Spasski gaf telefonisch
BOBBY MAAKTE
DROOM WAAR
Theunissen bezorgd over
Eén man ontbreekt: Edmund Edmundson
Hofhouding koning Bobby
^oötfjoebe
?0aatlem=/2ooiïi
DINSDAG 5 SEPTEMBER
officiële opening van ons
specialiteitenrestaurant
prestaties van Haarlem
zijn verlies toe....
1
Rus naar huis
Lastig duel Telstar in de Goffert
Rijvergunningen
van vijf ruiters
Theo Middelkamp
zwaar gewond
ingetrokken
23
ZATERDAG 2 SEPTEMBER 1972
Geheim
Stelling
Partij
Hulde
Stille figuur
t
(Van onze sportredactie)
1
I
VtM/WVVWWVVVIAftfVVVWVVVVVVWVVVVVVVVVVVVVVWWVVVVVVtAAAAAA/VlARAfVVVVVl^^
l
bwWMWVWWWWWWWWWWWWVWWWlAA/tlWWWWlAAAJUWUlAMJUMUU^^
(Door Tim Krabbé)
en
4
Volg bordjes „Haarlem Stadion
Archltekt
Aannemer
Fa. FR. VOSSE Heemstede
N.V. VENDOR Heemstede
Interieurverz
Schilderswerk
Keukeninrichting
Tegelwerk
BALM N.V. Amsterdam
A. H. BALM Projecta, Zandvoort
Gebr. N. A. de WIT Overtonweg 14/Oosterstraat, Haarlem
AURORA Vondelweg Haarlem
Handels Mij SHAMROCK Utrecht
VAN DER MEIJ DE BIE KI. Houtstraat Vo Anegang Haarlem
Eén september 1972 is voor Ijsland wel
een historische dag geworden: niet alleen
breidde men zoals bekend de vis-zone (de
territoriale wateren) uit tot 50 mijl, maar
ook werd op deze datum Bobby Fischer
wereldkampioen in dit land. Maar dat
laatste was voldoende om die vrijdag tot
een dag te maken die niet gauw vergeten
zal worden. Berichten over de afgebroken
stelling volgden elkaar snel op: alle ge-
Konstruktief herstel
binnen- en buitenmuren;
coating, buitengevels
Elektriciteit
Sanitair
Luchtbehandeling
Maitre H. S. S. M. Munster
Chef de Cuisine F. J. P. H. Gruwel
Gastvrouw en gastheerLiljan en Fons Post
reldkampioen, en zag niet in waarom hij
naar de speelhal zou komen.
ANTWERPEN Theo Middelkamp, de
57-jarige oud-wereldkampioen op de weg,
is vrijdag gewond geraakt bij een ontplof
fing in zijn bungalow aan de provinciale
weg in Kieldrecht (België). Middelkamp,
die in 1947 te Reims de wereldtitel vero
verde, werd direct naar een ziekenhuis in
St. Gilles-Waas overgebracht. Ook zijn 40-
jarige echtgenote en zijn 18-jarige dochter
Marie-Therése werden zwaar gewond. Een
2-jarig zoontje bleef ongedeerd.
De ontploffing deed zich in de nacht
van donderdag op vrijdag voor. De oor
zaak is waarschijnlijk een lekke gasleiding.
De bungalow werd volledig vernield en
een naburig huis raakte zwaar beschadigd.
t
Telstar zal ook in de uitwedstrijd tegen
NEC niet met zijn sterkste formatie uit
kunnen komen. Misschien dat trainer Rab
mede daardoor de per definitie toch al
moeilijke wedstrijd in De Goffert lichte
lijk bezorgd tegemoet treedt Hij meent:
"NEC is altijd een moeilijke tegenstander
voor ons geweest. Zeker in Nijmegen. Het
speelt veel krachtvoetbal en dat ligt ons
nu eenmaal niet zo”. Fred André en Kees
de Vries zullen buiten de basisopstelling
worden gelaten en daarom ziet de (ver
moedelijke) opstelling van Telstar er als
volgt uit. Van der Meeren
Zwaan, Van Essen, Bischot
mond, Bijl, Fens
MÜNCHEN De Rus Viktor Minejev,
in 1964 in Tokio winnaar van de moderne
vijfkamp, is door de chef de mission naar
huls gestuurd. De Rus, die ook nu deel
uitmaakte van de Olympische equipe, had
een auto opengebroken en hield een cas
sette in de hand, die hij mee wilde
nemen. Hij werd door de politie betrapt,
maar op borgsom vrijgelaten. De Rus waa
stomdronken.
