VRIENDSCHAP MET NASSER
DOOR DOLLARS GEOLIED
CIA huurde
ex-SS’ers
voor eigen
leger
Ij
spionnen
„Zwarte en
blanke”
15
De onzichtbare
regering die
geen middel
schuwt
II en slot
Golf bal
n llii
if!
ZATERDAG 30 SEPTEMBER 1972
Deel I verscheen in
Dollars
ERBIJ van 23 sept.
Iran
Ex-SS’ers
Privé leger
Soekarno
Speciale troepen
Guatemala
Kissinger
Schepen
„In sommige delen van de wereld
wordt de geschiedenis niet zo zeer
gemaakt door diplomaten en offi
cieren van inlichtingendiensten als
wel door zakenlieden uit het
bankwezen, van oliemaatschap
pijen en van luchtvaartonder
nemingen”. Dit citaat is van Miles
Copeland, een Amerikaanse zaken
man die in 1950 voor de CIA in
Cairo werkte. Zijn uitspraak heeft
zeker betrekking op wat in Egypte
gebeurde.
Erbij
(Van een speciale medewerker)
niiiJü
GAMAL ABDEL NASSER
NA OVERLEG MET het Amerikaan
se ministerie van Defensie, kwam Al
lan Dulles, het toenmalige hoofd van
de CIA met een voortreffelijk idee:
met de hulp van generaal Gehlen (de
toenmalige leider van de Westduitse
inlichtingendienst) werd een „militaire
missie” samengesteld uit vroegere offi
cieren van Hitlers Wehrmacht en ex-
SS’ers die in West-Duitsland werden
gerecruteerd. De voormalige luitenant-
generaal van de Waffen-SS Wilhelm
Fambacher werd met de leiding belast.
Castro behoefde niet eens zijn arbei-
dersmilitie, die 400.000 man op de been
kon brengen, op te roepen. Zijn leger
nam vrijwel de gehele invasiemacht ge
vangen. Het avontuur in de Varkens
baai was een grote debacle.
HENRY KISSINGER is Nixons be
langrijkste adviseur inzake buitenland
se zaken, veiligheid en spionage. Kis
singer werd in Furth in Beieren geboren
als de zoon van een joodse schoolmees
ter die naar Amerika kwam als vluch
teling voor de nazi’s. Zijn zoon was
twaalf jaar oud toen hij de Engelse
Op het eiland Ambon hielpen CIA-
agenten bij de uitroeping van de repu
bliek van de Zuid-Molukken, maar de
ze operatie was een kostbare misluk
king. Het kostte de CIA acht jaar geld
en vasthoudend werk voor de anti
communistische generaal Soeharto Soe
karno ten val bracht.
De grootste opgave voor de CIA en
Vanwege zijn tragische dood cultive
ren sommige mensen nog steeds het
Voor gebeurtenissen als in Hongarije
had de CIA sedert enige jaren een
privé-leger gevormd. President Eisen
hower moest zijn militaire prestige ge
bruiken om het Pentagon, het Ameri
kaanse ministerie van Defensie, ervan
te overtuigen de CIA de vrije hand te
zijn U-2 boven Sverdlousk neer
gehaald. Kroesjtsjev gebruikte dit
als reden om de Parijse topconfe
rentie met Eisenhower, MacMillan
en De Gaulle te boycotten. Tijdens
het proces tegen Powers werden
in Moskou de wrakstukken van de
U-2 tentoongesteld. Op de foto
Powers bij de resten van zijn toe
stel.
IN LATIJNS AMERIKA beten de
speciale troepen het spits af by de in
vasie in Guatemala in 1954. Twee jaar
later namen ze deel aan een door de
CIA opgezette revolte in Costa Rica
Mossadeq, de premier van Iran,
die veelal vanuit zijn bed regeer
de en als hij op was, van alle kan
ten werd ondersteund.
Do leider van de CIA-groep in de
Egyptische hoofdstad, Kermit, „Kim”
Rooseveldt, een ervaren CIA-agent,
had tijdens de oorlog als officier van
de Amerikaanse inlichtingendienst in
Egypte gewerkt. Hij was er toen in
geslaagd het vertrouwen van koning
Faroek te winnen. In 1950 rapporteerde
Rooseveldt dat de positie van Faroek
hopeloos was geworden. Met toestem
ming van zijn superieuren begon hij
geheime onderhandelingen met het co
mité van „Vrije officieren" dat geleid
werd door een innemende jonge kolo
nel, genoemd Gamal Abdel Nasser.
