicht, en
van de vraag of men zijn verantwoorde
lijkheid aankan. Een generale repetitie
voor satirische programma’s ter beoorde
ling van een adviescommissie zou, gezien
de ervaringen, geen kwaad kunnen.
Nederlandse steden van enige betekenis
van de aardbodem zou wegvagen. Dat was
geen loos dreigement. Het was een manier
van oorlogvoeren die het laatste restje
tolerantie voor een onschuldige burgerbe
volking had verloren en het werd be
schouwd als een „oorlogsmisdaad”. Later
echter kon dat moeilijk worden volgehou
den, toen de geallieerden praktisch alle
grote Duitse steden en twee Japanse be
volkingscentra met de grond gelijk ge
maakt hadden.
Amerikaanse seerde zone zouden nieuwe troepen
het zuiden trekken.
stad. Honderden gingen zelfs
in de riolen onder de straten.
Sadikin, die twee jaar geleden door
,,de Magsaysay-stichting werd onder
scheiden voor de „wonderen” die hij in
een stervende stad had verricht, begon
in 1967 Djakarta op te vijzelen. In dat
jaar had slechts 15 percent van dé
woningen in de stad elektrisch licht en
nog minder hadden stromend water.
Vorig jaar begon Sadikin enige orde
te scheppen in de verkeerschaos in de
stad en nam hij maatregelen om de
seizoensmigratie van 200.000 armen te
keren.
In 1969, een jaar voordat Sadikin de
armen uit de stad ging weren, stroom
den er meer dan 50.000 naar de stad.
Tijdens 1971 liep dat aantal terug tot
16.885.
Volgens Anderson had de Amerikaanse
recherche geen bevoegdheid en ook geen
rechtvaardiging tot het nagaan van het
seksuele leven van prominente Amerika
nen. Hij was evenmin bevoegd of gerech
tigd hun drinkgewoonten en persoonlijke
aangelegenheden te onderzoeken. „Maar
toch heeft het hoofd van de Amerikaanse
recherche, J. Edgar Hoover, een intense
belangstelling aan de dag gelegd voor de
vraag wie met wie naar bed gaat in
Washington”, aldus Anderson.
De Amerikaanse journalist heeft voorts
een beroep gedaan op het Congres, een
eind te maken aan de toestand, dat te
veel regeringsdocumenten tot geheime
stukken worden verklaard. Alle regerings
documenten zouden na twee jaar niet
meer geheim moeten zijn. Voor het ge
heimhouden van documenten voor een
periode van meer dan twee jaar zou de
regering rekenschap moeten geven aan
een speciale commissie bestaande uit ver
tegenwoordigers van het Congres, de rege
ring, de pers en het publiek. Anderson is
van oordeel, dat president Nixorr verder is
gegaan dan welke president voor hem in
zijn vastbeslotenheid de pers er buiten te
houden, die hij tracht te ondermijnen en
te intimideren.
WASHINGTON. (Reuter). Het hoofd
van de Amerikaanse recherche, J. Edgar
Hoover, heeft volgens de Amerikaanse
journalist en rubriekschrijver Jack An
derson geheime dossiers samengesteld
over het seksuele leven van vooraanstaan
de Amerikanen. Deze diensten de voorma
lige Amerikaanse president Johnson tot
De Joegoslaaf werd in de nacht van
vrijdag op zaterdag in een bar in Rotter
dam wiet een pistool doodgeschoten. De
kapitein die zondagmiddag aan boord van
zijn schip werd aangehouden, heeft in de
loop van de avond bekend het fatale
schot te hebben gelost.
Aanleiding voor de schietpartij was een
handgemeen tussen de Joegoslaaf en drie
Spaanse zeelieden onder wie de gezag
voerder. De recherche heeft ook nog en
kele bemanningsleden van de vrachtvaar
der, de „Ecoluisa voor verhoor vastge
houden.
bedlectuur. In een verklaring voor een
subcommissie van het Amerikaanse Huis
van Afgevaardigden heeft Anderson ook
nog gezegd, dat hrj de geheime documen
ten heeft gezien.
