Bijnaam verdween, maar onderwijs
wordt nog steeds wat miskend
Gezinsverzorging
en bejaardenhulp
in Arnhem in
één groot bedrijf
Proper
volkje
IflÖI
„SPINAZIE - ACADEMIE”
VROUW
JERICHO
V
F
W TO i
t
T
17
Vrouwelijkheden
ZATERDAG 22 JULI 1972
Erbij
(Van onze medewerkster)
Ui
Baardmannen
Algemene cultuur
Beroepskeuze
Excessen
Gina
Mannen
Manegers ziekte
i wiMMI
F
„DE MEISJES van de spinazie-
acadenrie”: zo werden, nog niet
zo erg lang geleden, de leerlingen
van huishoudscholen genoemd.
Die denigrerende betiteling mag
dan nagenoeg verdwenen zijn, in
de publieke opinie ten aanzien
van het onderwijs heeft „de huis
houdschool” nog een omstreden
plaats. Zonder nu direct het grote
woord „discriminatie” te hanteren,
wil drs. H. A. Huesken uit Eind
hoven toch wel stellen dat de
waardering voor en de kennis van
het onderwijspakket van de huis
houdscholen nog altijd aan de lage
kant is.
Indianenbroodje
(Van een medewerkster)
HET WOORD „BEDRIJF” lijkt niet zo erg te passen bij begrippen
als gezinsverzorging en bejaardenhulp. Het klinkt de buitenwereld nog
een beetje te zakelijk in de oren als het om zulke werkzaamheden met
een (nog altijd) wat ideëel tintje gaat. Toch spreekt men bij de stichting
gezinsverzorging en bejaardenhulp Arnhem, een dienstverlenende or
ganisatie die uit een fusie van meerdere instellingen is voortgekomen,
over „één groot bedrijf voor gezinsverzorging en bejaardenhulp”. Drie
verschillende instellingen hebben elkaar in deze stichting gevonden.
W
1
4 F
'WAL
dige bezighid of niet?”
wwwwvwwvwwwwwvwwwwwwwwu
/vwwwwwwvwvwvwwwwwvwwwww
IG
voor gezinsverzorgsters. Die opleiding
duurt twee jaar (per jaar ongeveer 20
weken theorie en 20 weken praktijk)
en de aspirant-gezinsverzorgsters ver
dienen in het eerste jaar gedurende
hun stageperiode 300 gulden bruto in
het tweede jaar 400 gulden bruto per
maand.
;er
ds
ZVVVWVVVVVVVWVVVVVWVVWVVWVVVVWWVVVVVVVVV'
^^/VWVWWVWWVWWVWWWWVWWWWWW
„IK VIND DIE actie buitengewoon
juist”, zegt de heer Huesken. „Ik vind
OM TE illustreren dat het moderne
huishoud- en nijverheidsonderwijs zeer
zeker niet uitsluitend oefenterrein voor
aanstaande huisvrouwtjes zonder ver
dere aspiraties is, neemt hij als voor
beeld een lessentabel van het eerste
jaar met in totaal ruim 30 lesuren.
naaldvakken) slechts 20 tot 25 percent
van het totale lesrooster te beslaan.
ze
me-
>P
J-
T-
‘S-
if-
e-
it-
he
en
;n,
?n
?n
re
n,
u-
•1-
il-
al
ip-
>m
int
ild
ste
ïrt
ve
i’s
an
eb
en
an
•a-
iee
er
u-
ler
ka
sft
1”.
Ie
ie
n.
Ie
;d
is
n
n
ar
de
en
•r-
it-
a-
ït,
j-
ot
et
n,
le
?n
id
le
rj
sr
n
ie
n
>r
n>
s-
0,
Eigenlijk is het doodzonde dat al dit
materiaal op deze wijze wordt vernie
tigd, want met een groot gedeelte er
van zouden we best nog wat kunnen
doen. Met name geldt dat voor golf
karton, wat gebruikt kan worden voor
de fabrikage van papier en daardoor
weer voor de vervaardiging van golf
karton. Daarom hebben de golfkarton-
fabrikanten besloten om op hun pro-
dukten een speciaal beeldmerk te gaan
drukken.
