Jennifer Willems blij met
succes
m
aparte klasse
Haute fourrure
van
m
lëxoro shirts.
„Nogal Wiedus” komt
KRO-kinderprogramma
De Inbreker”
Onderzoek
taak van musea
DALE CARNEGIE
CURSUS
WH
Afscheid van Steppenwolf
Haar modejournaal
I wh
Javaanse danser
„OMDAT IK MAAR ÉEN METER VIJFTIG BEN
KRIJG IK AL DIE „KLEINE” ROLLEN
Jodjana overleden
ZATERDAG SO SEPTEMBER 1972
9
(Van onze Haagse redactie)
Warme buurt
COLLECTIE FRED VAN WORDRACEN:
Met Rijk
SERIEPRODUKTIE VAN ROTTERDAMS
KINDERTHEATER LOUIS LEMAIRE
(Van onze RTV-redactie)
IN AMSTERDAM
Zaalreacties
D. M. SCHOEN
SANTPOORT
FERRY TROMP
J
ALOSERY-INSTITUUT
SLEUTEL AAN UW TOEKOMST
X\eer///^Soe^e|... dus a|tjjd korrekt
DEN HAAG Jennifer Willems
(25 jaar), voor iedereen de ontdek
king en voor velen de ster uit het
laatste Nederlandse filmsucces „De
Inbreker” (met Rijk de Gooyer), heeft
er zo langzamerhand wel genoeg van
dat iedereen altijd over haar geringe
lengte één meter vijftig zit te
emmeren. Vooral op grond daarvan
heeft ze dan weliswaar de rol van
Slofje in de film gekregen. „Maar nu
heeft al overal gestaan hoe klein ik
ben. De mensen denken zo lang
zamerhand vast dat ik er door ge
frustreerd ben. Maar door mijn leng
te krijg ik al die rollen. Of ik wer
kelijk grote rollen kan spelen, moet
ik nog maar bewijzen. Maar ik zit
geloof ik wel op de goede weg. Ik
hoop dat ik in de running blijf”.
Theun de Vries over
Spinoza in Literama
Jh
ROTTERDAM Heeft u nog nooit
van de Mammoef gehoord? Werkelijk
niet? Nou, dat kan verholpen wor
den. Na 11 oktober 17.10 uur in de
middag weet u wel beter. Dan zal
Wiedus wel even duidelijk maken
wat de Mammoef is en welke dingen
je er allemaal mee kunt uithalen.
Vanaf die dag beginnen in prin
cipe eerst acht voorstellingen van
het nieuwe KRO-kinderprogramma
„Nogal Wiedus”, een TV-serie van de
wekelijks in Rotterdam terugkerende
vrije kindervoorstelling Wiedus.
Maar „Nogal Wiedus” voor de tele
visie krijgt een heel ander jasje dan
de Wiedus die in Rotterdam werkt.
In de eerste plaats wordt er geen en
kel oud thema gebruikt, in de tweede
plaats wordt het tv-programma
enigszins belerend. Elke produktie
komt er een onderwerp ter sprake
waar kinderen iets van kunnen leren.
De eerste keer zal dat het verschil
tussen de letters P, B en D zijn. De
tweede keer de toonladder.
„VAKMANSCHAP is meesterschap”. En wie deze
waarheidsgetrouwe slogan niet zo serieus neemt, laat
zijn ogen dan maar eens te gast gaan bij de internatio
naal bekende Haagse bontcouturier Fred van Wor
dragen. Haute fourrure van de bovenste plank. De
meester liet tijdens een show in het historische Johan
de Witt-huis, waar hij tevens het veertigjarig jubi
leum van zijn zaak vierde, zien wat vakmanschap nu
werkelijk inhoudt.
