;t
Hond krijgt likj
Premier Biesheuvel kwam met huiswerk terug
e
Koningin wilde laatste
toenaderingspogi ng
de hand
van
Ceausescu wil
buikriem
aanhalen
In affaire-Weinreb
Vonnissen
nieuwe aspecte n
Praag
in
*r
in Spanje
Zeven doden
Anti-statussymbool brengt
bezitter tot rust
bij botsing
bij Brussel
Heath wijst
kritiek op
Whitelaw
Bevriezing van regime
Kleurtje
„Gouden toekomst
voor de fiets”
achtergrond
Oorlogsdocumentatie meent:
Waldheim sprak
met Kosigin
Kwallen „sneden”
elektriciteit af
>0
2
DONDERDAG 20 JULI 1972
3
GEEN NIEUWS
GEWIJZIGD
Miljoen stuks
El Cid
Stokpaardje
«SP
(Van onze redacteur in Madrid)
MADRID De eerste commentaren in Spanje op generaal Franco’s
besluit om do uiterst conservatieve admiraal Carrero Blanco tot
toekomstig regeringshoofd te benoemen, spreken van een „bevriezing
Een bevriezing van het regime, onmiddellijk na Franco s heengaan, die
een domper zou zetten op de ambities van de oppositie, en die ook zou
kunnen betekenen dat Spanj es aansluiting bij de EEG weer enkele
jaren verder in de toekomst weggedrukt wordt.
it
(Van onze redacteur in Londen)
(Van onze parlementsredactie)
vkaaaaaaa?vwiaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaz
(Van onze correspondent)
van
om-
van
toe op
CARRERO BLANCO
4
a*AAAAJU\AAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAMJUKAAAMUUIAAAAAAAAAAAAAAAAAAAMAAAjMiMAAAAAMAMAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA/
een
ren,
als
een
het
lent
tale
en
dse
Het
had
ach
De regeringsfracties en de partijvoorzit
ters vergaderden de gehele dag druk in
het gebouw van de Tweede Kamer. Men
na
Franco’s heengaan, ontstaan door de
jarenlange toepassing van het „verdeel
en heers”, zouden de ambities elkaar in
de eerste tijd in evenwicht houden
rond de spil van Franco’s levende tes
tament: Juan Carlos. Dit gaf de gema
tigde oppositie de hoop dat Juan Carlos
nog meer dan een stroman zou kunnen
zijn en in de overgangsperiode de ba
lans naar de kant van de meer demo
cratische stromingen zou kunnen ver
fwaren.
HET ENIGE wat Juan Carlos tot nu
allen voor had was dat hij
alvast Franco’s vaderlijke zegen had
gekregen. In de politeke leegte
MEN SPRAK ervan dat zijn vader,
Don Juan, vanuit zijn vrijwillige bal-
DE GEVAREN van het communis
me, de anarchistische chaos, het „de-
mo-liberalisme” met zijn parlamenten
Het derde proces, tegen de voormalige
partijsecretaris van Praag Jaromir Litera
en drie andere hoge partijfunctionarissen,
wordt vandaag hervat.
de
de
de
nde
de
dat
on-
jre-
Ge-
em
rij
de
im-
van
•de.
er-
:che
ag-
ge-
bij
de
>m-
liet
^e-
7an
In
rne
ist-
gs-
;raf
lire
het
de
ren
Het
te-
zal
tijd
zan
aar
be
zet
an
lat
iet
de
n-
iie
et
iet
k-
int
14)
ts—
n-
de
ijn
iet
ta
ler
EBj
’es
igs
Te-
j.
?r-
A.
>ij-
as-
ers
Hij
is
le-
Zo gingen Magneet» Phoenix, Fongers
en Germaan over naar Batavus; Juncker,
Locomotief en Simplex naar Gazelle, welk
bedrijf nu in handen is van de Engelse
fietsengigant Raleigh. Union en Kapteyn
ten slotte gingen samen in Unikap.
Ondanks deze fusies bleven de Neder
landers fietsen bouwen en naar zij zelf
zeggen, de beste ter wereld. Wat niemand
voor mogelijk hield gebeurde in 1970: de
omzetten stegen met sprongen en nu lijkt
het erop dat de fiets een gouden toekomst
tegemoet gaat.
