Aanvechtbare film over
de overgangsjaren
Crisis van 1720
leidde tot het
ontstaan van de
VROUWELIJKHEDEN
„actiën-bordjes”
TROUW
I
I
uur
17
16
I
1
ZATERDAG 8 0 SEPTEMBER 1972
Erbij
(Van een onzer verslaggeefsters)
Hartstocht
Miskraam
Ver westering
Striptease
„M.M"
KENNIS OVER wat er zich
geestelijk en lichamelijk af speelt
rond het climacterium of de over
gangsjaren van de vrouw, kan de
vrouw en haar omgeving
helpen een positieve houding te
vinden tegenover deze levensfase.
De gedramatiseerde documentaire
„Op weg naar een nieuwe levens
fase”, die vorige week in Amster
dam in première is gegaan, doet op
aanvechtbare wijze een poging
kennis te verstrekken over de ver
schijnselen die kunnen optreden in
de overgangsjaren, de klachten die
daaruit kunnen voortvloeien en
geeft een medische oplossing, na
melijk het innemen van oestro-
geentabletten. De film in kleur
wordt dan ook gesponsord door
een farmaceutische fabriek.
AF EN TOE duiken ze op, deze
zogenoemde actiën-bordjes. Ze
zijn meestal van Chinees porselein,
zoals het hier afgebeelde, dat deel
uitmaakt van een serie van twaalf,
een aantal jaren geleden geveild
bij Mak van Waaij te Amsterdam.
Ook in Delfts aardewerk komen
ze voor. Alle zijn gemaakt naar
aanleiding van een verschrikke
lijke economische crisis, die in
1720 heeft plaats gehad.
ij
l
K
het
MM*
een
PETRA WASSENBERGH-CLARYS
Inb.
iderij
jkad»
itsbij-
inton-
nlaan
i’lem-
voor
sdag-
iddag
nvlak
ZO KWAM de film bij mij over. Dat
ik niet de enige was, bleek uit de
discussie van publiek met een medisch
panel na de première. Het medisch
panel, onder leiding van dr. Van Keep,
waarvan deel uitmaakten dr. H. Mu-
saph, psychiater, dr. L. Jaszmann, Elvi
ra Kleinen en dr. H. Doeleman, sociaal
geneeskundige, hamerde erop dat de
(met of zonder kepi) vliegen de deur
uit. Aardige bijzonderheid: een groot
deel van deze populaire voorwerpen
wordt gemaakt in Duitsland, Spanje,
Griekenland of Japan.
Maar speculaties hierin waren al vroeg
door de overheid tegengegaan.
ER KWAMEN natuurlijk spotpren
ten zoals bij alle belangrijke en schok
kende evenementen. En actiën-bordjes.
ook de aspirant-vaders zo’n test moe
ten ondergaan.
HIJ DANST, buitelt en dartelt door
het spel heen en grijpt op het goede
moment in om het verder in zijn baan
te leiden. Hij is de vertegenwoordiger
geworden van alles wat kluchtig is. Of
de windhandel een klucht was? Het is
maar hoe je het beschouwt.
Het is misschien niet zo gemakkelijk
om er een harlekijn in te zien, maar
dat is het wel. Alle ons bekende ac
tiën-bordjes vertonen een harlekijnfi-
guur, vaak met opschrift.
nden
dat
van
trum
dde-
•eide
nder
1073,
mant
kent,
•s- en
Gebr.
bord-
1.
MM
heer
gheid
ieven
r. G
MWM
raties,
tv, D.
tr. 9,
nden-
inten»
5.
F
)gave
toffe-
i uw
Fa.
9,
WILD WERD er gespeculeerd, totdat
het natuurlijk mis was. Wie zijn aan
delen, of acties zoals men toen zei, op
tijd had verkocht, had een lief centje
over; heel veel anderen waren failliet.
Het moet een enorme krach geweest
zijn, niet zo ingrijpend als de beruchte
financiële crisis van 1929, maar voor
de wereld van toen rampzalig genoeg.
MAAR, zoals het meer gaat, hij liet
zich door zijn eigen ideeën meeslepen
in speculaties. Zo richtte hij de Missis-
sippi-Compagnie op met het doel win
sten te behalen door exploitatie van
het gebied der Mississippi. De mensen
kochten aandelen, waarop ze al direct
formidabele winst konden behalen
zodat de aandelen steeds stegen en zo
duur werden, dat niemand ze meer kocht.
Toen bleek, dat alles zwendel was, wat
men noemt windhandel, een speculatie
zonder enige reële grondslag. Law nam
weer de vlucht en stierf in armoede te
Venetië.
