DICK BOS WIL MAAR
HEIMWEE NAAR JAREN ’30
NIET DOODGAAN
Zomeravond bij
Paul van Vliet
GROEN&CO
blanken
Alfred Mazure heeft geen belang meer
bij verrijzenis van zijn held
Rïdosari
voetspray
UNICURA N.V. Amsterdam
De bloedarmoedige imitaties van
Ken Russell in „The Boy Friend”
gr*
heet uw baity?
Gooi dit blad
niet weg!
film
THEODORAKIS NAAR ONS LAND
blank blanker
H&J.LAMP
mus
rnfigo
O»
IMF
F
lö
h
11
VRIJDAG 14 JULI 1972
(Van onze correspondent)
W el pjes
Hotelsuite
Dwangarbeiders
Detective
Nachtvoorstellingen
nimn
Centrale Verwarming
IDEAL-STANDARD Gasketels
een milieu
bewust
leven. Een
praktische
handleiding,
die aangeeft
wat u zelf
kunt doen.
VOOR HET BETERE SCHOONMAAK- en ONDERHOUDSWERK
KUIKENSWEG 11 - BEVERWIJK - TELEFOON 02510-3 33 73-3 58 66
commercialiteit
terugdeinzende
nemingsdurf dat de Amerikaanse
film in de jaren ’30 te zien heeft
gegeven, heeft van dat decennia
een van de boeiendste periodes uit
de filmgeschiedenis gemaakt. Het
waren de jaren, waarin de geluids
film zich aanvankelijk aarzelend
ontwikkelde, Garbo haar eerste
woorden sprak, Disney naar voren
schoot, Marlene Dietrich nieuwe
inhoud gaf aan het woord „vamp”,
de jaren van nieuwe genres als
musical, showfilm, „sophisticated
comedy”, sociaal drama en gang
sterfilm.
Het bonte patroon van talent,
grove commercialiteit en voor
niets terugdeinzende onder-
I -4 j
Maar geef het mee aan een
handelaar in oud papier.
Daarmee bereikt u, dat er
weer nieuw papier van
wordt gemaakt. En draagt
u bij tot ’t zo noodzakelijke
behoud van de bossen.
Dit is één van de vele
adviezen voor een milieu
bewuste handelwijze in het
dagelijks leven.
Die u aantreft in Gids voor
Voor f8,90 bij elke boekhandel.
Een uitgave van Elsevier,
in samenwerking met de Raad
voor Milieudefensie
ffezfenttfoóajn/b#
ROTTERDAM Vlak voordat de
tweede wereldoorlog uitbrak kreeg
de redactie van het weekblad „De
Prins der Nederlanden” een briljant
idee. Er moest een strip komen. Een
klantenbindertje. Het verhaal zou in
zes plaatjes per keer aan de hoog
geëerde lezers en lezeressen worden
voorgeschoteld en wie zou (mits de
strip goed was) het dan nog in zijn
hoofd halen om zijn abonnement op
dit blad op te zeggen?
Scholieren
in Amsterdam
Dick Bos, gespierde held in smoking.
ADVERTENTIE
b«-
ADVERTENTIE
ft»
(Van onze Haagse redactie)
ADVERTENTIE
ADVERTENTIE
Ch. B.
Hl
ADVERTENTIE
(Van onze correspondent)
ADVERTENTIE
b
A
of van King Kong; „Het teken des Krui
ses” was mogelijk, maar ook „I’m a fugi-
BARTE1DOMSSTRAAT
y HAA/PLES1
cfe X9^k voor» hol /eren
gen
rea-
/er-
ner,
um-
leld.
oor-
aakt
Zer-
*eds
ive-
van
irop
/TOy ve<e/ meer/
Zaterdagavond 23 september is de Ne
derlandse première in Eindhoven, daarna
volgen voorstellingen in Den Haag (24,
Congrescentrum), Alkmaar (28, Wapen
UTRECHT. Mikis Theodorakis komt
weer naar ons land. De Griekse compo-
nist-dirigent die in januari een zeer suc
cesrijke concerttoer door ons land maak
te, kom* in oktober terug. Zijn show zal
in zes steden te zien zijn.
De chorusgirls als bewegingsfi-
guren in Ken Russells imitatie van
een shownummer van Busby Ber
keley.
