bommen
Op zoek
SOEDAN TREKT
naar
TROEPEN UIT
EYPTE TERUG
Volksstemming belangrijk
Denemarken en EEG
voor
Amin door corruptie aan de macht
Aanval op
Z.-Jemen
Hmbhmèl
Ommekeer in Azië
Tegenstemmers vooral onder arbeiders
Nixon stuurt
Twee doden in
Nooru-Ierland
afgezant
naar Thieu
Controle
commissie
naar Hanoi
Sovjet-Unie
ratificeert
SALT
met Venezuela
Aandrang industrie
bouw Botlektunnel
''.'>7:1
|f|j
Den Haag wil
spoedig overleg
SATERDAG >0 SEPTEMBER 1972
O
Stelling
A frikanisatie
KOPENHAGEN (DPA-AFP-ANP). De belangstelling in en buiten
Denemarken voor het referendum van maandag over toetreding tot de EEG
is nog sterk gestegen na het Noorse „nee” tegen de Europese gemeenschap.
In Denemarken is anders dan in Noorwegen, de uitslag van het referendum
bindend.
Vijf vrouwen
Moord
ABIDJAN. Op 25 januari 1971 nam generaal Idi Amin, na een bloe
dig gevecht dat meer dan duizend levens kostte, de macht in Oeganda
over. De toenmalige president van Oeganda, Milton Obote, hoorde het
nieuws toen hij in Singapore een conferentie bijwoonde van regerings
leiders uit het Gemenebest. De val van Obote werd door de Britse rege
ring met onverholen geestdrift begroet. De Britse premier Edward
Heath, die nogal wat kritiek van de radicale Afrikaanse leiders had moe
ten incasseren vanwege de wapenleveranties aan Zuid-Afrika, nodigde
de nieuwe Oegandese leider onmiddellijk voor een officieel bezoek aan
Londen uit.
Dit onder het voorwendsel, zei hij, dat
van de Socialistische
VWWVWVUIMMfVWVWVVVWWVVIMAMfWIMRMMfWWVVM
"WW*IHIR*iMMMMM***'*l**M***M**'*l*WM**M'**VV*fl«il<M»A*IWV11^^
tegenstellingen
stammen
iMiraVWIAMWVWMMMWWIAAMVVVVWVVWW«AMWVWIAAAAMMWVVWWWUMUW«<
MAAIVVMVUWWUIAAMfMWMMfVVIMVVUWVWVVVWUVVIMMNMMRMMMAAAIMM
DEN HAAG De Nederlandse ambas
sadeur te Caracas is van nieuwe instruc
ties voorzien om te bewerkstelligen, dat
op korte termijn onderhandelingen worden
geopend tussen Nederland en Venezuela
over de afbakening van het continentaal
plat tussen Venezuela en de Nederlandse
Antillen,
Oeganda ruim vierduizen mensen ge
dood. Onder hen zijn vele hoge officie
ren en overheidsfunctionarissen die be
hoorden tot de Acholi- en Lango-stam-
men, die Obote’s regime steunden.
Obote had zijn doel bereikt, hij was
president en premier van Oeganda,
maar nu voelde hij zich bedreigd door
opperbevelhebber Amin, die van bond
genoot tot rivaal was geworden. De
de uitslag maandag
bekendgemaakt kan
In het verleden is de waarde van papie
ren overeenkomsten vaak betrekkelijk ge
bleken, maar in deze tijd hebben afspra
ken tussen naties veel meer het karakter
van permanente noodzaak en dus noodge
dwongen een grotere duurzaamheid. Want
«onder overeenkomsten over belangrijke
problemen waarover vroeger wereldoorlo
gen zijn ontstaan, is de bestaanszekerheid
der naties tegenwoordig wel erg zwak.
Dat Is een gevolg van het feit dat de
bewapeningen zich zodanig hebben ont
wikkeld, dat iedere grote oorlog zelfmoord
betekent voor de volken die eraan deelne
men.
