formule
MENS
EN
TECHNIEK
GEWEREN WORDEN AANGEPAST
AAN DE OLYMPISCHE MUNITIE
voordeel
een
I"
voor succes
in de sport
Thuis Spelen is
ANDERE
LIGGENDE
DISCUS
(V
oi
rÉ fl
Glijmiddel
H
I w
I
•I 1J
«F* -
26
E N
1
ji
1
Xr-1
DINSDAG 15 AUGUSTUS 1972
I
£2
-W
'S
k
’t mor
r A
f de
I
IK
De Zweed Isaksson is met de Amerikaan Seagren de grote favoriet voor het
co
Eerst in Antwerpen (1920) werd
De Engelsen stelden in ‘48 wa
teleur op eigen grond. Al eerdei
hadden ze duidelijk meer medailles
in de wacht gesleept dan de 23
plakken die ze in Londen verover
den. Maar in Helsinki (’52) sloea het
deze als het ware doet glijden door het
water.
het maximum te halen houdt de sport
beoefening levendig, interessant, maar
houdt wel degelijk ook gevaren in.
Juist omdat de techniek in de sport
arbeid bevordert in plaats van be
spaart. Daarom, juist in dit olympische
jaar, waarin al tal van sportlieden
vanwege ernstige blessures vroegtijdig
zijn uitgeschakeld, een waarschuwing.
Veel topsporters overschreden, mede
omdat nieuwe technieken meer van
hun lichaam gingen leisen, de grenzen
van hun kunnen. Hun lichaam ging
protesteren.
:ht
.35,'—.
99,—.
aarde
met
riNo
maar
LLEN
laden
itrale
:00,—
17,50.
Integendeel, juist deze nieuwe tech
nieken, die er inderdaad voor verant
woordelijk zijn dat de plafonds aan
zienlijk hoger komen te liggen, bespa
ren de atleet geen werken, maar vra
gen van hem steeds meer, wil hij
volledig profijt hebben van die techni
sche vooruitgang. Neem de jonge
Zweed Kjell Isaksson, die toch regel
matig hoogten van 5.50 meter of meer
bedwingt. Voor hem is de fiberglasstok
geen wonderstok, die hem en zijn col
lega’s trainingsuren bespaart.
Onlangs zei de Zweed het nog:
„Naast het feit, dat ik eigenlijk te
klein (1.70 meter) ben, heb ik het
nadeel dat ik niet snel genoeg ben.
Voor de honderd meter heb ik zeker
elf seconden nodig, terwijl veel van
mijn collega's 10,6 seconden achter hun
naam hebben”.
Voor de zoveelste keer heeft de
techniek in de sport een overwinning
behaald. De discusrecords lijken te
wankelen nu de techniek een nieuwe
formule heeft gevonden om de grenzen
weer wat verder te verleggen. De tech
niek vond in die sportwereld een
prachtig afzetgebied.
Die pure techniek dus, want we
willen nu voorbijgaan aan die verschil
lende bewegingstechnieken, die telkens
opnieuw opduiken. Nieuwe bewegings
technieken als bij het zwemmen de
vlinderslag, die in de dertiger jaren
plotseling een grote aanhang kreeg on
der de schoolslagzwemmers. Internatio
naal bestonden er geen regels inzake
de armbeweging en deze lacune in de
reglementen werd spoedig uitgebuit, dit
alles ten slotte resulterend in een ge
heel nieuwe zwemslag, de vlinderslag.
Maar daarop doelen we nu niet,
wanneer we het over het thema tech
niek en sport hebben. Zoals we even
min doelen op de zwemtechnieken bij
de keerpunten of op de wetenschappe
lijke studies in de proefstations, waar
minutieus nagegaan kan worden, wat
er nog schort aan de zwemtechniek, de
bewegingstechniek dus.
Diezelfde bewegingstechniek, die met
name bij het hoogspringen zoveel in
vloed heeft gehad. Via de „Fosbury-
flop” zijn met name voor de brede
laag hoogspringers en hoogspringsters
de grenzen aanzienlijk verlegd. Maar
of de „flop” - het ruggelings springen
over de lat - het einde is? Het is
nauwelijks aan te nemen. Inmiddels
wordt er al weer ijverig gezocht naar
een nieuwe techniek, die de som moet
zijn van de voordelen van de flop en
de straddle, de buikrol dus.
polsstokhoogspringen. Op de foto betast hij koesterend de glasfiberstok, waar
mee hij de hoogte in gezwiept wordt om triomfen te vieren (rechts).
(Van onze sportredactie)
Hij heet Christian Gehrmann en de man
woont in het Westduitse Inning. Vergeefs zoeken we
op de internationale atletiekranglijsten naar zijn
naam. De 35-jarige Gehrmann zal die ranglijsten
nooit halen, want de afstand, die hij met de discus
overbrugt, is daarvoor te gering. In de regel slaat de
schijf al na zo’n vijftig meter tegen de grasmat. Toch
is Gehrmann sinds kort geen onbekende meer in de
internationale atletiekwereld. Hij is namelijk de uit
vinder van het „geheime wapen”, waarmee verschei
dene Westduitse discuswerpers regelmatig hun per
soonlijke records één A twee meter scherper stellen.
