NOG VEEL VRAGEN OPEN
NA VERGADERMARATHON
Conflict militairen en Washington
Bemiddeling mogelijk in Enka-conflict?
CIOS niet naar
Papendal
Speculatief begrotings beleid
Nederlaag voor
Westduitse
regering
floriade
POTTERS,
UNIA
10
PtógepiepkJei
pikzwarte
DAF ontwikkelt
'eine
Honderdste Britse
militair in
Verkoopster in
sexshop bijna
aangerand
aardgasmotor
Ulster gedood
Herfst-Glorie
DONDERDAG 21 SEPTEMBER 1972
3
(Van onze redactie economie)
Ministerie
Kamerdebatje
Gesprek
Ss
Privé-oorlog
Vervalsingen
Teruggeroepen
Eén peloton
dagen
f**
(Van onze redacteur in Washington)
WASHINGTON. Zeven jaar geleden, in de herfst van 1965, had ik
een gesprek met de Franse schrijver Jean Larteguy. We zaten in een
schemerig Vietnamees restaurant in Da Nang, waar toen de grootste
Amerikaanse luchtmachtbasis in Vietnam was gevestigd. Larteguy had
juist zijn boek „Les Centurions” voltooid, waarin hij de val van Dien
Bien Phoe beschrijft en hoe dat fiasco uiteindelijk leidde tot de opstand
van de Franse officieren in Algerije.
dè apothéose van
de Floriade
in 70 ha parken en
12000 M2 kassen:
w
J y 1
I
werkelijke besprekingen kunnen beginnen om de impasse te doorbreken.
ADVERTENTIE
(Van onze redacteur in Bonn)
de
om
De overledene is de achttienjarige pra-
«hutist Frank Bell.
Dat gebeurde met de zogenoemde
„body count" (het tellen van gedode
LAVELLE LIET de acties nog twee
weken doorgaan nadat de dagbladen al
over de brief vandesergea nthadden
Aangenomen mag worden dat president
Heinemann het parlement vrijdag onmid
dellijk ontbindt. Voordien zal vrijwel ze
ker nog het verkeersverdrag met de DDR
worden aangenomen.
In ieder geval wordt er nog dit najaar
één bus op aardgas voor de lijndienst
ingeschakeld. De aandrijving geschiedt
voorlopig nog door middel van een aange
paste dieselmotor. Proeven bij het ge
meentelijk vervoerbedrijf en het gasbe
drijf verlopen bijzonder succesvol. Bij Daf
Eindhoven deed men gisteren vaag over
de experimenten. Er is regelmatig contact
met Groningen over de aardgasproeven.
(Van onze correspondent)
BONN Kort nadat Bondskanselier
Brandt het vertrouwen van de Bondsdag
had gevraagd, om daarmee de weg naar
vervroegde verkiezingen vrij te maken,
heeft de oppositie gisteren laten zien wie
op het ogenblik de sterkste is in het
Westduitse parlement. In een aantal stem
mingen over een pakket sociale maatrege
len versloeg de CDU-CSU-fractie de rege
ringsfracties (SPD en FDP) met 248 tegen
247 stemmen.
vm 1 oktober amsterdam
MENTHOL
nog
DEN HAAG Zullen de ministers Boersma en Langman erin slagen de
partijen in het Enka-conflict weer om de tafel te brengen? Is de poging tot
bemiddeling geslaagd? Komt er een driepartijenoverleg nadat de bezetting
van de fabriek in Breda is opgeheven? Vragen, waaromtrent in de afge
lopen nacht geen antwoord was te krijgen. Want na besprekingen, die van
vijf uur ’s middags tot twee uur duurden weigerden alle partijen „commen
taar” te geven. Dit wil nog niet zeggen dat de bemiddeling is mislukt. Het
duidt er wel op, dat nog een lange procedure moet worden gevolgd voordat
GENERAAL Lavelle heeft gezegd
dat zijn superieuren er ook van wisten.
Abrams en Moorer ontkennen dat. Ge
neraal Abrams staat bovendien op de
nominatie om chef-staf leger te wor
den en de Senaat moet binnenkort
over deze benoeming stemmen (het is
niet waarschijnlijk dat de senatoren
tegen hem zullen stemmen).
