Een leven temidden van de Eskimo’s
de bijbel
Groepenbegeleiders bij vredesberaad
o
1
Israël
en
Oproep voor hulp aan
burgers in Vietnam
Vredesweek
Otto Bertschi:
directeur bij
Christian Science
Kate Hettasch (67 jaar) is even in
gaat straks terug
Haarlem, maar
I
ZATERDAG 6 MEI 1972
Erbil
Post per honde slede
Bijbel in Eskimotaal
Terug met driemaster
a
Kustlijn van 1300 mijl
Vriendelijk en zachtaardig
HAARLEM In de gastvrije pastorie van de Evan
gelische Broedergemeente (Hernhutters) aan de Park-
laan 32, waar de predikant drs. J. M. W. Schalkwijk en
zijn gezin tijdens zijn verlof wonen en werken, heb ik
dezer dagen een ontmoeting gehad met zendingsonder-
wijzeres Kate Hettasch, die nu in Holland vertoeft als
gepensioneerd hoofdonderwijzeres, tezamen met haar
jongste broer, Rev. Siegfried Hettasch. Zondag 30 april
hebben broer en zus voor de Evangelische Broederge
meente in het kerkje aan de Parklaan 34 in Haarlem
een zendingsavond verzorgd over het hoog in het noor
den (bij Groenland) gelegen Labrador. Rev. Siegfried
Hettasch sprak toen over: „Twee eeuwen Eskimo-
zending”, terwijl zijn zuster Kate aan de hand van
kleurendia’s sprak over „Volk, School en Gemeente
van Labrador”.
WK
Een
oude
uit
BEP ANDREAS.
last van muskieten; ’s winters daaren
tegen is het er bitter koud en is alles
met sneeuw bedekt.
Zij zegt: „De Eskimo’s zijn vriende
lijk en zachtaardig, ’s Zomers is het in
Labrador bloedheet en heb je er veel
oordeel thans verzachf’.De Eskimo zelf
zegt: „Ik ben een Inuk, hetgeen in de
Eskimotaal „mens” betekent.
Aanvankelijk woonden de Eskimo’s
nog in sneeuwhutten en voeren zij
dat was omstreeks 1925 nog met
nun kajaks op het water en leefden zij
van de jacht, ondermeer op rendieren
en van de visvangst.
Een jong Eskimomeisje uit La
brador. De Mongoolse invloed is
duidelijk zichtbaar.
dragen minirokjes en gebruiken oog
schaduw. Doch de tevee is er nog
niet dóórgedrongen.
Eskimo-vrouw
Labrador.
ressen. Ook aan bejaardenbezoek heeft
zij veel gedaan en goed werk verricht,
zend aan het slot van ons gesprek,
„ben ik van mening dat de Eskimo’s
vroeger, toen zij nog niet geconfron
teerd werden met de moderne Wester
se wereld, gelukkiger waren. Maar het
is nu eenmaal zó, dat je de klok niet
kunt terugdraaien, óók niet daar in
Labrador, in het hoge Noorden waar
ik straks weer heel graag naar terugga,
omdat ik mijn hart nu eenmaal aan de
Eskimo’s heb verpand”.
De heer Bertschi heeft in vele hoe
danigheden voor de Christian Science
Beweging gewerkt, onder andere als
Christian Science spreker, leraar en al»
persgecommitteerde
Voor de tweede keer organiseert de
Stichting „Israël en de Bijbel’ op He
melvaartsdag een Israel-landdag.
De stichting is van mening dat de
kerken over het algemene te weinig
aandacht schenken aan de gebeurtenis
sen in het midden-oosten. „Zij brengen
de ontwikkelingen daar althans niet in
verband met de profetieën die in de
bijbel zijn te vinden en die op het
ogenblik zeer concreet in vervulling
gaan, aldus bestuurslid W. A. Griffi
oen in Oudewater.
De manifestatie wordt gehouden op
het conferentie-centrum „De Bron” bij
Dalfsen (Ov.) langs de weg Zwolle-
Ommen-Coevorden. Vorig jaar (óók op
Hemelvaartsdag )trok de eerste Israel-
dag van de stichting méér bezoeker*
dan de bijna tweeduizend zitplaatsen
tellende tent kon bevatten. Er is nu
een tent op het terrein van „De Bron’
geplaatst die ruimte biedt aan ongeveer
drieduizend personen.