Bergmans „De grote stilte” kan men
vinden in Bio die zich in zijn nachtvoor-
stellin^en onderscheidt door een gedurfde
keuze En om enige andere klassieke films
te noemen Pabtst’ .Die Dreigroschenoper”
staat op het nachtprogramma van The
Movies, evenals (voor zaterdagnacht)
Hitchcock’s „The 39 steps” plus Bunuels
„Viridiana” Twee popfestivalfilms vragen
nog de aandacht, respectievelijk „Wood-
stock” in het Leidseplein Theater en
„Gimme shelter” in Victoria. En nóg een
film met een zekere reputatie is te be
zichtigen in Kriterion. waar de Free Cine
ma Club „Het zaad van de mens” van
Marco Ferreri vertoont.
AMSTERDAM. De Lutherse werk
groep voor kerkmuziek houdt van 15 tot
23 juli in Vaals de 22ste werkweek voor
kerkmuziek.
Ruim 100 deelnemers zullen daar een
programma instuderen dat in het teken
staat van de Schütz herdenking 1972. Dit
programma zal in de vorm van avondmu-
ziek worden uitgevoerd in vier plaatsen,
Vaals, Ubacht-Palenberg, Aken en Arn
hem.
hem vrijuit gaan. Zijn wraakzucht is
inmiddels gelouterd door de talrijke zinlo
ze moorden en hij rijdt eenzaam de
prairie in, waarschijnlijk naar Susan Hay
ward die een klein rolletje in de stijl van
1950 speelt van verpleegster onderweg
als ook Holden bijna gedood wordt. Een
onoriginele en slecht gemaakte Western
van de nu 60-jarige Daniel Mann die de
laatste twee jaren zigzaggend films maak
te, waaronder „A dream of kings” met
Anthony Quinn en „Willard”, de ratten
film met Bruce Davison.
NOG EEN PREMIÈRE is „Suite 917
Plaza Hotel” in Alhambra, het door Ar
thur Hiller („Love story”) verfilmd to
neelstuk „Plaza Suite” met Walter Mat
thau in een drievoudige rol die steeds in
hetzelfde appartement van het luxueuze
Plaza Hotel speelt. We zien hem achter
eenvolgens als gescheiden man tijdens
een poging tot herstel van het kapotte
huwelijk, als Don Tuan-op-Ieeftijd die
met zijn verouderde techniek opnieuw
tracht te slagen en als vader van de bruid
die met een onwillige bruid te maken
krijgt. Aardige, maar vaak geforceerde
komedie zonder enige finesse, schreven we
destijd in een uitvoerige bespreking van
de filrr die langer op zich heeft laten
wachten dan we dachten, maar nu toch te
zien is in Alhambra.
superworp deed zonder zijn mouwen op te
strepen, nog kon zeggen: „Hela, moet jij afkerig van Vicki Baums „Grand Hotel”
wat’ of „Nu ging je te ver, mannetje.” -- —-x w
Iedereen kan zich met Dick Bos vereen
zelvigen. Ook de zonen van de vaders die
de Bos-lectuur verslonden. In de Boekjes
kon Dick Bos niet doodgaan. Buiten de
boekjes om kan de idee kennelijk ook
niet aan zijn eind komen.
van Heemskerk), Rotterdam (29 Doelen)
en Amsterdam (30. Concertgebouw) De
tournee, die weer door Lou van Rees
wordt georganiseerd, zal op zondag I ok
tober besloten worden met twee voorstel
lingen in het Utrechtse Congrescentrum.
Behalve een aantal musici neemt Theo
dorakis eind van dit jaar dezelfde vocalis
ten mee als in januari: de Finse Ar ja
Saijonmaa de ook in Nederland beroemde
Maria Farantouri en de Griek Andonis
Kaloyannis. Er wordt een nieuwe show
gepresenteerd.
TWIGGY in „The boy friend” heeft
Rembrandtplein Theater moeten verlaten
en is afgezakt naar Cinétol. Voor haar in
de plaats is William Holden gekomen met
zijn „Kettinggangersbende”, een andere
naam voor „The revengers”, een botte
imitatie door Daniel Mann van „The dirty
dozen”, met als enig verschil dat de han
deling zich niet aan het oorlogsfront,
maar in het wilde westen afspeelt. Daar
wordt William Holdens hele familie, moe
der, twee dochters en twee zoons uitge
moord door Commanche-Indianen onder
aanvoering van twee blanken. Reden vol
doende voor de zwaar beproefde vader en
echtgenoot om op wraak uit te gaan en
zich daarbij te laten assisteren door een
stel in Mexico vrijgekochte dwangarbei
ders.