Dit geldt zeker ook voor de bewapenin
gen van Japan en China, al is Japan door
zijn nederlaag in 1945 en de Amerikaanse
bevoogding daarna wel enigszins achterop
Van 1951 tot 1960 vierde Amin tri
omfen als zwaargewichtbokser. Hij was
vele malen kampioen van Oeganda. Hij
was ook een bekwaam rugby-speler.
Op grond van zijn sportieve kwalitei
ten was Amin populair bij de Britse
officieren van de King’s African Ri
fles: in 1959 werd hij tot sergeant-
majoor bevorderd en twee jaar later
Uit leden van deze stammen was ook
de invasiemacht opgebouwd die onge
veer twee weken geleden Oeganda
vanuit Tanzania binnenviel in de hoop
Amin uit het zadel te wippen.
DE BEVOORDELING van zijn eigen
stamgenoten door Obote veroorzaakte
veel ontevredenheid en onrust in het
Oegandese leger. De onrust werd ver
groot door de moord op generaal
Okaya, de plaatsvervanger van opper
bevelhebber Amin.
Met de uitgifte van een slotcommuniqué
dat slechts vrede en goede wil ademt,
hebben de belangrijkste politieke leiders
van beide landen, Tsjoe en Lai en Tanaka,
een streep gezet onder een hoofdstuk
Aziatische geschiedenis dat sedert bijna
onheuglijke tijden bloed en wraak als
voornaamste elementen had. Het is on
doenlijk om de vijandelijkheden, oorlogen
en kwetsuren op te sommen die beide
landen elkander in de loop van de laatste
eeuwen hebben aangedaan en daarbij ook
nog een overzicht te geven van de rol en
de betrokkenheid der westerse mogendhe
den In dat Chinees-Japanse drama. Vast
staat in ieder geval dat de competitie
tussen de machtigste naties in Azië, waar
bij ook de Sovjet-Unie niet mag worden
vergeten, in 1972 in een heel andere sfeer
is gekomen en zelfs een historische om
mekeer beleeft, die de gehele wereldsa
menleving zal beïnvloeden.
Feitelijk was echter ook de afwijzende
Noordse volksstemming beslissend, doordat
aanvaarding door het parlement van de
wet op de toetreding daardoor politiek
onmogelijk is geworden. In Denemarken
heeft het parlement zich op 8 september
al met 141 stemmen vóór en 34 stemmen
tegen uitgesproken voor toetreding. Dit
besluit van het Deense parlement wordt
nu bij Referendum aan de bevolking
voorgelegd, die het laatste en beslissende
woord heeft, belangrijk voor zowel het
land als de Europese Gemeenschap.
Het leven van Amin, een moslim die
vijf vrouwen en 15 kinderen heeft, is
een aaneenschakeling van corruptie en
intrigés, sinds Oeganda onafhankelijk
werd. In de Tweede Wereldoorlog
diende hij als infanteriesoldaat in het
Britse leger in Birma. In 1946 werd hij
ingelijfd bij het Vierde Oegandese Ba
taljon van de King’s African Rifles,
eveneens als soldaat. Hij vocht o.a.
tegen de Mau Mau-nationalisten in
Kenia, die geleid werden door Kenia’s
huidige president, Jomo Kenyatta.
hij geen correct Engels kon schrijven.
De Britse officieren beschouwden
Amin als het prototype van de goede,
zwarte soldaat: een goed sportman en
correcte manieren in de mess.
geraakt. Maar, al beschikt Japan niet over
atoombommen, het is wel zeker dat bij
een conflict het gehele Amerikaanse oor-
logsarsenaal aan Japanse zijde zou wor
den ingebracht. De Verenigde Staten kun
nen een verbreking van het evenwicht In
Azië niet riskeren, noch ingeval van een
Japans-Russisch, noch in geval van een
Japans-Chinees conflict. De vredesmissie
die de Japanse premier naar Peking heeft
gebracht is dan ook voor een groot deel te
danken aan de Amerikaanse diplomatieke
invloed op Japan.
CAIRO (AFP) Soedan heeft een
deel van zijn troepencontingent in
Egypte teruggeroepen. Dit heeft een
officiële Egyptische woordvoerder
volgens een uitzending van radio-
Caïro gisteren bekendgemaakt. De
woordvoerder voegde eraan toe dat
ook enkele Soedanese ministers die
in Egypte verbleven, naar huis zijn
teruggeroepen.
