maar het is je brood
En de dikke dame vond
AMERIKA: de schemering van het vertrouwen
„Natuurlijk, het is zielig
het zelf leuk’*’’
I
15
ZATERDAG 10 JUNI 1972
Erbij
(Van een medewerker)
Mager resultaat
Romantiek
■■■MM
Daphne
Dikke dames
,t
g
R
n
Om teleurstelling te voorkomen,
vooraf even een zakelijke mede
deling: In dit verhaal zal de truc
hoe je een meisje van haar hoofd
en onderlichaam af helpt, niet ont
huld worden. Dan is de aardigheid
voor Hennie Laments eraf om zijn
nering nog langer uit te oefenen.
Hennie Laments: „Zestig pro
cent van de mensen gelooft erin.
Echt. Dat merk je aan de reacties.
Meneer, hoe kan dat, vragen ze.
Hoe kan een mens zonder hersens
leven? Dat ligt buiten ons begrip,
zeg ik dan.
Maar als je nou Hilda ziet, zon
der onderlichaam, dat is toch ko
lossaal. Zij is een heel fleurige
meid, ze kijkt eigenlijk wat tè op
gewekt. Dat is eigenlijk fout, het
is mooier als ze zielig kijkt. Als je
geen onderlichaam hebt is dat
moeilijk en zwaar, en als je dan
opgewekt kijkt, denken de mensen
gauw: ze lijkt me helemaal niet zo
treurig.
Buiten, voor de tent, zeg ik ook
altijd: binnen kunt u niet lachen.
Soms komen er van die jongens
binnen, hoera, het is kermis, u
weet hoe dat gaat, maar binnen is
niets te lachen.
SAN FRANCISCO De taxi
chauffeur had me behoedzaam
naar de zij-ingang van hotel St.
Francis gemanoeuvreerd: de
hoofdingang aan het Unionsquare
was geblokkeerd. Op dit centrale
plein van de binnenstad was een
complete veldslag aan de gang
tussen politie en grote groepen
anti-Vietnambetogers.
In de lobby van het hotel keken
oudere Amerikanen goedkeurend
toe hoe de politie tenslotte het
plein efficiënt schoonveegde. De
hotelgasten waren Nixon-aanhan-
gers van het zuiverste water, bij
een voor de campagne voor zijn
herverkiezing. Een combinatie van
uitersten: een hotel vol Nixon-
fans, een plein ervoor met Nixon-
haters, ertussen een geduchte po
litiemacht, die de laatste categorie
grondig aanpakte. „Er is nog law-
and-order in San Francisco”, con
cludeerde een Nixon-supporter
goedkeurend.
Verschrikkelijk
e
n
VVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVV
'VVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVWVVVVVVVVWVWVVVVVVWVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVir
yVWVWWWVWVWWWVVWWVVWVWVWtnAAn/VVWVVVVWVVWVVWVVVVVW^^
vvvvvvvwvvvvvvvwvwvwvvvwvvvwwwvvvvwvwvvwi/wvvvvvwvvvvvwvvvvi
it
u
k
n
n
ie
n
Is
e
kijken, maar de meeste mensen vliegen
er meteen heen
is
ir
g
g
k
ir
r.
We keken samen naar de veldslag.
„Er wordt wel hard geslagen”, moest
ik vaststellen. De man naast me haalde
de schouders op. Het ging hier om een
groep waarmee men geen medelijden
moest hebben, vond hij. „Echte Ameri
kaanse jeugd doet niet aan dit soort
demonstraties mee. Echte Amerikaanse
jeugd studeert, werkt of vecht in Viet
nam.
Had de man gelijk? Op hetzelfde
moment werd in tientallen andere ste
den en op talloze universiteiten even
eens gedemonstreerd. De „oorlog van
Johnson” is die van Nixon geworden
Ze zouden het eigenlijk nog veel
realistischer willen hebben. Als er een
meisje zonder onderlichaam is, zou het
bloed er eigenlijk uit moeten druipen.
Het geraamte, de botten, zouden ze
moeten zien.
Hij herinnerde de president eraan
dat 200 jaar eerder - toen Amerika
nog een Britse kolonie was - er ook
sprake was van jonge protesteerders.