Er wordt hier en daar wat gemoord en
gevochten, maar alles is eigenlijk voor
niets, want als Holden tenslotte oog in
oog met de moordzuchtige aanvoerder van
de Commanches komt te staan, laat hij
Pedosan verfrist en verkoelt vermoeide
en branderige voeten snel en bestrijdt
doeltreffend transpiratiegeur.
MEER NATUURLIJKHEID in City,
waar „Living free”, een vervolg op „Born
free” draait, een nieuw avontuur van Joy
Adamson die eerst met de leeuwin Elsa,
nu met haar welpjes allerlei plezierige en
minder prettige belevenissen heeft, daar
over boeken schreef waarvan nu de laatste
door Jack Couffer in een natuurfilm voor
jong en oud is omgezet. Niemand minder
dan Carl Foreman voerde de produktielei-
ding.
Uit de Arnhemse Filmweek van vorig
jaar is „Per grazia ricevuta” nog blijven
overstaan, een ironische film van Nino
Manfredi over een door zondebesef en
bijgeloof lichtelijk gefrustreerde Italiaan
se jongeman (door hemzelf gespeeld) die
na een z.g wonder in het klooster te
rechtkomt, waar zijn problemen zich
slechts vergroten. De film die met enige
surrealistische en symbolische toelichtin
gen wat moeilijk in de markt is komen te
liggen, is nu in Cineac Reg. Breestraat
belandt, waar hij onder de titel „Met een
knipoog naar de zonde” als een soort
Italiaanse sexfilm uitgebracht wordt. Arm
bedrijf dat zich in de vreemste bochten
moet wringen om films die enigszins af
wijken van het doorsneepatroon, aan de
man te brengen!
De AVRO probeert hardnekkig de radio
rechten voor Bos te kopen. In AVRO-
gedachten staat een nieuwe Paul Vlaan
deren op; zonder zijn Ina, overigens. De
BBC heeft een optie op de tv-rechten,
maar worstelt nog met proef filmpjes. En
dat alles op een ongelegen ogenblik. De
geestelijke vader van detective Bos heeft
er geen belang meer bij opnieuw met zijn
held te beginnen. Mazure (58 jaar) heeft
voiooende illustratie-opdrachten van En
gelse bladen, tekent voor Engelse kranten
een strip met een vrouwelijke detective
(het genre is niet kapot te krijgen) en
schrijft daarnevens nog boeken (ontspan
ningslectuur).
,Jk zou alleen doorgaan met Dick Bos
als de BBC een contract met me wil
sluiten waardoor ze niet van de ene op de
andere dag tegen me kunnen zeggen:
Nee, die Dick Bos bevalt ons niet, we
stoppen er mee. Dan zou ik alles wat ik
nu heb verworven, hebben afgestoten. En
dan moet ik weer opnieuw beginnen. Dat
is me een te grote onzekerheid.”
Dick Bos is uit het graf opgestaan.
Kennelijk hebben nog teveel mensen goede
gedachten aan de tijd dat ze in het geniep
Bos lazen en hun held vlak voor hij een
Spaar met Ardita voor baddoeken
met ingeweven de naam van uw baby
(broertje of zusje mag ook).
Let op het pak met de kuikentjes.
Ardita wegwerpluiers
De betere luier ¥77 ffj
bij uw kruidenier.xAlv.ITIAaJ
unicura nv, amsterdam p-stbus 1384
Die roem scheen eerst maar niet te
willen loskomen. Alfred Mazure die ge
noeg had van De Prins, gooide het op een
akkoordje met een uitgever. Ten Hagen,
me wie hij op sam-sam-basis begon.
Goede verkoop betekende veel verdienen,
slechte verkoop wilde zeggen veel geld
kwijtraken. Daar zag het in het begin
naar uit. Totdat men ontdekte dat enkele
duizenden onder scholieren verspreide
boekjes wonderen deden. Mond-op-oor-
reclame. Onderwijzers namen ze in beslag
en verklaarden dat met dit soort lectuur
de kinderen tot de meest verdorven gene
rate die ooit in Nederland rondgelopen
had zouden gaan behoren
Die generatie is uitgegroeid tot een
groot aantal goedmoedige huisvaders die
me‘ genoegen aan Dick Bos terugdenken.