De hele winter door komt er één
vliegtuig per week dat post meebrengt.
Een en ander natuurlijk afhankelijk
van de weersomstandigheden. Vroeger
was het zó, dat de eerste post op 15
januari brieven meebracht; de tweede
in maaft kranten en de derde in begin
mei de pakjes.
In aansluiting op de landdag wordt
een drie-daagse conferentie gehouden,
ter bezinning op het thema „de geeste
lijke en profetische betekenis van Is
raels heilige feestkalender”. (Opgaven
voor deelname bij het secretariaat,
postbus 6, Oudewater, tel. 03486-1889).
Ds. W. Sloot (gereformeerde), ds. W.
Harkema (baptist) en evangelist Jb.
Klein Haneveld behoren tot degenen
die het woord zullen voeren. Zij willen
de aandacht vestigen op „de plaats die
Israel inneemt in he heilsplan van
God en voorts oproepen tot liefde en
hulpbetoon voor het joodse volk.
Interessant is te vermelden dat Sieg
fried in Holland trouwde met een Su
rinaams meisje, namelijk Frieda Gla
ser, uit Haarlem afkomstig, die ook
onderwijzeres in Labrador is geweest
en zodoende Siegfried ontmoette. De
ouders van Kate (nu 67) hebben vijftig
jaar lang in Labrador, ten noorden van
New Foundland, gewoond en gewerkt.
Haar vader was daar zendeling-predi-
kant. Ook diens vader, dus Kate’s
grootvader, is als zendeling in de gehe
le wereld werkzaam geweest.
De Christian Science Raad van Di
recteuren van De Moederkerk, The
First Church of Christ, Scientist, in
Boston, heeft bekendgemaakt dat Otto
Betschi CSB, uit Zurich, Zwitserland,
layton Craig, CSB, uit Boston zal op
volgen als lid van de Raad van Direc
teuren. De benoeming is ingegaan op
1 mei. De heer Craig is 23 jaar lid van
deze Raad geweest.
Over de post in Labrador vertelt zij
het volgende: Vroeger werd er in La
brador in de wintermaanden met hon
densleden driemaal post gebracht. In
juli arriveerde het eerste schip en in
oktober voer het laatste schip weg.
Door het pakijs was het ondoenlijk in
de wintermaanden post te bezorgen.
Nu is dat alles verbeterd en varen er
postschepen van juli tot eind novem
ber.
De bijbel is ook in de Eskimotaal
vertaald, zowel het Oude als het Nieu
we Testament. In Labrador zijn nu
geen heidenen meer, want in 1935
werd de laatste heiden gedoopt. Ook
de jeugd neemt kennis van de bijbel
verhalen.
Onlangs heeft de zending in Labra
dor haar 200-jarig bestaan gevierd.
In 1771 namelijk kwam de eerste
zendeling, Jens Hawen, naar Groen
land, die de Eskimo’s wilde vertellen
over de liefde Gods. De eerste Eskimo
werd in 1776 in Nain gedoopt. De
afgelopen zomer is dit 200-jarig be
staan gevierd, waarvoor velen uit alle
landen van de wereld waren overgeko
men. De „chief” zei toen: „Ik heb nog
nooit zoiets moois gezien. Deze herden
king getuigt van de eenheid in Christus
voor alle mensen”.
Het beste zou je in september een
bezoek aan Labrador kunnen brengen.
De kleurschakering in dit zo noorde
lijk gelegen landschap is dan onbe
schrijflijk mooi. Er leven ook twee
Indianenstammen in Labrador, de Na-
scoppies en de Montangais, nu voorna
melijk in het kustgebied. De Eskimo’s
zien de Indianen wel als hun vijanden
en de roodhuiden noemen de Eskimo’s
op hun beurt: rauw vlees-eters, het
geen vroeger een belediging was, nu
echter niet meer. Door de omgang met
de „witte” mensen (de blanken) is dat
In 1929 werd Kate Hettasch hoofd
onderwijzeres in Nain, noordelijk van
Makkovik, aan een baai aan de Atlan
tische Oceaankust. De school in Nain
heeft nu acht klassen met in totaal
tweehonderd leerlingen en elf onder
wijskrachten.