IN ARNHEM, waar men de fusiege-
dachte in de praktijk heeft gebracht,
ziet men veel voordelen van de nieuwe
werkwijze. Voor de gezinsverzorgsters
en gezinshelpsters vindt men het alleen
maar nuttig dat er in zo’n opzet een
duidelijk centraal bureau is voor de
contacten met leiders en leidsters, een
trainingsdeskundige en een personeels
functionaris. De stad is voor het da
gelijks werk in drie ongeveer gelijke
gebieden verdeeld. In elk van deze
wijken „opereert” een vast team dat
uit een hoofdleidster, vier leidsters, 30
gezinsverzorgsters en gezinshelpsters,
en 60 gezinshelpsters bij bejaarden be
staat.
IN DE WERELD van het maatschap
pelijk werk wordt op het ogenblik
druk gediscussieerd over de wenselijk
heid (of niet-wenselijkheid) van het
samenvoegen van dergelijke activitei
ten. Tegenstanders zien als nadelen
van zo’n „supermarkt” van activiteiten
het gevaar van meer onpersoonlijkheid
en meer onoverzichtelijkheid, twee
factoren die de drempelvrees van het
publiek voor sommige instellingen al
leen maar kunnen ophogen.
„EN DAN NIET als doel, maar als
middel”, tekent de heer Huesken hier
bij aan. „We ontlenen inderdaad leer-
objecten aan de huishouding, maar dat
is een klein gebied naast de algemene
vorming. En dan gaat het, om maar
eens één vaardigheid als voorbeeld te
nemen, niet uitsluitend om het maken
van kleding, maar om het inzicht hoe
zo’n kledingstuk in elkaar zit. Patronen
maken bijvoorbeeld, dus een driedi
mensionale vorm vertalen in een twee
dimensionale vorm, is dat een wiskun-
NAAR RUWE schatting gaat mo
menteel 30 percent van de meisjes na
de lagere school naar het huishoudon-
derwijs. „Verzoening tussen de twee
AANLEIDING tot het gesprek is de
veelbesproken actie „Marie wordt wij
zer”. Ook het huishoudonderwijs heeft
eraan meegedaan, hetgeen niet weg
neemt dat er stemmen te beluisteren
zijn die menen, dat in dergelijke acties
het huishoudonderwijs (bewust of on
bewust?) „gediscrimineerd” wordt.
Daarin blijken de als „typisch huishou
delijk” te boek staande vakken (zoals
zorg voor woning en kleding, voeding,
IN HET dagelijkse leven hebben
beroepen als kinderverzorgster,
disch assistente, decoratrice, ponskaart-
typiste, telefoniste. De behandeling in
de teenagerkliniek is erop gericht, de
meisjes meer weerbaarheid te geven
tegen de eentonige beroepsarbeid van
deze dagen. Vooral het creatief bezig
zijn in de vrije tijd wordt gepropa
geerd, naast een goede verzorging van
lichaam en uiterlijk. Bij het verlaten
van de kliniek krijgen de meisjes die
genezen zijn verklaard, ook nog „tien
gouden regens voor fitheid in beroep
en liefde” mee. Wie geen tweede keer
in het sanatorium terecht wil komen,
moet verstandig en rustig eten, vol
doende slapen, zo veel mogelijk wan
delen (ook bij slecht weer) en zo veel
mogelijk de alcohol en de sigaretten
met rust laten.