In Egyptische bladen werd daarop presi
dent Nimeiry in felle bewoordingen verwe
ten, diat hij zich van het Arabische kamp
distancieerde en meer belangstelling toon
de voor de problemen van de negerstaten
in Af rika.
uit van de vraag hoe de Denen zullen
stemmen als blijkt dat de Noren de EEG
afwijzen. In dat geval zou toch 44 percent
van de Denen vóór stemmen, 6 percent
tegen, en 20 percent wist het nog niet. De
uitslag kan dus afhangen van de kiezers
die nog geen besluit genomen hadden. Het
Deense ministerie van Binnenlandse Za
ken verwacht dat
tegen middernacht
worden.
Met uitzondering
Volkspartij heeft geen van de politieke
partijen als geheel stelling genomen tegen
toetreding. Wel zijn er individuele tegen
stemmers in deze partijen, maar zijn zij
verre in de minderheid. Zo spraken
slechts vier van de 88 parlementsleden
van de burgerllijke partijen zich in de
Deense „foketing” (parlement) uit tegen
toetreding.
SAIGON (Reuter-AFP) De internatio
nale controle-commissie heeft gisteren of
ficieel bekendgemaakt dat ze haar zetel
verplaatst van Saigon naar Hanoi. De ver
huizing is noodzakeljjk geworden doordat
Saigon weigert visa te verstrekken aan de
Indiase commissie-leden sinds New Delhi
enige tijd geleden de Indiase diplomatieke
vertegenwoordiging in Hanoi tot ambas
sadeursniveau verhief.
De commissie bestaat uit vertegenwoor
digers van Canada, Polen en India. Ze is
in 1945 ingesteld door de conferentie van
Genève om toezicht te houden op handha
ving van de militaire status quo in Viet
nam, maar door de latere politieke en mi
litaire ontwikkelingen is haar betekenis
sterk uitgehold.
TIJDENS de twintig maanden dat
Amin nu aan de macht is, zijn in
De wereld went niet alleen aan gruwe
lijke gebeurtenissen, maar ook aan goede
dingen. Zowel het een al« het ander wordt
spoedig als heel gewoon beschouwd en
niemand maakt er zich ogenschijnlijk
druk om. Zo heeft zich deze week op het
toneel van de internationale verhoudingen
een ontwikkeling voltrokken die in feite
verbazingwekkend en verrassend zou
moeten worden genoemd, maar waarover
eigenlijk niemand in opwinding is ge
raakt: de verzoening tussen de twee
aartsvijanden in de Aziatische hemisfeer,
Japan en China.
Enkele mensen die van de aanslag
verdacht werden, onthulden dat Amin
ze voor dit misdrijf had betaald. Om
dat Amin zichzelf omringd had met
vertrouwelingen en een steeds grotere
bedreiging voor Obote ging vormen,
besloot de president een zuivering van
het leger door te voeren om de macht
van zijn rivaal te breken.
Deze zuivering zou worden uitge
voerd terwijl Obote in Singapore in
januari 1971 en conferentie van Ge-
menebest-leiders bijwoonde. De arresta
tie en uitschakeling van Amin stond bo
ven aan op het programma, maar
Amin slaagde erin, op een manier die
nooit helemaal duidelijk is geworden,
zijn rivaal voor te zijn.
Nadat hij de macht had overgeno
men, werden alle Lango- en Acholi-
officieren in het leger in enkele maan
den tijds vermoord. Van de achttien
kolonels stelden zich er zes achter
Amin, tien werden vermoord en twee
wisten naar Tanzania te ontvluchten.
Generaal Haag is de tweede man in pre
sidents Nixons staf betreffende veiligheids
zaken. Hij zat donderdagavond aan bij een
diner aan boord van president Nixons
jacht waar Kissinger met de president en
diens andere naaste adviseurs de balans
opmaakte van het jongste geheime overleg
met de Noord-Vietnamezen. Wat het resul
taat is van deze besprekingen is niet be
kendgemaakt. Wel verklaarde minister van
Defensie Laird gisteren in Texas, dat het
overleg met Noord-Vietnam „serieuzer is
dan ooit het geval is geweest” en dat men
in een „belangrijke fase” is beland.