Hun namen zijn echter monumenten
geworden in de Amerikaanse geschie
denis: Patrick Henry, Thomas Jeffer
son, Madison, Monroe.
Nu is een dergelijke houding voor
een Amerikaanse kabinetsminister op
vallend. In de Verenigde Staten bestaat
namelijk een grote solidariteit tussen
Veel mensen dachten trouwens dat
zo’n dikke dame op de een of andere
manier was opgeblazen. Soms ging ook
iemand bukken om te zien hoe het in
Hickel vertrok - zoals hij zei - „met
een pijl in het hart, maar niet met een
kogel in de rug”. Waarop hij volgens
de gewoonte van de Amerikaanse poli
tici zijn ervaringen te boek stelde, een
boek in dit geval de uitdagende titel
kreeg „Who owns America”, van wie is
Amerika eigenlijk?
!t
s.
k
e
n
k
s
r
r
n
n
r
k
1.
ij
r
elkaar zat en dan zei ik: juffrouw,
neemt u me niet kwalijk maar u mag
hier geen plasje doen.
En na afloop kwamen ze altijd ach
ter de tent, kijken hoe de dikke dame
naar buiten kwam En je kon haar niet
verbergen, ze moest op de een of
andere manier in de auto. Honderden
mensen er omheen En ze bleven maar
staan. En maar kijken.
In mei 1970 schreef hij een klem
mende brief aan de president - onder
tekend met „Faithfully yours, Wally” -
over de manier waarop de regering de
jeugd benaderde. „Wij hebben de ver
plichting als leiders van de natie om
de communicatie met onze jeugd open
te houden, om naar hun ideeën en
problemen te luisteren”, schreef Hickel
hij op te treden en al dat gedonder.
Maar de mensen kwamen in drom
men kijken, er is, zeg ik altijd, geen
raarder spul dan mensen. Niemand zei:
het is mooi, maar iedereen wilde het
zien. Mensen zijn zo eigenaardig, als
iemand wordt aangereden, ga ik niet
via een
voorstelling
een opgeruimd gemoed en geloof in
president Nixon tot diens kabinet toe
getreden. Maar toen de administratie
eenmaal goed op gang was gekomen,
maakte hij zich ernstige zorgen. Hij
had het moeilijk met het beleid van de
president inzake Zuidoost-Azië en
vooral de uitlatingen van vice-presi
dent Spiro Agnew vond hij beneden
niveau. Ze werkten een onnodige pola
risatie in de hand naar zijn mening.
Dit land hangt van peilingen aan
elkaar en geen politicus schijnt zonder
te kunnen. Na Nixons maatregelen te
gen de havens van Noord-Vietnam
werd het land door allerlei bureaus
weer haastig doorgelicht: steunde het
Amerikaanse volk zijn president? Het
antwoord gaf mijn buurman in eerste
instantie volkomen gelijk: ruim 59 per
cent van de Amerikanen vond dat de
president de juiste maatregelen had
genomen.
de leden van het kabinet enerzijds eu
de president anderzijds Ministers spre
ken als regel over de president als hun
„chef”. Als zij door welke oorzaak ook
tussentijds aftreden, gaat dat meestal
gepaard met sympathiebetuigingen
over een weer. In de meeste gevallen
wordt het afscheid bezegeld met lang
durige handdrukken voor de camera’s:
niemand behoeft te denken dat er iets
mis is.
„De Amerikanen zijn „doeners”, ze
houden niet van een president die
rustig op zijn achterste zit. Johnson zei
eens in dit verband „als ik persoonlijk
naar Hanoi zou gaan om er vredeson
derhandelingen te voeren, zouden de
polls goed voor mij uitvallen, .Maar
hetzelfde zou gebeuren als ik zou be
sluiten een scherpe actie tegen Hanoi
te beginnen”.
„Johnson had gelijk. Nixon weet dat
ook, vandaar zijn reizen naar Peking
en Moskou. Het zijn geweldige plus
punten voor hem in de verkiezings
strijd. Er is trouwens nog een punt”,
aldus mijn zegsman, „en ook dat moet
bij het interpreteren van opiniepeilin
gen worden overwogen: namelijk dat
vele Amerikanen vinden dat ze in
moeilijke dagen de president moeten
steunen. Hij is immers het symbool
van de natie”.