Rooseveldt kon al spoedig rapporteren
dat hij „een grote mate van overeen
stemming had bereikt met JNasser.”
Nadat demonstranten zich op „zwar
te zaterdag” in januari 1952 in Cairo te
buiten waren gegaan aan vernielingen
en Faroek gedwongen werd af te tre
den, stemde Nasser in met de opvatting
van de CIA dat de revolutie stap voor
stap zou moeten worden uitgevoerd.
Faroeks zoon werd tot koning uitge
roepen en kort daarna werd de repu
bliek geproclameerd onder de leiding
van de generaal Naguib als stroman.
Binnen een jaar berustte de macht bij
Nasser die in Washington werd be
schouwd als een bondgenoot die het
communisme en de Sovjet-Unle buiten
het Mldden-Oosten zou houden.
Om een chef voor Nassers inlichtin
gendienst te vinden, wendden CIA-
agenten zich tot SS-Sturmbannführer
Otto Skorzeny die een comfortabel le
ven In Spanje leidde. Deze gunsteling
van Hitler had Mussolini in september
1943 uit diens gevangenis bevrijd. In
1944 speelde Skorzeny een rol bij de
de speciale troepen kwam in 1961 in
Cuba en eindigde in een ramp. Jaren
lang had de CIA kosten noch moeite
gespaard om de Cubaanse dictator Ba
tista in het zadel t e houden. Grote
Amerikaanse investeringen in de Cu
baanse suikerindustrie en het gevaar
van een door communisten geïnfiltreerd
regime aan de overzijde van de baai
van Florida vormden hier voldoende
reden toe. Toen Fidel Castro met zijn
baardige guerrilla’s uit de bergen kwam
en Havanna overnam, besloot Wash
ington in te grijpen.
idee dat president Kennedy niets van
de CIA-invasieplannen wist. Hij was er
wel van op de hoogte en stemde er mee
in, maar was misleid over de zwakte
van de strijdmacht en de werkelijke
vooruitzichten op succes.
TIJDENS de Hongaarse opstand in
1956 werden voor het eerst de „speciale
troepen” van de CIA ingezet. Toen de
Hongaren hun heroïsche stryd tegen de
Russische tanks vochten, vloog de CIA
via Oostenryk kleine eenheden speciale
troepen naar Hongarye, evenals be
wapende groepen Hongaarse vluchte
lingen die onder leiding stonden van
een kolonel Kollyeni.
De radio-afdeling van de CIA
in Langley verzamelt gegevens
die 24 uur per dag in de ether
worden opgevangen, uitzendingen
van büna elk radiostation ter
wereld worden op de band vast
gelegd, evenals een belangryk
deel van televisie-uitzendingen.
die door CIA-agenten ter plaatse
op video worden opgenomen. Een
klein leger talenkenners ver
zamelt en redigeert uitzendingen
in meer dan 150 verschillende
talen.
EEN ANDERE uitbreiding van de
CIA-activiteiten was het opereren met
„spionageschepen” met fantastische ap
paratuur. Met CIA-analisten, crypto-
grafen, code-brekers en monitors aan
boord hebben deze schepen op alle
oceanen van de wereld dezelfde taak
als de spionagevliegtuigen in de lucht.
De huidige directeur van de CIA,
Richard McGarrah Helms, werd In
1966 benoemd. Hij was toen 53 jaar
oud en 28 jaar in dienst van de
geheime dienst. Helms die van Duitse
afkomst is en evenals McCone veel
belang stelt in de technologische kant
van het spionagewerk, leidt een terug
getrokken leven. Hij beschikt uiteraard
over een grote macht, maar zijn invloed
op de besluiten van president Nixon is
ongetwijfeld afgenomen door de op-
kömst van Henry Kissinger in de bin
nenste cirkel van het Witte Huis.