Nut en zin van deze organisatievorm
(een centraal bureau en drie wijkbu
reaus) worden als volgt gemotiveerd:
er kan sneller worden geholpen door
dat het geheel aan hulpaanvragen
overzichtelijker wordt. Gezinnen die
hulp nodig hebben, weten in hun
stadsdeel het betreffende bureau ge
makkelijker te vinden. En de verzorg-
GEZINSVERZORGING is nog al
tijd een (zogenaamd) typisch-vrouwe
lijk beroep wordt althans nog steeds
als zodanig gezien. Toch zullen wel
licht, evenals in de verpleging, op af
zienbare termijn ook mannen entree in
de gezinsverzorging kunnen maken. Er
wordt al melding gemaakt van een
enkele jongeman die gesolliciteerd
heeft als aspirant-gezinsverzorger en
Men wil hierme bevorderen dat de
gebruiker het afgedankte materiaal
verzamelt en later inlevert in plaats
van het weg te gooien.
VANDAAR ook dat de instellingen
voor gezinsverzorging en bejaardenhulp
nog altijd met klem een beroep doen
op de medewerking van ervaren part
time gezinsverzorgsters en van gehuw
de vrouwen die als bejaardenhelpster
willen werken. Voor die gehuwde
vrouwen kan het part-time-karakter
van het werk vaak een aantrekkelijke
factor zijn.
VOOR JONGE meisjes die een oplei
ding tot gezinsverzorgster willen vol
gen, zijn er in Nederland 24 scholen
sters en helpsters zouden beter als
„juiste vrouw op de juiste plaats ’te
recht kunnen komen, doordat in de
nieuwe opzet de specifieke capaciteiten
en talenten van elke medewerkster
beter kunnen worden benut.
Het verbruik van golfkarton per
hoofd van de bevolking is in de loop
der jaren behoorlijk gestegen: van 10,4
kilo en 1956 tot 23,3 kilo in 1970. Een
verdere stijging van het verbruik
wordt verwacht. Maar als we allemaal
meewerken hoeft de vuilnisberg daar
niet nog hoger van te worden.
leiding zegt hij: „Weet u wat het
belangrijkste punt in onze doelstelling
is? Voorbereiding op deelname aan de
algemene cultuur, zowel in het be
roepsleven als daarbuiten. Dat betekent
dus bepaald niet dat we uitsluitend op
het huishouden zouden voorbereiden.
Met dat daarbuiten denken we vooral
ook aan het geweldig scala van vrije-
tijdsmogelijkheden dat in de eerstvol
gende decennia gaat komen. En aan de
wereld waarop jonge mensen zich
oriënteren, namelijk de wereld waarin
ze gaan leven”.
polen school en maatschappij”, zoals de
heer Huesken het uitdrukt, zal in de
nieuwe vierjarige opzet steeds dringen
der nodig worden. Hij zegt: „Enerzijds
moet de beroepskeuze zo lang mogelijk
worden uitgesteld. Een selecte groep
meisjes zou na zo’n vier jaar algemene
opleiding moeten kunnen doorstoten
naar andere middelbare opleidingen,
maar de meisjes die eruit stappen
moeten een beroepsgerichte opleiding
krijgen. Die moeten we de beroepsatti
tude voorhouden, anders stranden ze in
de praktijk. Het besef van rechten en
plichten ontbreekt nog te veel, de
vrouw werkt niet met wat er voor
haar bereikt is”.
WIJ NEDERLANDERS zijn een pro
per volkje. Wat we niet meer nodig
hebben, stoppen we in de vuilnisbak en
via de gemeentereiniging komt het
dan op de vuilnisbelt terecht.
WELLICHT heeft het lager huis
houd- en nijverheidsonderwijs zijn
naam ook wel een beetje tegen. De
heer Huesken: „Misschien zou pravo,
praktisch algemeen voortgezet onder
wijs, een betere naam voor onze scho
len zijn. Wat ik ook jammer vind: bij
publikaties over ons onderwijs zie je
nog zo vaak foto’s van kokende of
bakkende huishoudschoolleerlingen als
illustratie. Ook dat versterkt ons ver
keerde imago dan weer”.
het ook juist dat het huishoudonder
wijs eraan heeft meegedaan. Meisjes
slachten de kip met gouden eieren
door een voortgezette opleiding af te
breken. Ook in ons onderwijs zeggen
wij tegen de meisjes: wordt wijzer,
maakt je opleiding af. Maar ik ben het
niet eens met Marie wat betreft de
definitie: wat is leren? Men haalt de
neus op voor alles wat men kan leren
in een context die huishouding betreft.