Door niet aanwezig te zijn op het mo
ment dat Fischer feitelijk tot wereldkam
pioen werd gekroond, heeft Boris Spasski
dan eindelijk iets terugbetaald van de
maandenlange beledigingen en verneder
ingen die hij van Fischer heeft moeten
slikken. AIhpewel velen het er over eens
waren dat Spasski’s anti-gebaar niet als
zodanig moet worden gezien, maar eerder
als uiting van de Russische delegatie als
zodanig die dit Spasski zou hebben opge
dragen. Er is trouwens al eens eerder een
wereldkampioenschap beslist zonder dat
de verslagen wereldkampioen daarbij was:
dat was in 1927, toen Ajelchin de titel
van de Cubaan Capablanca overnam.
zit de volle vijf uur achter een schrijf
machine, uitgezakt komt het grootste
deel van de partij Fischers secondant
Lombardy naast hem zitten, daar weer
naast zit parmantig Harold Schonberg),
de Nederlanders en de IJslanders. In
de andere kamer zitten de Russen
(Krogius altijd bereid om een handte
kening te zetten of iets aardigs te
zeggen, de korzelige Geiler nooit, maar
die zal er wel behoorlijk de pest over
in hebben dat hij die belachelijke brief
moest ondertekenen), de Skandinaviërs,
de Duitsers en de Fransen.
Spasski had de zet 41. Le6-d7 afgegeven.
Velen meenden dat hij met 41. Kh3 veel
betere tegenstand zou hebben kunnen ge
ven, alhoewel ook dan de partij verloren
geweest zou zijn. Glogogic zei: „Ik geloof
dat hij er niet echt meer naar heeft
gekeken, dat hij veel te snel een zet heeft
afgegeven. Maar het maakte allemaal
niets uit”. In de Laugardals-hal werkt het
speciale postkantoor met de speciale post
zegels en de speciale stempels nog een
maal op volle toeren - want niemand wil
de historische bewijzen missen deze dag
ter plekke te hebben meegemaakt.
Het bestuur van de NHS heeft de
betrokken ruiters een telegram gestuurd
waarin onder meer wordt gezegd: „Het
bestuur van de Nederlands Hippische
Sportbond heeft hangende het onderzoek
naar uw optreden tijdens het concours
hippique op 17 en 28 augustus te Gronin
gen, waarbij het aanzien van de hippisch
sport ernstig werd geschaad, uw rijver
gunning met ingang van heden ingetrok
ken.
(Door Tim Krabbé)
REYKJAVIK. Bobby Fischer, de 29-jarige Amerikaanse grootmeester,
is wereldkampioen schaken geworden. Gisteren gaf zijn voorganger, Boris
Spasski, telefonisch aan wedstrijdleider Lothar Schmid te kennen dat hij
van verder spelen in de 21ste matchpartij afzag. Daarmee was de stand
van de match 12,58,5 voor Fischer geworden. Daarmee was hij wereld
kampioen, de eerste niet-Rus die deze titel bezit sinds onze landgenoot
prof. Euwe in 1937 hem aan Aljechin verloor. De laatste drie matchpartijen
zullen zoals gebruikelijk niet meer worden gespeeld.
REYKJAVIK. Terwijl in de
speelzaal Fischer en Spasski bezig
waren aan de voortzetting van hun
afgebroken twintigste partij, zat
ik ergens rustig in ’n gaanderij van
de Laugardalshal naar de stelling
van die partij te kijken. Ineens ge
druis: waar toch al veel geloop is
geweest schieten ineens tientallen
jongens schichtig als pijlen in de
richting van de uitgang.
