NA 17-JARIGE BURGEROORLOG:
Wederopbouw Z.-Soedan
gehinderd door grote
transportproblemen
Ook dit najaar
weer „Velsen
ZONDAGSSCHOLEN WEER OP GANG
in gesprek”
NIEUWE
UITGAVEN
Ds. Naudé
eredoctor
om
Badense synode
over Zuid-Afrika
ZATERDAG 23 SEPTEMBER 1972
I
(Van onze speciale verslaggever)
/WW'A/WWWWWWUVWUWWWWWWWWWWWWWWW'WW'^^
- Beperkt
- Vruchtbaar
- Oogst
14
Erbij
vaak
140
van
UVVWVWVVVWVWAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA*
I
AAAAAAA/VtAAAAAAAAAAAA/WV\AA/V>AAAA/W\AAAAAAA/\AAAA/VW\AAAAAA/VSAAAAAAA/^^
Af
fifBPWMWWO*
Al naar gelang het aantal kinderen
zijn ze in meerdere groepen onderver
deeld. Zo zijn er groepen voor vier
tot zevenjarigen, acht tot twaalfja
rigen en in sommige plaatsen ook de
Behalve de hulpgoederen moet ook
het vee van terugkerende vluchte
lingen vervoerd worden met deze
primitieve veerpont.
De opvang van deze vluchtelingen en de wederopbouw in een land, dat behalve het grootste ook een van
de minst ontwikkelde staten van Afrika is, vergt veel geld. Onze speciale verslaggever H. J. Gerritsen, die
Soedan eind augustus bezocht als enige Nederlandse dagbladjournalist, schreef hierover onderstaande repor
tage.
lijke liederen en verwerkingsmogelijk-
heden.
Bovendien geeft de NZV nog vele
kursussen. Jaarlijks worden twaelf lan
delijke conferenties gehouden, waar de
leden worden bekend gemaakt met
nieuwe methodes op het terrein van
het zondagsschoolwerk.
Ook geeft de vereniging allerlei
werkmaterieel uit, dat tijdens het zon-
dagsschooluur of thuis en ook op de
scholen kan worden gebruikt. De NZV.
die ook enkele kinderbladen uitgeeft, is
nu een actie begonnen onder de oproep
„Neem een aandeel in ons werk”. Na
dere inlichtingen verstrekt de NZV,
Bloemgracht 65, Amsterdam-C, tel 020-
244020, postgiro 8521.
De distributie van voedsel en goe
deren wordt bemoeilijkt door ka
potte wegen, die niet gerepareerd
kunnen worden, omdat ook de
wegenbouwmachines stuk zijn.
het kleine aantal vliegtuigen zijn er
niet. Vrachtauto’s, die het voedsel moe
ten vervoeren, zijn er in geringe aan
tallen en dan nog meestal kapot. Ne
derlandse officieren zijn naar de Zuid-
soedanese hoofdstad Juba gevlogen om
op verzoek van de regering de moge
lijkheid van een pontonbrug over de
Witte Nijl na te gaan.
Nauw met de oplossing van deze
in Baden zal, aldus eveneens het voor
stel, door de synode dringend moeten
worden aangeraden, niet als vakman
maar zuidelijk Afrika te gaan, opdat
zij niet betrekkingen voor niet-blanken
zouden gaan vervullen
Naast middelen voor de eigen me
ningsvorming der kerkleden inzake het
rassenvraagstuk zou de synode voorts
50.000 mark ter beschikking moeten
stellen van het speciale programma ter
bestrijding van racisme van de Wereld
raad van Karken.
De kerkelijk-theologische conferentie
in Baden met thans 80 leden heeft een
bepaald gezg, mede gezien haar ont
staan. Het is een vereniging die voort
gekomen is uit oppositie tegen het
nationaalsocialisme, die in contact
met de universitaire theologische oplei
ding actuele vraagstukken voor de
kerk behandelt. Het voorstel valt in
een klimaat in West-Duitsland met
meer belangstelling (ten gevolge van
grote aantallen gastarbeiders, enz.) en
meer geld (o.a beschikbaar vanui’ de
„Kirchensteuer”) voor ontwikkelingssa
menwerking en anti-racisme dan in ve
le landen.
