Tweede-Kamerlid dr. Hans van den Doel (PvdA):
rijkscadeau aan duurdere jongens steeds groter
HOGERE INKOMENS VOORTAAN GEEN
HYPOTHEEKAFTREK MEER TOESTAAN
Meubelfabriek
in Joure dicht
Oogst minder
DE BEURS DEZE WEEK
I
Wall
Street
Premielening
Amsterdam ’56
Bij Rank Xerox
1500 man erbij
MODESHOW
Een bank in voor- en tegenspoed
is een
BANQUE DE PARIS ET DES PAYS-BAS NV
Kruisweg 70-Haarlem
ZATERDAG 2 SEPTEMBER 1972
10
MODEHUIS
OP DINSDAG 19 SEPT.
IN „DIE RAECKSE”
VARIATIE
fmnmHmmmHwummmwmwmmmnmnmmmfnmmmmm
Opgaand
1
1
1
De Banque schrikt niet gauw terug voor de problemen
van een gespannen konj'unktuur. Daarom blijft de service
van de Banque ook niet beperkt tot voordelige
transakties in het zonnige klimaat van een bloeiende
economie.
De Banque heeft ervaren specialisten die de problemen
van uw financieel management van alle kanten kennen.
Samen met u kunnen ze snel en slagvaardig werken
aan oplossingen waaraan u misschien nog niet eens
had gedacht.
Zo geeft de Banque kreatief krediet: geld dat vergezeld
gaat van een waardevol pakket ideeën en adviezen.
Op elk kantoor van de Banque staan die bekwame
bankiers voor u klaar. U kunt ze persoonlijk spreken,
ook al bent u geen kliënt
Dan zal u blijken dat zo'n gesprek voor uw bedrijf
van vitaal belang kan zijn.
In Haarlem nodigt Drs. AJ.van Dijk u gaarne uit.
Zijn telefoonnummer is 310174 of 310850.
IN KERNEN
UHUU»llllimUlllUUUUIIIIlllllUIUIIIUUUIIlllUnilUIIUIIUUUIIlUIIUIIUIIIIIUUIUIIIE;'91UIUUimil
(Van onze redactie economie)
bereikbaar voor hogere
JOHN BINDELS
IUIIU1U
(Van onze beursmedewerker)
Een bank bij uitstek voor handel en industrie
PARIBAS
AMSTERDAM - DEN HAAG - ROTTERDAM - UTRECHT- HAARLEM - MAASTRICHT- HEERLEN
nodigt U graag
urt voor haar
Dr. Hans van den Doel is in de Tweede
Kamerfractie van de Party van de Ar
beid de woningbouwspecialist. Hg is
herhaaldeiyk in de clinch gegaan met
de bewindslieden van Volkshuisvesting,
omdat er naar zijn oordeel te weinig
betaalbare huizen zjjn gekomen. Van
den Doel zelf woont in Apeldoorn, waar
hjj enkele jaren geleden zelf een hoek
huis kocht aan de Govert Flinckstraat
1, toen voor 46.000. Er zit nu een aar
dige inflatiewinst op. „Ik raad iedereen
die er mij om vraagt dan ook aan: koop
een huis”, aldus Van den Doel.
AMSTERDAM Deze week bewees de
beurs weer eens het hausse-elan dat dit
jaar zo dikwijls werd ten toon gespreid
nog niet te hebben afgeschud. Nadat vori
ge week bange speculanten het hazepad
kozen, werd rond het afgelopen weekein
de een bodem in de markt gelegd die
krachtig bleek om de nu afgelopen week
in het teken van een fors herstel te doen
verlopen. Vele noteringen die de vorige
week flink waren teruggelopen, konden
nu het verloren terrein grotendeels weer
terugwinnen.