Natuurlijk hoefde ik niet op te
kijken om te weten wat er gebeurd
was. De partij, die toch al op remi
se stond, was nu ook als remise be
ëindigd, en dus renden al die jon
gens naar buiten om nog getuige
te kunnen zijn van de aftocht door
de achterdeur van Fischer, en in
mindere mate, van Spasski.
Het publiek werd echter onkundig ge
houden van dit feit, en zo kwam het dat
de zaal zich om half drie (ik hou me
verder bij plaatselijke tijd) zich toch ge
vuld had met zo’n 1500 toeschouwers. Die
kregen overigens beslist dramatische waar
voor hun geld. Het was meteen al duide
lijk dat er iets aan de hand was: Lothar
Schmid stelde wel de klok in en zette de
stukken op, maar drukte de klok niet in
om half drie, het officiële aanvangstijd-
stip. Heel even dreigde er een verschrik
kelijk drama: Bobby Fischer, op dat mo
ment nog aanwezig in zijn kamer in het
Loftleidir-hotel, was namelijk te weten
gekomen dat Spasski de partij had opgei
geven, beschouwde zich dus reeds als we-
Ftscher by het verlaten van de zaal
in Reykjavik.
Driesen,
Van Eg-
Bond, Van Kooten,
Stout (De Wit). Ook Wiel Coerver heeft zo
zijn problemen. Hij vertelt onomwonden:
”Als wij niet van Telstar winnen dan geef
ik de moed maar op. Wij zullen wat
moeten laten zien. Telstar is daarbij niet
één van de eenvoudigste tegenstanders.
De felicitatie voor een onderneming
waar Fischer vanaf zijn zesde, toen hij
reddeloos verslaafd raakte aan het schit
terende schaakspel, mee bezig is geweest
en die na veel wederzijds wanbegrip en
na sommige mislukkingen en teleurstellin
gen nu dan toch eindelijk geslaagd is.
Voor het eerst sinds meer dan twintig
jaar heeft de schaakwereld weer een we
reldkampioen die ook met recht een grote
schaakkoning kan worden genoemd.
een
Fischer, dat was na
Petrosjan. Uitsluitend
achter zijn zwi_te stukken, zich in een
hartverscheurende houding, half afgewend
van het publiek, zich met zijn pen langs
de neus strijkend, wachtte, zei Schmid dat
Spasski de partij telefonisch had opgege
ven, dat dat een wettige wijze was om dat
te doen en dat daarmee de partij en de
match door Fscher gewonnen waren.
De wereldtitel noemde hij daarbij niet,
en zoals Schmid later zei, zou je er een
juridisch punt van kunnen maken of Fi
scher op 1 september al wereldkampioen
was, of dat hij dat pas bij de slotceremo
nie, op zondag 4 september zal wor
den.
Nadat Schmid uitgesproken was en Fi
scher zijn partljformulier had onderte
kend, verliet hij, onder staande ovatie,
de speelzaal. Buiten kon zijn auto, be
stuurd door Palsson, zijn trouwe kame
raad, bijna niet door de mensenmenigte
heenkomen. Fischer leek wel onder de
indruk van het gebeuren, maar keek toch
tamelijk stuurs. Tot, terwijl de auto lang
zaam door de mensenmassa vorderde, een
hand op Bobbys schouders verscheen. Er
verscheen een blije lach op het gezicht
van de wereldkampioen en hij drukte die
hand, waar zijn secondant pater Bill
Lombardy aan vastzat.
DEN HAAG De Nederlandse Hippi
sche Sportbond heeft hangende het onder
zoek naar de gebeurtenissen tijdens het
concours hippique om het Nederlands
kampioenschap in Groningen de rijver
gunningen ingetrokken van Anton Ebben,
Johan Heins, Harry Wouters van den
Oudenwyer, Leon Meldior en Jan Maat
huis. Vrijdag 8 september zal men om
’s avonds 20 uur in hotel Monopole te
Amersfoort dit vijftal en bestuursleden
van de organiserende vereniging voor
volksvermaken de gelegenheid geven tot
mondeling verweer.