Dronten zal vrijdag 1 en zaterdag 2
september het centrum zijn van een
landelijke manifestatie ter voorberei
ding op de vredesweek 1972. In de
Meerpaal zal dan worden gesproken
over het thema „De macht van Euro
pa: de militaire macht, de ideologische
macht, de economische macht en de
culturele macht en de macht van de
technologie.
•De vier veldwerkers zullen in eerste
instantie voor de duur van twee jaar
in dienst van het IKV komen. Voorts
zal het secretariaat van het IKV voor
deze intensivering van het uitgaande
werk uitgebreid moeten worden. In
totaal zijn de begrote kosten voor het
project drie tot drie-en-halve ton voor
elk van de twee komende jaren.
De nationale commissie heeft het
project goedgekeurd maar de minister
zonder portefeuille voor ontwikkelings
samenwerking die voor alle subsidies
van de commissie moet tekenen, heeft
dit nog niet gedaan.
De kust van Labrador heeft een
lengte van 1300 mijl en telt vier dor
pen: het noordelijkst is Nain gelegen,
dan Hoptale en Makkovik en in het
zuiden „Happy Ballgy”. Op een opper
vlakte van 2.000 km. liggen deze dor
pen verspreid.
Na haar opleiding te hebben vol
tooid zij kwam ook toen al vaak
in Haarlem was Kate nog werk
zaam bij een barones in Engeland,
totdat zij tot haar vreugde door het
zendingsgenootschap in Londen werd
uitgezonden naar Labrador, met
standplaats Makkovik.
Op haar elfde jaar reeds was Kate
er heilig van overtuigd, dat zij na haar
opvoeding naar Labrador terug wilde
keren om daar als onderwijzeres haar
gaven van hoofd en hart voor de
Eskimokinderen in te zetten. Zij genoot
haar opleiding ondermeer in Klein-
Welka in Oost-Duitsland, waar zen-
dingskinderen uit de gehele wereld
hun opvoeding genieten en in Zeist.
Daar bezochten de drie oudste kinde
ren Hettasch waaronder Kate de
Evangelisch Broedergemeente-school
en logeerden bij een oom en tante, de
heer Harry Weiss en diens vrouw.
Wat de levenswijze betreft is er
ook in Labrador een snelle overgang
merkbaar naar de moderne tijd, me
de door de invloed van de Ameri
kaanse bases. Er zijn nu ook langha-
rigen in Labrador en de meisjes
en een bed biedt onderdak aan vier gezinnen. Een oude
vrouw vertelde hoe zij door regen en kou van Cam Lo via
Quang Tri-stad naar Hué moest lopen met negen kinderen.
Dat duurde vier dagen in een koude motregen. Zij vertelde:
„Ik denk en ik hoop dat dit de laatste strijd is. In de afge
lopen vijf jaren ben ik vluchteling geweest achtereenvolgens
in Cam Lo, daarna in Quang Tri en nu in Hué. Ik weet niet
waar ik morgen weer naar toe moet gaan”.
Alle Vietnamezen hopen dat dit de laatste strijd is dat
deden zij ook in 1968!
De officiële vertegenwoordiging van de Zuidvietnamese
Boeddhisten in Parijs die niet als een officiële gesprekspart
ner aan de vredesonderhandelingen wordt erkend, voegt als
commentaar hier aan toe:
„Indien de partijen een half jaar geleden hadden kunnen
besluiten het doden te beëindigen dan zou dat tenminste
40.000 levens hebben gered en wij zouden de vliegtuigen en
tanks en zelfs de medicijnen voor het enorme aantal gewon
den niet nodig hebben”.
Het Werelddiakonaat van de Nederlandse Hervormde Kerk
doet een dringend beroep in deze noodsituatie te helpen via
de Boeddhistische Vietnamezen die de enigen zijn die thans
in de provincie proberen de ergste nood te lenigen. De ver
tegenwoordigers van de Boeddhistische organisaties mogen
beschouwd worden als degenen die de stem van een zeer be
langrijk en omvangrijk deel van de Zuidvietnamese bevol
king vertolken. Giften op giro 86 85 Werelddiakonaat
Utrecht, met vermelding „Vietnam”.
1942 brak er weer griep uit. Toen
stierven er in Nain 46 mensen.