De synode van de evangelische deel-
staatkerk in Baden, West-Duitsland,
zou bij alle Badense firma’s, die in
Zuid-Afrika dochterondernemingen ex
ploiteren, moeten aandringen op gelij
ke lonen voor gelijk werk, ontwikke
lingshulp voor niet-blanken en het in
stellen van werknemersvertegenwoor
digingen.
Aldus een voorstel vanuit de kerke
lijk-theologische conferentie voor de
Badense synode, die van 22 tot 28
oktober gehouden gaat worden.
De leden van de evangelische kerk
KHARTOEM De vrede is
teruggekeerd in „Belad es-Soe-
da’an”, het Land der Zwarten, zo
als de Arabische veroveraars die
Mohammeds woord te vuur en te
zwaard verbreidden, het huidige
Soedan in de zevende eeuw doop
ten. De bloedige burgeroorlog tus
sen het overwegend Arabische en
islamitische noorden van Afrika’s
grootste staat en de deels christe
lijke en in meerderheid animisti
sche negerbevolking in de drie
zuidelijke provincies werd in
maart, na zeventien jaar strijd, be
ëindigd. De „vergeten oorlog”
leverde overwinnaars noch ver
liezers op. Nu staat het land voor
een nieuwe, reusachtige opgave:
de vrede te winnen.
aanleiding van de open brief van Be-
drjjfsapostolaat en Evangelie en Indu
strie zal worden getracht te spreken
over werksituaties, waarbij de nadruk
zal vallen op de menselijke sfeer in de
bedrijven, leidingsproblemen, vorming
en dergelijke.
2. In verband met de plaatselijke
bijbelweek in oktober wil men een
gesprek voeren over vormen van com
municatie, welke op velerlei wijzen de
gezinnen binnenkomt, over lectuur in
het algemeen en in het bijzonder over
een der oudste boeken ter wereld, de
bijbel.
3. Wat kan, mag en niet mag. Aan de
orde zullen komen vragen over seksua
liteit, abortus, euthanasie en dergelijke,
welke steeds sterker de aandacht vra
gen, mede ook omdat dergelijke vragen
vorig jaar uit de gespreksgroepen op
kwamen. Mede in verband met de
subtiliteit van deze onderwerpen zal
als afsluiting van deze gesprekkency
clus in januari 1973 een gezamenlijke
avond voor alle deelnemers worden
belegd, waarop een deskundige (een
medicus en- of een hoogleraar in de
ethiek) zal worden gevraagd zijn visie
met betrekking tot deze vragen te
geven.
De gespreksgroepen beginnen aan
het einde van september. Indien men
mee wil doen kan men zich wenden
tot het contactadres voor „Velsen in
gesprek 1972”: W. Wessels, Overbildt-
weg 24 te Santpoort (tel 023-376306).
De senaat van de Vrije Universiteit
te Amsterdam heeft besloten een doc
toraat honoris causa in de theologie
te verlenen aan ds. F. C. Beyers
Naudé, directeur van Die Christelijke
Instituut van Suider-Afrika te Braam-
fontein, Zuid-Afrika. Ds Beyers Naudé
heeft laten weten dat hij dit eredocto
raat van de VU gaarne wil accepteren.
De overwegingen die tot het senaats
besluit hebben geleid, zijn kort samen
gevat deze: ds Beyers Naudé heeft
door de oprichting van het Christelijk
Instituut en door de wijze waarop hij
daaraan leiding geeft in een voor kerk
en wereld moeilijke situatie laten zien
welk een antwoord vanuit het evange
lie op de uitdaging van die situatie kan
worden gegeven. Dit mag worden ge
zien als een uitzonderlijke verdienste
voor de ontwikkeling van de theologi
sche wetenschap.
Ds Naudé heeft, zo overwoog ook de
senaat, bijgedragen tot een wijze van
theologiseren, waarin de politieke en
maatschappelijke implicaties van de
christelijke boodschap met name voor
de realisatie van interraciale gerechtig
heid en verzoening duidelijk gemaakt
worden.
