Strijd tussen sportgiganten Verenigde Staten
'I
en Rusland loopt parallel aan ko ude oorlog
I
KEN PATERA:
Welke zijn de
beste steroïden
de mijne of
de Russische?
KINDEREN VAN DE SPARTAKIADE
Politieke vorming hoort
hij de sportopleiding
I
olymnische
spelen
72
wr
I
-«saagjgl
I
■k
■BOK
20
Individueel
Probleemloos
Compleet
Wt>AG 15 AUGUSTUS 1972
ti
Verschil
din
L
OSiSWK
I
I
WF
M
I
1
1
1
W:
I»»?.
■Br
rife
Kibe On
vvvvyvvywyvvyvvyvvvyvyyvvvyvvyvvvwvvvvvvvyvvyyvvvvyvvvvvvvyvyvvyyvvvvvvyvvvvvvvyvvvyvvvv^
nwvwvwwww
I
I
Bobby Seagren, troef voor de Verenigde Staten op polsstokhoog.
I
rvwwvwwvwvv
Wereldrecordhoudsters (4x400 m) van de DDR: Helga Seidler, Monika Zehrt, Dagmar Kasling en Brigit Rohde.
HANS VAN WISSEN.
‘^2
•7ri1
- hi
'i
De door beide naties gehanteerde
voorbereidingsmethoden lijken er niet
meer in allereerste instantie op gericht
uit München zoveel mogelijk politieke
munt te slaan. Coach Stepanchenko
Amerikaanse atleten genieten al ja-
ren een strikt individuele benadering
van de talrijke begeleiders. Wanneer
zij daarvoor geldige redenen kunnen
aanvoeren, kunnen zij afzien van het
voorolympische trainingskamp in New
Engeland, dat in verhouding tot de zee
spiegel lager ligt dan München. Steeds
is er ruimte voor overleg. Het Russi
sche parool daarentegen is „discipline
en gemeenschapszin," hoewel er ook in
dat opzicht een kentering op handen
schijnt te zijn.
Te grote specialisatie kan er de oor
zaak van zijn, dat Rusland nog steeds
niet de achterstand op Amerika heeft
ingelopen. Hoewel de USA geen mas
sasport kent, worden de topatleten op
een breed vlak getraind en gevormd.
De Amerikaanse oefenmeesters, zonder
uitzondering verbonden aan een uni-
versiteit, doceren alle onderdelen van
de atletiek. Die noodzaak is in Rusland
afwezig. Daar hebben bijvoorbeeld de
twee speerwerpers Janis Lusis en Janis
Donins de beschikking over één speer-
werptrainer: Valentin Mazzalitis, toe
vallig een zeer bekwame, doch dat is
bepaald niet steeds het geval.
Van de eveneens zeer rijkelijk be
dreven buitenschoolse sport zijn de
Oostduitse Spartakiades het meest in
drukwekkend. Eens in de twee jaar
worden de finales van deze gigantische
competitie tussen jonge sportlieden in
de grote stadions van de DDR gehou
den. De laatste maal gebeurde dat in
Oost-Berlijn. In allerlei plaatsen was
In geen enkele opleiding wordt de
algemene en politieke vorming verge
ten. Men eist van de sportman, dat hij
een compleet mens is. Het blindstaren
op de sport belemmert de prestaties.
Het kind, dat op school slechte presta
ties levert door de sport, mag zich niet
eerder specialiseren dan wanneer het
een voldoende leerniveau heeft bereikt.
Tussen de trainingen van de Olympi
sche kandidaten door worden verplich
te politieke discussies ingelast. Kennis
van de politiek en natuurlijk van „Het
Kapitaal" (in een gepopulariseerde ver
sie) is noodzakelijk. Europees kampioen
bij het polsstokhoogspringen, Wolfgang
Nordwig, zei onlangs verbaasd te zijn
I
I
Wat eens, ook in het Oostblok, gold als een minderwaardige bezigheid,
is daar geworden tot een geïntegreerd aspect van het maatschappelijk
leven. De landen achter het ijzeren gordijn hebben veel sneller dan de
Westelijke wereld ingezien, dat lichamelijke ontwikkeling zeker zo be
langrijk is als geestelijke. Afgezien van de prestigekwesties, die reeds
jarenlang meespelen in de topsportbeoefening, wordt de lichamelijke
oefening in het Oostblok beschouwd als een onontbeerlijk onderdeel van
de volksopvoeding.
A
E
II
2
4i
8
1!