Helms leidt de CIA als een reusach
tige spionagemachine en een technolo
gisch concern zoals de dienst in feite
is. Hij schijnt er geen bezwaar tegen te
hebben de controle over de spionageza-
ken van de Verenigde Staten te mn®
ten delen met Kissinger.
Bisell was een eerste klas spionage-
expert, maar geen militair tacticus.
Honderden miljoenen dollars werden
uitgegeven voor de recrutering, trai
ning en bewapening van Cubaanse
vluchtelingen in geheime kampen in
Guatemala, Nicaragua en Florida. Maar
Bisell had met slecht materiaal te ma
ken: de vluchtelingen waren in vele
politieke groepen opgesplitst en werden
geleid door hebzuchtige politici die
meer zich inspanden om zichzelf te ver
rijken dan om hun land te bevrijden.
Een bonte menigte van tweeduizend
Cubanen werd op een of andere ma
nier veranderd in een enigszins samen
hangende strijdmacht. De CIA-leiders
waren zich bewust van de zwakte van
deze invasiemacht, maar ze troostten
zichzelf met de onverantwoorde hoop
dat de Cubaanse bevolking tegen Cas
tro in opstand zou komen en zich bij
de bevrijders zou aansluiten. Dit ge
beurde niet.
onderdrukking van de samenzwering
van de generaals na de aanslag op
Hitler.
Skorzeny bleef tot 1947 in Ameri
kaanse gevangenschap, wachtend op
een proces wegens oorlogsmisdaden.
Hij ontsnapte naar Spanje tot hij in
1953, gevleid door CIA-agenten in Ma
drid met tegenzin het werk in Cairo op
zich nam, overigens na een bedrag van
25.000 dollar geïncasseerd te hebben.
Tien maanden lang werkte hij hard
om Nassers inlichtingendienst te orga
niseren.
In 1953 pompten de Verenigde Staten
honderdveertig miljoen gulden per jaar
in Egypte’s economie die geruïneerd
was door de corruptie en de buitenspo
righeden van Faroek. De vriendschap
werd geolied met CIA-dollars. Hoe
Nasser persoonlijk werd omgekocht
werd zestien jaar later, tot verdriet
van de Amerikaanse spionnenorganisa
tie onthuld door Miles Copeland. De
„bijdrage” bedroeg 10 miljoen gulden
(3 miljoen dollar) die door een Ameri
kaanse koerier in twee koffers van Bei
roet naar Cairo werden gebracht.
Copeland vertelt hoe hij in een taxi
naar het huis van Nassers secretaris
Hassan Touhami reed. De toege
wijde Hassan stond erop het geld
te tellen en tweemaal kwam hij niet
verder dan 2.999.990 dollar. Ongeduldig
zei hij: „We zullen geen drukte maken
over de ontbrekende tien dollar”, greep
de koffers en reed naar Nassers parti
culiere woning.
Kim Rooseveldt en Miles Copeland
genoten Nassers vertrouwen. Hij wilde
het leger reorganiseren en een inlich
tingendienst opzetten om zijn persoon
lijke macht te verstevigen. Amerikaan
se officieren en CIA-mensen officieel
in dienst nemen als instructeurs was
onmogelijk in verband met de te ver
wachten politieke implicaties. Het ge
bruik maken van „neutralen" zoals
Zweedse of Zwitserse officieren werd
door de CIA om voor de hand liggende
redenen afgeraden.
Samen met Amerikaanse mariniers
onderdrukten zij de linkse opstand in
de Dominicaanse Republiek in 1965,
waar ze overigens al twee jaar eerder
hadden ingegrepen en in 1963 hielpen
zij bij de afzetting van een „recalci
trante” president in Honduras. Ze na
men deel aan de afwisselende opstan
den in Panama en officieren van de
„speciale troepen” trainden en leidden
de Boliviaanse „Rangers” die Che Gue-
Salarissen nemen maar een
ondergeschikte plaats in op de
CIA-begroting, ook al zijn er nu
ongeveer 100.000 permanente en
tijdelijke agenten, informanten
en de staf op het hoofdkwartier
De grootste bedragen dienen tei
bestrijding van de kosten van hei
geweldige spionageapparaat, dal
honderden buitenlandse „sta
tions”, radiostations, spionage
vliegtuigen en -schepen omval
en voor de omvangrijke geheime
subsidies aan instellingen, poli
tieke groeperingen en personen
op hoge plaatsen in de samen
leving.