In 1966 werd de commandant van
het Oegandese leger, generaal Opolot,
op bevel van Obote gearresteerd en
Amin werd tot zijn opvolger benoemd.
Opolot stond bekend als een aanhanger
van de Kabaka, de koning van het
kleine koninkrijk Boeganda, dat de
hoofdstad Kampala en de omgeving
beslaat. De Kabaka, Sir Edward Matoe-
sa, was president van de nieuwe repu
bliek en Obote was premier. In hun
strijd om de alleenheerschappij werd
Obote gesteund door Amin en Kabaka
door Opolot. Op 24 mei 1966 leidde
Amin een overval op het paleis van de
Kabaka, die echter wist te ontsnappen
en naar Londen vluchtte, waar hij
later overleed.
BELFAST (AP) Gisteren zjjn in
Noord-Ierland een Brits soldaat en een
schutter van de terroristen doodgeschoten
tjjdens een gevecht in de rooms-katholieke
wjjk Lower Falls, van Belfast.
Voorspellingen over de uitslag zijn erg
moeilijk geworden na het Noorse nee,
omdat het effect daarvan op de Deense
bevolking nog niet in opinie-nderzoeken
is gemeten. Scandinavische solidariteit
kan voor de Denen een reden zijn om
zich nu ook tegen toetreding uit te spre
ken, maar aan de andere kant is Denemar
ken, vooral economisch, veel meer gericht
op de EEG dan Noorwegen.
De laatste opiniepeiling van het Gallup
instituut, die op 21 september in het blad
„Berlinske Tidende” is gepubliceerd, gaat
Onmiddellijk hierop kwam het tot bal
dadigheden waarbij jongelieden onder
meer twee stadsbussen kaapten en in brand
staken.
In de drie jaar, dat in Noord-Ierland
de gewelddadigheden aan de gang zijn, zijn
in totaal 581 mensen gedood.
kennen als grote mogendheid en Formosa
te beschouwen als een (nog niet herkre
gen) deel van communistisch China.
De nieuwe verbintenis tussen de aarts
vijanden China en Japan betekent even
eens een verdere verzwakking van de
positie der Sovjet-Unie, die nu immers in
Azië geconfronteerd wordt met het indruk
wekkende driemanschap China-V.S.-Ja
pan. De realiteit is eigenlijk, dat de Sov
jet-Unie nu wel gedwongen zal zijn even
eens betere betrekkingen met China na te
streven, wil zij niet politiek en econo
misch in de Aziatische kou komen te
staan.
werd hij in het officierskorps opgeno- tegenstellingen tussen de stammen
™Tnl?2ewel bij de examens bleek dat speelden hierbij een belangrijke rol. De
meeste officieren van het leger en
politie waren leden van Obote’s eigen
Lango-stam en van de Acholi-stam, die
beiden in het noorden van Oeganda
leven. De lagere rangen in leger en
politie werden vervuld door leden van
andere stammen. Amin behoort tot een
dicht bij de Soedan wonende stam, die
de Lango-stam traditioneel vijandig
gezind is.
Rotterdam De industrieën in het
Europoortgebied willen dat Rotterdam
haast gaat maken met de bouw van een
tunnel onder de Oude Maas. De tunnel
moet op de plaats komen van de Botlek-
brug, een zenuwtergend obstakel voor
automobilisten en de enige wegverbinding
tussen een kolossaal industriegebied en
zijn achterland.
Naar aanleiding van deze kritiek stuurde
Soedan de Egyptische rector-magnificus
van de universiteit in Kartoem een ves
tiging van de universiteit van Cairo - naar
huis. Daarop trok Egypte de circa 200
Egptisch^docenten van de universiteit van
Kartoem terug.
Voorts waren er meningsverschillen over
het aantal Egyptische studenten dat in
Soedan zou mogen studeren. Volgens het
Egyptische blad „Al Achram” wil Soedan
dit aantal van 2.000 verminderen tot 500.