Senator Harold Hughes, lid van de
senaatscommissie die het onderzoek in
stelt naar de privé-oorlog van generaal
Lavelle, heeft gezegd: „Er schijnt een
uitgebreide samenzwering van stilzwij
gen te zijn bij mensen die blijkbaar op
de een of andere reden hun ethische
oordelen hebben laten varen. Weet de
president zelf wel wat er gebeurt met
de opdrachten die hij geft?”
Vrouwen van ENKA-werknemers de
monstreerden gisteren in Den Haag
tegen de voorgenomen sluiting van
het bedrijf in Breda. De vrouwen
boden het Tweede-Kamerlid Wiel-
draaijer van de P.v.dA.. een petitie
aan tijdens de betoging op het
Binnenhof.
bericht. In maart werd de generaal
teruggeroepen naar Washington, van
zijn post ontheven en gedegradeerd.
Het is de PvdA in de Tweede Kamer
gistermiddag niet gelukt een meerderheid
te vinden voor haar verzoek vandaag een
speciaal debat te houden over de Enka-
kwestie. De socialist Wieldraaijer deed
hiertoe een voorstel. Hij zei, dat de zaak
niet in beslotenheid van commissies moet
worden behandeld, maar in een plenaire
vergadering. Hij kreeg steun van PPR-
woordvoerder De Gaay Fortman. De com
munist Meis vroeg zich echter af of het
wel verstandig zou zijn dit debat al in dit
stadium te houden. KVP’er Van Zeil uitte
bezwaren, mede namens AR en CHU. De
APELDOORN Een verkoopster van
een Apeldoornse drogisten,i-sexshop,
een 32-jarige vrouw, heeft de politie
aangifte gedaan dat een klant ge
poogd heeft haar aan te randen.
Kort na dit debatje kwamen per bus
meer dan 100 vrouwen van Enka-werkne-
mers uit Breda en werkneemsters uit de
bezette fabriek op het Binnenhof aan. Zij
wilden met een demonstratie kracht bij
zetten aan het verlangen van de fabrieks-
bezetters. In de fractiekamer van de
PvdA hebben Kamerleden van die partij,
van de PPR en D’66, uitvoerig met de
dames gesproken. Eerst werd een kleine
delegatie ontvangen. Door bemiddeling
van fractieleider Den Uyl mochten later
50 Enka-vrouwen het Kamergebouw bin
nen om hun grieven te uiten.
vijanden), waarbij officieren te velde
om een goede indruk te maken het
aantal gedode Vietcong-soidaten royaal
opvoerden.
Wanneer het in de loop der oorlogs
jaren aan Washington gerapporteerde
totale aantal gesneuvelde vijandelijke
manschappen achterhaald zou kunnen
worden, dan zal vermoedelijk blijken
dat Hanoi volgens die berekening over
hoogstens nog één peloton soldaten zou
beschikken.
Vervalst werden ook de rapporten
van de teams die erop uitgestuurd
werden om over de vooruitgang van
het zogenoemde pacificatieprogramma
te berichten, waarbij het girrg om aan
tallen Zuidvietnamezen die nu voor
goed tot de Amerikaanse opvattingen
over democratie waren bekeerd.
LARTEGUY dacht toen aan een for
mele opstand in de vorm van een soort
staatsgreep van Amerikaanse top-offi-
cieren, die Washington dan zouden
dwingen het oorlogsbeleid te herzien.
Larteguy heeft in dat opzicht nog geen
gelijk gekregen, maar de onthullingen
dat ruim honderd Amerikaanse lucht
machtofficieren betrokken zijn geweest
bij de moedwillige vervalsing van rap
porten over door Washington verboden
bombardementen, wijzen op een diep
gaand conflict tussen Amerikaanse mi
litairen en hun burgerregering in Wash
ington.
DAT CONFLICT is echter niet van
recente datum. Iedere journalist, die
ooit in Vietnam is geweest, kan vertel
len dat er weinig Amerikaanse officie
ren waren die zich niet verbeten uitten
over „die burgers”, die hun vertelden
hoe de oorlog gevochten moest worden.
En dezelfde journalisten kunnen ook
vertellen dat het vervalsen van rap
porten niets nieuws is.