Er bestond evenwel toch een duidelijk
verschil met de hausse van enige tijd
geleden. De omzetten bleven klein en het
grote publiek hield zich nog grotendeels
afzijdig. De vraag die tot koersherstel
leidde en hier en daar zelfs tot een forse
rijzing, was meer dan ooit sterk eenzijdig
getint en kwam in hoofdzaak voort uit de
boezem van de internationel beleggingsor-
ganisaties. Die zien derhalve nog steeds
genoeg muziek in het gemiddelde Neder
landse beleggingspapier om niet te wach
ten tot het koerspeil nog verder is inge
zakt.
v. OSTADESTRAAT 2-6 - HAARLEM
KLEVERPARK - TELEF. 2519 37
i
DEN HAAG. De tarweproduktie in
ons land is vrijwel gelijk aan verleden
jaar, maar de oogst van zomergerst en
haver is gedaald. Peulvruchten geven lage
opbrengsten per hectare. Dit zijn enkele
conclusies van de voorlopige oogstraming,
die het centraal bureau voor de statistiek
op 18 augustus heeft gehouden.
De totale oogst van droog te oogsten
grpene erwten wordt geraamd op éénder
de van die van verleden jaar.
Ook bij de schokkers worden lage pro-
duktiecijfers verwacht. Van de sterk ver
kleinde oppervlakte zal een laag rende
ment afkomen (3150 kg/ha). Met een tota
le produktie van 3300 ton wordt nog niet
de helft van de oogst van verleden jaar
behaald.
Bij capucijners en grauwe erwten wordt
eveneens een laag rendementscijfer ver
wacht (3050 kg/ha).
Aanvang 14.30 en 20.00 uur
RESERVERINGEN èt 4.50
incl. cafe complet.
1
1
i
1
1
j
l
i
I
v.
v
Ol
le
h
b
v
H
n
n
k
E
H
is
j<
n
si
e
a
9
h
d
n
t<
ei
Pi
O’
et
di
g'
g'
v;
d
m
.ic
z<
ti
oi
Vl
„1
Santa Ft Ind
Can Pacific
Illinois Cent.
Penns Centr
South Pac.
Allied Chem.
Am. Can.
A.CJ. Ind.
Am. Smelting
Am. T. a. T.
Am. Brands
Anaconda
Beth. Steel
Boeing
Chrysler
:lty Bank
Cons. Edison
Dougl. Aircr
Dup de Nem
East. Kodak
Gen. Electr.
Gen. Motors
Goodyear T.
Am. Motors
VENRAY. Rank Xerox in Venray zal
de komende anderhalf jaar 1500 nieuwe
mensen in dienst nemen. Dit heeft Rank-
directeur ir. L. Stierman meegedeeld. Deze
uitbreiding betekent een verdubbeling van
het aantal werknemers. Donderdag trad
juist de vijftienhonderdste werknemer
bij het Amerikaanse bedrijf in dienst.
Het drieduizendste personeelslid was tot
nu toe niet eerder dan eind 1975 voorzien.
Thans verwacht men dat de groei van het
bedrijf zich versneld zal doorzetten.
JOURE. Zijlstra’s meubelfabriek nv
in Joure zal haar produktie beëindigen.
Oorzaak hiervan is de voortdurende te
rugloop van de afzet en het ontbreken
van nieuwe afzet resp. samenwerkingsmo
gelijkheden. Er werken thans nog 30
mensen.
Wat vindt hij van de dubieuze rol
van projectontwikkelaars in de kosten-
ontwikeling?
Van den Doel: „Die hebben het in
derdaad voor het zeggen bij de be-
steming van de grond. Je kunt onder
hand wel zeggen, dat Eurowoningen
heeft te beslissen over vrijwel alle
grond in het middengebied van Neder
land. Bij deze onderneming worden de
condities gedicteerd, met de halve poli
tieke wereld op de achterband als
commissaris. Wat moet je daar nou
tegen doen? Vroeger werkten veel in
stanties langs elkaar heen. Op zichzelf
was de komst van ontwikkelingsmaat
schappijen daarom een zegen. Maar als
ze een volstrekte monopoliepositie gaan
krijgen, dan wordt het tijd om op te
treden”.
Projectontwikkelaars beschikken te
genwoordig over de hele infrastruc
tuur van een streek. Over de situering
van de gebouwen en de verbindingen.
„Om terug te komen op de woning
bouw: de huizenproduktie en de inves
teringen zouden geconcentreerd moeten
worden in de kernen. Niet overal het
platteland volbouwen. Dan krijg je een
onappetijtelijke monocultuur. Je moet
investeren in aantrekkelijke gebieden.