IN ZUIDOOST-AZIë was minder
voorzichtigheid nodig. In 1958 bevon
den zich heel wat Amerikanen onder
de Japanse, Koreaanse en Chinese een
heden die vanuit Zuid-Korea en For
mosa werden overgevlogen om een op
stand tegen president Soekarno te on
dersteunen.
Handlangers van de onzichtbare
Amerikaanse regering die geen
middel schuwt: Lieden zonder ge
zicht.
De Britten waren hun raffinaderij in
Abadan kwijtgeraakt door premier
Mossadeq die de olievelden van de
Anglo-Iranian Oil Company had gena
tionaliseerd en die samenwerkte met
de communistische partij Tudeh in
Moskou. Britse en Amerikaanse olie
maatschappijen hadden enorme verlie
zen geleden en bovendien bestond de
mogelijkheid dat Iran een Russische
satelliet zou worden.
Kim Rooseveldt ging naar Iran om
„operatie Ajax” uit te voeren. Zijn
rechterhand in de „coup” om Mossadeq
af te zetten was kolonel Norman
Schwarzkopf, een voormalige politie
chef uit New Jersey, die tijdens de
oorlog voor de Amerikaanse inlichtin
gendienst in Iran had gewerkt en daar
was gebleven als adviseur van de sjah
voor veiligheidskwesties. Deze
Schwarzkopf werkte tegelijkertijd voor
de CIA. Zijn „inheemse” agenten deel
den tien dollar-biljetten uit onder een
opgewonden menigte die de straten
van Teheran In beslag nam en „Dood
aan Mossadeq. Lange leve de sjah”
schreeuwde.
Voor de bedlegerige premier zijn
aanhangers kon mobiliseren, bezette
een regiment van de keizerlijke wacht
de ministeries en werd hij in de ge
vangenis geworpen. Rooseveldt had een
nieuwe premier gereed om de macht
over te nemen: generaal Zahedi. „Iran
was gered van communistische over
heersing”.
Zahedi herstelde de Britse en Ameri
kaanse olieconcessies en de Verenigde
Staten hebben sindsdien Iran economi
sche hulp en giften voor militaire doel
einden verstrekt, die overeenkomen
met een bedrag van 700 miljoen gulden
per jaar. Kim Rooseveldt, tegenwoordig
vice-president van Gulf-Oil, werd be
kend als „Mister Iran”.
De CIA is gewoonlijk voorzichtig bij
het inzetten van zijn speciale leger. In
het geval van Guatemala werden de
eenheden eerst naar Honduras gevlo
gen in een Globemaster-vliegtuig dat
van de Amerikaanse luchtmacht was
„geleend” en waarvan alle kentekenen
zorgvuldig waren weggewerkt. De wa
pens kwamen niet uit de magazijnen
van de Verenigde Staten maar werden
geïmporteerd van een Hamburgse wa
penhandelaar en waren van Westduits,
Frans en Belgisch fabrikaat.
DE PLAATSVERVANGEND leider
van de afdeling planning van de CIA,
Richard Bisell, werd met de operatie
belast. CIA-hoofd, Frank Wisner, die
met een dozijn van dergelijke operaties
ervaring had, was op dat moment in
Londen.
TIJDENS HET BEGIN en het midden
van de zestiger jaren werden parachu
tisten van de speciale troepen vry
regelmatig gedropt in de Sovjet-Unie
en Polen. Sommige voerden met succes
sabotage-acties uit die moesten lijken
op daden van anti-communistische
dissidenten in de communistische lan
den.
Met de Egyptische zaken in zulke
„betrouwbare” handen zocht Kim
Rooseveldt naar nieuwe avonturen. De
gelegenheid deed zich voor in Iran.
vara in 1965 opspoorden en doodscho
ten.
VIJF MAANDEN na de mislukte
invasie op Cuba benoemde president
Kennedy vrij onverwacht John Alex
McCone tot hoofd van de CIA. McCone
60 jaar, multimiljonair, had dertig jaar
ervaring als directeur van mammoet-
concerns als Standard Oil of California
en de International Telephone and
Telegraph Corporation.