In 1970 droeg de regering het onderzoek
op aan het rijksinstituut. Het wordt opge
voerd door mr. D. Giltay Veth, oud-
raadsheer in het gerechtshof ïn Amster
dam en een medewerker van het insti
tuut, de heer A. J. van der Leeuw. Een
grote moeilijkheid is de overstelpende
hoeveelheid materiaal. Naast het zeer om
vangrijke strafdossier moesten de onder
zoekers kennisnemen van de geschriften
van de heer Weinreb zelf over zijn zaak.
Het uitgetypte manuscript van zijn boek
MOSKOU (Reuter). VN-secretaris-
generaal Kurt Waldheim heeft gisteren
gesproken met de Russisqhe premier Kosi
gin. De gebeurtenissen in het Midden
oosten zijn waarschijnlijk het belangrijk
ste onderwerp van gesprek geweest.
TOKIO (Reuter). Een school kwallen
was er gisteren de oorzaak van dat
300.000 huizen in het westen van Tokio
van stroom verstoken waren, treinen
stonden stil en honderden mensen zaten
in liften opgesloten.
De plaatselijke elektriciteitsmaatschap
pij maakte bekend, dait de kwallen de
mond van de koelhuis van één van de
krachtstations hadden verstopt- Er ont
stonden enorme verkeersopstoppingen bij
de duizend verkeerslichten die niet brand
den. De stroomstoring duurde een half
uur.
heuvel het staatshoofd namens zijn hele
kabinet had willen aanbieden. Waar
schijnlijk heeft de koningin er bij de
premier op aangedrongen nog te wachten
met die ontslagaanvraag. De ontslagen die
de ministers en staatssecretarissen van
DS’70 hadden aangeboden, waren woens
dagavond ook nog niet door de koningin
aanvaard.
Biesheuvel toog ’s middags om drie uur
naar het paleis Huis ten Bosch en kwam
omstreeks vijf uur weer naar buiten. Men
verwachtte tegen het eind van de middag
een mededeling van het kabinet van de
koningin, waarin melding zou worden ge
maakt van de ontslagaanvrage en een
eventuele nieuwe formatie-opdracht. Maar
elke mededeling bleef achterwege en er
werd bekend dat voor vanmorgen geen
communiqué te verwachten was. Biesheu
vel ging ’s avonds om negen uur opnieuw
met zijn kabinet in beraad.
Ook in Hongarije is de temperatuur
tot een bijna ondraaglijke hoogte ge
stegen. Reden voor dit meisje in
Boedapest om haar hond een lik van
haar ijsje te gunnen.
Het ongeluk gebeurde toen twee perso
nenauto’s op een kruising tegen elkaar
botsten. De vier Joegoslavische inzittenden
van de ene auto waren op slag dood. Uit
de andere auto, waarin vijf Nederlanders
zaten, werden drie doden en twee zwaar
gewonden geborgen.
Carrero Blanco, een praktisch onbe
kende professor in de marinetactiek
met de rang van kapitein, paste precies
in Franco’s schaduw. Pas in 1951 werd
hij toegelaten tot de kabinetszittingen,
in 1963 gepromoveerd tot schout bij
nacht en in 1966 tot admiraal. Het
volgende jaar kreeg hij officieel zijn
huidige titel als vice-voorzitter van het
kabinet.
Dat de koningin alsnog een toenade
ringspoging ondernomen wil zien maakten
politieke waarnemers woensdagavond op
uit het feit dat er nog steeds geen mede
delingen door het kabinet van de koningin
waren gedaan over het ontslag dat Bies-
In het proces tegen de groep-Jan Tesar
heeft de openbare aanklager zes jaar
geëist tegen Tesar, vijf tot zes jaar tegen
Jiri Müller, vier jaar tegen Rudolf Bat-
tek, drie jaar tegen Haromir Jiru, een
jaar tegen Pavel Mares en een jaar en
acht maanden voorwaardelijk tegen Sta
nislav Furek.