Mijn spijtoptant-republikein in San
Francisco had bezwaren op twee gron
den jegens Nixon: hij begrijpt weinig
of niets van de jongeren en hun denk
beelden, hij doet weliswaar alsóf maar
hun opvatting komt niet aan bij hem,
hij spreekt de taal van het oude Ame
rika, voorts is zijn binnenlandse poli
tiek niet efficiënt genoeg, hij had beter
moeten beseffen dat het hier om een
race tegen de tijd gaat.
Nixon raakt geïrriteerd als er men
sen zijn die hem daarop wijzen. Het
voorbeeld daarvan - aldus mijn repu
blikeinse zegsman-in-oppositie - is het
geval-Walter Hickel, Nixons minister
van binnenlandse zaken, die eind 1970
zonder veel omhaal werd ontslagen.
Walter J. Hickel - aanvankelijk gou
verneur van Alaska - was in 1968 met
In hetzelfde hotel ontmoette ik ech
ter die zelfde avond een „spijtoptant”,
een republikein die oprecht bezorgd
was over de Vietnamese politiek van
zijn president. En hij vond het resul
taat van de opinie-onderzoekingen nog
al mager. „Je moet de resultaten van
polls met grote voorzichtigheid hante
ren”, vond hij. „Wat zegt deze 59
percent? Nog afgezien van de overwe
ging dat het in een zo belangrijke zaak
als da Vietnam-politiek toch altijd nog
maar om een kleine meerderheid gaat,
geloof ik dat in dit cijfer vooral moet
worden gecalculeerd dat het Ameri
kaanse volk een president vrijwel al
tijd steunt als hij een daad stelt. Pas
later gaat men erover praten wat de
gevolgen van die daad kunnen zijn”.
en het verzet ertegen komt waar
schijnlijk niet alleen van jongelui in
hippe kledij. Maar mijn buurman vond
dat protesten van volwassenen alleen
maar propaganda waren van linkse
democraten. Hij overhandigde mij ter
staving van deze opvatting de resulta
ten van een opinieonderzoek.
Bij Hickel ging het anders. Nadat hij
zijn brief had ingediend kreeg hij te
horen dat het beter was niet meer
naar de zondagse kerkdienst in het
Witte Huis te komen. Die kerkdiensten
waren door Nixon ingesteld en Hickel
- een gelovig christen - kwam er
bijzonder graag. Hij ging er echter van
uit, dat het hier om kerkdiensten ging,
nfet om bijeenkomsten met een be
paald politiek doel. Hij geloofde het
bericht zelfs niet en verifieerde het
daarom speciaal bij de voorlichtings-
man van de president. Het klopte:
Hickel werd niet gewenst. Na een paar
maanden - december 1970 - kreeg hij
van de president te horen dat hem
ontslag werd verleend.
Persoonlijk vind ik dat leuker dan
dikke dames. Dikke dames hebben we
ook gehad endat is eigenlijk een
beetje afstotend. Maar de massa wil
het zien.
Ze zijn natuurlijk ziek. Ik voor mij,
ik keek er niet naar. Op een gegeven
moment liet ze een knie zien, een
kolossale knie, niet dat ik er bang van
ben, maar nee. Mijn schoonzoon, die de
commerciële leiding heeft, kon daar
beter mee omspringen.
Maar de dikke dame vond het zelf
leuk. Ze zag nu nog eens wat mensen,
terwijl ze anders opgesloten zat. Soms
viel ze in slaap en ze schrok dan
wakker als ik begon aan de zin: om te
bewijzen dat ze echt is, zal ze u nu een
stukje van haar knie laten zien. Om
haar te foppen zei ik die zin ook
weleens als er geen voorstelling was en
ze zat te slapen. Verrek, zei ze dan.
Ze deed er trouwens helemaal niks
aan, altijd at ze aardappelen, pannen
vol aardappelen en soms zei ze: haal
even 20 slagroomgebakjes.
Is het niet walgelijk deze dames te
laten bekijken?
Hennie Lamerus: Natturlijk, het is
zielig, maar het is je brood. Eigenlijk is
het niet helemaal juist. Het is nu wel
altijd geweest, de mensen willen het.