Hij was met president Kennedy van
mening dat het ouderwetse romanti
sche spionagespel verleden tijd was in
een tijd van satellieten, kernwapens en
intercontinentale raketten, McCone
hechtte grote waarde aan de uitbrei
ding van de technologische aspecten
van het inlichtingenwerk. Daartoe be
hoorde ook spionage vanuit de lucht.
Al aan het einde van de jaren vijftig
was het spionagevliegtuig U-2 (Utility
Two) ontwikkeld. Dit vliegtuig kon van
af korte startbanen op geheime vliegvel
den opstijgen, onder een hoek van 50
graden, binnen enkele minuten naar
vele duizenden meters hoogte klimmen
en het was snel genoeg om achtervol
gende vliegtuigen achter zich te laten.
Maar de eerste U-2-vlucht, van Pes
hawar in Pakistan naar Boeboe in
Noorwegen, dwars over het grondge
bied van de Sovjet-Unie, werd een
mislukking: het toestel met piloot Fran
cis Gary Powers werd boven Sverd
lovsk neergehaald.
De Russische leider Kroesjtsjev wei
gerde daarop de geplande Parijse top
conferentie met Eisenhower, de Engel
se premier MacMillan en president De
Gaulle bij te wonen. De U-2-vluchten
werden tijdelijk gestaakt en in 1962
was het hele U-2-program in gevaar.
INDERDAAD WAS Nassers eerste
maatregel het onderdrukken van de
communistische partij en het gevan
gennemen van al haar leider».
ONDER MCCONE kreeg het niet
alleen nieuw leven, maar werd het op
veel grotere schaal uitgevoerd. Een ke
ten van geheime U-2-bases werd
aangelegd: U-2-toestellen en hun
opvolgers, de E-12, werden bij „opera-
tie-overtocht” ingezet als gold het een
routinezaak. Vanaf bases in Engeland,
West-Duitsland, Noorwegen, Grieken
land, Turkije, Iran, Pakistan, Okinawa,
de Philippijnen, Japan, Formosa en
Alaska konden alle communistische
landen in Europa, alsmede Siberië,
Mongolië en China worden bereikt.
Alle vluchten zijn non-stop over af
standen van meer dan 9000 kilometer:
een spionagevliegtuig start bijvoorbeeld
vanaf de Atsuki-basis bij Yokohama in
Japan en landt in Adana in Turkije en
brengt dan verscheidene honderden
films mee die vanaf een hoogte van
ruim 22 kilometer boven de aarde zijn
genomen.
De camera’s registreren de kleinste
details van het doel. Dit werd twaalf
jaar geleden gedemonstreerd aan presi
dent Eisenhower aan de hand van
foto’s die een U-2 vanaf een hoogte van
70.000 voet van zijn golfterrein had
genomen: een vergroting toonde duide
lijk zichtbaar een golf bal op het gras.
Eisenhower was zo onder de indruk
dat hij er mee akkoord ging de CIA
nog eens twintig miljoen dollar te
verstrekken om het U-2-program ver
der te ontwikkelen. Sindsdien zijn de
technieken, in de luchtvaart zowel als
in de fotografie, nog aanmerkelijk ver
der voortgeschreden.
laten bij het organiseren van de „spe
ciale troepen”.
Sinds 1952 waren verscheidene dui
zenden Oosteuropeanen voormalige
„ongewenste personen” in West-
Duitsland ingelijfd bij militaire een
heden waaraan Amerikaanse officieren
werden toegevoegd en waarin voor
malige Wehrmacht- en SS-officieren
als adviseurs optraden.
Al gauw omvatten de „speciale troe
pen” vijfduizend man. Ze werden ge
traind in Amerikaanse kampen in Bad
Toelz en Kaufbeuren in Beieren. Som
mige van deze troepen zijn nog in
Duitsland gestationeerd de Vijfde
Verkenningsgroep (luchtlandingstroe
pen) in een kamp bij Oberursel bij
Frankfort en de 10e Speciale groep in
Beieren.
taal leerde. Kissinger heeft geen erva
ring in spionagewerk, maar bekwaam
de zich tijdens een briljante academi
sche carrière aan de Harvard-universi-
teit in politieke wetenschappen, econo
mie en militaire theorie en geschiede
nis.