5
1
4
4
1
1
4
3
8
5
I
1
I
1
1
1
J
1
n<
o
1)
w
E
sj
o:
g
tl
maar supersnelle zwemmers en zwem
sters. Vaak nog onmondige kinderen
beulen hun lichaampjes af' ter meerde
re eer en glorie van het vaderland. In
Mexico veroverde de USA 23 gouden
medailles in de snel evoluerende
zwemsport, Rusland geen enkele. Met
de 12 hoogste plaatsen in de atletiek is
het totaal van 45 tijdens de gehele
manifestatie reeds tot op tien bena
derd.
over het zeer beperkte scala onderwer
pen, waarover hij met buitenlandse
collega’s van gedachten kan wisselen:
„Ik heb opgemerkt dat buitenlandse
sportlieden niet geïnteresseerd zijn in
politieke vraagstukken”.
In zijn soms geforceerd lijkende po
gingen om Rusland in het landenklass-
ment af te troeven maakt Ameria
(ruim 200 miljoen inwoners) nu al
decennia lang gebruik van piepjonge,
In andere takken van sport heeft de
Russische massasport het Neder
landse trim-idee is uit het Oostblok
afkomstig en minstens al tien jaar
oud wel degelijk topsporters van een
gouden niveau opgeleverd. Voor een
goede vulling van de nationale prijzen-
kast heeft Rusland dan ook op de
eerste plaats het turnen, worstelen,
boksen, schermen en gewichtheffen
nodig. Die vijf onderdelen leverden in
Mexico alleen al 16 gouden plakken
op. Was vooral Japan in verschillende
opzichten niet zo’n lastige mededinger
geweest, dan waren er nog eens zo’n
tien bij gekomen.
üFjy.
-ua-uir
ook de sportieve strijd minder op
het prestige dan op de toenadering
van beide naties toegespitst te
worden. Sinds de Olympische
Spelen van 1968 hebben Afri
kaanse, Aziatische en Europese
mogendheden steeds meer de kans
aangegrepen zich te mengen in het
van oudsher fascinerende duel tus
sen Amerika en Rusland.
In het begin van 1970 schreef de
Amerikaanse atletiekkenner bij uitstek,
Dick Bank, dat er „in de Verenigde
Staten niet alleen een dalende presta-
tiecurve te constateren viel, maar dat
München zelfs wel eens een grote
teleurstelling zou kunnen worden voor
Uncle Sam.” Zijn verklaring werd al-
lerwege aangevochten, maar al een
jaar Ihter was het de atletiekcoach
van de Oregon-universiteit, Bill Bo
werman, aangewezen als chef-trainer
voor München, die weloverwogen op
merkte: „De tijden zijn voorbij, dat we
bij wijze van spreken alleen al in het
voorbijgaan 15 gouden medailles mee
namen. Dat moeten de atleten zelf
terdege beseffen, maar onze in aantal
sterk toegenomen zwakke plekken zijn
beslist niet meer in één handomdraai
voor München te genezen.”
(Van onze sportredactie)
De traditionele Olympische gi-
gantenstrijd tussen Amerika en
Rusland heeft steeds opvallend
parallel gelopen met zowel de be
wapeningswedloop als de koude
oorlog tussen die twee grootmach
ten. Zodra evenwel de betrek
kingen op politiek terrein enigs
zins genormaliseerd raakten, leek
Vrijwel hetzelfde geldt voor Rus
land, waar het prestatiepeil relatief
eerder gedaald dan gestegen lijkt. Het
behoort bij de Russische tactiek om
dergelijke constateringen nadrukkelijk
te ontkennen, maar een blik op de sta
tistieken zegt voldoende. Eigenaardig is
die Russische terugval wel. In een land
van 240 miljoen inwoners, waar de
breedtesport een imposante omvang
heeft aangenomen, zou men een onver
slaanbare top verwachten. Voor de at
letiek geldt dat zeker niet, al zegt
coach Stepanchenko dan ook zeer nuk
kig: „We krijgen een goede, zelfs zeer
goede equipe van zo’n zeventig man.”
„Niet minder goed dan vroeger?” „Nee,
dat is niet waar, zij is nog steeds even
sterk. Alleen is de concurrentie groter
geworden dan vroeger”.
daaraan een selectie voorafgegaan,
waarbij 2,8 van de 3 miljoen jongeren
van 11 tot 18 jaar waren betrokken. De
selectiewedstrijden zelf trekken al een
onvoorstelbare hoeveelheid toeschou
wers. Vorig jaar zat het stadion van
Leipzig in de beginfase van de Sparta-
kiade 1972 vol met 100.000 belangstel
lenden.