De Eemshaven in Groningen is daar
een voorbeeld van. Als je overal ver
keersaders naartoe moet laten lopen,
verpest je het landschap. Concentreren
dus op de kernen. Ik denk daarbij aan
de stedenband Twente, het gebied Bre-
da-Tilburg, Zuid-Limburg en Nijme
gen”.
„Je zou de investeringen kunnen be
vorderen door de huizenbouw in be
paalde gebieden samen te trekken en
door onbeperkt leningen te verstrek
ken, die bij goede resultaten zouden
moeten worden terugbetaald. Het le
ningenplafond zou sterk opgetrokken
kunnen worden, óf de overheid zou
zelf in een onderneming kunnen deel
nemen. Naast negatieve maatregelen in
het Westen dus positieve voor de rest
van Nederland, met als uitgangspunt
dat investeringen ten behoeve van de
werkgelegenheid niet moeten worden
bemoeilijkt”.
31%
16%
33%
3%
45%
29%
32%
50
20%
43%
43
19%
29%
23
31%
67%
25
34%
182%
13031
67%
79
30
IBM
Int. Harv.
Int. Nickel
Int. T. a. T.
Kennecott
Radio Corp.
Republic St.
Royal Dutch
Sears Roeb
SheU Oil
Soc. Vacuro
Stand. Br.
Stand. Old N
Studebaker
Texaco
Un. Aircraft
Un. Corp
Un. Brands
Un. Incorp
Us. Steel
Westingh.
Woolworth
Ford
K.L.M.
APELDOORN. Wie veel verdient, moet zijn hypotheeklasten niet
meer kunnen aftrekken. Dat is een cadeau van de regering, waardoor
het hele bouwklimaat wordt verziekt. Naarmate het inkomen stijgt,
wordt de subsidie op de aankoop van een eigen huis steeds groter. En de
mensen die er het hardst om verlegen zitten, komen er niet aan te pas.
Met die visie leidt dr. Hans van den Doel, Tweede-Kamerlid voor de
Partij van de Arbeid, een huisvestingspolitiek in, die de socialisten
zwaar zullen laten wegen bij eventuele regeerafspraken na de verkie
zingen. Doel van die politiek: de laagstbetaalden helpen bij het overwin
nen van het woonverdriet.
De grens, tot waar de lasten nog aftrekbaar mogen blijven, ziet de
huisvestingsspecialist van de P.v.d.A.-Kamerfractie op 20.000 gulden
belastbaar inkomen. Dat ligt zo bij de 35.000 gulden bruto. De maatregel
moet niet abrupt worden doorgevoerd, maar een ingebouwde overgangs
regeling krijgen om te voorkomen dat mensen te zware lasten op zich
nemen, vindt Van den Doel. Hij weet zich in dit idee gesteund door de
hele partij.
Waardoor wordt dat woonverdriet
nu veroorzaakt?
matigen of op de nullijn gaan zitten,
terwijl dat voor collectieve belangen
als milieubescherming noodzakelijk is?
Omdat de hogere-inkomenstrekkers het
zo goed hebben. Dat zie je vooral aan
de dure huizen. Voor de arbeider is dat
de meest zichtbare vorm van rijkdom.
Dat wekt irritatie op bij de onderlagen
in de maatschappij. Ik vind daarom dat
er ook paal en perk gesteld moet wor
den aan het gedoe met premie-koop-
huizen. Iedereen die dat wil, kan zo’n
huis krijgen. Er is geen inkomensgrens,
waarboven rijksbijdragen je neus voor
bijgaan. Dat betekent dus ook weer
subsidie voor hogere inkomens en zelfs
alleen maar
inkomens”.
„Ik heb al eerder aan de minister
gevraagd, of het niet de spuigaten uit
loopt dat er in de randstad premie-
koophuizen per advertentie worden
aangeboden van 90 mille, waarop liefst
een rijksbijdrage zit van 14 mille. Wie
kan zo’n huis kopen? Toch alleen maar
de mensen met de hogere inkomens?
Hier in Apeldoorn heb ik ook zo’n
geval opgespoord. Het antwoord van
minister Udink? Hij zou het probleem
doorgeven aan de „commissie-Hartoch",
die al over huren heeft geadviseerd en
dat over koophuizen nog moet gaan
doen”.