In 1918 heeft de Spaanse griep in
Labrador huisgehouden. In één week
stierven in een dorp met 276 inwoners
maar liefst 216 mensen. Dat kwam
doordat er toen nog geen medische
hulp was. De vader van Kate, verricht
te toen, hoewel hij alleen maar zen-
dingspredikant was, ook operaties. In
Het werelddiakonaat van de Nederlandse Hervormde Kerk
heeft dringend om hulp gevraagd voor slachtoffers onder de
burgerbevolking van Zuid-Vietnam.
Via de contacten met de hulpverlenende instanties van de
Boeddhisten in Zuid-Vietnam ontving het het volgende be
richt over de omvang van de nood, veroorzaakt door het laat
ste offensief van Noord-Vietnam en het Bevrijdingsfront:
Na slechts enkele dagen in de kleine provincie Quang Tri
heeft het Bevrijdingsfront verklaard 5.500 „vijanden” te heb
ben gedood en 1.000 gewond. (N.I.F. radio, 3 april 1972).
Op dezelfde dag heeft de Zuidvietnamese officier Hoang
Xuan Lam te Saigon verklaard dat zijn troepen 7.000 ge
ïnfiltreerde communisten hebben gedood (Dian Tin Daily,
3 april 1972).
De maatschappelijk werkers en verplegers van de Boed
dhisten die de oorlogsslachtoffers helpen hebben 5.500 „dode
Vietnamese lichamen” geteld, inclusief vrouwen, kinderen en
baby’s, na pas drie dagen zogenaamde „overwinning”. 27 Rus
sische en 32 Amerikaanse tanks waren uitgebrand en 22 Ame
rikaanse vliegtuigen werden neergeschoten. „Maar 5.500 Viet
namezen waren dood, in drie dagen in Quang Tri alleen te
veel voor welke Vietnamees dan ook om het een „overwin
ning” te kunnen noemen”, aldus het commentaar van de
Boeddhistische helpers.
In Hué zijn nu tenminste 100.000 vluchtelingen waarvan
er 20.000 onderdak vinden bij vrienden en familie. De an
deren vullen de pagodes, scholen, tuinen, verlaten huizen of
zitten langs de straten. Bijna elk huis in Hué met een kamer
De heer Bertschi is de eerste Euro
peaan die wordt benoemd tot directeur
van de moederkerk van Christian
Science.
Kate Hettasch heeft ook jarenlang in
Labrador een internaat gerund voor
Eskimokinderen in de leeftijd van 6 tot
13 jaar; nu tussen 5 en 16 jaar. Het
internaat in 1929 met tien kinderen
begonnen, in 1965 uitgegroeid tot 65
kinderen met twee blanke onderwijze-
„Toch”. zo zegt Kate Hettasch pein-
ken van hun verantwoordelijkheid
voor de ontwikkelingssamenwerking.
Daarnaast assisteren deze veldwer
kers bestaande actiegroepen van kerke
lijke origine inzake ontwikkelingssa
menwerking om op een meer effectie
ve wijze hun taak te vervullen. Zij
helpen deze groepen te komen tot een
goede planning, wijzen de weg in be
staande documentatie en actiemodellen.
Het is te verwachten dat zij tegelijker
tijd een brugfunctie kunnen vervullen
tussen de kleine geëngageerde actie
groepen en de bredere groeperingen
binnen due kerken”.
Aan het programma op de landdag
werken ook verscheidene muziekgroe
pen mee. Onder meer zullen The Vic
tory Singers uit Enschede, „Blijde Ge
luiden” uit Muntendam en het duo De
Haan-Warta er optreden. De meetings
beginnen om 10.30, 15.00 en 16.30 uur.
Er worden afzonderlijke bijeenkomsten
gehouden voor kinderen, in een aparte
zaal.
Hoofddoel van de manifestatie is te
zorgen voor een „warming-up van
alle vredesweekgroepen in Nederland.
De organisatie berust bij de Novib, het
Nederlandse Comité voor Ontwikke
lingsstrategie, het Interkerkelijk Vre
desberaad en het actiecomité Flevoland
voor Ontwikkelingssamenwerking.
In 1925 keerde zij met de driemaste
„The Harmony”, een zendingsschip met
slechts een kleine motor naar haar
geliefde Labrador terug. Drie jaar lang
gaf zij daar les in een klas met veertig
Eskimokinderen. Zij leerde ze lezen,
rekenen en schrijven in het „Inuktut”
(Eskimotaal).
voor het werk van het Interkelijk
Vredesberaad is gebleken dat men het
IKV mede gezien zijn brede oecumeni
sche samenstelling de meest voor de
hand liggende instantie vindt om de
inhoudelijke en methodische begelei
ding van plaatselijk kerkelijk werk ten
behoeve van ontwikkelingssamenwer
king voor zijn rekening te nemen”, zo
wordt medegedeeld.