Hierin werd hij natuurlijk weer ge
sterkt door zijn abominabele vertrouwens
man, Fred Cramer, die tegensputterde dat
men Spasski’s opgave alleen maar geheim
had gehouden om Fischer er toe te kun
nen dwingen zich aan den volke te tonen.
Prof. Euwe wees met een weids gebaar op
de gevulde zaal en zei dat er toch ettelij
ke duizenden dollars entreegeld voor deze
partij was betaald. „Wat gaat u doen als
Bobby niet komt?”, vroeg Cramer. „Krijgt
hij dan weer een reglementaire neder
laag?”.
Dat was natuurlijk ondenkbaar, maar
gelukkig werd even later alle spanning
opgeheven: het bericht kwam door dat
Fischer onderweg was naar de speelzaal.
Om 12 voor drie verscheen hij op het
podium. Een klein applaus klaterde op.
Lothar Schmid wendde zich tot het pu
bliek en terwijl Bobby Fischer, staande
Het is morgen echter nu of nooit.” Als
Gerritsen en Visser - voor wie bij de
KNVB een mondeling vefhoor is aange
vraagd - niet gestraft zullen worden dan
verschijnt NEC met de volgende formatie.
NEC: Sobczak -Gerritsen, Visser, Cornells,
Mellaard - Kromhorst, Eggenkamp, Pe
ters, Thijssen, Janssens, Hoevenberg.
Maar ik moet wel zeggen: de moge
lijkheid schaakpartijen op zo fraai en
comfortabele w(jze te volgen heb ik nog
nooit ergens anders meegemaakt. Over
al in het gebouw zijn monitoren die
zowel de stelling als de tot dan toe
gespeelde zetten geven (soms ook di
recte beelden van het bord en de
spelers) en wie het prefereert in de
zaal te zitten ziet boven het podium
waar Fischer en Spasski op spelen het
diagram van hun stelling op de grootte
van 7 bij 7 meter geprojecteerd.
Jammer dat zo’n kermis niet altijd
kan duren maar de match is nu op een
oor na gevild. Hulde aan de veteranen
die hier de volle tijd zijn geweest.
Harold Schonberg van de New York
Times, Dimitri Bjelica uit Joegoslavië,
Frank Brady, de man die steeds „Fi
schers biograaf’ wordt genoemd, groot
meester Robert Byrne, grootmeester
Larry Evans, grootmeester Svetozar
Gligoric Enevotden uit Denemarken, en
ook de arme Chester Fox, constant
stand-by voor als er onverhoopt toch
nog gefilmd mocht worden, dient hier
genoemd.
Wat de journalisten betreft is het
opmerkelijk hoe ze zich verdeeld heb
ben over de twee beschikbare grote
perskamers. In de ene zitten de Ameri
kanen (in vaste slagorde zelfs: Robert
Byrne, elegant een sigaret vasthoudend
Dit project kwam tot stand m.m.v.
verhaal over Bobby te maken zit Dar-
rach al twee maanden in Reykjavik.
Fischer schijnt hem werkelijk graag
te mogen: de twee trekken regelmatig
samen op. Darrach, een man met een
irritant brilletje met halve glazen dat
voortdurend halfstok op zijn neus
staat, heeft van de aanwezigheid van
Ton Sijbrands, vorige week, gebruik
gemaakt door zich enkele fraaie com
binaties in het damspel te laten tonen.
Van Fischers twee advocaten laat er
een, Andrew Davis, zich de laatste tijd
niet meer in Reykjavik zien. De ande
re, Paul Marshall, is er weer. Marshall
is tevens advocaat van David Frost
Fischers body-guard is Saemundur
Palsson. Deze politieagent staat bekend
als IJslands voornaamste expert op het
gebied van karate en judo, en beleeft
nu de maanden van zijn leven als
Fischers constante begeleider. Hij
chauffeert de Citroën DS waarmee het
fenomeen zich van en naar de speel
zaal laat chaufferen (met Lombardy op
de achterbank). Via Palsson wordt een
enkele keer nog wel eens iets bekend;
in deze dagen van IJslands visserij-
zone-probleem mag niet onvermeld
blijven dat Fischer het dom vindt van
de IJslanders dat ze de 12-mijls zone
slechts tot 50 mijl en niet meteen tot
100 hebben uitgebreid.