De minachting, waarmee een klein standsbewust elitegroepje
door de jaren heen neergezien heeft op het topsportbedrijf, is bepaald
niet altijd een monopolie geweest van de kapitalistische beschavings-
wereld. Tijdens de eerste moderne Olympische Spelen in 1896 moest de
Hongaarse zwemmer Guttmann het pseudoniem Alfred Hajos kiezen om
zijn familie niet onsterfelijk te schande te maken. Het lukte de voor onze
begrippen ridicuul uitgedoste sportman niet. Integendeel: Zijn naam
maakte historie door twee gouden medailles en meer nog door het ant
woord, dat hij de Griekse koning verschafte, toen deze belangstellend
informeerde, waar Guttmann toch zo snel had leren zwemmen. De Hon
gaar antwoordde laconiek: „In het water, majesteit”.
i
HANS VAN WISSEN
I
I
Ian—
Janis Lusis
Vorig jaar verliep het duel pro
bleemloos en zelfs in een vriendschap
pelijke atmosfeer. Voor de Amerikanen
was er slechts de grote schrik, dat Va
leri Borsov alle negersprinters te kijk
zette met zijn zege. Op Olympisch
nivau is dat sinds 1960 (de blonde
Westduitser Armin Hary won toen de
100 en 200 meter) niet meer gebeurd.
Bij de dames ligt de zaak anders. In
Amerika is er geen belangstelling voor
damesatletiek. Vrijwel zeker zal de
Oostduitse wereldrecordhoudster Re-
nate Stecher in München de sprintzege
voor zich opeisen. Dat is mede een
gevolg van de positie van de vrouw in
de DDR. Een Womans Liberation Front
is daar overbodige luxe.
Niet voor niets is het juist Oost-
Duitsland dat er met zijn IV/z miljoen
inwoners en bijna evenveel sportlief
hebbers in kan slagen definitief een
einde te maken aan de opperheer
schappij van Rusland en Amerika. De
Olympische DDR-dames-equipe zal bij
na zeker de sterkste ter wereld blijken,
de heren zullen vooral verrassen door
individuele uitschieters.
zegt zelfs: „Sport is voor ons geen
kwestie van medailles, maar het mid
del om de mens beter tè laten leven.”
De sportieve en politieke toenadering is
nooit zo groot geweest als juist het
laatste jaar en zelfs staat vlak voor
München nog een atletiekinterland op
het programma. Op 2 en 3 augustus
zullen de grootmachten elkaar in Oslo
bekampen zoals ze dat vorig jaar en in
1970 deden. Twee jaar geleden in Le
ningrad had de ontmoeting nog een
vrij grimmig karakter. Het regende
Amerikaanse klachten over de verzor
ging, die erop gericht scheen het kapi
talisme een loer te draaien. VS-dokter
Bomstein zei bij aankomsst in het
hotel Spoetnik: „Bij God, drink dat
water hier niet”, waarop de kogelslinge-
raar George Frenn reageerde: „O, maar
ik was net van plan het op te eten”.
En hordenloper Ralph Mann nader
hand over het eten: „Het grootste pro
bleem was dat we elke dag hetzelfde
vlees kregen, ’s middags en ’s avonds.
Ik weet niet wat voor vlees het was,
maar ik heb geen hond en geen kat in
de buurt gezien.”
Het feit, dat 35% van de Oostduitse
jeugd actief sport bedrijft is volgens re
geringsfunctionarissen een regelrecht
gevolg van de marxistische-lenistische
levensvisie. De DDR beschikt op het
ogenblik over 2000 topatleten, die stuk
voor stuk, voortreffelijk zijn geschoold.
Voor hen is de medische zorg, zoals
voor alle Oostduitsers, gratis. Vaak zijn
zij al op hun vijfde jaar begonnen met
uitgebalanceerde sportbeoefening. De
kinderen van de Spartakiades (turn-
kampioene Karin Janz, de wereldre-
cordhoudsters Renate Stecher en Moni
ka Zehrt 100 en 400 meter en
vele, vele anderen) zullen in München
meer eremetaal verzamelen dan ooit
tevoren om de eenvoudige reden, dat
nergens ter wereld de massasport zo
ingeburgerd is als in Oost-Duitsland.
leerstof als op de gewone scholen,
waar overigens ook nog verplicht vier
uren per week aan de meest uiteenlo
pende vormen van sportbeoefening
worden besteed.