Nu, hij was niet de enige geruïneer-
Een wat Oosters aandoende harle
kijn staat op dit actiënbord van
Chinees porselein. Deze bordjes
werden op bestelling in China ge
maakt en door Chinese tekenaars
versierd, vandaar de Oosterse
„sfeer" op dit toch puur Hollandse
bord.
DE FILM wordt in eerste instantie
niet in de bioscopen vertoond, maar is
voorlopig bestemd voor vrouwenvere
nigingen en andere bijeenkomsten
waar vrouwen aanwezig zijn.
De ruim 20 minuten durende film
regie Elvira Kleinen, in de hoofdrol
Ingeborg Uyt den Bogaard blijft aan
de oppervlakte steken en de titel „Op
weg naar een nieuwe levensfase” wekt
ten onrechte de indruk dat de film
gemaakt zou zijn naar het gelijknami
ge boek van dr. L. Jaszmann, vrouwen
arts aan het Protestants-Christelijk
Streekziekenhuis in Bennekom, die sa-
i. Be-
[tijdig
voor:
ca en
et 14 j
erika,
West-
okto-
Lange
1.
IN EEN ARTIKEL, verschenen in
het tijdschrift Antiek, jrg. Ill, no. 4
heeft D. F. Lunsingh Scheurleer er
verschillende afgebeeld. Bij de op
schriften lezen we o.a. „Weg, gekke
actionisten”, „Schijt actiën en wind
handel”, „Pardie, al mijn actiën kwijt”,
„Wie op Utrecht of Nieuw Amster
dam”. Soms ook is er geen opschrift,
maar iedereen wist blijkbaar wat de
voorstelling bedoelde.
een film die Un ami de mon fils zal
heten. Met (derde) echtgenoot Gérard
Oury gaat ze zelden naar het theater,
maar wel vaak naar de bioscoop.
Michèle Morgan: „Eigenlijk geloof ik
dat ik alleen maar van de film houd.
Het is tenslotte de modernste vorm
van het spektakel”.
BIJNA EEN derde van alle zwanger
schappen in de Verenigde Staten resul
teert In een miskraam of in een voor
tijdige geboorte van het kind. Aldus
maandblad McCall’s, dat melding
maakt van een nieuwe en eenvoudige
medische test, waardoor miskramen en
vroeggeboorten zouden kunnen worden
voorkomen. De in Boston werkende
specialiste dr. Ruth Kundsin heeft vijf
jaar lang de gedragingen bestudeerd
van een in de vrouwelijke geslachtsor
ganen levend micro-organisme, myco
plasma, dat volgens haar verantwoor-
WAT DIE zinvolle tijdsbesteding be
treft, kwam de film niet verder als het
al eerder genoemde bloemenschikken,
in pannen roeren, met de hond spelen
en modezaken bezoeken. De werkende
getrouwde en ongetrouwde vrouw
komt niet aan bod. Zoals eerder gezegd
kan geen enkel onderwerp uitputtend
behandeld worden, maar het moet wel
in overeenstemming zijn met de wer
kelijkheid van „the women in the
Street”, voor wie, zei het panel nadruk
kelijk, de film in de eerste plaats
bedoeld is.
Zonder deskundige begeleiding heeft
vertoning van „Op weg naar een nieu
we levensfase” geen zin. Er is alleen al
deskundige begeleiding nodig om door
de film gewekte verkeerde denkbeel
den uit de wereld te helpen. Kortom:
de bedoeling is goed, de film zwak.
De film, die op instigatie van de
International Health Foundation, tot
stand kwam en werd vervaardigd door
Cinecentrum Hilversum, is gratis be
schikbaar voor verenigingen en andere
geïnteresseerde organisaties.
MILOU HOPMANS
HET FRANSE souvenirwezen heeft
zich met nagels en tanden gestort op
de nagedachtenis van wijlen Charles
de Gaulle. Paris Match besteedt twee
bladzijden foto’s aan wat er in het
plaats j e Colombey-Les-Deux-Eglises
aan „souvenirs du Général” wordt ver
kocht. De afbeelding van de nog jonge
De Gaulle is gevat in een glazen
„sneeuwbal”, het profiel met het be
kende militaire hoofddeksel is duizend
voudig vastgelegd in schakelarmbanden
met bijpassende ringen, in sleutelhan
gers en briefopeners, op verzilverde
lepeltjes en in hout gevatte thermome
ters. De kleinste souveniertjes zijn lu
cifersdoosjes en zakmesjes met het
portretje van de Generaal, en een met
caramels gevulde mlni-kepi. Bij het
„grotere werk” zijn beddepannen en
tabakspotten met de beeltenis van de
generaal. Ook bronzen en gipsen buste»
in Los Angeles zijn allerjongste leer
lingen laat uitvoeren. Kinderen die le
ren zwemmen, moeten volgens hem
ook zo gauw mogelijk leren hoe ze
zich onder water spelenderwijs van
hun kleren kunnen ontdoen. Wat de
leeftijd betreft: deze meneer Scarbo
rough heeft bij zijn pupillen af en toe
leerlingetjes van slechts enkele maan
den oud.