PARIJS DPA Drie mannen die
gisteren in een voorstadje van Parijs
een overval pleegden op een bankfili
aal en de filiaalhouder en een tas met
geld meenamen in een auto die voor
hen klaarstond, kwamen voor een on
aangename verrassing te staan.
In een bos werd halt gehouden. De
filiaalhouder zou er worden vrij gela
ten en de tas met geld geopend. Maar
door een in de tas ingebouwd veilig
heidssysteem dat bij onoordeelkundig
openen automatisch in werking treedt,
werden de bankbiljetten geverfd en
onbruikbaar gemaakt en werden ook
de bankovervallers besmeurd. De verf
is moeilijk te verwijderen, waardoor de
daders een poos herkenbaar blijven.
De overvallers namen de vlucht en
lieten de filiaalhouder met de inhoud
van de tas, 60.000 Franse francs, achter.
UTRECHT. Nog niet zo lang geleden
gaf niemand nog een cent voor de toe
komst van de fiets. Na de oorlog waren er
37 rijwielfabrieken in Nederland, nu zijn
er nog drie fabrieken die de markt be
heersen, namelijk Batavus, Gazelle en
Unikap. Een groot aantal bedrijven moest
aan de fusienoodrem trekken, andere
werden compleet overgenomen.
AMSTERDAM. Het onderzoek dat
het Rijksinstituut voor Oorlogsdocumen
tatie in opdracht van de regering jnstelt
in de zaak-Weinreb zal duidelijke conclu
sies opleveren en talrijke aspecten in een
nieuw licht plaatsen. Deze verwachting
heeft het bestuur van het rijksinstituut
vermeld in het jaarverslag over 1971. Het
onderzoek is omvangrijker dan het be
stuur eerst aannam.
Aan het begin van het landelijke con
gres van de Roemeense Communistische
Partij wees Ceausescu er op dat Roemenië
weliswaar het stadium van een onderont
wikkelde staat heeft overwonnen, maar
niettemin een ontwikkelingsland gebleven
is.
Ten overstaan van 2-200 gedelegeerden
en 500 genodigden stipte Ceausescu de
positieve prestaties aan die in de eerste
achttien maanden van het in 1971 ingega
ne vijfjaren plan zijn bereikt. Hij liet er
echter onmiddellijk op volgen dat het
noodzakelijk is dat door een reeks van
ingrijpende maatregelen de industriële
produktie gestimuleerd en de rol van de
landbouw vergroot moeten worden.
Onder de voorgenomen maatregelen is
het besluit de scholen in nauwer contact
met de produktie te brengen.
Kabinetscrisis. De Finse premier Rafael
Paasio heeft het ontslag van zijn uit
sociaal-democraten bestaande minder
heidsregering ingediend. Paasio vormde
zijn kabinet op 22 februari nadat pogin
gen om een coalitieregering te vormen
waren mislukt.
BRUSSEL Een verkeersongeluk in
Nossegem bij Brussel heeft gisteravond
aan zeven mensen het leven gekost, onder
wie drie Nederlanders
'i..
tenslotte benoemd tot
voor de politiek onder
Carlos. Generalissimo
Protest. Het -Linkse Front” heeft bij een
rechtbank in Buenos Aires een verzoek
ingediend tot nietigverklaring van een
decreet waarin staat dat ex-president
Peron voor 25 augustus in Argentinië
moet terugkeren als hij zich kandidaat
wil stellen voor de presidentsverkiezin
gen van het komende jaar. Peron is lid
NU IS HIJ
regeringshoofd
koning Juan
Franco heeft het klaargespeeld om zich
al voor zijn dood te verzekeren van
een „gelijkmaker” met de beroemdste
Spaanse militair uit de middeleeuwen,
de legendarische El Cid, meer bekend
door de gelijknamige film dan uit de
geschiedenisboeken. Deze werd zo ge
vreesd door de Moren en zo vereerd
door de Spanjaarden, dat toen hij
stierf tijdens de belegering van Valen
cia in het jaar 1099, zijn vertwijfelde
volgelingen het lijk op zijn paard vast
bonden om de beslissende slag tegen de
Arabieren te leiden.