I
F W
JENNIFER WILLEMS
BÉ TER MAAT
Louis Lemaire:
INLICHTINGEN:
TELEFOON 023-37 79 24
UITNODIGING: voor een gratis proefles
dinsdag 3 oktober a.s. 8.00 uur ’s avonds in de
aula van de Kennemer Scholen Gemeenschap
Adr. Stoopplein 7, Overveen
Blouson van sousliky met leren
tailleband en manchetten. Sousliky
is de huid van een rat, afkomstig
uit het Midden-Oosten.
Over de 20 dagen die ze als Slofje met
„inbreker” Rijk de Gooyer voor de came-
Uit de haute fourrure-collectie van
Fred van Wordragen is deze lange
mantel van Mandsjoe Kidvos.
er behalve de uitzonderlijk fraaie bont-
collectie ook nog bijzonder mooie kle
ding van antilope suède met gebreide
mouwen en strepen werd getoond. Ook
daar weet Van Wordragen raad mee.
Japonnen met lange en korte jassen,
broekpakken waarvan de broeken hele
maal en de verschillende jasjes en hes
jes gedeeltelijk waren gebreid en de
rest uit suède bestond. Ook hier aan
variatie geen gebrek. U kunt kiezen uit
maar liefst veertig kleuren, hetgeen ik
bij dit veertigjarig jubileum beslist een
aardige bijkomstigheid vind. U ook niet?
Aansluitend onderwijs. Van de mannen,
die 1 n 1970 het volledig dagonderwijs
verlieten (ruim 100.000), ging meer dan
een derde meteen aanvullend onderwijs
volgen, het zij via het leerlingwezen (25
percent), hetzij het partieel onderwijs
(12 pet). Bij de vouwen die in dit jaar
de maatschappr instapten (ook o nge-
veer 10.000) was dit ongeveer 10 pet
(leerlingwezen 4 pet en partieel onder
wijs 6 pet).
BIJ EEN ZO UITGEBREIDE en ge
varieerde collectie als Fred van Wor
dragen op zijn jubileumshow toonde is
het uiteraard onmogelijk om alles voor
u aan de kapstok te hangen, al zou ik
het dolgraag willen doen. Doch voor ik
besluit zou ik wel willen vermelden, dat
DEN HAAG. Mej. drs. Thea J. van
Eijnsbergen heeft een verkennend onder
zoek onder de musea in Nederland ver
richt. Daarmee werd beoogd gegevens te
verzamelen over taak, rol en functie van
de musea en de museale activiteiten. Dit
gebeurde in opdracht van het ministerie
van Cultuur, Recreatie en Maatschappe
lijk Werk, opdat de vraagstukken, die met
bestuur en organisatie en met het aan
trekken van publiek samenhangen, duide
lijk geïnventariseerd zouden worden.
Mej. Van Eijnsbergen ondernam hiertoe
een literatuurstudie en hield vraagge
sprekken met directeuren van musea en
andere sleutelfiguren uit de culturele sec
tor. Uit haar bevindingen kwam onder
meer naar voren, dat de grote variteit
aan museumvoorwerpen voor een vëerant-
woorde conservering en eventuele restau
ratie zeer gespecialiseerd personeel is ver
eist dat onvoldoende aanwezig is.
Bij de moderne kunstmusea wordt de
relatie met de hedendaagse kunstenaar als
een probleem gevoeld. Dit zal zo blijven
zolang de sociale positie van de kunste
naar niet veilig is gesteld, meent de on
derzoekster.
Voorts behoren in ons land de minst
gesitueerden niet tot de regelmatige be
zoekers van musea, wat in het buitenland
soms wel het geval is.
AMSTERDAM. Driekwart van het
Amsterdams Concertgebouw was vrijdag
avond gevuldo m afscheid te nemen van
een Amerikaanse groep die vier jaar lang
tot de toplaag van de popwereld heeft
behoord: Steppenwolf. Bekend vooral van
het opwindende „Bom to be wild” uit de
film „Easy Rider” en „Magic Carpet Ride”
waarvan er in totaal twee miljoen werden
verkocht en bij hun fans geliefd om hun
constante LP-produktie (negen), waarvan
er zeven het certificaat „goud” meekregen.