Larteguy zei toen: „Als deze oorlog
lang genoeg duurt, zullen de Ameri
kaanse officieren, net als de Franse,
ook in opstand komen tegen de politici
in Washington, die het hun onmogelijk
maken om te winnen.” Een Ameri
kaanse majoor, die ook aan tafel zat,
lachte schamper: „Amerikanen zijn
geen Fransen, en af gezien daarvan, de
Vietcong en Hanoi hebben niets. Wat
kunnen ze tegen ons beginnen?”
HAARLEM De Nederlandse Sportfe
deratie heeft naast de bezuinigingen van
de regering nog een tweede teleurstelling
moeten incasseren. Minister Van Veen
van onderwijs heeft besloten het CIOS te
Overveen te moderniseren. Het voorstel
van de NSF om het CIOS irt zijn geheel
over te brengen naar het sportcentrum
Papendaal werd hiermede van de hand
gewezen. De minister zal voor de moder
nisering van het CIOS een bedrag van
vijf miljoen uittrekken, wat bij lange na
niet voldoende zal blijken te zijn om alle
accommodaties van het CIOS aan te pas
sen.
De man, aldus vertelde ze de politie,
had eerst een seksblaadje gekocht en
haar daarna oaeerbare voorstellen
gedaan. Toen de vrouw daar niet op
in was gegaan had de klant haar
beetgegrepen en getracht haar te
overmeesteren. Toen zij zich hevig
verzette, vluchtte de man.
Gedurende deze periode vond een
van de geheime besprekingen plaats
die president Nixons adviseur, dr. Hen
ry Kissinger, in Parijs voerde met de
Noordvietnamese onderhandelaars. Ne
gen dagen na een van die eerste door
generaal Lavelle opgezette bombarde
menten werden de besprekingen door
de Noordvietnamezen afgebroken. Ze
werden pas weer hervat na het Noord
vietnamese offensief in april en na de
hervatting van de totale bombarde-
mentspolitiek die Washington nu voert.
Ook nadat de geheime Kissinger-
besprekingen op 25 januari door presi
dent Nixon openbaar werden gemaakt,
bleef generaal Lavelle zijn privé-oorlog
nog enkele maanden voeren.
De vraag waar de senaatscommissie
zich nu voor geplaatst ziet, is of gene
raal Creighton Abrams, die toen de
opperbevelhebber in Zuidoost-Azië
was, en admiraal Thomas Moorer als
voorzitter van de gezamenlijke chefs
van staven, van deze privé-acties van
generaal Lavelle en van die rapport-
vervalsingen op de hoogte waren.
Deze categorie van vervalsingen kan
eventueel nog gezien worden als de
propaganda die in een oorlog door
beide zijden wordt gevoerd, hoewel
„normale” propaganda ten doel heeft
alleen de vijand te misleiden. In dit
geval werd ook de regering in Wash
ington zelf misleid. Veel ernstiger
echter is het met de vervalsingen van
de bombardementsrapporten, waar de
senaatscommissie voor de strijdkrach
ten zich nu mee bezighoudt.
De vraag is nu, wat de ministers Lang
man en Boersma te berde brengen in de
besprekingen met de vaste commissies uit
de Tweede Kamer, die voor vanmorgen 10
uur was vastgesteld.
bemiddeling moet niet worden doorkruist
met een debat, vond hij. Soortgelijke
bedenkingen kwamen van WD-spreker
Van Aardenne. Bij stemming bleken al
leen PvdA, D’66, PSP en CPN vóór het
voorstel.
Ruim 200 piloten, officieren en ad
ministratief personeel waren betrokken
bij het opzettelijk vervalsen van de
rapporten over deze vluchten, die ver
volgens naar het hoofdkwartier en
naar Washington werden gestuurd.
„Eerlijke” verslagen van deze acties
vonden hun weg naar personen in het
oppercommando in Zuidoost-Azië,
maar wie deze top-officieren zijn ge
weest, is ook de senaatscommissie nog
niet bekend.
Later op de middag gingen de dames
naar het ministerie van Economische Za
ken. Ook daar toonden zij hun spandoe
ken met „Enka-vrouwen solidair met be
zetters”, „Het zal je vader maar wezen”
en zongen zij (rDe Enka mag niet dicht”.