Gisteren
406%
36%
35%
55%
25%
36%
24%
38%
107%
49%
67%
48%
81%
49
35
3%
9
12%
17%
294,
42%
38
67%
34%
AMSTERDAM. Bij de trekking van
de premies van de 2,5 pet. premielening
1956 Amsterdam (3e lening) i s gebleken
dat obligatie nummer 5 van serie 2195 zal
worden afgelost met 100.000. Met
50.000 zal worden afgelost nummer 5
van serie 3739 en de twee premies van
10.000 gaan naar serie 4932 nummer 3
en serie 18811 nummer 7. Twee obligaties
lootten uit met elk 5000 en wel serie
4787 nummer 7 en serie 18811 nummer 8.
Met 1000 zullen worden afgelost: serie
2159 nr. 10. serie 2171 nrs. 2 en 5, serie
9771 nr. 1, serie 10794 nr. 1, serie 11737 nr.
5, serie 11835 nr. 9, serie 12260 nr. 10,
serie 16140 nr. 3 en serie 19349 nr. 6.
Van de 500 uitgelote obligaties worden
er 24 met f 500 uitgeloot en de overige
460 met 125 elk.
Slotkoersen
Eer
gisteren Gisteren
31%
16%
33%
3%
45%
29%
31%
49%
20%
43%
42%
19%
30
22%
31%
67%
24%
34%
80%
128%
66%
78%
29%
9%
Slotkoersen
Eer
gisteren
408%
37%
35%
55%
24%
36%
24%
•>8%
'6%
35%
De omzet in Wall Street was
11.60 miljoen aandelen. Dow
Jonescljfers: Industrie 970.65
(+6.32), Sporen 233.91 1.51).
Nutsbedrijven 110.75 (4-0.19).
Avondverkeer (met tussei
haakjes de slotkoers van gis
teren): AKZO (75.30),
Hoogovens (74.30), Kon.
Olie 125.80-126 (125.60), Philips
56.20 56.00), Unilever 140.50
(149.80), KLM (114.00).
De nu opgetreden reactie van de vorige
week heeft hierdoor het karakter gekre
gen van een tijdeljke deuk in een nog
steeds opgaand gerichte lijn. Men schrijft
dit toe aan de aanhoudende inflatoire
ontwikkeling in vooral Engeland, waar de
zorgen over het scheeflopen van de eco
nomie steeds groter worden. Het naar
internationale maatstaven vergeleken nog
altijd niet hoge Nederlandse koerspeil en
het feit dat hier thans de inflatoire kosten
elementen nagenoeg integraal in de prijs
stijgingen kunnen worden verhaald, doen
het Damrak nog steeds populair zijn,in
vele buitenlandse kapitaalcentra. Ook dit
maal waren er weer gunstige factoren ,die
het buitenlandse optimisme voor onze
beurs stimuleerden.
De Bijenkorf en Van Nelle meldden
flinke winststijgingen, terwijl Gist-Broca-
des de bodem in de teruggang meent te
hebben ontdekt en tevens de weg naar
herstel wil plaveien door overbodige be
zetting in de top van het concern te
elimineren. Deze berichten hadden alle
een gunstige invloed op de koersontwik
keling van de betrokken aandelen.
Maar ook zonder direct aanwijsbaar
nieuws was de beurs weer in de hausse-
jas gestapt. Beleggingsaankopen op grote
schaal uit verschillende hoeken binnen de
EEG leverden Unilever een stijging op van
circa zes gulden, terwijl Heineken tien
gulden aan de Ingevallen koers van de
vorige week wist toe te voegen.
Na wat aarzelen kwam ook de kooplust
voor de scheepvaartwaarden weer opda
gen, vooral toen de stakingsproblemen op
de achtergrond traden door een tijdens
het weekeinde gesloten overeenkomst.
Scheepvaart Unie herstelde zich met zes
gulden en de KNSM kwam zelfs boven de
200 gulden. Het herstel beperkte zich
echter niet tot de internationals. Ook de
lokale toppers van kortgeleden kwamen
weer in de gunst. De aannemer Bos en
Kalis verbeterde bijna tien gulden. Bols,
Van der Grinten, Hagemeijer en OGEM
circa vijf gulden. Uitgever VNU kon een
sprong van tien gulden vooruit maken.