Je vraagt je dan natuurlijk wel af
waarom ze uit elkaar gaan. „We hebben
er geen plezier meer in”, zegt zanger,
gitarist, leider John Kay simpel. „We zijn
overal geweest, hebben drie keer Europa
gedaan en bereikten op den duur een
plafond. Dat was het ergste niet, maar
toen we muzikale veranderingen wilden
•M- zelfvertrouwen
menselijke
contacten
geheugen
spreken
enthousiasme
DALE CARNEGIE
(stichter)
ra’s moest spelen, raakt Jennifer Willems
nauwelijks uitgepraat. Zo enthousiast is ze
over die tijd. Toen ze had gelezen wat
voor een meisje Slofje was, heeft ze zich
geprobeerd in te leven in de wereld van
het meisje: „Ze is een beetje armoedig,
scheel en heeft een tik. In m’n gedachten
heb ik geprobeerd een beeld van haar te
vormen. Maar toen ik de film zag, kon ik
er niet eens zo goed in geloven. Dat
kwam misschien wel omdat ik reuze op
details heb zitten letten. Ik had werkelijk
niet verwacht, dat ik zo goed uit de
kritieken zou komen. Maar als de filmcri
tici zeggen dat ze ’t goed vonden, moet ik
wel bijna geloven dat het goed was”.
Op de eerste dag van de opnamen
LANGHARIGE BONTSOORTEN zijn
nog steeds en vogue, doch bedenk wel
dat deze u nooit een slank silhouet
zullen geven. Zelfs de naalddunne
mannequin Tanja werd mollig in een
mantel van Mandsjoe Kidvos.
„Een zalig understatement voor jonge
vrouwen” noemt Van Wordragen overi
gens het dragen van bontblousons met
veel ritsen aan mouwen en zakken. De
blousons worden asymmetrisch geslo
ten. Het vrouwtje, dat nu eens extra
vagant door de wereld wil kan zichzelf
verblijden met een pakje waarvan de
rok uit apehaar is vervaardigd en het
Avondmantel van zwarte breit-
schwanz met los nertsvest.
jasje van breitschwanz. Oneindig veel
mooier vond ik een broekpak van
zwarte breitschwanz.
Voor groot avondtoilet zag ik een
beeldig cape-achtig jasje van hermelijn
en poncho’s van chinchilla en blue Irish
nerts.
kende Jennifer daar maar twee mensen:
Henk Votèl en Roeland Radier met wie ze
bij de Kleine Komedie heeft gespeeld.
Maar achteraf realiseert zij zich, dat
er met name twee mensen zijn
voor wie ze grote bewondering heeft ge
kregen. Voor Anny de Lange: „Ze was
een openbaring voor me. Die vond ik zo
knap” en voor Rijk: „Ik heb veel aan
hem gehad”.
„Het is heel subtiel, maar als je met
iemand werkt merk je of hij zich inleeft
in zijn rol. Rijk deed dat. Hij werkte heel
serieus. De scenes moeten soms vier, vijf
keer over en dan moet je je steeds weer
oppeppen. Om de emoties vast te houden.
Maar Rijk bleef goedgehumeurd, altijd
grapjes. De rest liep op den duur met de
tong op de knieën. En als ik een nacht
niet naar bed geweest ben, kun je me wel
opschrijven voor een dag. Maar Rijk niet
hoor”.
In 1914 kwam Jodjana als student naar
Nederland, waar toen nog heel weinig
begrip voor deze verfijnde, vergeestelijkte
dansvorm van vorstelijke allure bestond.
Met enige andere Javaanse studenten
vormde hij een groep, die demonstraties
van Djokjase dansen gaf met het doei
daarvoor bij het Nederlandse publiek be
langstelling te wekken. Al gauw steeg
Jodjana ver boven het niveau van de
groep uit. Hij bleek een groot danser te
zijn, die ook met solistisch optreden over
al geestdrift wekte. Zijn persoonlijke cre
aties, gebaseerd op de Djokjase bewegings-
symboliek, deden een nieuwe wereld
opengaan voor de toeschouwers en vooral
voor jonge Nederlandse dansers, toneel
spelers, schilders en musici. Uit die tijd
dateerde dan ook zijn lange vriendschap
met mensen als de acteur Albert van
Dalsum, de beeldhouwer Jan Altorf en de
schilder Isaac Israëls.