El Cid behaalde zijn grootste over
winning na zijn dood. Op dezelfde
wijze zou Franco nog na zijn dood op
de politieke strijdros zitten om zijn
volgelingen in het harnas te houden en
hen door de mond van Carrero Blanco
op te roepen tot discipline en eenheid
voor de handhaving van het regime.
en is zijn eigen minister-president)
koos hij niet een militair die zich in de
burgeroorlog beroemd had gemaakt of
een politicus met faam als staatkundi
ge.
In 1970 werden 850.000 fietsen verkocht,
terwijl in 1971 het verkoopcijfer 930.000
stuks bedroeg. Het ziet er naar uit dat de
verkoop van fietsen dit jaar een nieuw
record bereikt van een miljoen stuks, zo
maakt» de „Stichting Fiets” onlangs be
kend. Ook het aantal fietsenverhuuradres-
sen neemt sterk toe; in korte tijd is hun
aantal meer dan vertweevoudigd en be
draagt thans circa 760.
De Stichting Fiets merkt op, dat de
koopgewoontes van de fietser sterk veran
deren. Beperkte vroeger de smaak zich tot
zwart, tegenwoordig zijn het vooral de
kleuren groen en rood die in zwang zijn.
Een goedkoop „karretje” kopen is er te
genwoordig nauwelijks meer bij. Fietsen
met vijf tot tien versnellingen liggen goed
in de markt.
Voor de verhoogd» fiets activiteit zijn
verschillende redenen aan te wijzen. In
deze jachtige tijd, waarin het in filerijden
normaal is geworden, is de fiets een
vervoermiddel bij uitstek waarop men tot
rust kan komen. Niet voor niets stijgen de
exporten naar de Verenigde Staten, het
land waar alles nóg sneller gaat. Boven
dien kan men per fiets rustige plekjes
bereiken waar de auto niet kan komen.
Vroeger gold de auto als statussymbool,
een middel waarmee men de buren de
ogen uit kon steken. Deze tendens ver
mindert sterk. Men gaat zelfs over op een
anti-statussymbool, zoals de fiets.
>rge
'oor
in
ilad
>si-
ug-
uit
toonde zich ’s middags hoogst verrast door
het lange uitblijven van een mededeling.
Van de zijde van DS’70 werd hardnekkig
ontkend dat men zou trachten te „lijmen”.
Er was geen enkel contact met ministers
of fractieleiders geweest, zo zei men van
die zijde. De top van DS’70 bleef in ieder
geval zelf geheel passief. Wel ontving
fractieleider Berger van C.H.U.-fractielei-
der Tilanus een uitnodiging voor een ge
sprek. Aangenomen werd dat Tilanus een
laatste bemiddelingspoging zou doen. Ber
ger verklaarde zich bereid te praten als
van de andere kant water in de wijn zou
worden gedaan. Bijvoorbeeld door de be
reidheid een duidelijke passage in de
troonrede op te nemen inzake de beheer
sing van lonen en prijzen.
Drs. Tilanus het zich in de loop van de
dag opmerkelijk „bemiddelaarsachtig” uit,
„Men moet alle pogingen om te lijmen
blijven ondernemen”, zei hij. Op een pers
conferentie, na afloop van een vergade
ring van zijn fractie, zei Tilanus ronduit
dat hij aannam dat Berger zelf ook niet
zo gelukkig is met de ontstane situatie.
„Berger had deze ontwikkelingen zeker
niet verwacht en heeft er ook veel moeite
mee. Daar ken ik Berger goed genoeg
voor”, aldus Tilanus. Ook Andriessen, de
leider van de K.V.P., zou voor een aller
laatste bemiddelingspoging voelen.
Woensdag bleven de diverse regerings
fracties nog steeds rekening houden met
een overgangskabinet met vier partijen,
dat begin volgend jaar nieuwe verkiezin
gen zou moeten uitschrijven. Daarbij viel
het op dat Wiegel, de fractieleider van de
V.V.D., hardnekkig bleef spreken over
verkiezingen „op zo kort mogelijke ter
mijn”, waarmee hij zeer waarschijnlijk
het komend najaar bedoelt.