De propaganda voor Dick Bos liep via
verhitte discussies in dag- en weekbladen.
Iedereen wist dat de boekjes er waren en
kocht ze. Waarschijnlijk om te kijken of
hij zijn ziel voorgoed ongezond kon ma
ken door zoiets verdorvens te lezen!! Om
dat Mazure weigerde van Dick Bos een
Herr Bos in SS-uniform strijdend aan
het Oostfront te maken, werd hem door
de Duitsers het tekenen verboden. Dat
was het enige wat nog mankeerde om
Dicx Bos .eeuwigheidswaarde” mee te ge
ven
Inmiddels was het zo dat Mazure die na
de oorlog eerst naar Engeland uitweek,
later in vele andere plaatsen van de
weeld vertoefde, wel doorging met het
tekenen van Dick Bos-boekjes, maar toen
de animo er bij de lezers een beetje
sch<-en af te gaan, ophield. Dat was in
196K. Sindsdien is heel langzaam de vraag
naar Dick Bos weer opgelopen. De Arbei
derspers begon met heruitgaven. Vier
boekjes tegelijk. Dit jaar verschijnt het
derde verzameldeel.
Aan de andere kant is het bioscoopbe
drijf zich de attracties van het verleden
bewuster geworden en het terugbrengen
van klassieken die dertig jaar en langer
op de plank hebben gelegen, behoort ge
lukkig genoeg niet meer tot de uitzonde
ringen, al blijft het een zeldzaamheid.
Maar ook op andere, meer indirecte wij
zen wordt hulde gebracht aan de gouden
tijd van het bioscoopamusement. Peter
Bogdanovich doet het door in „Targets” of
„The last picture show” te verwijzen naar
vroegere films en Ken Russell gaat zelfs
zo ver een genre met een zeer speciale
stijl bewust te imiteren, zoals gebeurde in
„The Boy Friend”. Vorige week hebben
we naar aanleiding van de première van
deze film (die inmiddels van Rembrandt
plein Theater naar Cinétol verhuisd is) op
overeenkomsten gewezen tussen Russells
uitstapje in de amusementswereld en de
Busby Berkeley-shows uit het begin van
de jaren dertig.
De showfilm uit die tijd vertoonde een
merkwaardige combiantie van amusement
en uiterlijke glamour met een soort soci
aal realisme, waarvan de verbindende in
trige doortrokken was. Dat sociaal realis
me hoorde bij de studio die het genre bij
voorkeur beoefende: Warner Bros. Want
meer dan in welke periode van de Ameri
kaanse filmgeschiedenis werden de film
uit de jaren '30 bepaald door de studio’s,
door Paramount, Metro-Goldwyn-Mayer,
Universal of Warner die (algemeen ge
sproken) ieder een eigen stijl en een eigen
soort films verzorgde Zoals Universal be
kend is gebleven door de „horror”-film, zo
werd de MGM-reputatie verbonden aan
zijn kostbare produkties met ontelbare
sterren („Dinner at eight”, „Grand Ho
tel”). Paramount kreeg naam door zijn
bijbelse kijkstukken van Cecil B. DeMille
en zijn Lubitsch-operettes en Warner
moest op den duur geassocieerd worden
met zijn eigentijdse belangstelling die zich
A..-;
DEN HAAG. Paul van Vliet stapt in
deze zomerse dagen uit een echt, onver
valst badkoetsje. Aan het Scheveningse
«trand zou dat geen nieuws zijn, maar de
Haagse cabaretier heeft het wagentje het
toneel op doen rollen van Neêrlands al
lerjongste (voorlopige) monument, het
Kurhaus. Het betekent dat hij voor de
derde maal in successie enkele weken
lang „Een avond aan zee” gaat verzorgen
voor de badgasten en andere liefhebbers
in de Scheveningse Kurzaal.