Zij vormden op die manier een „erehaag”
voor het lid van de raad van bestuur van
Enka, ir. H. F. Wesenhagen, toen die voor
een bespreking met de ministers Boersma
en Langman arriveerde.
De Enka-vrouwen zijn ongeveer een
kwartier in de kamer van minister Lang
man op bezoek geweest, waar zij ook drs.
Boersma aantroffen.
De oppositie dankt haar overwinningen
aan oud-minister Schiller. Deze is nog
altijd lid van de SPD-fractie. Hij had
Bondsdagpresident Von Hassel echter
schriftelijk gevraagd hem deze week te
willen verontschuldigen. Brandt moet nu
als leider van een regering, die in de
praktijk een minderheidsregering is, de
campagne voor de verkiezingen van 19
november beginnen.
In de desbetreffende periode van vijf
maanden was het officiële parool bij
de luchtmacht gestimuleerd door
minister van Defensie en het Witte
Huis dat luchtacties alleen onderno
men mochten worden wanneer Ameri
kaanse vliegtuigen werden aangevallen,
beschoten of wanneer de vijandelijke
radar hen had gelokaliseerd. In het
cynische „Pentagon”-) argon werden dat
„beschermende tegenaanvallen” (pro
tective reaction strikes) genoemd.
In de praktijk, ook wanneer men
zich technisch aan deze voorschriften
hield, werd dan vaak een verkennings-
toestel vooruitgestuurd. En wanneer
de vijandelijke radar zich daarop dan
uiteraard had ingesteld, kwamen de
bommenwerpers om de radarinstallatie
te vernietigen. De acties van generaal
Lavelle gingen echter veel verder.
Iedere missie werd nauwkeurig van
te voren opgezet en meestal uitgevoerd
door zestien straalbommenwerpers. De
doelwitten waren niet alleen radarin-
stallaties en vliegvelden, maar ook
olie-opslagplaatsen, bevoorradingscen-
tra, rijdend materieel. Na terugkeer op
hun basis in Udorn, in Noord-Thailarrd,
werden schrijvers aan het werk gezet
om de acties te verdonkeremanen. Het
was een van deze schrijvers, een jonge
sergeant, die ten slotte een brief
schreef aan senator William Fulbright
en vertelde wat er aan de hand was.
De stemming over de vertrouwensvraag,
die vrijdag plaats heeft, zal overigens in
elk geval negatief uitvallen voor de
bondskanselier. Alleen na zo’n nederlaag
heeft hij het recht president Heinemann
het uitschrijven van verkiezingen voor te
stellen. De regering had haar nederlaag al
„veilig gesteld” door tot stemonthouding
van de ministers te besluiten.
vonden die verhoudingen nog verder
scheef te trekken. Vandaar de verhoging
van de BTW, naast die der inkomstenbe
lasting. Wellicht is de Nederlandse ver
houding sociaal rechtvaardiger, maar op
de Europese markt zou door verder scheef
trekken onze concurrentiepositie er door
verslechterd worden.
Het meest discutabele punt ten aanzien
van de financiële opzet van de begroting
lijkt de inflatiecorrectie. De minister kan
de teruggave van de „te veel betaalde”
belasting echter niet zo maar blokkeren.
De mogelijkheid tot inhouding daarvan
gaat maar tot 20 procent en die heeft de
minister dan ook volledig benut. Zou hij
meer willen doen, dan is daarvoor een
wijziging van de wet noodzakelijk. Die
kan de minister natuurlijk voorstellen en
hij zou er waarschijnlijk nog een parle
mentaire meerderheid voor krijgen, ook.
Veel confessionelen zit die inflatiecorrec
tie immers ook niet lekker. Maar het
kabinet zou op de valreep nog in elkaar
storten, omdat de WD zich in die infla
tiecorrectie heeft vastgebeten.
Dit „cement” van de regeringscombina-
tie kost de fiscus honderden miljoenen.