Vroeger had je mensen met een kippe-
bandje.dat was nog veel walgelijker.
Dan ging het jaquet. uit en zag je
daarboven een heel klein handje. Er
waren scheve voeten te zien en mensen
met kamelepoten. Het verhaal was
daarbij dat ze geschrokken waren tij
dens de zwangerschap. Het was geen
truc. Het was origineel.
In zo’n tent waren vier kamertjes met
daarin: de langste man, de dikke
vrouw, de vrouw met de vogelkop en
iemand met olifantsbenen. Allemaal
dwalingen der natuur. Buiten waren er
dan nog lilliputtertjes.
En druk, druk, van ’s morgens vroeg
tot ’s avonds laat. Het ging wel sjiek
„llemaal, maar het blijven abnormali
teiten. Een een last dat je had: dan
wilde de langste man op een avond
naar een publieke vrouw en weigerde
Gesprekken her en der maken het
duidelijk: menige Amerikaan vindt dat
zijn land in gevaar verkeert omdat er
geen vertrouwen meer is. Het lijkt
alsof er een schemering is gevallen
En toch is het leuk vak. De roman
tiek hè. Ik vind het leuk als de mensen
zan me zeggen- hij is een apart mens.
Elke gulden die ze betalen is niet
alleen voor de meisjes, maar ook voor
de eerbied.
Ik heb er een hekel aan als mensen
lawaai gaan staan maken. Iedereen
moet het goed kunnen zien, eigenlijk
oen ik niet zo commercieel, mijn
schoonzoon heeft dat meer. De mooiste
voorstellingen zijn die van ’s middags
als er tien, twaalf mensen binnen zijn.
Dan gaat het mooi kalm aan en kun je
ze beter bespelen.
De mensen moeten ook niet gaan
applaudiseren, we vertonen geen kunst
Je hoeft niet te klappen, het zijn geen
artiesten, het zijn bezienswaardigheden.
Als ik tien gulden verdien leef ik
tevreden
Maar de angst is er altijd. Ik ben
altijd zenuwachtig voordat een kermis
begint. Laatst moest ik in Tiel begin
nen en als ik in Carré had gestaan kon
Vroeger, voor de oorlog, liet je ook
nog drie nummers zien. Eerst veran
derden we een vrouw in een laurier
boom, ze kreeg echte bladeren volgens
de originele Griekse legende. Daarna
liet je een stoel verdwijnen en het
grote nummer was het geraamte.
Drie nummers voor één geld. Na de
oorlog zijn we één nummer gaan doen,
ulleen het geraamte, want het bleek
dat de mensen dan net zo tevreden
waren.
Hoe liep de lange nek?
Hennie Lamerus: „Meneer, ontzet
tend. Ja Stella, het meisje met de
lange nek. Ik heb nooit iemand bij de
uitgang horen zeggen: het is niet echt.
Terwijl ik zelf weleens denk: als dat
allemaal maar kan. Ze gaat met het
hoofd aan het eind van die nek op en
neer en blaast op een trompet. Gewel
dig.
over een systeem, waarover vroeger
vrijwel alleen positief werd geoordeeld.
Die avond in San Francisco vond
mijn orthodox-republikeinse buurman
in het hotel overigens dat het allemaal
wel meeviel: de mensen waren te ne
gatief, vond hij helaas waren er ook
van die negativisten binnen zijn eigen
partij. Naar zijn mening was Nixon
een flink president .wellicht zou hij de
geschiedenis ingaan als de evenknie
van een ander groot republikein: Ab
raham Lincoln.
Mijn buurman haalde de schouders
op over iedereen die er een andere
menipg op nahield. „Met die daar wil
ik zelfs niet praten”, zei hij. Die daar:
de jongelui die slaags waren geraakt
met de politie. De dag daarop waren Ze
er weer, maar toen bleef alles rustig.
Ze trokken naar het grote plein van
het Civic Center voor het pompeuze
stadhuis. Het was een vredig volkje
gewordenmen speelde gitaar en men
zong, sommigen doken in de grote fon
tein.