Twee jaar lang heeft Gehrmann aan deze wonder-
schijf gedokterd. Heel lang zonder succes, totdat hij
plotseling op het idee kwam het zwaartepunt van de
discus te verschuiven. Het totale gewicht ervan moet
twee kilogram bedragen: 1250 gram voor de zich aan
gaat overschrijden, wanneer we geloof
moeten hechten aan de woorden van
de Westduitse oud-topzwemmer Ger
hard Hetz. Hij zegt te weten, dat er in
verschillende laboratoria gewerkt
wordt aan een substantie, die, aange
bracht op de huid van de zwemmer,
De techniek beperkt zich tot de
sportattributen, waarmee de sportman
of sportvrouw moet werken. Eigenlijk
moeten we dan alweer een onderscheid
maken om het terrein van deze pure
techniek nog enigszins overzichtelijk te
houden: een onderscheid tussen de
techniek, die zich bezighoudt met de
accommodaties en de techniek, die zich
beperkt tot de sportattributen „op de
man”. Het materiaal, waarmee hij of
zij dus direct wwkt.
Dit alles is overigens nogal betrekke
lijk. Natuurlijk is zo’n fiberglas-pols-
stok een sportattribuut „op de man”,
maar ligt het voor bijvoorbeeld een
schoonspringster zoveel anders? Zij
heeft niets in handen. Voor haar is het
water daar in de diepte een soort
sportattribuut, dat al evenmin ont
kwam aan die invloeden van de tech
niek. Terwijl zij daar op die eenzame
hoogte staat, zorgt een simpel straaltje
water - techniek behoeft niet synoniem
te zijn aan ingewikkelde procedures -
voor een rimpeling van het waterop
pervlak, zodat zij goed kan zien waar
precies dat wateroppervlak begint.
Voor de één is die rimpeling van dat
water een hulpmiddel, voor de ander
weer een nadeel. Bijvoorbeeld voor de
zwemmer, die in een niet voldoende
aangepast zwembad de buitenbaan loot.
Bij beweging in het water treedt golf
slag op, hetgeen prestaties nadelig beïn
vloedt. Vandaar in die goed geoutil
leerde zwembaden de golfbrekers:
weer een technisch produkt.
De voorbeelden van de invloed van
In plaas van arbeidsbesparing voor
Isaksson dus extra trainen om in Mün
chen via een hogere aanloopsnelheid
- die als gevolg heeft dat de polshoog-
springer de stok hoger kan vastgrijpen
- weer enkele centimeters hoger te kun
nen komen. Er is enom veel training
voor nodig om dat katapulteffect van
Ja, en in 1928 was dan Nederland
aan de beurt. En weer bleek die
eigen omgeving dusdanig te inspire
ren, dat tal van medailles veroverd
konden worden. Het werd bijna de
dubbele oogst van Parijs of van
Antwerpen, toen onze landgenoten
tien keer op het erepodium versche-
dailles moesten de sportgrootmach-
ten Amerika, het voor het eerst
deelnemende Rusland en Hongarije
het kleine Finland toestaan.
De Russen deden vier jaar later
in Melbourne een geslaagde greep
naar de macht De Amerikanen
werden duidelijk naar de tweede
plaats verwezen met op die derde
plaats, het organiserende Austra
lië, met dertien gouden, acht zilve
ren en veertien bronzen plakken.
Ook bij de laatste drie Olympi
sche Spelen dat beeld van succes
volle gastheren en gastvrouwen.
Neem Italië, met 36 medailles in
Rome, waar in I960 de Spelen wer
den gehouden een eervolle vierde
plaats acht ei Rusland, Amerika en
Duitsland Oj in Tokio, waar Japan
een zelfde klassering bereikte met
een oogst van 29 medailles. Mexico
kwam ook tot een ..record": zeven
waar dan een passende loop wordt
vervaardigd. Het lijkt misschien op het
slot van een science-fiction verhaal,
maar de waarschuwing mag als slot
conclusie niet uitblijven: laat het nooit
zover komen met de sportman of
sportvrouw.
serende landen. Uiteraard kon het
kleine België het niet bolwerken
tegen met name de Amerikanen.
Toch reikten de Belgen in Antwer
pen naar een verrassende vijfde
plaats, dank zij een fraai totaal van
maar liefst 39 medailles, waarvan
15 gouden medailles. Tot precies
hetzelfde totaal kwamen in 1924.
toen Parijs weer de olympische stad
was, de Franse sportlieden, goed
voor een tweede plaats, achter de
Verenigde Staten
de buitenzijde bevindende ijzeren ring en 750 gram
voor het hout van de schijf. Gehrmann zag meer heil
in een andere verhouding, namelijk van 1800 gram
tegen slechts 200 gram. Het gevolg was, dat de nieuwe
discus langer blijft draaien en daardoor een grotere
afstand kan overbruggen. Gehrmann schat, dat het
voordelige verschil zo’n percent of vier bedraagt. „En
wanneer ik de rand uit wolfram vervaardig dan zal
het verschil zeker acht percent bedragen”, aldus de
Westduitser, die inmiddels zijn onkosten er al uit
heeft en nu aan het verdienen is geslagen. De ver
diensten kunnen wel eens flink oplopen, want inmid
dels is de nieuwe discus goedgekeurd door de tech
nische commissie van de IAAF, die echter bepaalde,
dat deze schijf nog niet in München gebruikt mag
worden, omdat er nog geen jaar mee geworpen is.