Andere scholen betekenen doorleren,
wie naar de huishoudschool gaat leert
er niets bij: die gedachte heerst nog
steeds. Ten onrechte”.
DE TOELATINGSEISEN: diploma
driejarig lager huishoud- en nijver
heidsonderwijs, diploma gezinshelpster,
diploma drie- of vierjarige mavo, dan
wel drie klassen vwo of havo. Omdat
de tweejarige opleiding in een experi
menteel stadium is, zijn er speciale
overgangsmaatregelen mogelijk voor
kandidaten die niet aan de toelatingsei
sen voldoen.
het gezinsverzorgingswerk als beroep
wil kiezen. Belangstelling van manne
lijke zijde kan trouwens alleen maar
welkom zijn, gezien het feit dat er nog
altijd volop werk aan de winkel is op
dit terrein.
ONDERWIJSINSPECTEUR Huesken
heeft in vele dienstjaren het onderwijs
zien veranderen van statisch naar zeer
beweeglijk en vindt dat een groot
winstpunt. Sprekend over het nog in
discussie zijnde model voor de vierjari
ge lagere huishoud- en nijverheidsop-
IN EEN nieuw jeugdsanatorium in
de Duitse plaats Bad Steben-Oberfran-
ken kan men Duitslands jongste
..kuursters” ontmoeten. Het zijn meis
jes tussen vijftien en eenentwintig jaar
die nu al aan bepaalde beroepsziekten
lijden en volgens het Duitse blad Jas
min tot de nieuwste groep der „mana-
gerszieken” mogen worden gerekend.
Jasmin dat een bezoek bracht aan het
Kurort, vertelt dat de klachten van de
werkende meisjes die hier als patiënten
verblijven, variëren van storingen in
de bloedsomloop en hartklachten tot
overspannenheid en nerveuze maag
klachten.
De Italiaanse actrice Gina Lollobrigi-
da is (naar men zegt mooier dan ooit)
terug op het witte doek. Ze speelt de
hoofdrol in de film „Ce merveilleux
automne” ofwel „Die verrukkelijke
herfst” van Mauro Bolognini. Gina die
al geruime tijd gescheiden is, vertelde
aan Marie Claire dat ze een vergissing
heeft gemaakt door ooit te trouwen:
„Dat ogenblik van domheid vergeet ik
liever. Als ik vandaag een man ont
moet, hoe weet ik dan dat hij me over
een maand nog zal bevallen?”
„WAAROM DRAAGT u die baard?”
Weekblad Elle vroeg dit aan een aan
tal (gebaarde) Franse mannen, want
volgens het blad gaan op het ogenblik
zeker twintig van elke honderd man
nen met een gedeeltelijk begroeid ge
zicht door het leven. En 28-jarige
advocaat antwoordde: „Voor een man
is dit de enige manier om er eens
anders uit te zien Schrijver en cineast
Romain Gary zegt dat hij acht jaar
geleden zijn baard heeft laten staan
omdat hij genoeg had van zijn eigen
gezicht. Van tijd tot tijd verandert hij
de vorm zodat hij steeds weer „met
enige verbazing" in de spiegel naar
zichzelf kan kijker.
Het stedelijk afval in Nederland be
staat voor ongeveer 30 percent uit
verpakkingsafval. Een berg die als
volgt is opgebouwd: 15 tot 17 percent
verpakkinspapier en karton (530.000
ton per jaar) 3 tot 4 percent blik
(120.000 ton per jaar) 6 tot 8 percent
glas (240.000 ton per jaar) 2 tot 3
percent kunststoffen (93.000 ton per
jaar) 0,5 percent diversen (17.000 ton
per jaar).