Sinds zaterdag hadden
vliegtuigen Kwang Tri niet meer kunnen
bereiken als gevolg van het zware af
weervuur van de Noordvietnamezen. De
ongeveer 10.000 Zuidvietnamese militairen,
die tot dusver de strijd hadden overleefd,
trokken tezamen met vluchtende burgers
in wanorde naar het zuiden. Hun enige
ontsnappingsweg de hoofdweg naar het
zuiden hebben de Noordvietnamezen
echter 15 km verder geblokkeerd.
Tegelijk met de maatregelen tegen
de Betj aks heeft Sadikin verboden op
straat marktkraampjes op te richten
waar eenvoudige maaltijden van thee
en gebakken bananen verkocht wor
den. Met vrachtwagens vol politieman
nen werd er tegen opgetreden. Wan
neer de eigenaar zijn vernielde stallet
je weer opbouwde werd het door de
politie eenvoudig platgebrand.
Sadikins strijd tegen de armoede
lijkt nog maar pas begonnen. Het ligt
niet in zijn macht de oorzaken op te
heffen die de armen naar de stad
drijven. Java is een van de dichtstbe
volkte gebieden ter wereld en de cam
pagne voor geboorteregeling staat nog
in de kinderschoenen. Ongeveer 80 per
cent van de Javaanse bevolking kan
net in leven blijven met de verouderde
en ingewikkelde methode van rijst
bouw. Zelfs de grote zeis wordt hierbij
niet gebruikt uit vrees voor verminde
ring van de werkgelegenheid. De rijst
wordt uit tracitie geoogst met kleine
kromme meisjes die slecht iets groter
zijn dan een zakmes.
De groene revolutie brengt echter
langzamerhand nieuwe methodes die
het werk van miljoenen boeren in
gevaar brengen. Werkloos en ontwor
teld zoeken zij hun toevlucht in de
stad. „Voor een hongerige boer zijn
zelfs de vuilnishopen van de stad aan
trekkelijk,” aldus een deskundige.
Onder het bestuur van Sadikin laat
Djakarta alleen degenen toe die kunnen
bewijzen dat zij in de stad te werk
gesteld kunnen worden en in staat zijn
bij de stadsfunctionarissen een borg
som neer te tellen die tweemaal zo
hoog is als het bedrag voor hun terug
reis.
Nadat Indonesië in 1949 onafhanke
lijk was geworden, heeft Djakarta, tot
dan toe Batavia geheten, meer dan vier
maal zoveel inwoners gekregen. Het
zijn er nu 4,5 miljoen. Deze twintig
jaren van onbeheerste groei ging ge
paard met economische wanorde in het
land.
Terwijl oud-president Soekarno zijn
hoofdstad vol bouwde met miljoenen
dollars kostende monumenten stroom
den zijn landgenoten de stad binnen en
bouwden krottenwijken langs de
spoorlijnen en in de moerassen rond de
NEW DELHI. (Reuter). De Indiase
premier Indira Gandhi en president
Bhoetto van Pakistan zullen elkaar eind
mei of begin juni in New Delhi op een
topconferentie ontmoeten. India en Pakis
tan hebben dit zondag in een gezamenlij
ke verklaring bekendgemaakt.
ANKARA President Cevdet Sunay
van Turkije heeft zaterdag senator Suad
Hayri Vrguplu belast met de vorming van
een nieuwe regering.
Aan de regering van premier Nihat
Erim kwam op 17 april een einde toen hij
aftrad na een periode van bomaanslagen
en ontvoeringen. Begin vorige maand had
Erim al tweemaal verzocht van zijn func
tie te worden ontheven. In die periode
eindigde een ontvoering van 2 Britse en 1
eindigde een ontvoering van 1 Canadese en
2 Britse radartechnici in een bloedbad,
eerder premier geweest. Dat was van een
regering, die in 1965 gedurende 10 maan
den aan het bewind was tot aan de
algemene verkiezingen in oktober van dat
jaar. Ook nu heeft Urguplu wederom deze
taak, want algemene verkiezingen staan
voor oktober 1973 op het programma.
ij*
Toen de maatregel werd ingevoerd
waren er 120.000 betjaks in Djakarta.
Elk voertuig betekende werk voor
twee mannen, die elkaar bij het moei
zaam zwoegen op de pedalen aflosten.