De vraag is of de vakbeweging dat wenst
te accepteren. Ze heeft twee redenen om
inflatiecorrectie af te wijzen: de fiscus
heeft dat geld onder de huidige omstan
digheden hard nodig voor gemeenschaps
voorzieningen die minstens zo billijk zijn
als inflatiecorrectie. Het is een kweste
van keuze wat men belangrijker of billij
ken vindt. Minder makkelijk ligt het met
een ander bezwaar tegen inflatiecorrectie.
Het automatisch terug te betalen bedrag
is destijds te hoog berekend, zodat bij
volledige restitutie de fiscus voor 50 pro
cent daarvan nieuwe belastingen moet
heffen om aan zijn verplichtingen te vol
doen. Een deel van de huidige belasting
verhoging geldt dus niet de verbetering
van collectieve voorzieningen, maar langs
een omweg juist onttrekking daaraan.
Men kan zich afvragen waarom
minister geen poging gedaan heeft
juist van deze ietwat absurde kanten van
da inflatiecorrectie af te komen, ook al
gaan deze vrijgekomen gelden voor een
deel naar groepen die het niet gemakke
lijk hebben, zoals de kleinere, zelfstandige
ondernemers.
Mislukking van het sociaal contract zou
een nieuwe (en niet deze) regering dwin
gen een totaal nieuwe begroting te maken
onder uitzonderlijk slechte omstandighe
den. Al speelt zo’n fiasco de oppositiepar
tijen bij de stembus in de kaart, als ze
zelf zouden gaan regeren (met of zonder
confessionelen) zullen ze het ogenblik ha
ten waarop dat fiasco een feit werd.
Misschien heeft daar de minister wel een
beetje op gespeculeerd.
bezetting wel eerst opgeheven zien. Bo
vendien wil men weliswaar inspraak ge
ven, maar bij de uiteindelijke afwerking
van het probleem moet het bedrijf eerst
economisch gezond gemaakt worden,
waarbij ook een sociale paragraaf zal
worden opgesteld.
EINDHOVEN. Bij Daf Eindhoven is
men bezig met een experiment, dat een
volkomen nieuwe automotor moet opleve
ren. Deze motor is geschikt voor vloeibaar
aardgas. De Groninger stadsbussen kun
nen in de naaste toekomst met deze
motoren worden uitgerust. Volgende
maand al verwacht men bij het gemeen
telijk gasbedrijf een aantal tanks voor
vloeibaar aardgas. Daar is er ook een bij
met een inhoud van ongeveer 100 liter,
speciaal gemaakt voor een stadsbus.
BELFAST. (AFP) Gisteren is sinds
het begin van het jaar de honderdste
Britse militair in Ulster om het leven
gekomen. Hij bezweek aan verwondingen,
die hij zondag had opgelopen, toen hij
tijdens een patrouille door kogels werd
getroffen.
HET GAAT HIER om tenminste
twintig bombardementsaanvallen op
doelwitten in Noord-Vietnam, die ge
durende een periode van vijf maanden
sinds november 1971, op eigen houtje
werden uitgevoerd onder leiding van
luitenant-generaal John Lavelle.
Minister Nelissen heeft zijn Rijksbegro-
ting voor 1973 opgehangen aan een ak
koord met het bedrijfsleven, het zoge
naamde sociaal contract. Niet zo maar een
contract: de minister gaat ervan uit dat
de sociale partners zich zullen verenigen
ep een „bijna-nullijn”. Dat wil zeggen, dat
de inkomens volgend jaar vrijwel alleen
mogen meestijgen met het gemiddelde
prijsniveau. Gebeurt dat, dan rekent het
Centraal Planbureau op een gemiddelde
loonsomstijging van 9 procent en een
gemiddelde prijsstijging van 5 procent.
Nu heeft een der sociale partners, de
vakbeweging, eerder al eens gezegd dat zij
eventueel wel op de nullijn wilde gaan
zitten, maar dn moest het kabinet niet
met maatregelen komen die de inkomens
positie van de werknemers zouden ver
slechteren. Geen verhoging van de BTW
(met name niet het lage tarief), geen
inflatiecorrectie en geen aantasting van
„de kwaliteit van het bestaan”, in de
vorm van bijvoorbeeld eigen risico in de
ziekenverzorging en vermindering van on
derwijsverplichtingen.