WAT DE inhoud betreft: „Op weg
naar een nieuwe levensfase” laat
vaak symbolisch zien hoe een
charmant vrouwtje in een luxueus
burgerlijke omgeving te kampen krijgt
met lichamelijke verschijnselen van de
overgang. Ze krijgt opvliegingen,
hoofdpijn, rimpels, is vaak moe e n
hangt op een rustbank. Dan stapt ze
naar de huisarts, die haar oestrogeen-
tabletten voorschrijft. Het lijkt wel
een tovermiddeltje, want het rondhan
gende en nietsdoende vrouwtje fleurt
geheel op en kan haar man stralend
met een zoen ontvangen als hij van
zijn werk thuiskomt en zij bloemen
schikt. Dit doet al met al wat werke
lijkheids vreemd aan.
ompl.
r, L.
Tel.
eerste gang van de vrouw met klach
ten naar de huisarts moet zijn. En het
is ook niet de bedoeling, aldus het
panel, dat de vrouw oestrogeenprepa-
raten als dé oplossing beschouwt. Ze
moet een zinvolle tijdsbesteding vin
den, juist in de overgangstijd die meest
al samenvalt met ook een sociale
verandering in haar leven: de kinderen
gaan het huis uit, haar man legt de
laatste hand aan zijn carrière en bo
vendien sterft volgens de statistieken,
de moeder van de vrouw in deze
periode.
delijk is voor het ontstaan van één op
elke vier miskramen. Volgens haar zou
het ideaal zijn wanneer vrouwen die
gezinsuitbreiding willen, zich nog voor
de zwangerschap laten onderzoeken op
een eventuele mycroplasma-infectie. Zij
zegt dat verscheidene Amerikaanse
vrouwenartsen voorstander zijn van
een dergelijk onderzoek na een mis
kraam, voordat aan een nieuwe zwan
gerschap wordt begonnen, en gelooft
dat in de toekomst een dergelijke test
vóór de bevruchting een heel normale
zaak zal worden. Omdat de gewraakte
organismen ook in de urinewegen van
de man kunnen voorkomen, zouden
Waren die bedoeld als een waarschu
wing? Of werden ze besteld uit leed
vermaak door de gelukkigen die de
dans waren ontsprongen, jegens hun
onfortuinlijke mede-speculanten? Ei
genlijk is het nogal vreemd, dat een
financieel debacle aanleiding heeft ge
geven tot het doen vervaardigen van
iets vrij kostbaars.
EEN ZEKERE John Law, Schot van
geboorte, was naar Parijs gevlucht om
te ontkomen aan de gevangenis. Deze
man was waarschijnlijk een financieel
genie. Hij lanceerde voor het eerst het
denkbeeld, dat papiergeld verkieslijker
was dan munt van edel metaal. Met
dit denkbeeld lukte het hem om de
financiën van Frankrijk te saneren.
STRIPTEASE-onder-water is geen
luchtig vermaak voor kijkgrage vol
wassenen, maar een techniek die jong
en oud zouden moeten beheersen. Als
iemand gekleed te water raakt, vormen
kleren en schoenen een handicap bij
het zwemmen en zeker bij de redding
van iemand die niet kan zwemmen.
Weekblad Elle publiceert een foto van
zwemmende kindertjes, die onder wa
ter bezig zijn hun schoenen en kleren
uit te trekken; een momentopname uit
een „programma” dat een zwemleraar
„DE JAPANSE industriële ontwer
pers worden erg beïnvloed door de
Verenigde Staten, er wordt meer ge
ïmiteerd dan gecreëerd. Ze adopteren
de Amerikaanse stijl, interpreteren die
op een Japanse manier en daardoor
worden Japanse huizen onvermijdelijk
verwesterd. Met mijn beste vriend zit
ik op stoelen aan een tafel met stokjes
te eten, maar daarna gaan we in de
zitkamer op de vloer zitten. Zijn moe
der -zou op de vloer zitten, zowel
tijdens het eten als tijdens het praten”.