Wiegel vond bovendien, ook al na af
loop van een fractieberaad, dat er voor
het overgangskabinet geen herverkaveling
van ministersportefeuilles mag zijn. Voor
de opengevallen ministeries moeten de
zittende ministers maar waarnemen, vond
hij.
Zowel de C.H.U. als de V.V.D. wil dat
een nieuw te vormen kabinet, als dat er
komt, nog voor de indiening van de be
groting in de Tweede Kamer in debat
treedt over een soort „regeringsverkla
ring”. Daarna zou de begroting zo snel
mogelijk moeten worden afgewerkt, om
met spoed nieuwe verkiezingen te kunnen
voorbereiden.
BOEKAREST (DPA). Ingrijpende
maatregelen voor de ontwikkeling van de
Roemeense economie, waaronder beper
king van de invoer tot een minimum, zijn
gisteren door president-partijleider Nico-
lae Ceausescu van Roemenië aangekon-
digd.
LONDEN. De Britse regering schaart
zich volledig achter de politieke beslissin
gen en de daden van de minister voor
Noord-Ierland, William Whitelaw. Dit
verklaarde eerste minister Heath gister
middag in een toespraak in Londen.
Heath vertelde zijn gehoor, dat zijn
regering in maart de beslissing heeft ge
nomen om het bestuur van Noord-Ierland
aan zich te trekken om een oplossing te
vinden voor de moeilijkheden, en dat er
ondanks de tegenslagen en problemen
geen enkele reden is om niet met dezelfde
politiek van verzoening „de enige mo
gelijke politiek” voort te gaan.
Heath hield zijn rede in een sfeer van
stijgende onrust in de gelederen van zijn
eigen Conservatieve Partij over het nuttig
effect van William Whitelaws daden en
initiatieven. Stemmen gaan op om aan het
optreden van de joviale landedelman, die
er van overtuigd is dat alleen een verzoe
ningspolitiek een redelijk aanvaardbar»
oplossing kan maken, een eind te maken.
Bijzondere onrust ontstond bij de rech
tervleugel van de Tories als gevolg van de
besprekingen die Whitelaw met IRA-lei-
ders in Londen heeft gehad. De verwar
ring is nog gestegen sinds dinsdagavond
bekend werd dat ook oppositieleider Wil
son intussen met de IRA-leiders op een
geheime plaats in de Britse hoofdstad een
vijfeneenhalf uur durend gesprek heeft
gehad.
Gisteren werd in Ulster een baby van
zes maanden in zijn kinderwagen gedood,
toen in een grensplaatsje met de Ierse
Republiek een bom ontplofte. Vier andere
personen, waaronder de moeder van het
kind, raakten ernstig gewond.
„Colloboratie en verzet”, dat zij boven
dien voortdurend met de gedrukte versie
moesten vergelijken, telt meer dan 3000
bladzijden. D« geschriften uit de jaren
1945-1948 omstreeks 1500, aldus het jaar
verslag.
De onderzoekers stelden zich ook ten
doel zo veel mogelijk personen te identifi
ceren, die tijdens de bezetting op d»
Weinreb-lijsten hebben gestaan, en het lot
van deze personen na te gaan om zodoen
de het effect van de Weinreb-lijsten zo
goed mogelijk vast te stellen. Ook de
hieraan verbonden werkzaamheden waren
zeer omvangrijk. De Haagse medewerker
aan het onderzoek, de heer Brugman,
bracht tot nu toe over circa 1500 perso
nen, die met Weinreb in aanraking kwa
men, summiere rapporten uit.
De onderzoekers achtten het van het
grootste belang dat met zoveel mogelijk
overlevenden uit deze groep gesproken
zou worden. Het gaat hier om vele tien
tallen mensen. Daarvoor werd begin 1971
de oud-inspecteur van de rijksrecherche
J. van den Brink, als medewerker aange
trokken.
De onderzoekers zelf konden zich daar
door concentreren op die getuigen,
wie mededelingen van meer dan gewoon
belang voor de zaak verwacht mochten
worden, eind 1971 hadden zij reeds
streeks 60 getuigen gehoord.