Voor het najaar 1972 staat voorop
dat men wil proberen na te denken
over veranderingen die bij ons samen-
levingspatroon optreden. Een drietal
onderwerpen wordt daartoe voorbereid
in een brochuretje, dat elke deelnemer
ter hand zal worden gesteld. Zij lui
den:
1. Ons dagelijks werk. Mede naar
In de uitgestrekte savannen van het
binnenland van Zuid-Soedan, een ge
bied groter dan Frankrijk, zochten
750.000 mensen een schuilplaats voor
het oorlogsgeweld. 250.000 Zuidsoeda-
nezen vluchtten over de grens: naar
Ethiopië, Zaire, Oeganda en de Cen-
traal-Afrikaanse Republiek. Sinds het
vredesakkoord tussen de centrale rege
ring in Khartoem en de Zuidsoedanese
Bevrijdingsbeweging (SSLF) in maart
in de Ethiopische hoofdstad Addis Ab
eba, waarbij Zuid-Soedan regionale au
tonomie werd verleend en het daarop
een maand later gevolgde staakt-het-
vuren, komen de vluchtelingen terug,
in steeds hoger tempo.
veer twee maanden worden binnenge
haald. Deze oogst is in de regel vol
doende om een familie tot de volgende
oogst van een bestaan te voorzien. Alle
hulpverleningsexperts in Soedan zijn
het erover eens dat het van het groot
ste belang is dat de vluchtelingen het
geduld kunnen opbrengen eerst hun
oogst binnen te halen, alvorens de
terugtocht naar hun geboortegrond te
aanvaarden. Een massale terugkomst,
uit de binnenlanden zowel als uit de
buurlanden van Soedan, zou het land
voor onoplosbare problemen stellen.
De repatriëringsplannen van de zui
delijke regering voorzien eerst in de
terugkomst van de vluchtelingen uit
eigen land, gevolgd door die uit het
buitenland. De nood onder de eerste
groep is het grootst. De vluchtelingen
in het buitenland zijn merendeels op
gevangen in kampen van het Hoge
Commissariaat voor de Vluchtelingen
van de Verenigde Naties, waar ze ge
wend zijn geraakt aan medische ver
zorging, onderwijs en een redelijk ver
zekerd bestaan.
zogenoemde jeugdkerk voor de jonge
lui boven de twaalf jaar.
Het werk van de leiders en- sters
wordt door de NZV begeleid. Deze
geeft voorlichting aan maar liefst 3300
zondagsscholen, die nog steeds worden
bezocht door zo’n 400.000 kinderen. Het
aantal leiders(sters) dat lid is bedraagt
12.000. Elk lid ontvangt maandelijks
het blad „Kind en Zondag”, waarin
voor ideere zondag theolgische, archeo
logische, pedagogische en didaeotische
voorlichting bij het bijbelverhaal zijn
opgenomen.
Verder kunnen zij gebruik maken
van drie verschillende uitwerkingen
van dit verhaal, aangepast aan de leef
tijdsgroepen, aangevuld met toepasse-
problemen is het tempo gekoppeld,
waarin de wederopbouw kan plaatsvin
den. Maar nu al kan gezegd worden,
dat dit nog wel een tijdje zal duren.
„Mogen de eilanden zich verheugen”
is een herdenkingsboek naar aanleiding
van het 200-jarig bestaan van de Fort-
kerk van de Verenigde Protestantse
Gemeente van Curacao. Het boek be
handelt niet alleen de geschiedenis van
Fortkerk en gemeente, maar geeft een
overzicht van de geschiedenis van het
protestantisme op de Nederlandse An
tillen. Men kan het boek bestellen door
overschrijving van 15 op rekening
van 669216208 ten name van de heer C.
van Dalen, voorzitter kerkvoogdij VPG,
si®**»
„Youthwork in the Netherlands” is
het eerste Engelstalige boekje, waarin
de structuur van het jeugdwerk in
Nederland wordt beschreven. Het
boekje bevat een algemeen overzicht
van de omstandigheden waarin de Ne
derlandse jeugd leeft, studeert en
werkt, beschrijft globaal alle soorten
jongerenorganisaties die er zijn, geeft
een indruk van het Nederlandse subsi
diesysteem, beschrijft de samen wer-
kings- en koepelorganen, gaat in op de
internationale contacten en bevat een
adressenlijst van alle jongerenorganisa
ties. Bert Tiddens, perschef van de
Jederlandse Jeugd Gemeenschap,
schreef het boekje, dat hij onmisbaar
acht voor Nederlandse deelnemers aan
buitenlandse conferenties, allen die wel
eens buitenlanders in Nederland ont
vangen en organisaties en personen, die
hun buitenlandse relaties schriftelijk
op de hoogte willen stellen van de
situatie in Nederland.