„In een land als Nederland kunnen
de kerken en de door de kerken gewil
de organen een belangrijke bijdrage
leveren aan de activering van de open
bare meningsvorming. Door hun deel
name aan internationale organisaties,
waarbij in het bijzonder gedacht moet
worden aan de Wereldraad van kerken
van Justitiae et Pax, hebben de kerken
mogelijkheden tot internationale uit
wisseling van activiteiten. Verder be
staat er een groeiend aantal relaties
tussen de kerken in de rijke landen en
due Derde Wereld”.
Wat betreft het doel van het project:
„De veldwerkers zullen zich richten tot
kerkelijke gemeenten en parochies, lo
kale kerkelijke verbanden als jonge
ren- en vrouwenorganisaties, gespreks
groepen, oecumenische groepen e.d.,
met de bedoeling deze bewust te ma
len van de eerste kleuters in
Nain (1929).
Kate Hettasch, een levendige, vitale
vrouw, die zeer boeiend en beeldend
over haar leven en werken onder de
Eskimo’s in het hoge Noorden kan
vertellen werd op 31 maart 1905 in
Labrador (Hopedale) geboren.
De stichting „Israël en de Bijbel, die
ook een blad uitgeeft onder dezelfde
naam, poogt niet alleen christenen
meer kennis bij te brengen over Israel,
maar houdt zich ook bezig met evange
lisatie onder joden in binnen- en bui
tenland; over hun ervaringen op dat
gebied zullen de evangelistes mej. J.
Goedhart en mevr. G. de Kok-Vriese-
ma vertellen.
Kate Hettasch keert straks graag
naar het zo noordelijk gelegen Nain
terug, waar zij een huisje heeft ge,
kocht. Daar in Nain wonen nog de
meeste Eskimo’s, drievijfde van de be
volking. Doch ook daar is thans een
sterke rassenvermenging merkbaar,
want de Eskimo-meisjes trouwen met
Settlers-jongens (emigranten) en En-
gelsen.
Het Interkerkelijk Vredesberaad
(IKV) heeft bij de nationale commissie
ontwikkelingsstrategie 1970-1980 een
project ingediend voor het aanstellen
van vier regionale „groepenbegelei
ders”. Het Project, dat in de commissie
ondersteund en nader toegelicht werd
door drs. C. H. Koetsier, ds. F. H.
Landsman, L. J. M. ter Steeg en ds.
R. de Zeeuw, valt binnen de doelein
den van de nationale commissie, name
lijk mobilisatie van de publieke opinie
voor het ontwikkelingsvraagstuk.
„De groei van de belangstelling bin
nen de kerken voor dit vraagstuk blijft
betrekkelijk als men ziet hoe grote
groepen binnen de kerken hun verant
woordelijkheid in dit opzicht nog on
voldoende beseffen”, aldus de toelich
ting op het project. Er is sterke be
hoefte aan toegesneden materiaal” en
„deskundige begeleiding.”
Na overleg met de werkgroep
„Kerk en ontwikkelingssamenwerking
van de Raad van kerken, het landelijk
overleg van kerkelijke functionarissen
inzake ontwikkelingssamenwerking, de
algemeen secretaris van de Nederland
se Zendingsraad, het moderamen van de
hervormde synode en de organen van
andere kerken die verantwoordelijk zijn
Volgens de organisatoren van de
landdag rijn alle problemen in het
midden-oosten in wezen van geestelij
ke aard. „Israël speelt een belangrijke
rol aan het einde van deze beschaving.
Aan alles wat er gebeurt, kun je zien
dat die tijd niet ver meer weg is,
meent evangelist Klein Haneveld.
Daarom is het nodig dat christenen de
bijbel gaan onderzoeken en die verge
lijken met alles wat ze op hun TV-
scherm uit het midden-oosten te zien
krijgen. Ze komen dan tot verrassende
ontdekkingen. En de belangrijkste
daarvan is dat'Jezus Christus nu heel
gauw zal terug komen.
y,
•- -