Voor recordpogingen werd de Gehrmann-discus ech
ter onmiddellijk vrijgegeven.
schoonspringster in staat stelt zich
goed te oriënteren. Of zoals dat shirt
van de baanrenner, waarvan de voor
kant uit zijde bestaat en de achterkant
uit wol. Een eenvoudige, maar doel
treffende oplossing tegen transpiratie.
Wielrennen is zo’n sport, die heel
veel heeft geprofiteerd van de techni
sche ontwikkelingen: via de loopfiets,
de vélocipede, de trapfiets ten slotte
naar de vederlichte racefietsen, die
mogelijk werden door de uitvindingen
van de kogellagers, de holle framebui-
zen, de zijden banden enz.
Of neem de roeiers, die al in 1856
konden profiteren van de eerste gladde
boten, en kort daarna van de roeiriem
met een gebogen blad. Enkele tiental
len jaren later maakte de draaibare
dol het roeien soepeler. Allemaal nog
eerste stappen, die ten slotte leidden
tot volledig uitgebalanceerde boten,
waarmee ook nu nog veel wordt geëx
perimenteerd. Met de verstelbaarheid
bijvoorbeeld, met het roer, dat een zo
groot mogelijk stuur- maar een zo
gering mogelijk remeffect moet heb
ben. Al een jaar of tien ligt de stuur
man in de gestuurde twee. Het zwaar
tepunt kwam daardoor lager te liggen
dan bij een zittende houding van die
stuurman.
Het is in een andere tak van sport -
het schieten - al zover, dat in verschil
lende landen de munitie niet aan het
geweer of de loop wordt aangepast,
maar dat de munitie naar de wapenfa
briek gaat met het verzoek hiervoor
een zo passend mogelijke loop te fabri
ceren. Sport en techniek: een terrein
zonder einde. Eigenlijk ook een wat
vreemd terrein, een wat vreemde com
binatie.
In onze eeuw is techniek synoniem
aan economisch werken. De in de in
dustrie toegepaste techniek moet ar
beidsbesparend werken. Anders is dit
alles zinloos. Maar juist in de sport ligt
dit geheel anders. De overschakeling
van de houten, via de bamboe en
stalen polsstok naar het fiberglas (met
al zijn variaties) had niet tot doel de
atleet arbeid in de vorm van training
te besparen.
Thuis spelen is een voordeel. Bij
elke tak van sport gaat dat op. Hoe
voordelig die eigen omgeving en dat
eigen publiek kunnen zijn, blijkt
heel duidelijk uit de geschiedenis
van de Olympische Spelen. Zonder
enige uitzondering kwamen elke
vier jaar de equipes van de organi
serende landen tot record-medaille-
oogsten.
Vooral bij die eerste Olympische
Spelen gingen de atleten van de
organiserende landen rigoureus te
werk. Zowel in Athene (1896), Pa
rijs (1900). St. Louis (1904), Londen
(1908) als in Stockholm toonden de
gastheren zich niet alleen goede or
ganisatoren, zij vergaten ook niet
een flinke greep in de voorraad
Olympische medailles te deen.
Een gevaarlijke ontwikkeling, die
mede een gevolg is van het door het
technische vernuft opschroeven van
het prestatieniveau, dat alle grenzen
3E c_3
cac C3 cj
les) weer aan de beurt. Het resul
taat: een imposante verzameling
van 104 medailles, die de Amerika
nen bestempelden als de grote favo
rieten voor de Spelen van Berlijn
(1936). Maar weer bleek eens die
stimulerende aanwezigheid van
tienduizenden supporters, die de
Duitse sportlieden naar tal van tri
omfen schreeuwden. Zoveel triom
fen, dat Amerika de Duitsers in dat
landenklassement vóór zich moest
dulden. De Duitse oogst was bijnam
zo groot als die van de Amerikanen
vier jaar eerder, namelijk 99 plak
ken.
Als dat inderdaad waar is, dan moe
ten we weer even denken aan dat
voorbeeld van die munitie van die
schutter, die naar de fabriek gaat,
z z -r zz r
•^zz zzz /ZZZ zz/ z z z 'z z rZz
iss
ss ssS
plakken.
gastland weer eens fiks toe. 19 me-
In 1932 was Amerika (Los Ange-
aan de superioriteit van de organi-
heid, kracht, souplesse, timing enz. De
prikkel om uit die nieuwe technieken
St--':
Dikwijls zijn het heel simpele zaken,
zoals dat straaltje water, dat de
"^'z-ZZzz/^zz^zzzz^
\rBvfe-zf. i.
■fc - S'
■hssszz - -
- 1