In Amin zag Heath een nieuwe
bondgenoot in zijn diplomatieke strijd
tegen de Engeland vijandig gezinde sta
ten: Tanzania, Zambia en de Arabische
landen in Noord-Afrika.
HET IS ECHTER niet alleen de
Britse diplomatieke steun geweest, die
Amin in het zadel heeft gehouden. De
generaal, die zijn carrière in 1946 begon
als soldaat in het Britse koloniale leger,
heeft ook gebruik kunnen maken van
de rivaliteit tussen de verschillende
Oegandese stammen.
Obote had er tijdens zijn bewind
nauwkeurig op toegezien dat leden van
zijn stam de sleutelposten kregen in
het leger en de civiele overheid. Zijn
politieke tegenstanders steunden Amin
in de vals gebleken hoop dat diens
regime Oeganda zou genezen van
stambevoordeling en corruptie. Na de
machtsgreep van Amin begon een
nieuwe tragische ontwikkeling in Oe-
ganda’s bloedige historie. De generaal,
die door de Britse regering van wapens
werd voorzien en door koningin Eliza
beth op Buckingham Palace werd ont
vangen, ontpopte zich tot een van de
beruchtste dictators van zwart Afrika.
Cairo bij Soedanese persoonlijkheden die
geen regeringsverantwoordelijkheid dragen
inlichtingen heeft ingewonnen over zaken
die Soedan aangaan.
Na eraan te hebben herinnerd'dat Soe
dan al eerder anti-Egyptische maatregelen
genomen heeft zoals de sluiting van twee
vestigingen van Egyptische ondernemingen
in Kartoem en het terugroepen van enkele
Soedanese hoogleraren aan de universiteit
van Caïro, zei de woordvoerder dat Egypte
bereid was aan alle wensen van het Soe
danese broedervolk tegemoet te komen.
Maar, Liet hij erop volgen, „de methoden
die Soedan daarbij aanwendt en zijn po
gingen om ons te betrekken bij problemen
waarbij we niet betrokken wilen worden,
druisen in tegen de sfeer die tussen twee
broederstaten zou moeten heersen”.
De kern van het huidige conflict is de
Egyptische kritiek op de weigering van
Soedan van vorige week om vliegtuigen
met Libische militairen en wapens te la
ten passeren voor ondersteuning van presi
dent Idi Amin van Oeganda.
WASHINGTON, (Reuter en AFP) Ge
neraal-majoor Alexander Haig, de plaats
vervanger van Henry Kissinger, gaat met
president Nguyen Van Thieu van Zuid-
Vietnam praten over „de situatie betref
fende Vietnam”. Dit heeft het Witte Huis
gisteravond nekendgemaakt, kort voordat
Haig per vliegtuig naar Saigon vertrok.
Anders dan in Noorwegen moeten de
tegenstemmers in Denemarken vooral
worden gezocht onder de industrie.arbei-
ders. Een overeenkomst is dat in beide
Noorse landen de jeugd sterk is gekant
tegen de EEG, die naar haar mening meer
in het belang van de grote ondernemingen
werkt dan in dat van de mensen.
In Denemarken is de stemgerechtigde
leeftijd 20 jaar.
In Noorwegen waren de burgerlijke
partijen, zoals de Centrumpartij, juist
haarden van verzet tegen toetreding. De
Socialistische Volkspartij bezet 17 van de
179 parlementszetels en steunt over het
algemeen de sociaaldemocratische minder
heidsregering van premier Jens Otto
Krag. die de onderhandelingen met „Brus
sel” heeft gevoerd.
MOSKOU (DPA) De Sovjet-Unie
heeft het akkoord met de Verenigde Sta
ten inzake beperking van de strategische
raketbewapening - het zogenaamde Salt-
akkoord - geratificeerd.
-
De overeenkomst werd op 26 mei in Mos
kou door president Nixon en partijleider
Brezjnev ondertekend. De commissies van
Buitenlandse Zaken van de twee kamers
van de Opperste Sovjet gaven er op 23
augustus hun fiat aan. Nu is het akkoord
ook aanvaard door het presidium van de
Opperste Sovjet.