En deze hoeveelheden stijgen nog
jaarlijks!
DAT HET huishoudonderwijs nog
steeds tegen een verkeerd imago moet
vechten wijt de heer Huesken onder
meer aan het gebrek aan voorlichting
dat volgens hem al in de zesde klas
lagere school begint. „De mogelijkhe
den worden een beetje doodgezwegen,
er is minimale voorlichting over het
huishoudonderwijs en zijn doorstro-
mingsmogelijkheden”, meent hij. „Ou
ders informeren trouwens weinig of
niet naar die mogelijkheden. Misschien
zal dat veranderen als die doorstro-
mingsmogelijkheden in de verzorgende
en dienstverlenende sector maatschap
pelijk eens wat meer gewaardeerd
gaan worden. Zodra daar betere lonen
worden betaald (en dat gebeurt als
mannen in zulke beroepen penetreren)
gaat de waardering ook omhoog”.
DE HEER Huesken is inspecteur
huishoud- en nijverheidsonderwijs en
hij zegt: „Men ziet huishoudonderwijs
nog altijd als een „lage” vorm van
onderwijs. Ouders laten hun dochters
liever vier jaar met pijn en moeite op
hun tenen lopen op een mavoschool,
inplaats van ze naar een huishoud
school te laten gaan. Datzelfde ver
schijnsel zie je trouwens bij ouders
van jongens die eigenlijk lts zouden
moeten doen”.
IN AMERIKAANSE supermarkten
zijn sinds kort „Indianenbroodjes” te
koop. Dat zijn (volgens maandblad
McCall’s) zeer voedzame en smakelijke
broden, naar Indiaans recept van een
eeuw geleden gemaakt uit maïs en nog
een aantal andere bestanddelen. Een
grote firma die grondstoffen aan bak
kers levert, heeft vorig jaar de rechten
op het authentieke recept gekocht. Het
deeg wordt geleverd aan supermarkten
die door hun eigen bakkers vers brood
laten bakken. Een percentage van de
verkoopprijs gaat naar een stichting
die Indiaanse projecten wil ondersteu
nen.
HET VERHAAL van de zwangere
vrouw die mateloos naar zure augur
ken verlangt en ,>in haar toestand”
zelfs uit 'stelen zou gaan om ze te
bemachtigen, is overbekend. Maar vol
gens de Britse’ dr. Robert Chartam is
dit maar een enkel voorbeeld uit een
heel scala van vreemde gedragingen bij
zwangere vrouwen. Zo kent hij (vol
gens maandblad Nova) een vrouw die
tijdens haar zwangerschappen alleen
maar de afwas kan doen wanneer ze
een deel van haar kleding uitgooit en
slechts in pantynylons gekleed aan de
gootsteen staat.
EEN ANDERE vrouw gaat, als ze
zwanger is, winkelen op de sloffen van
haar echtgenoot en een derde zet zon
der mankeren de lege melkflessen on
dersteboven buiten als ze in verwach
ting is. Dr. Chartham wil nu een studie
gaan maken van dergelijke zwanger-
schapsexcessen. Elke zwangere vrouw
die zichzelf op excentrieke gedragingen
betrapt, kan die melden aan het Lon-
dense adres van de dokter.
EEN DIRECTEUR van een reisbu
reau beschouwt zijn volle baard als
„een soort kostbaar collier” en een 29-
jarige tv-medewerker is zijn baard
zeer dankbaar omdat zijn van nature
weinig indrukwekkende kin nu heel
wat robuuster lijkt. De 40-jarige zan
ger Georges Moustaki liet vijf jaar
geleden zijn baard staan omdat hij nog
nooit kans heeft gezien, zich goed te
scheren. „Mijn baard heeft me bevrijd.
Ik knip mijn haar met een schaar bij
als dat nodig is en hoef me nooit meer
te scheren.”
s».ss„.
DIA