Bij de première waren er al weer velen
die zich in de ontspannen sfeer van het
café-chantant kwamen laven aan Van
Vliets bevindingen in liedjes en conféren
ces. Dit jaar krijgt men Paul van Vliet
alléén te zien in zijn programma „Noord
West”, dat het afgelopen najaar in pre
mière ging en hem deed kennen in zijn
nieuwe stijl van mijmeraar en denker
over onze zekerheden, die geen zekerhe
den zijn.
Als extraatje krijgt men in Schevenin-
gen een ouverture over de badplaats,
commentaar van een krakerig oud man
netje, dat wat sceptisch aankijkt tegen de
ontwikeklingen (of liever gezegd het ge
brek aan ontwikkelingen) in de dreven
rond het Gevers Deynootplein. Van Vliet
scoort vooral in zijn liedjes die een be
roep doen op vergane gevoelens. Daarte
genover staan plezante mannetjes als de
kruideniers en zeldzame Nederlanders,
veilig opgeborgen in museumhokken.
Alhoewel de redacteuren onderling
meenden dat strips niet tot het cultuur
goed van deez’ aarde behoorden, maar
meer ter verstrooiing van kleuters en
analfabeten dienden, hapte men toch toe.
Alfred Mazure (op bezoek in Nederland)
zeg* nu, achteraf: „De afleveringen van
het Geval Kleyn duurden eeuwen. Ik
kreeg er wat van, zo langzaam.” Toch
weid met het afdrukken van de eerste
tekening de basis voor een stripheld ge
legd die nog steeds de klank van bekend
heid met zich meedraagt. Want in het
eerste het beste gedachtenwolkje boven
een besnorde grijsaard die aan de telefoon
zat, stond: „Ja hallo - Met meneer Bos? -
Juist meneer Bos. U spreekt met dr.
Kleyn uit de Pauwlaan 7. Ik heb uw
advies dringend nodig. Kunt u vanavond
nog even hier komen?” Waarmee Dick
Bos was geboren.
Hij kwam ter wereld op 30- tot 35-
jarige leeftijd. Zijn afkomst is duister,
maar Rechtschapen. Zijn gevoel voor
Rechtvaardigheid en Eerlijkheid onnoem
lijk groot; zijn portefeuille is altijd zo
goed gevuld dat hij beloningen voor ge-
WËnCk/ /net monter gQfó
j med éér, /‘etoséee
ij ó/rri^AAe/s^a'rntTvrw
Ce f’e/hsge/iy t^lszen sdsnatssiro's.,
Bij de redactie was kort voordat dit
Idee ontsproot aan de breinbazen een
man langs geweest. Hij ging gebukt onder
een groot aantal vierkante vellen met niet
o.l te veel lijnen volgeschetst. Het was een
man die van De Prins wel eens een
opdracht kreeg een illustratie bij een
verhaal te leveren. Hij heette Alfred Ma-
tur
klaarde karweien zonder met de ogen te
knipperen kan afslaan. Geen vrouw op
zijn pad hoeft hem te duchten; sex is
hem vreemd.
Mazure verklaart nog steeds dat hij dat
alles van het begin af aan zo heeft
gedaan. „Met opzet tekende ik de achter
grond zo dat je je er alles bij kon
voorstellen. Soms vroegen mensen- is dat
niet die en die plaats? Dan antwoordde ik
steevast: juist, waar zag u dat aan? En als
een ander dan daarop een andere plaats
noemt, zeg ik weer juist, maar waar zag
u dat nou aan?”
Overigens gaat Mazures ijdelheid wel
ver als hij beweert alles van te voren
gezien te hebben. Het internationale in
J Dick Bos, het eeuwige, het onoverwinne
lijke In dat eerste Dick Bos-verhaal
sen iet de man met een revolver alsof hij
in het Wilde Westen van de Verenigde
Staten rondloopt. Na zes deeltjes Bos is
dat voorgoed veranderd. Zijn snelheid en
r zijn handen zijn hem genoeg. En dat is
misschien juist wat hem in de oorlogsja
ren zo populair maakte en de totaalver-
koop tot aan het verbod op verspreiding
door de bezetter, steeg naar 150.000 exem
plaren. Dick Bos, de Nederlander die ie
dereen aankon. Welk wapen de ander ook
had Dick Bos, de blote-hand-vechter
wond elke aanvaller (lees: Duitse bezet
ter' om zijn vinger en vloerde hem voor
goed.