Een uiterst boeiende, stille figuur in
Fischers gevolg is Jack Collins, een
ongeveer zestigjarige spastische dwerg,
die zijn leven lang in een rolstoel heeft
doorgebracht. Het was hartverscheu
rend om in de eerste dagen van juli,
toen de match dreigde niet door te
gaan, Gbllins in zijn rolstoeltje van
personferentie naar personferentie te
zien brengen. Want Collins is een
schaakfilantroop die zijn hele leven in
dienst van het schaken heeft gesteld,
die van zijn huis in New York een
soort privé-schaakclub heeft gemaakt
(met zijn appartement in Reykjavik
deed hij dat ook), en die in die hoeda
nigheid ook een van de enige twee
mensen is van wie Bobby Fischer <dat
is zo’n 18 jaar geleden) schaaklessen
heeft genomen. Collins is een zeer
sterk speler.
En dan zijn er natuurlijk de vrien
den van Fischer. Ze bestaan, ik heb ze
zelf gezien. Daar heb je Freysteinn
Thorbergsson, de IJslander; een tijd
lang was hiet Archie Waters, een dam
mer en een oude vriend van Fischer,
en de laatste t(jd is hier Miguel Quin
teros, een 24-jarige Argentijnse
schaakmeester die Bobby Fischer ooit
eens bijna mat zette met een schitte
rend torenoffer. Quinteros spreekt bij
na geen Engels, maar voor Fischer is
dat geen probleem, die spreekt (dat
wist u toch?) vloeiend Spaans.
Maar een man, die het allerbelang
rijkste voor Fischer is geweest, Is hier
niet: kolonel Edmund Edmondson. Dat
is de man zonder wie Fischer geen
schaker meer zou zijn, de man die hem
naar de wereldtitel heeft begeleid en
die er, toen Fischer er vlakbij was, niet
meer bij mocht zijn. Fischer heeft hem
zelfs verboden tijdens de match op
Ijsland te zijn. Zal deze belangrijke
grootvizier ooit nog eens terugkeren
aan het hof van koning Bobby?
consulteerde grootmeesters verklaarden
Spasski verloren, tot laat in de middag
berichten doorkwamen dat grootmeester
Larry Evans toch nog remise-wegen voor
Spasski zou hebben gevonden. Op dat
moment had Spasski de partij echter al
opgegeven. Als men dus het tijdstip wil
weten waarop Fischer wereldkampioen
werd: dat zit zo. Spasski belde Schmid om
tien voor een ’s middags plaatselijke tijd,
dat is tien voor twee Nederlandse tijd.
De attractie van de aankomst
verdwijning van de grootmeester is
niet gering: ronde na ronde staan er
zo’n 100 200 mensen naar te kijken.
Dat dit een attractie is, ligt logischer
wijs in de lijn van wat de hele
schaakmatch is: een soort kermisat
tractie, Die Laugardalshal moet u zich
niet anders voorstellen dan als een
jaarbeurshal waar een lawaaierig
evenement plaats vindt. In alle gaan
derijen en zalen heerst een enorm
lawaai, gedrang efi geduw en geconsu-
meer (ƒ7.- voor een boterham met
twee plakjes ham er op). Het verschil
met een jaarbeurshal is dat hier een
zaal bij het geheel hoort waar het juist
muisstil hoort te zijn, en het zal u niet
verbazen dat die muisstilheid daar niet
helemaal lukt.
FC Den Haag-trainer Evert Theu
nissen ziet de confrontatie met Haar
lem met gemengde gevoelens tegemoet.