Soms waren er wel 250.000 betjakrij-
ders, die het geld verdienden voor het
levensonderhoud van bijna een miljoen
vrouwen en kinderen.
De meeste betjakrijders waren kleine
boeren uit Java, die na het planten van
de rijst naar de stad gingen tot de
oogsttijd. Hun magere inkomen van on
geveer 1,50 per dag betekende dik
wijls het enige baar geld dat hun gezin
te zien kreeg en maakte het mogelijk
dat een groot gezin op een klein boer
derijtje in leven kon blijven.
Sinds het verbod zijn er naar schat
ting 20.000 betjaks uitgevallen. Hun
taak is overgenomen door moderne
stadsbussen en kleine, driewielige mo-
tortaxi’s. De overgebleven betjakrijders
hebben het moeilijk. Zij moeten hun
de buitenwijken aan de kost zien te
komen.
In maart stremden 3.000 boze Betja
krijders het verkeer in de drukke wijk
Chinatown en vielen bussen, gepar
keerde auto’s en voorbijrijdende auto
mobilisten aan nadat een van hen op
een straathoek door een bus was ge
sneden en bij dat ongeluk bewusteloos
was geraakt. Meer dan 175 Betjakrij
ders werden gearresteerd bij het her
stellen van de orde.
Wanneer' nu na tienen de Betjaks
het centrum in rijden fietsen zij traag
Hij verklaarde het centrum van de
stad tot verboden zone voor de „be
tjaks”, de driewielige fietsen die het
voornaamste transportmiddel voor zo
wel mensen als goederen vormdbh.
Van zes uur ’s ochtends tot tien uur in
de avond mogen zij er piet komen.
Sindsdien heeft Sadikin de verboden
zone nog uitgebreid.
Deze Zuidvietnamese soldaat draagt
een gesneuvelde kameraad weg tij
dens de gevechten ten zuiden van
Kwang Tri. De strategisch belang
rijke stad is inmiddels door de Zuid
vietnamese regeringstroepen ver-
nan,
latie
„De
door
en
ko-
die
Hij
„de
vor-
anse
Wat de Amerikaanse marine betreft,
beschieten 5 vliegdekschepen, 2 kruisers
en 12 onderzeeboot jagers Noordvietnamese
troepen en depots in Noord- en Zuid-
Vietnam. De volgende stad, die direct door
de Noordvietnamezen wordt bedreigd, is
Hoeé. De stad is overvol vluchtelingen. De
Noordvietnamezen zouden zich op nog
geen 15 km van deze oude keizerstad
bevinden. Met hun artoillerie houden zij de
basis King onder zwaar vuur. Nog weer
zuidelijker namen de Noordvietnamezen
Tem Uwan in, iets ten noorden van de 14e
Tem Uwan in, iets ten noorden va de 14e
varr de provincie Binh Dinh in handen
van de tegenstanders van president
Van Thieu.
Het westelijker gelegen Kontoem wordt
ook rechtstreeks bedreigd. De burgerbe
volking tracht naar veiliger oorden te
ontkomen. Omdat de weg naar Pleikoe in
het zuiden gedeeltelijk in handen is van
de Vietcong en voor de rest vrijwel onbe
gaanbaar is door de bombardementen van
de Amerikaanse B-52 bommenwerpers, is
ook deze vluchtweg vrijwel versperd.
Volgens president Nixon kunnen alleen
de Amerikaanse luchtmacht en de marine
een communistische machtoverneming in
Zuicb-Vietnam verhinderen. Nixon: „De
V.S. zullen nooit toelaten, dat de commu
nisten in Zuid-Vietnam de overwinning
behalen. Dat zou een bloedbad tot gevolg
hebben en de V.S. zouden dan het respect
van de wereld verspelen”.
Op grond van inlichtingen uit Saigon
verwacht Nixon, dat het huidige offensief
nog 4 tot 5 weken kan duren. „Als de V.S.
hun steun uit de lucht en ter zee zouden
beëindigen, zou dat natuurlijk een com
munistische machtsovername betekenen”
aldus de president tijdens een informeel
feestje gisteren op de boerderij van minis
ter van financiën John Connally in Texas.