Shirley Temple was in opkomst en
Bette Davis, Clark Gable en Boris Kar
loff, Deanne Durbin en de Marx Brothers.
Groter rijkdom en verscheidenheid aan
films en genres is zelden binnen een zo
korte tijd bereikt. Men deinsde niet terug
voor Shakespeare, van wie „Romeo en
Julia” en „A midsummernight’s dream” op
het doek kwamen, maar was ook niet
uitstrekte van sociaal onrecht („20.000
yearsi n Sing-Sing”, „I’m a fugitve from
the chain gang”) tot gangsterfilms en zelfs
op het amusementsvlak doorwerkte.
Lloyd Bacon, Mervyn LeRoy en Archie
Mayo waren de regisseurs die het sociale
gezicht van de showfilm bepaalden, ter
wijl Busby Berkeley als choreograaf zorg
de voor de revue-apotheoses die befaamd
waren door de driltechniek van de cho
rus-girls. Zingende, dansende en bewegende
figuren samenstellend, vormden zij achter
grond en entourage voor de ster van het
gezelschap, levende decoratie met sterk-
erotische inslag.
Maar de schitterende show diende tege
lijk als tegenstelling tot het armoedige
dagelijkse bestaan der girls. Dat waren de
meisjes die „back stage” bittere of ironi
sche gesprekken over hun baan en over
de werkeloosheid in haar vak hielden, die
zich afhankelijk voelden van de geld
schieter die de vertoning gaande moest
houden of van producent-regisseur die
hen op staande voet kon ontslaan en die
jaloers waren op de „ster” die in een dure
autc kwam voorgereden en champagne
dronk met de geldschieter. En evenals in
Russels „The Boy Friend” werd het
sprookje van het eenvoudige dansmeisje
dat moest invallen voor de ziekgeworden
„star” en „overnight” beroemd werd, meer
dan eens werkelijkheid.
Meestal waren Ruby Keeler en Dick
Powell de centrale figuren in Busby Ber
keley’s wervelende finales en moesten af
wisselend Joan Blondell, Ginger Rogers of
Aline MacMahon voor het cynische com
mentaar zorgen, maar ook in de songs
van „Golddiggers of 1933” en „42nd
Street”; om de meest bekende van dit
genre showfilm te noemen klonk sociaal
profest en .Remember my forgotten men”
en „I’ve got to sing a torch song” kunnen
nu nog altijd als voorbeelden gelden van
de geraffineerde manier waarop bij War
ner show en eigentiidse kritiek gemixt
werden. Het leverde vulgair, maar effec
tief amusement op, want de inzet en
vakbeheersing waarmee een en ander ge
beurde, hielp de toeschouwer over veel
be-waren heen.
Hoe uniek en onnavolgbaar die combi
natie van vaak tegenstrijdige creativitei-
ten uiteindelijk was, bewijst nu de wat
bleke en bloedarme imitatie van Ken
Russell die hij als hulde aan de jaren ’30
in Hollywood bedoeld had.
five from the chain gang” of „Fury” van
Fritz Lang; Champlin maakte „City
Lights” en „Modern times”. San Francisco
ging ten onder in een MGM-studio en nog
altijd draait „Gone with the wind” als
onverwoestbaar symbool van een periode
die geen produktielimieten kende.
Het is niet verwonderlijk dat de televi
sie bij de grote uitverkoop van Hollywood
vooral haar keuze heeft laten vallen op
de beschikbaar gekomen films uit de ja
ren dertig zodat een nieuw miljoenenpu
bliek kon kijken naar het tapdansende
duo Ginger Rogers-Fred Astaire, naar
Willam Powell als de „Thin man” en de
Marx Brothers tijdens „A day at the
races”.
Dat het produktiecentrum daarmee de
toch al weinig florerende bioscopen die
tenslotte zijn, zij het slinkend afzetgebied
vormen, niet bepaald een dienst heeft
bewezen, is duidelijk. In de VS blijken dit
soort reprises op klein-scherm zelfs een
ernstige bedreiging voor gelijktijdige uit
zendingen met grote kijkdichtheid als de
Dick Cavett- of de Johnny Carson-shows.
Het effect op het bioscoopbezoek laat zich
dan wel ongeveer raden.
2***. IMu «tuut.
out S» At item
i* tws teta. mw gssas AtteteAtA.