In 1919 gaf hij zijn studie op om zich
geheel aan de danskunst te wijden. Na
een verblijf van enige jaren in Parijs ging
hij in Den Haag wonen, maar maakte van
daaruit talrijke tournees door heel Euro
pa. Daardoor was hij de eerste die de
Westerse wereld in nauw contact bracht
met de Javaanse danskunst. Tot zijn be
wonderaars uit de kunstwereld, met wie
hij tijdens die tournees kennismaakte en
die later zijn trouwe vrienden werden,
behoorden de danseres La Argentina en
de cellist Pablo Casals.
In 1936 vestigde Jodjana zich in Frank
rijk, waar hij te Vergoignan een danscen
trum stichtte. De Tweede Wereldoorlog
maakte daaraan een eind. Hij keerde naar
Nederland terug, waar hij ook na de
oorlog nog wel enkele keren als
solodanser is opgetreden. Maar hij wijdde
zich toen vooral aan zijn nieuwe taak als
leraar m de bewegingsleer aan de Am
sterdamse toneelschool, een functie die hij
tot zijn 70ste jaar tot 1963 heeft
uitgeoefend. Daarna legde hij zich voor
namelijk toe op schilder- en tekenkunst.
Zijn laatste levensjaren bracht hij door
bij zijn dochter, die in Frankrijk woont.
Raden Mas Jodjana was een groot ver
tegenwoordiger van de klassieke Javaanse
danskunst, die als de hoogste thans be
en
nog
een
zijn tenen rondsloop om geen lawaai te
maken, één van de kinderen het spelter-
rein opkwam en de boef hardop vroeg:
„Moet je een snoepje?” Na dit snoepje te
hebben genomen en vriendelijk te hebben
bedankt, ging de voorstelling voor ons
gevoel weer door. Voor de kinderen is er
geen onderbreking geweest. Het snoepje
aanbieden hoort erbij. Een boef kan tij
dens zijn werk ook wel eens trek hebben
in een snoepje, nietwaar.”
Het opvangen van zulke reacties die
per voorstelling ten minste éénmaal voor
komen is één van de allerbelangrijkste
taken van de spelers. Wanneer ze het niet
goed doen, ligt de hele voorstelling in
gruzels, wanneer ze het wel goed doen,
volgt er geen enkele reactie
EEN FRAAI SCHOUWSPEL ontrolde zich voor het oog
van de verblufte toeschouwsters in de feestelijk versierde,
statige apartementen van het eeuwenoude pand. Bontver-
werking zó modieus, zó geraffineerd en zó fantasierijk als
je maar zelden ziet. Want u zult het toch met mij eens zijn,
dat vierkante stukjes ocelot in schuine ruiten verwerkt tot
een mantel, deze tot een zeer exclusief exemplaar verheft.
Zo ook een lacoda mantel, waarvan het bovenstukje uit
schuine ruitjes was opgebouwd. Deze soepele, glanzende bont-
soort leent zich daar dan ook bijzonder voor. Een kort lacoda
jasje werd nu eens niét in elkaar genaait, maar met mooie
glimmende kopnageltjes in elkaar gespijkerd.
NU NOG EVEN de spotlights op de ruitmotieven die Van
Wordragen in zijn herfst- en wintercollectie veelvuldig han
teert. Zo werd een nertsmantel geruit verwerkt, en om het
niet al te eenvoudig te maken, in vier verschillende tinten.
Het resultaat was waarlijk beeldschoon. Bij een goulicaz per-
sianer werden de ruiten weer gevormd door lacoda tussen-
zetsels. U hebt het al in de gaten, Freds fantasie is niet te
stuiten als hij met de diverse bontsoorten gaat stoeien. Maar
we zijn er nog niet.