Wat Noord-Vietnam boven het hoofd
hangt, is ongeveer hetzelfde als het lot
van de Rotterdamse bevolking in 1940. De
kracht van het Amerikaanse luchtwapen
is formidabel. De variëteit van bommen is
zowel wat gewicht als wat uitwerking
betreft dooi’ geniale constructeurs tot het
ongelofelijke opgevoerd. Splinterbommen,
spijkerbommen, fosforbommen, napalm
bommen, huizenkrakers, brandbommen,
bommen met plastic scherven die niet
door röntgenapparaten in het lichaam
kunnen worden opgespoord, tijdbommen
die in struikgewas en akkers verdwijnen
en pas later tot ontploffing komen, als
het sein „veilig” gegeven isKosten
noch vernuft worden gespaard om de
Vietnamezen duidelijk te maken dat zij
geen recht op een overwinning hebben,
hoe hard zij ook vechten.
De oorlog in Vietnam is in feite een
burgeroorlog, waarbij het gaat om de
toekomstige politieke status van het land.
Zal het socialistisch zijn en de sympathie
van de Sovjet-Unie en China genieten, of
zal het onder Amerikaanse supervisie in
een socialistisch noorden en een westers
georiënteerd zuiden verdeeld blijven, zoals
het ook voordien geweest is? De Vietna
mezen hebben geen keus. De ene helft
vecht tegen de andere en zij brengen
elkander onbeschijfelijk veel leed toe. De
koppigheid en het doorzettingsvermogen
der noordelijken hebben er nu toe geleid,
dat Vietnam het vonnis der vernietiging
over zich heeft afgeroepen. De Verenigde
Staten staan de noordelijken geen over
winning toe. De Amerikaanse luchtmacht
zal het vonnis voltrekken en de wereld
kijkt toe met gemengde gevoelens. De
internationale arbitrage is machteloos,
omdat ook daar de partijen verdeeld zijn.
Intussen verplaatst de oorlog zich naar de
dichtstbevolkte streken van het land. De
uitwerking van de Amerikaanse bombar
dementen en de noordelijke beschietingen
moet ontzettend zijn, vooral voor de dui
zenden vluchtelingen in het gevechtsge-
bied. Dit is een politieke oorlog, maar er
is inderdaad maar één woord voor: „dir
ty”.
Mevrouw Gandhi’s speciale afgezant
naar Pakistan, Doerga Prasad Dhar, heeft
Rawalpindi inmiddels verlaten en is naar
New Delhi teruggekeerd na de topconfe
rentie met de Pakistaanse regering te
hebben geregeld. Kort voor hij in zijn
vliegtuig stapte, zei Dhar tot verslaggevers
dat hij zeer tevreden was over het resul
taat van zijn woensdag begonnen bespre
kingen.
In de gezamenlijke verklaring werd ge
zegd dat later een wederzijds aanvaardba
re datum zal worden vastgesteld.
De afgezanten van Indië en Pakistan
hebben verschillende zaken besproken,
waaronder in het bijzonder die rond de
vestiging van een duurzame vrede op het
subcontinent Dhar zei daarover dat de
volken van India en Pakistan vrede wil
len en dat men tot het inzicht is gekomen
dat men elkaar niet aan een eeuwigdu
rend conflict mag blootstellen.
Dhar zei dat hij in zijn gesprek met
president Bhoetto getroffen was door
diens gevoelens van vriendschap jegens
het Indiase volk en mevrouw Gandhi. In
de verklaring werd niets gezegd over
eventuele deelneming van Bangladesj aan
de topconferentie.
Het satirische VARA-programma „Ha-
dimassa” is ver over de schreef gegaan en
het is gemakkelijk verklaarbaar waarom
zovelen uiterst verontwaardigd hebben ge
reageerd op de gemene joden- en neger-
moppen, die in het programma-onderdeel
„Weerzinwekkende Gesprekken’ werden
gehekeld.
Natuurlijk zijn de onvermijdelijke Ka
mervragen er ook al, uiteraard van
V.V.D.-zijde, met de even onvermijdelijke
suggestie om er van regeringszijde iets
aan te doen. Ofschoon de heer Van Dijk
van de V.V.D. in zijn vragen opmerkt dat
hij tegen een vorm van voorcensuur is,
vraagt hij de minister toch naar de moge
lijkheid van een maatregel vooraf.