Het boekje is een gezamenlijke uit
gave van NJG en NKIJ (Nederlands
Komitee voor Internationaal Jongeren
werk). Het is voor 2,50 te bestellen
bij het NKIJ, N.Z. Voorburgwal 92,
Amsterdam, tel. 020-245277, giro
2071400 en bij de NJG, Henri Polak-
laan 14, Amsterdam, tel 020-948687,
giro 55126.
Tijdens de Vredesweek (24 september1 oktober) houden de gezamenlijke kerken in Nederland, verenigd
in de Stichting Interkerkelijke Soedanactie (giro 2710300), een geldinzameling ten behoeve van circa een mil
joen Zuidsoedanese vluchtelingen. Dit aantal omvat een kwart van de totale bevolking van Zuid-Soedan,
een gebied dat groter is dan Frankrijk. Zij keren terug 50.000 uit de onherbergzame binnenlanden, een
kwart miljoen uit vier buurstaten van Soedan sinds in maart van dit jaar een einde kwam aan een 17
jaar oude burgeroorlog.
Overal in ons land zijn de zondags
scholen weer begonnen. De Nederiand-
sche Zondagsschool Vereniging schreef
er ons wat over, omdat men meent dat
vele mensen niet eens meer weten dat
er nog zondagsscholen bestaan. Nog
steeds zijn er in de meeste plaatsen
zondagsscholen, aldus deze NZV, soms
dragen ze de oude naam nog, soms
worden ze nu kinderkerk of kinder-
dienst genoemd.
Het ziet er naar uit dat deze gefa
seerde terugkeer, die bepaald wordt
door de bruikbaarheid van olifanten
gras, oogsttijd en de noodzaak in Zuid-
Velsen in gesprek” wordt ook dit
seizoen weer voortgezet. Eerst werden
deze gesprekken onder de auspiciën
van de Raad van Kerken alleen in
Santpoort gevoerd, later ook elders in
de gemeente Velsen. Wijken als Sant
poort en IJmuiden kwamen daarbij tot
activiteit en nieuwe initiatieven. Geble
ken is dat de samensprekingen de
mensen dichter bij elkaar brengen, de
kans bieden om wat van elkaar te
leren en dat soms ook wat eenzaam
heid wordt doorbroken.
Ze keren terug naar een groot leeg
land, dat zijn vruchtbare bodem als
enige troost en enige bestaansmogelijk
heid kan bieden. Behalve een door de
Russen gebouwde conservenfabriek in
de stad Wau, die bij gebrek aan aan
voer van fruit en groente maar de
helft van het jaar in gebruik kan zijn,
ontbreekt elke industrie. Tussen de
weinige „steden” liggen enkele ongeas
falteerde wegen, die in de regentijd
grotendeels onbegaanbaar zijn. De Nijl,
in Noord-Soedan een onmisbare levens
ader, kan als waterweg nauwelijks
benut worden, omdat ze deels onbe
vaarbaar is vanwege voortwoekerende
waterhyacinthen. Bovendien beschikt
Soedan slechts over 32 Nijlboten met
de vereiste geringe diepgang die bo
vendien vermoedelijk stammen uit de
tijd van Lord Kitchener en daarom,
door ouderdom aangetast, vaker buiten
dan in bedrijf zijn.
Alleen de enkele steden in het zui
den, met Juba aan de Witte Nijl als
belangrijkste centrum, zijn betrekke
lijk ongeschonden gebleven tijdens de
oorlog: ze dienden als bases voor het
(noordelijke) leger. De stenen gebou
wen in het binnenland (scholen, hospi
talen en zelfs kerken) zijn vrijwel alle
verwoest, zoals een Soedanees televisie-
team op een reis van 1500 mijl consta
teerde. In heel Zuid-Soedan zijn vier
airstrips, groot genoeg om de drie Fok
ker Friendships waarover Soedan Air
ways beschikt, te kunnen ontvangen.
De vluchtelingen in de binnenlanden
werden, nog meer dan de overige be
woners van Zuid-Soedan, tijdens de
oorlog teruggeworpen tot een uiterst
primitief bestaan. Dat werd voorname
lijk mogelijk door de vruchtbare
grond, die jaarlijks gedurende een aan
tal maanden doordrenkt wordt met de
tropische regen. Mais, wortels, vruch
ten en dura, het hoofdvoedsel, (ten
onzent beter bekend als sorghum, dat
wordt gebruikt als veevoeder) konden
er gemakkelijk worden verbouwd.