Daarom zouden er gemeenschaps-ont-
wikkelingsmaatschappijen moeten ko
men. Publieke lichamen zouden daarin
kunnen deelnemen. De overheid of de
gemeenschap zou ze van de grond
moeten zien te krijgen. Zoals het er nu
bijstaat, verdienen projectontwikke
laars ontzettend veel geld. De groten,
die al naam hebben gemaakt, staan
direct klaar met geweldige declaraties.
Ik denk bijvoorbeeld aan Beren
schot”.
„Dit voorspel ik u: alles wat over
vijf of tien jaar geschreven wordt over
ruimtelijke aangelegenheden met een
systeem-analytische aanpak, komt
straks bij Berenschot vandaan. Zoals
Rand Corporation in de Verenigde Sta
ten dat voor computers doet. Beren
schot koopt een hoop intellect op en
krijgt zo een sterke greep op de markt”.
Wat wordt het bouwbeleid als de
Partij van de Arbeid in de regering
komt?
Van den Doel: „Niet alleen de aan
tallen huizen moeten prioriteit krijgen.
We moeten lering trekken uit de re
cente ontwikkelingen, De mensen wil
len geen afbraak, maar verbetering. In
de grote steden zie je ze daar vaak
de straat voorop gaan. De meesten zien
niets in een uitzichtloze nieuwbouw
wijk. De Bijlmer is mislukt, omdat de
grote hoop er niet wil wonen en het
bovendien niet kan betalen. Stadsre
constructie en woningverbetering ko
men bij ons op de eerste plaats”.
te verwezenlijken, dat de scheiding
tussen het woon- en werkgebied natio
naal is. Er moet meer industrie naar de
rest van Nederland. Daar moet ook
meer worden gebouwd. We praten dan
over het selectief investeringsbeleid.
Daarover heb ik pas een nota uitge
bracht voor een nieuwe regering”.
„Ik bepleit daarin, dat de heffing op
investeringen in de randstad moet
doorgaan, maar met een extra hoog
tarief voor het open middengebied,
het groene hart. De bedoeling is,
daar de bedrijven vooral vandaan
te houden. Vervolgens wil ik een
heel hoog tarief voor de binnenste
den. Die moet je niet verpesten met
kantoorgebouwen. Dat tast het woon
klimaat aan. In de nota geef ik als
mijn mening, dat niet alleen de gebou
wen moeten worden belast maar ook
de grond. Openluchtinstallaties, waar
onder ik ook reken investeringen ter
bescherming van het milieu, hoeven
van mij niet, omdat je de grond al
pakt”.
„Daarnaast moet er ook een fysiek
beleid komen. Milieucertificaten voor
bedrijven, anders geen vestiging. Als
aanvulling op de heffing zie ik dan het
vergunningenbeleid. En omdat de be
drijven vooral in het westen congestie
veroorzaken, moet de heffingsopbrengst
ook dóar worden besteed. Als je een
heffingsgrens wenst, moet je wel
oppassen, dat die niet ontdoken
wordt. Dat kan door een gebouw in
twee of meer stukken tot stand te
laten komen. Dat is al vaker ver
toond”.
„Willen we vermijden, dat bedrijven
gaan uitwijken tot direct buiten de
randstad, dan moet er ook een heffing
komen in een zone daarlangs. Een laag
tarief, bijvoorbeeld voor Apeldoorn en
Arnhem, want die steden zouden de
ontwikkeling van een gebied als Twen
te kunnen tegenhouden”.
„In het programma voor 1975 zou
dus als streefgetal kunnen staan:
160.000 nieuwe en verbeterde wonin
gen. U hoort, ze worden in één adem
naast elkaar genoemd. Verder vind ik
en de partij denkt er ook zo over
er een
dat de kwaliteit van de nieuwbouw
niet moet worden gezocht in steeds
grotere huizen, maar in meer variatie,
grotere bebouwingsdichtheid en goede
isolatie. Ik denk daarbij aan een. plan
als de Kashbah in Hengelo: veel ver
springende huizen en stapelwoningen.