Haarlem is door zijn verrassend sterke
start eigenlijk allang geen underdog meer,
zodat en tweede „Twente-stunt” niet
verwacht mag worden. Wel is het duide
lijk dat indien het elftal van Joop Brand
morgen ook een FC Den Haag weet te
verslaan, de naam Haarlem opnieuw op
ieders lippen zal zijn. Brand heeft voor de
belangrijke wedstrijd zijn elftal begrijpe
lijkerwijs niet veranderd. Haarlem komt
met de volgende formatie: Lelieveld -
Wentink, Hoeben, De Haan, Peijs - Van
den Berg, Van Breevoort, Nieuwenhuis -
Fernandez, De Goede, Boszhard. Hans
Dorjee is afgelopen maandag aan een
meniscus geopereerd. Joop Burgers is
weer in training en Van Duffelen is nog
steeds onder behandeling van dokter Strik-
werda. Dit wat betreft Haarlems zieken
boeg.
FC Den Haag: Thie, Wtfngaarde, Mans
veld, De Zoete, Korevaar - Advokaat,
Kila, Berg - Bregman, Fuglset, Roodnat.
Theunissen kan niet beschikken over de
getalenteerde Van Eeden. Hij is aan het
dijbeen geopereerd. Wisselspelers zijn: Ar-
desch, De Caluwe, Augustsson, Van Vliet.
Als ik nu toch bezig ben hulde te
brengen aan de veteranen van Reykja-
nen vergeten die hier het allerlangst
geweest zijn: Geiler, Krogius, Nei
<maar die heeft zoals ik u eerder
vertelde het einde niet gehaald), Cra
mer, Lombardy, Jack Collins, en, niet
te vergeten, Fischer en Spasski.
Omdat Spasski samen met zijn se
condanten toch al kampioenlangblijver
is (hij arriveerde op 26 juni en zit dus
alweer flink in zijn derde maand, wil
de ik het vandaag eens over Bobby
Fischer hebben. Voor het eerst sinds
1950 (voor die tijd had Botwinnik enige
tijd lang een soortgelijke status) zal
de schaakwereld in Bobby Fischer
weer een wereldkampioen hebben
tevens een groot schaakkoning hebben
die tevens een groot schaakkoning is.
En inderdaad, als een koning (eigenlijk
als een prins want in de te beschrijven
periode was Bobby nog geen wereld
kampioen) had Fischer in Ijsland een
hofhouding om zich heen.
Daar was natuurlijk in de eerste
plaats Fred Cramer, Fischers belang
rijkste vertegenwoordiger waar het de
match zelf betrof. Cramer was
oud-voorzitter van de Ameri
kaanse schaakbond en nu vice-presi
dent van de FIDE. Net als scheidsrech
ter Lothar Schmidt, met wie hij vaak
ruzie heeft, is Cramer miljonair; dat
geld heeft hij bijeen verdiend als baas
van een verlichtingsinstallatiebedrijf.
Dat beroep verklaart misschien het
vertrouwen dat Fischer Cramer
schenkt. Cramer schijnt de rol te zijn
toebedeeld met narrige, vaak zelfs
kwetsende uitspraken de pers In te
lichten. Veel ontstemming heeft zijn
onhoffelijkheid jegens de IJslanders
gekweekt, nog meer het feit dat hij
voortdurend zijn functie als FIDE-offi-
cial heeft trachten te misbruiken door
ten behoeve van Fischer Schmidt te
beïnvloeden.
Bill Lombardy, Fischers secondant is
iemand die je onmiddellijk zou engage
ren om in een film de rol van de holle
en tevens rampzalige priester te spelen.
Helaas voor Lombardy is hij dit alles
ook. Hij is vrij onvriendelijk tegen
kinderen, maar heeft soms niet in de
gaten dat steeds maar weer hetzelfde
jongetje hem een handtekening komt
vragen. (Er wordt veel gehandeld in
Ijsland en ze beginnen er al vroeg
mee.)
Dan is er Fischers hof-biograaf Brad
Darrach. In Life publiceerde Darrach
vorig jaar al een cover-story over
de match tegen
om weer een