Edmund Donovan (52), voormalig
manager van een katoenplantage, die
ervaring opdeed bij de hulpverlenings-
acties in Biafra en in Juba verant
woordelijk is voor coördinatie van de
hulpverlening door de Wereldraad van
Kerken zegt hierover: „Een echte nood-
De strijd, die als inzet had of de
Soedan „de Arabische speerpunt ge
richt op het hart van zwart Afrika”
ofwel „de brug tussen zwart Afrika en
de Arabische wereld” zou moeten zijn
(beide citaten zijn afkomstig van Soe-
dans huidige president, Jaafar Moham
med el-Nimeiry) vergde een hoge prijs:
stilstand in ontwikkeling - Soedan be
hoort tot de 25 armste landen ter
wereld - en in het zuiden, het strijdto
neel, achteruitgang, rond een half mil
joen mensenlevens en een miljoen
mensen - een kwart van de totale
bevolking - die van huis en haard zijn
verdreven.
situatie, in de zin van gebrek aan
voedsel, heeft hier nooit bestaan. Bo
vendien zijn de mensen in het binnen
land vaak goede jagers en is er een
overvloed aan wild. Medische verzor
ging was natuurlijk minimaal en ont
brak vaak volledig, maar de mensen
zijn hier gewend aan sterven. Malaria,
slaapziekte, bilharsia (veroorzaakt door
een slak die de lever aantast) en tu
berculose heersen hier al eeuwen”.
De Zuidsoedanese negers, verdeeld in
honderd verschillende stammen - er
zijn twaalf grote en ontelbare kleine
taal- en dialectgebieden - leven in
hutten die worden opgetrokken uit
modder en stro, afgedekt met een dak
van olifantengras. Dit laatste is een
van de twee belangrijke factoren die
het tempo waarin de vluchtelingen te
rugkeren, bepalen. Minister van Infor
matie Madeng de Garang van de voor
lopige Zuidsoedanese regering: „Het re
genseizoen eindigt in oktober. Dan
kunnen de mensen het gras snijden.
Eind november is dat dan droog ge
noeg om als dakbedekking te kunnen
dienen”.
De tweede factor die het tempo
de terugkeer bepaalt, is de oogst. Die
kan, wat de dura aangaat, over onge-
Soedan een minimum aan voorzienin
gen op te bouwen, kans van slagen
heeft.
Overigens is er in Soedan geen toe
stand ontstaan, zoals destijds in Bang
ladesh, waar op een gegeven moment
140 hulporganisaties werkten, vaak
naast, langs, over en door elkaar heen.
In Soedan is het aantal hulporganisa
ties - mede door toedoen van de rege
ring - beperkt: naast het Hoge Com
missariaat voor de Vluchtelingen van
de Verenigde Naties en de Wereldraad
van Kerken, die beide een algemeen
hulpprogramma uitvoeren, zijn er spe
cialistische organisaties zoals het Inter
nationale Rode Kruis, het Engelse „Sa
ve the Children Fund”, UNICEF en de
„American Catholic Relief Service”, die
behalve het volksvoedsel dura uit de
Amerikaanse voedseloverschotten aan
voerde, die volgens een insider „ge
schikt waren voor de bereiding van
ijsjes en feestgebak, maar niet nood
zakelijkerwijs voor de mensen in Zuid-
Soedan.”
Het transport en de distributie van
voedsel, bouwmateriaal en medicijnen
wordt ernstig gehinderd. Motorolie en
reserve-onderdelen bijvoorbeeld voor
bij de Nederlandse Middenstandsbank
te Rijswijk (Lindelaan 339).
Ds. E. Pijlman schreef een brochure
voor de Bijbel Kiosk Vereniging onder
de naam „Voorrangsregels”. Hij licht
daarin de tien geboden als „gebruiks
aanwijzingen voor de vrijheid en vre
de” toe. Schrijver en uitgeefster heb
ben getracht een brochure te maken
die eerder vragen opwekt dan ant
woorden geeft. De uitgave is van vele
kartoons voorzien. Bijbel Kiosk Vere
niging, Hoofdstraat 55, Driebergen.
1,50.
s