Bij al het gruwelijks en onaangenaams
dat in onze samenleving dagelijks ge
beurt, is maar weinig wat van regerings
wege kan worden voorkomen. Wat men
wel zou kunnen voorkomen is bijvoor
beeld het te vroeg loslaten van psychopa
thische moordenaars, zodat jonge levens
wat minder gevaar lopen. Maar het voor
komen van publikaties of uitzendingen die
kwetsend, beledigend of schokkend zijn is
niet mogelijk, tenrij men in staat zou zijn
een soort code te ontwerpen volgens wel
ke dergelijke publikaties of uitzendingen
op hun morele toelaatbaarheid zouden
kunnen worden gekeurd, maar dat alleen
al is onbegonnen werk. Codes en keu
ringscommissies zijn nooit een voorbe
hoedmiddel voor de moraal gebleken. Zij
hebben altijd alleen maar de vrijheid van
publikatie of uiting belemmerd en de
regering in een kwaad daglicht gesteld.
Beter dan een stap terug op het gebied
van de vrijheid van de publiciteitsmedia
zou het zijn als deze media zelf hun
maatstaven scherper afstelden en in ge
vallen van twijfel de adviezen van be
trouwbare buitenstaanders zouden inroe-
O wat is het moeilijk om een eerlijk
mens te zijn niet alleen als het om
versieren of de liefde gaat, maar ook
wanneer het erop aankomt om een enigs
zins redelijk en waardig antwoord voor
zichzelf te vinden op vragen met betrek
king tot de politieke situatie in eigen land
en de wereld, en vooral met betrekking
tot de vele onbarmhartige dingen, die uit
politieke beweegredenen worden gedaan
of bevorderd.
Wij staan op dit ogenblik toe te zien bij
de ontknoping van het grootste drama
van onze tijd, de Vietnamese tragedie, en
ons oordeel over de schuld voor alle
afschuwelijke dihgen die daar gebeuren
wordt doorkruist door politieke subjectivi-
teiten die wij in eigen land hebben opge
daan. Al naargelang men behoort tot
rechts, links of het midden in het Neder
landse politieke patroon keurt men af of
keurt men goed en schenkt men zijn
sympathie of zijn af keer aan de partijen
die daar in het voormalige Indo-China
een oorlog uitvechten die zelfs door Ame
rikaanse soldaten „dirty” (smerig) wordt
genoemd.
Wat zich op het ogenblik in Vietnam
afspeelt is een van de laatste hoofdstuk
ken van een lang en bloedig verhaal,
waarover al zoveel geschreven en gezegd
is dat het in zijn belangrijkste ontwikke
lingen als bekend mag worden veronder
steld. Wat velen zich misschien niet reali
seren is het feit, dat deze Indochinese
slachting nooit eerder zo „dirty” is ge
weest. Het moment is namelijk genaderd
waarop de moderne meesters van de be
wapening dht zijn de geniale technici
en constructeurs van de Amerikaanse wa
penfabrieken de efficiëncy en volstrek
te doelmatigheid van de luchtoorlog zul
len gaan bewijzen. Zij hebben de op
dracht om de dreigende overwinning van
de Noordvietnamese en Vietcong-legers in
het zuiden volledig, teniet te doen door
een zo dicht mogelijke en in zijn gevolgen
zo vernietigend mogelijke bommenregen,
terwijl intussen het terugtrekkingspro-
gramma van de Amerikaanse grondtroe
pen in het voorbereide schema kan wor
den voortgezet.
De dominerende rol van het luchtwapen
Sn een lokale oorlog is nog jong. Hij werd
voor het eerst beproefd in de Spaanse
burgeroorlog door de Duitse hulpeskaders
die Franco terzijde stonden en later, in
1940, met volle kracht ontplooid door de
Duitse Luftwaffe op Nederland en België.
Het is zeker dat het Nederlandse leger in
1940 vroegtijdig moest capituleren onder
de bedreiging van Hitler dat hij alle
J
V.