Toen ik ’s avonds mijn orthodoxe
republikein weer in het hotel zag, ver
telde ik wat ik had gezien. „Gitaar
spelen en zwemmen in de fontein he?”
vroeg hij sarcastisch. „Stop ze een
geweer in handen en stuur ze naar
Vietnam”. En met vastberaden tred
wandelde hij naar de conferentiezaal:
aan het werk voor de herverkiezing
van president Nixon.
De titel van bovenstaande reisim
pressie is geïnspireerd door een boek-
dat twee jaar geleden in de Verenigde
Staten verscheen: The Twilight of the
Presidency, geschreven door George E.
Reedy. Deze oud-journalist was jaren
lang lid van president Johnsons per
soonlijke staf. Reedy constateerde dat
de Amerikaanse president een soort
absoluut monarch was geworden, het
systeem werkt niet meer adequaat in
het huidig tijdsbestek. Gevolg: de
kloof tussen gouvernement en volk in
Amerika wordt steeds dieper.
Dat zou nu weer kunnen: een ge
raamte op de kermis. We hebben haar
laren gehad, Daphne Diana, de enige
vrouw ter wereld die op een vrij
toneel haar geraamte kan laten zien.
U ziet Daphne Diana, het Griekse
wondermeisje, gezond en wel voor u
staan. Doch zij is in de gelegenheid
haar geraamte te laten zien. Kijk eens
op haar voorhoofd de schedel wordt
langzaam zichtbaar Let u op, het ge
laat het neemt de doodskleur aan. - En
dan werd het echt vreselijk wit -.
Kijk, de borstkas wordt langzaam
zichtbaar Het bekken is nu ook reeds
te zien. Beneden bij de benen begint de
cntvlezing. Thans is Daphne Diana half
mens half geraamte. Ik verzoek u be
leefd de meeste eerbied en de grootste
stilte. Haar vlees valt van haar been
deren als de sneeuw voor de zon. Let u
goed op de ogen, zij werken nog enigs-
zinds. De ogen, kijk, ze sluiten zich. Nu
is de dood ingetreden.
Maar Daphne Diana heeft de eigen
schap zich weer te kunnen bevlezen. U
zult weldra zien hoe haar geraamte
weer geheel bevleesd wordt. Beneden
bij de benen begint de bevlezing weer.
Kijk, de ogen, ze werken enigszins,
ze openen zich. De borstkas zwoegt -
op dat „zwoegt” moest je veel nadruk
leggen - de borstkas zwoegt, het is het
teken dat Daphne Diana weer terug
komt in het leven. Thans ziet u haar
weer voor u staan.
Vooral op de dood, daar legde je ook
veel nadruk op. Het was ontzettend
meneer. Ik overdrijf niet als ik zeg dat
er per dag vijf mensen flauw vielen.
We kwamen voor de oorlog in Woer
den en daar komt een postbode bij de
tent. Wat wordt dit dan wel, vroeg hij
en ik zei. meneer, hier is een geraamte
te zien. Laat me niet lachen zei de
postbode, en hij was de eerste die de
volgende dag flauw viel.
M’n dochtertjes waren toen klein en
deden voor de tent ook mee. Ze sloten
hun ogen en speelden dan geraamte.
En ’s winters wilden ze het thuis
staande op de tafel doen.
Het was zo echt, op een avond staan
we onder de Martinitoren en er komt
een meneer binnen, een echte meneer,
maar licht aangeschoten. Is hier naakt
te zien, vroeg hij, ik zei, nee meneer,
een geraamte Hij bleek een chirurg
uit het ziekenhuis de volgende dag
kwam hij terug en hij stond helemaal
verbaasd.
Hickel hield er geprononceerde
denkbeelden op na inzake milieube
scherming en het Amerikaanse optre
den in Vietnam. Hij bracht in deze
brief zijn president op de hoogte van
de twijfels die hij koesterde: de loyali
teit jegens het land ging hem boven
die jegens Nixon.
net niet erger. Maar als je dan een
voorstelling gegeven hebt, dan is het
klaar.
Ook veel oudere mensen komen dan
bij ons binnen. Ik bekijk dat zo: nou
ben je 40 jaar, waar moet je dan op de
Kermis naar toe? Poffertjes eten, je
gaat niet meer in het hoge rad. in de
autoscooter ben je bang voor een ka
potte knieschijf en die mensen komen
dan bij ons 'binnen
Ook erg veel Ambonnezen, die gelo
ven er helemaal in. Oh, die zijn zo stil,
ze durven niks te zeggen en lopen er
helemaal stil weer uit.