In Washington heeft het Huis van Af
gevaardigden deze week met grote meer
derheid de overeenkomst onderschreven.
NA DE ONAFHANKELIJKHEID
van Oeganda, in oktober 1962, begon de
„afrikanisatie” van de strijdkrachten.
De Britse officieren werden door Afri
kaanse vervangen. Een van de gelukki
gen was Amin, die in 1963 majoor
werd. In de daaropvolgende jaren
maakte hij snel carrière en won hij
snel aan invloed door de angst van
Obote, die uit Noord-Oeganda afkom
stig is, voor een staatsgreep van de in
het zuiden wonende stammen uit te
buiten.
BEIROET (Reuter) De ambassade van
Zuid-Jemen in de Libanese hoofdstad Bei
roet heeft bekendgemaakt dat by een aan
val door „huurtroepen” uit Noord-Jemen
meer dan 25 mensen om het leven zijn ge
komen. Vier Zuidjemenitische dorpen
zyn bezet.
De aanval, die zou zijn gesteund door
geregelde troepen uit Noord-Jemen, be
gon dinsdagavond en was donderdagavond
nog aan de gang, aldus de ambassade.
De aanvallers zijn uitgerust met in de
Sovjet-Unie gemaakte tanks van het type
T-34 en zware artillerie. De actie vormt
de climax van al maandenlang durende
grensincidenten tussen beide Jemenitische
republieken.
Israëlische militairen zoeken in een winkel in Jeruzalem naar nog meer bommen,
kort nadat zich in de levensmiddelenzaak een explosie had voorgedaan. Aange
nomen wordt dat de aanslag het werk is geweest van Palestijnen.
Als gevolg van deze brede politieke
steun is de anti-EEG beweging in Dene
marken versnipperd over een groot aantal
comité’s, die geen grote, landelijk gecoör
dineerde actie voeren.
Behalve de Centrumpartij waren het in
Noorwegen de boeren en de vissers die
zich tegen toetreding verzetten, omdat zij
de overeengekomen voorwaarden voor
hun bedrijfstak ongunstig vonden. In te
genstelling tot hun Noorse collega’s vissen
de Deense vissers echter in internationale
wateren.
Voor hen is het dus geen bezwaar dat
ze op den duur hun eigen visgronden
binnen de territoriale wateren open moe
ten stellen voor concurrenten uit de EEG-
landen.
Bovendien is de Deense landbouw sterk
gemoderniseerd en gerationalieerd, en in
staat tegen sterk concurrerende prijzen te
produceren.
Japan zowel als China kan aan het
effect van hun hernieuwde relaties groot
profijt beleven. Hun handelsbetrekkingen
zijn natuurlijk het belangrijkste element
in de thans bezegelde „vriendschap”. Bo
vendien is er een einde gekomen aan het
gevaar dat Japan zich zou verbinden met
Tsjang Kai Tsjek, de heerser over het
nationalistisch-Chinese restant op Formo
sa. Dit gevaar heeft In het verleden bij
Peking-China spookbeelden opgeroepen
die leidden tot een koortsachtige oorlogs
voorbereiding. Want niet alleen Japan,
ook de V.S. werden door de Chinese com
munisten ervan verdacht uit te zijn op
een herovering van het Chinese continent
in samenwerking met Tsjang.
Japan en Amerika hebben nu Formosa
definitief de rug toegekeerd en er is een
sfeer van nieuw, zij het aarzelend ver
trouwen geschapen in Peking ten aanzien
van de toekomstige Aziatische ordening.
De tekenen van dit vertrouwen zijn on
miskenbaar en bestaan vooral in de door
breking van de Chinese isolatie, de aan
vaarding van normale betrekkingen met
alle landen die bereid zijn China te er-
Internaat voor scKppersjeugd. In Zwolle
is gistermiddag het internaat voor
schippers jeugd, Prinses Margriet, offi
cieel geopend. Het vervangt vier nood-
internaten in de stad en heeft een
capaciteit van 208 bedden. De opening
werd verricht door de commissaris der
koningin in Overijssel, mr. J. L. M.
Niers.
z-