HEERLEN. De Duitse radio en tele
visie hebben gisteravond regelmatig waar
schuwingen uitgezonden tegen het drinken
van een bepaald soort melk, die in kar
tonnen verpakking gisteren in een aantal
van 100.000 is afgezet in het gebied tussen
Bonn en Keulen.
In een aantal van deze pakken melk is
een hoeveelheid reinigsmiddel achterge
bleven, dat salpeterzuur bevat en dat bij
gebruik vooral gevaarlijk is voor kinde
ren.
die alleen maar tijdverlies voor
uitvoerende macht betekenen, plus
„traditionele vijanden van Spanje die
vanuit het buitenland proberen het
volk te bedriegen”, zijn de vaste stok
paardjes van Franco’s opvolger.
Carrero Blanco’s enige politiek pres
tige is het feit dat hij 32 jaren lang
Franco’s aanwijzingen trouw ten uitvoer
heeft gebracht. Toen Franco in 1940
een man zocht om de dagelijkse leiding
op zich te nemen van het ministerie
van de presidencia (want Franco was
lingschap hem in deze zin zou kunnen
beïnvloeden. Dit was ook de reden
waarom hetregime dezer dagen zo
scherp reageerde op een uitspraak van
Don Juan, in aanwezigheid van zijn
zoon, dat het regime zijn eigen fraaie
wetgeving eens in praktijk moest gaan
brengen.
De voorzorgsmaatregel om koning
Juan Carlos nu vast met minister
president Carrero Blanco op te schepen
is in zekere zin een antwoord op Don
Juan en op de ambities van de gema
tigde oppositie, die onder Juan Carlos
een kans hoopte te krijgen.
PRAAG (AFP). In één van drie
politieke processen die begin deze week in
Praag zijn begonnen is de jounalist Pre-
mysl Vondra veroordeeld tot twee jaar en
vier maanden gevangenisstraf. Twee me
de-verdachten Jozef Belda en Ota Kriza-
novski, kregen respectievelijk een jaar en
anderhalf jaar voorwaardelijk.
DEN HAAG. Nieuwe pogingen zijn
woensdag op gang gebracht om de breuk
tussen DS’70 en de overige regeringspar
tijen te herstellen. Biesheuvel overlegde
woensdagavond na zijn bezoek aan de
koningin met zijn overgebleven ministers
om na te gaan of alsnog ruimte kon
worden gemaakt voor een gesprek met
DS’70. C.H.U.-fractieleider Tilanus nodigde
DS’70-fractieleider Berger uit voor een
gesprek, dat vandaag wordt gevoerd.
Wiegel tekende bij het interim-kabinet-
Biesheuvel nog aan dat het als program
ma een gewijzigd regeerakkoord van de
oud» versie moet hebben. Die wijzigingen
kunnen uiteraard alleen tot stand komen
met goedvinden van alle vier de partners,
K.V.P., A.R.P.. C.H.U. en V.V.D. Tilanus
meende dat het interim-kabinet achter
het pakket van premier Biesheuvel voor
de begroting-’73 moet staan. Dat pakket is
door de 14 ministers van de overgebleven
regeringspartijen immers goedgekeurd.
Alleen de twee ministers van DS ’70 wa
ren het er niet mee eens. „Men heeft zich
er toen mee akkoord verklaard en men
moet er dus nu nog achter staan”, aldus
Tilanus.
Admiraal Carrero Blanco, die
maart 69 jaar werd, en drie dagen
later de 32ste verjaardag vierde van zijn
carrière van blinde trouw aan Franco,
rotsvaste overtuiging en fantasieloze
bureaucratie, zal voor alles de status
quo handhaven en in geen geval poli
tieke offers brengen om tot de EEG te
kunnen toetreden.
Volgens d» Spaanse grondwet is de
duur van de ambtstermijn van de
minister-president vijf jaar. De toe
komstige koning kan hem alleen voor
dien ontslaan als hij een overeenkomst
bereikt met de zeventien (oude en
conservatieve) leden van de Kroonraad.
Maar na Franco’s dood staan koning
Juan Carlos en minister-president Car
rero Blanco nu precies op hetzelfde
politieke peil als uitverkorenen
Franco.