(Shiro Kurarp&ta, bekend Japans inte
rieurontwerper, in het Engelse maand
blad Nova).
10849
Ij ko-
•remj,
Jmui-
ruim
orma-
rgang
20 op
ontv.
in dit
IN DE TIJD van Law was de magi
straat van Amsterdam zo verstandig
om de oprichting van een assurantie-
compagnie te verhinderen. Maar in
Rotterdam lukte dit wel, en daarna
werden in allerlei steden allerlei com
pagnieën gesticht voor allerlei plannen,
die men niet eens dacht te verwezen
lijken. Zo zou de stad Naarden tabaks
bouw in het Gooi financiëren en de
stad Utrecht een verbindingskanaal
met de zee graven om een grote han-
delsstad te worden.
DAT CHINEES porselein hier met
hartstocht werd verzameld, is bekend.
En ook, dat er in China stukken op
bestelling werden gemaakt waarvoor
men het decorpatroon in Holland liet
tekenen. Dit werd dan aangebracht
door Chinese decorateurs, die wel eens
moeite hadden met de interpretatie
van de dessins. Dat dergelijke decors
er altijd toch een beetje Chinees uitza
gen spreekt haast vanzelf. Het hier
weergegeven figuurtje doet, wat de
snit van zijn kostuum betreft, haast
Perzisch aan, Oosters in ieder geval.
DE NAAM Michèle Morgan heeft
nog altijd een magische klank voor
alle cinemagangers die zich de Franse
film van voor en vlak na de tweede
wereldoorlog herinneren. De mooie
blonde leef tijdloze filmster (die overi
gens al grootmoeder is) staat volgens
Elle nog altijd bovenaan de lijst van
populaire vrouwen in Frankrijk. Ze is
tegenwoordig in zaken (haute couture),
schildert voor haar plezier, maar de
camera blijft ook na 65 films nog
trekken. Binnenkort speelt „de vrouw
met de mooiste ogen van Frankrijk” in
men met dr. P. A. van Keep, directeur-
generaal van de International Health
Foundation in Genève, wetenschappe
lijke adviezen heeft verstrekt voor de
film.
EN WAAROM een harlekijn? Die
vertegenwoordigt nu eenmaal het ko
misch element. Oorspronkelijk is hij
een belangrijke figuur uit het Italiaans
toneel, de commedia dell’arte. een
vorm van blijspel waarin veel aan de
improvisatie der acteurs werd overge
laten.
M
I Vol-
gestff.
inane.
Jinne-
mah.
ntieke
ortjes
estoff.
Bie-
ge
ld ge-
1 m. 1
650
ieder-
iets
775.
lastje,
drig.
snij-
h. sa—
mah.
rmeii-
450.
klok-
vouw I
s v.a.
anse
t. en-
leuk
1 135.
Bo-
Telef.
ids en
de. Vanuit Frankrijk was de specula
tiezucht overgeslagen naar Engeland
en Nederland. Zo’n soort epidemie van
gokzucht komt af en toe voor. Denken
we bijvoorbeeld aan de tulpenhandel
van 1637 die, hoewel op kleinere
schaal, voor velen zo noodlottig Is
geweest. Handel in aandelen bestond
wel; in ons land vooral die van de
Oost- en Westindische Compagnie.
AFWIJKEND van de in genoemd
artikel gegeven voorbeelden is hier het
randdecor en ook het voorwerp, dat de
harlekijn in de hand heeft. Het lijkt
wel een grote peer aan een steel.
Natuurlijk kan het geen zwaar ding
zijn, dat hij zo omhoog houdt. Het
moet een opgeblazen varkensblaas zijn,
een windbuil zo gezegd, symbool van
de windhandel.
WAT WAS er aan de hand? Om dat
precies te vertellen zouden we
moeten hebben over allerlei ingewik
kelde financiële zaken. Maar die horen
in deze rubriek niet thuis. Daarom
alleen, heel in het kort, dit:
GEEN ENKEL onderwerp kan
ongeacht de tijd die eraan besteed
wordt uitputtend behandeld worden,
laat staan in een korte film. Maar aan
de manier waarop het belangrijke on
derwerp overgangsjaren behandeld is
in deze film kleven toch wel wat
bezwaren, waarop we straks terugko
men.
Een scène uit „Op weg naar een nieuwe levensfase". Rechts Ingeborg Uyt den Bogaard, die na vertwijfelde pogingen
er als twintig uit te zien met behulp van flodderige pruiken en felle make up, triest in de spiegel kijkt.
■fe
p J
4 a i
1