Kissinger won niet alleen de mannen
die de CIA leiden voor zich, maar
verwierf ook de vriendschap van de
generaals in het Pentagon. De joodse
immigrant „van de eerste generatie” is
blijkbaar volkomen en volledig geac
cepteerd door de WASPS (White Anglo-
Saxon Protestants blanke Angelsak
sische protestanten) die het militaire
en politieke „establishment” van de
Verenigde Staten beheersen.
Met de saboteurs gingen ook de
spionnen en agenten van generaal
Gehlen mee. Velen werden gevangen
genomen en in stilte geëxecuteerd,
slechts weinigen moesten terecht staan
in showprocessen. De communistische
machthebbers gaven niet graag toe dat
Amerikaanse en Westduitse agenten er
in waren geslaagd te penetreren.
Voor de harde trainingen werden
eenheden van het privé-leger van de
CIA overgevlogen naar speciale kam
pen in Fort Bragg, Fort Bliss en Fort
Sill in Texas en naar de parachutisten
opleiding van de Amerikaanse lucht
macht, voornamelijk naar de grote ba
sis in Luke-Phoenix in de staat Ari
zona. Sommige hadden hun eerste ge-
vechtservaring al opgedaan tijdens het
laatste deel van de Koreaanse oorlog,
anderen hadden hulp verleend aan de
Yunnan-nationalisten in Noord-Birma
en hadden samengewerkt met de strijd
krachten van Tsjang Kai Sjek op For
mosa.
In 1954 maakte de regering in Peking
bekend dat ze 106 CIA-infiltranten van
verschillende nationaliteiten had ge
dood en er 124 had gevangen genomen.
Hoewel deze operaties nog jaren door
gingen, bewaarde Peking vooral tijdens
de culturele revolutie hierover een stil
zwijgen.
Een ander onderdeel van de
CIA heeft de uitputtende taak
om 300.000 kranten, tijdschriften,
boeken en andere gedrukte pu-
blikaties per maand te lezen,
weer in een groot aantal vreem
de talen. Dagelijks wordt een
samenvatting gemaakt van de
mogelijk waardevolle informatie.
De gedetailleerde teksten gaan
naar de computers.
De CIA beschikt over een om
vangrijke bibliotheek van boeken
over inlichtingendiensten, spio
nage, politiek, geschiedenis, topo
grafie, cryptografie en velerlei
handboeken van allerlei aard en
uit elk land ter wereld. Merk
waardigerwijs heeft Langley ook
een prachtige bibliotheek met
spionagethrillers.
Het personeel van de CIA is
verdeeld in „blanken” en „zwar
ten”, maar dit slaat niet op de
kleur van him huid. De „blan
ken” zijn CIA-mensen die diplo
matieke of consulaire status krij
gen voor hun werk buitenslands
en leden van wetenschappelijke,
culturele of economische delega
ties. Zij leven onder hun werke
lijke namen. Ze kunnen ook do
cent of student zijn aan buiten
landse universiteiten of zaken
lieden.
De „zwarten” beginnen met een
training op een van de vele „spio-
nagescholen” van de CIA, maar
hun eigenlijke toetreding tot de
„zwarte groep” wordt streng ge
controleerd en is gewoonlijk af
hankelijk van aanbevelingen van
oudere CIA-functionarissen of
andere inlichtingendiensten.
Een deel van hen wordt ge
recruteerd uit de zakenwereld en
anderen worden aangenomen op
aanbeveling van CIA-agenten in
het buitenland, als de „inheemse”
informant buitengewoon geschikt
en betrouwbaar wordt geacht. Bij
de wet is de CIA gemachtigd
jaarlijks honderd personen naar
de Verenigde Staten te brengen,
buiten de gewone immigratie om
Hierbij zyn inbegrepen over
lopers van communistische lan
den. Deze zyn altyd welkom en
„verdienen” na ondervraagd te
zyn en vaak speciaal werk te
hebben verricht, een terugge
trokken veilig bestaan in de Ver
enigde Staten, gewooniyk onder
een nieuwe naam.
vi-.xS'-