Ze heeft dus een dubbele buste, he,
en dan heb je wel es mensen die
zeggen ioe die bh es af. En dan zeg
ik: „Nee. dat wil meneer pastoor niet
nebben”
Ook zo’n speling der natuur, vier
borsten. Het trekt vele mensen, de
mensen vinden zoiets buitengewoon in
teressant. En niet om de sex, daar hoor
’k nooit over.
Ach, het moeilijkste van het vak is
die tekst maken Eerst werd ik daar
ook wel een beetje doodziek van. Maar
na een tijdje loopt het goed. Ik heb
voor een pastorie gestaan en toen zei
de pastoor: wat ’n mooi bandje laat u
steeds draaien. Ik zei: nee, eerwaarde,
dat is geen bandje, dat zijn we zelf.
U hebt nou iemand zonder hoofd en
zonder onderlichaam, wat is op dit
gebied neg meer mogelijk? Hennie La
merus: ,Met het onderlichaam kunnen
we nog iaren vooruit. Dan denk je:
een man zonder onderlichaam, maar
dat is niet zo leuk.
Een stuk of vier lilliputers zou ik
wel willen hebben, maar die kun je
moeilijk krijgen, want omdat ze van
die kleine handjes hebben, werken ze
allemaal in horlogefabrieken in Zwit
serland.
Een getatoueerde dame is nog moge
lijk, en weet u wat ook altijd leuk is:
een sprekend hoofd dat op een tafel
staat. De mensen staan er in rijen
voor, iedereen wil het zien.
Is dat dan het hoofd van het meisje
zonder hoofd?
Hennie Lamerus. „De mensen vragen
me wel es: waar is haar hoofd geble
ven en dan zeg ik: het is begraven. Ik
ben laatst bij een psychiater geweest
en die zei: je kunt zelf ook wel eens
afwijking krijgen van die hele kome
die.
Ik geloof zelf dat het allemaal waar
is. Ik heb er een enorme hekel aan als
mensen gaan lachen, dan kan ik me
gewoon niet voorstellen. Ik ben een
enorme oerfectionist De flessen met de
vloeistof voor het meisje zonder hoofd
moeten altijd van mij mooi vol zitten,
sommige mensen interesseert dat niet.
Ze krijgt lucht via een slang
en tijdens de voorstelling knijp
ik die slang even af en dan zie je
dat ze het benauwd krijgt. Maar ik
doe dat maar heel even, sommige men
sen willen dat je het veel langer doet.
Je kunt de hele zaak nog veel grie
zeliger maken, dan neem je een hoofd
en dat zet je in een bak water. Je
draait ’t dan iets om, de haren zijn nat,
oh meneer, is het niet verschrikkelijk?
Maar er moet steeds meer sensatie
zomen. In Duitsland is een motorren-
ner een keer uit de steile wand geval
len. De andere dag ging hij in ’t gips
voor de oarade zitten.
Je moet bij het meisje-zonder-hoofd
de luchtslang eigenlijk ook zo lang
dichtknijpen dat ze van de kruk valt.
Dat vinden de mensen het mooiste. Als
er met sabels op een meisje gegooid
wordt, wachten ze erop dat het ’njeisje
doorzeefd wordt. Maar ik kan geen
druppel bloed zien, als ik hoor van een
ongeluk ben ik al beroerd.
Vroeger met de stoomcarrousel, dat
was mooi. Heb ik nog voor gestaan:
dames en heren hier is het bombarde
ment van serpentine en confetti, hob
belende paarden, zwevende gondels.
Hier kun je lachen en brullen, entree,
entree. Je was een beetje een filmster,
ik liep ook me* een wandelstok over
dag.
Als de man van de stoomcarrousel
door het dorp ging, dan liep daar iets.
Maar dat is jammer genoeg voorbij,
wij zijn nu burgers geworden
Vroeger zat er een dame, een echte
dame achter de kassa, nu een meisje
dat friet zit te eten.
HENNIE LAMERUS
sSiisfi iSiSi