Zo is het haast onvermijdelijk, dat
de DDR over een steeds groter aantal
getalenteerde sportlieden gaat beschik
ken. Het enthousiasme van de jeugd is
hevig en van hoger hand wordt dat
slechts gestimuleerd. Van alle grote
sportlieden wordt een dossier gemaakt,
waar opvolgers van kunnen profiteren.
Geen enkele ervarings- en trainingsge-
geven gaat verloren. Aan de Deutsche
Hochschule für Körperkultur, die
sinds 1950 bestaat, worden trainers tol.
professoren in de sport.
Als Alfred Heil, de vice-president
van de DTSB, de Deutsche Turn
und Sport Bund die vergelijkbaar is
met de Nederlandse Sportfederatie
zegt: „In de DDR doen we niets voor
het prestige, maar alles voor de mens”,
klinkt dat overdreven. Vanzelfsprekend
is Oost-Duitsland trots op wat het
bereikt heeft. Het pronkt parmantig
met alle prestaties, het heeft bewezen
geheel op eigen benen te kunnen staan.
In 23 jaar heeft de Oostduitse gemeen
schapszin tot verbluffende resultaten
geleid en dat eigenlijk alleen door de
wijze, waarop de jeugd collectief is en
wordt opgevoed.
Het Oostduitse onderwijssysteem ver
schilt hemelsbreed van wat het westen
op dit gebied kent. Onderscheid tussen
basisschool en middelbaar onderwijs
bestaat niet. Er is sprake van een
continue opleiding tot het achttiende
jaar. De specialisatie verloopt op een
natuurlijke wijze. Een belangrijke af
splitsing kan plaatsvinden rond het
twaalfde jaar van de schoolgaande
jongeren. Is eenmaal ontdekt, dat
bepaalde kinderen uitgesproken talent
hebben voor sport, dan kunnen zij een
van de vele Sportschule gaan bezoeken.
Op die instellingen wordt de schooltijd
gelijkelijk verdeeld tussen leerstof en
sport. De sportkinderen doen er iets
langer over, maar verwerken dezelfde
burger die vandaag de dag actief en
regelmatig sport bedrijft, handelt juist,
handelt in zijn eigen belang, in het
belang van zijn familie en van de
gehele gemeenschap. Wie de tijd ervoor
neemt om aan sport te doen, doet dat
voor zijn gezondheid en welzijn, voor
zijn geestelijke „elasticiteit” en voor
zijn vorderingen op school, in de stu
die, in zijn persoonlijke en soicale
leven”.
Vooral in de jonge staat Oost-Duits-
land, die er sinds 1948 voor geijverd
heeft zich als zelfstandige natie waar
te maken ten opzichte van met name
het westelijke buurland, is de sportbe
oefening op rigoreuze wijze aangepakt.
Het geboorteland van Karl Marx heeft
onder meer deze artikelen in zijn
grondwet staan:
De lichaamscultuur en de sport zijn
elementen van de cultuur van alle
burgers en dragen bij tot hun lichame
lijke en geestelijke vorming.
De kunst, de cultuur, de sport en
het toerisme maken een integrerend
deel uit van de wetenschappelijke en
technische ontwikkeling en hebben
deel aan de ontwikkeling van de per
soonlijkheid.
Iedere burger heeft recht op fysieke
ontwikkeling en volkssport.
Dat deze wetsartikelen geen loos en
vaag gebeuzel zijn, bevestigde Walter
Ulbricht in 1970 als volgt: „Iedere
Rusland en Amerika hebben steeds
hun eigen specialismen gekozen om te
kunnen schitteren in het licht van de
Olympische vlam. Bepaalde takken van
sport zijn in die landen dermate we
tenschappelijk aangepakt en uitgediept,
dat de voorsprong op derden nog wel
enige tijd gehandhaafd zal blijven. En
wanneer die in gevaar komt, is er,
vooral voor wat de krachtsporten be
treft, steeds de hormonale doping, die
„bezoedeld” goud kan opleveren. Be
kend is een uitspraak van de Ameri
kaanse gewichtheffer Ken Patera, die
in een voorbeschouwing op de Olympi
sche Spelen opmerkte: „In München
zullen we zien welke de beste zijn,
mijn steroïden of de Russische” en
tijdens de Amerikaanse selectiewed
strijden in Eugene, de woonplaats van
de 60-jarige Bill Bowerman, barstte
een twintigtal atleten in echte tranen
van medelijden uit, toen bleek dat
kogelstoter Randy Matson de dupe was
geworden van het keiharde selectiesy-
steem. Van Matson is bekend, dat hij de
enige VS-kogelstoter is, die zich niet
met hormonen inlaat.
A rtir’ï
'Z.'