Waarom zoudeh we in de sociale bouw
steeds grotere huizen moeten hebben?
Er is becijferd dat de gemiddelde be
zetting omstreeks 2000 nog maar 2,8
persoon per huis zal zijn”.
„Wij vinden verder, dat er minimum-
woonlasten moeten komen van onge
veer 180 gulden per maand, dat er een
bouwstop voor huizen moet gaan gel
den in het groene hart van Nederland,
dat grond gemeenschapsbezit moet
worden en dat grondspeculatie moet
worden verboden. Het rijk zou boven
dien rechtstreeks, dus zonder omwegen,
moeten kunnen ingrijpen in ge
meentelijke bestemmingsplannen”.
Hoe ziet hij nu de woningbouw
tegen de achtergrond van het mi
lieu?
Van den Doel: „In de randstad is dat
milieu gewoon slecht. Is het dan ver
standig om er nieuwbouw te blijven
concentreren? Je zou het milieu kun
nen verbeteren Maar ik geloof dat de
beste weg is de ruimtelijke ordening zo
Met vertegenwoordigers van de vakor
ganisaties is overleg gepleegd over de te
nemen maatregelen om de consequenties
van de sluiting van dit bedrijf voor het
personeel op een zo gunstig mogelijke
wijze te ondervangen. Het personeel is
van de resultaten van het overleg op de
hoogte gebracht. De definitieve beëindi
ging van de werkzaamheden is bepaald op
eind 1973.
Zijlstra’s meubelfabriek houdt zich
sinds 1921 bezig met het vervaardigen van
houten meubelen, zit-, eet- en slaapka
mers, diverse kleinmeubelen, combinatie-
kasten e.d.
Specialiteit van deze meubelfabriek was
de notenuitvoering van de meubels. Het
overgrote deel van het aandelenpakket i«
in handen van Douwe Egberts in Joure.
Van den Doel: „Zolang iedereen zijn
hypotheeklasten voor de belasting mag
aftrekken, stel je de hogere-inkomens
trekkers in staat vrij gemakkelijk aan
een duur huis te komen. Dat blijkt uit
de produktiecijfers. In 1970 werd er
voor ongeveer 1 miljard aan bungalows
en villa’s gebouwd. Gemiddelde prijs:
117.000 gulden. Je mag gevoeglijk
aannemen dat het dit jaar heel wat
hoger uitkomt. En dan hebben we nog
niet eens gepraat over de „tweede hui
zen”, waar ook een aardige duit in gaat
zitten”.
„Het is logisch dat aannemers liever
dure dan goedkope huizen bouwen,
omdat daar meer aan wordt verdiend.
Geef je ze dus de kans in die sector
hun gang te gaan, dan is het onvermij
delijk dat de prijzen die daar gemaakt
worden, ook de kosten voor de volks
woningbouw opstuwen. We hebben
daar nu al te maken met een stijging
van 1 percent per maand. De laagstbe
taalden komen daardoor voor kost-
prijshuren die ze niet meer kunnen
opbrengen. Als er geen arbeidskrachten
naar dure bouw onder architectuur
zouden worden weggezogen, en alle
energie zich op de sociale bouw zou
kunnen richten, dan zag het
stuk beter uit”.
Hoe komt hij nou tot de conclusie,
dat het cadeau van het rijk bij een
eigen huis steeds groter wordt naarma
te het inkomen stijgt?
Van den Doel: „Dat laat het belas
tingbiljet gewoon zien. Neem een vent
«net een inkomen van 50 mille met
4000 gulden hypotheeklasten.. Die mag
er ongeveer 2000 gulden van aftrekken.
Zou het inkomen 160 mille zijn, dan
wordt <üe aftrek bij 4000 gulden lasten
een stu! hoger. Dat kan dan wel 3000
gulden zijn. Dat ligt gewoon aan de
progressie in het belastingsysteem. Hoe
hoger het inkomen, des te meer subsi
die dus in de vorm van belastingaftrek.
Terwijl het toch precies andersom zou
moeten zijn: de laagstbetaalden moeten
subsidie krijgen en de hogere inkomens
helemaal niet meer. Die moeten het
maar helemaal zelf betalen.
„Waarom willen de arbeiders niet