De minister van financiën, in feite: het
hele kabinet, heeft blijkens de Miljoenen
nota deze voorwaarden afgewezen. Desal
niettemin heeft het in de opstelling van
de begroting gerekend op een akkoord
met het hele bedrijfsleven. De regering
heeft dus heel grote risico’s genomen en
het welslagen van haar begrotingsbeleid
afhankelijk gesteld van de bereidwillig
heid, zeg maar: goedgunstigheid van de
vakbeweging. Tot nu toe geeft die er geen
blijk van die goedgunstigheid te willen
opbrengen.
Natuurlijk weet minister Nelissen dat
ook. Waarom dan toch deze aanpak vol
risico en onzekerheid? Wellicht was de
minister gedwongen om te bezuinigen zo
als hij dat deed en te rekenen op de
loyaliteit van de sociale partners.
De kwestie is dat in de loop van de
laatste tien jaren de overheidsfinanciën
uit de hand zijn gelopen. Bovendien is de
huidige Nederlandse regering niet meer
helemaal vrij om in de sfeer der belastin
gen te doen wat zij wil. De Europese
autoriteiten in Brussel geven aanwijzigin-
gen voor de gewenste totale stijging per
jaar van het begrotingsniveau. Die richt
lijnen zijn weliswaar niet bindend, maar
men kan ze ook niet straffeloos negeren.
Ook over de verhouding tussen directe
en indirecte belastingen bestaat een
overigens nooit formeel vastgelegde
communis opinio. Een deskundigenrapport
berekende een aantal jaren geleden, dat
de optimale verdeling bij de Zes zou zijn:
45 procent directe belastingen en 55 pro
cent indirecte belastingen. In Nederland is
de verhouding precies andersom en de
minister heeft het kennelijk onjuist ge-
Samengevat komt de situatie vanmor
gen hier op neer:
Van werknemerszijde is men bereid tot
een gesprek tussen de drie partijen: be
drijfsleiding, bezetters en vakbonden,
maar onder voorwaarde dat gepraat
wordt over alle problemen van het Akzo-
concern, niet alleen de economische maar
ook de sociale. De bezetting zal niet
opgeheveh worden als voorwaarde tot‘zo’n
gesprek.
De concernleiding daarentegen wil de
a.s. vrijdag t/m 1 oktober
in de gehele Amstelhaf
een grandioze show
opening 13 uur verdere dagen
9.30-22.30 uur
kinderspelen
wonen-in-
het-groen
hobbyland
volks- en
schooltuinen
natuurbehoud
apothekershof 1850
Dit was het resultaat van een dag vol
verwikkelingen, waarin steeds de schrille
tegenstelling tussen de standpunten van
de raad van bestuur van Akzo en van de
vakbonden te zien is geweest. Daarbij
diende de Bredase fabrieksbezetting als
een soort katalysator. De Akzo-leiding
had de regering bemiddeling gevraagd,
maar daarbij als voorwaarde gesteld dat
de bezetting moet worden beëindigd. Of
dit zal gebeuren moet de dag van vandaag
leren.
Om vijf uur gistermiddag kwam een
delegatie van de raad van bestuur van
Akzo bij het ministerie van Economische
Zaken aan voor een bespreking met de
beide ministers. Dit overleg duurde tot
acht uur, waarna men lang pauzeerde.
Ondertussen bleek dat de bestuurders van
de vier samenwerkende bonden uit Breda
waren opgetrommeld om naar Den Haag
te komen.
Deze bestuurders waren juist uit Den
Haag in Breda teruggekomen na een be
spreking met de vaste commissies van
Sociale en Economische Zaken uit de
Tweede Kamer. Zij keerden onmiddellijk
terug en waren om half elf op het minis
terie. Daar werden toen de besprekingen
voortgezet. De ministers, soms met enkele
hoge ambtenaren, gingen beurtelings van
de ene partij naar de andere. Deze verga-
dermarathon sleepte zich tot ongeveer
twee uur voort.
ere-plateaus
domein der lelies
voedingstulnbouw
rosarium
de boomkwekerij
dahliarama
rododendronvallei
12 landen en
EEG-steden
de-5-werelddelen
bijbelse tuin j
fleur van
24 gemeenten
borders en 1
vaste planten.
trein/entree NS-statlon»
i