DAT ER MET het klassieke nerts evenzeer heel wat te
bereiken valt, werd overduidelijk toen de hippe, jeugdige
jasjes aan de beurt waren. De Dior-lijn, van boven smal en
naar onderen wijd uitlopend, zag ik bij vele, fraai gemodel
leerde mantels van diverse bontsoorten. Mol, dat ik werkelijk
in tijden niet meer had gezien, leverde mooie naturel, bruine
en zelfs marineblauwe mantels op.
Dat de KRO dit programma heeft ver
kozen voor de vier- tot zevenjarigen is
geen toeval. Inmiddels heeft het kinder
theater van Lemaire zo’n 500 voorstellin
gen gegeven. De zaal is altijd gevuld. En
de reacties zijn die als bij de goede oude
poppenkast: meeleven, je thuisvoelen en
opeens hardop zeggen: „Let op, Wiedus,
daar komt de boef aan!”
die deze kunst nu
verleden jaar zo
Jasje gemaakt van veulen met
mouwen van Chinese wasbeer.
Jennifer heeft het vooral leuk gehad bij
de scenes die werden gedraaid in de
Warmoesstraat. aan de rand van de Am
sterdamse warme buurt. Daar werd *s
avonds rond het etensuur een serie tafels
aan elkaar geschoven en uit één van de
vele uitheemse eethuisjes in de buurt
kwamen de heerlijkste gerechten. Ik vond
het niet alléén zo gezellig met al die
collega’s. Sylvia de Leur vond het ook. Ze
zei me, dat ze het bij „Wat zien ik” wel
anders had meegemaakt”, zegt de Haagse
toneelspeelster, die met enige tegenzin
toegeeft niet getrouwd of verloofd maar
wel verliefd te zijn.
Jennifer („M’n ouders trots? Ja, dat wel.
Ze knippen alles uit wat er over me in de
krant staat”) lacht het wel toe om na
„Zo’n meisje om in je binnenzak te stop
pen” in een musical te werken. Ze wil
ook best eens iets in cabaretsfeer doen,
„maar niet mensen op de tenen trappen”.
Wat er ook voor haar in het vat zit,
voorlopig gaat ze binnenkort zanglessen
nemen. „Je weet nooit waar het goed voor
is”, redeneert ze nuchter.
aanbrengen begon iedereen te gillen. Dat
pikten ze niet”.
Die broodnodige verandering hoopt
John Kay nu te vinden met zijn nieuwe
groep „The John Kay Band” die nota
bene vrijdagavond in het „voorprogram
ma” stond. In die groep zitten behalve
John Kay nog twee mensen uit de laatste
versie van Steppenwolf sologitarist
Kent Henri en bassist George Biondo
zodat de zaal 2*/s uur tegen dezelfde
mensen aankeek.
Deze enigszins vreemde formule maakte
het echter wel mogelijk om te beoordelen
wat John Kay dé grote man achter
Steppenwolf nu van plan is. Het is van
hem bekend dat hij altijd gek is geweest
op country muziek met speciale voorkeur
voor het werk van Hanek Williams en
Hank Snow en de country blues van
Robert Johnson en anderen.
Die in de keiharde, ruige Steppenwolf-
tijd min of meer verdrongen liefde krijgt
in zijn nieuwe groep alle kans. Met zijn
uitstekend voor country muziek geschikte
stem deed Kay het lang rustig aan om
pas vlak voor de pauze op enig Steppen-
wolf-achtig ramwerk over te schakelen.
De zaal zag die nieuwe act niet zo zitten
ik wel en kwam pas tot leven toen
het drietal als Steppenwolf terugkwam en
met enorm hecht stampwerk en knallende
gitaarsolo’s het tijdperkje 1968-1972 ging
doornemen.
Toen dan helemaal aan het slot einde
lijk „Born to be wild” door de zaal gierde
werd er voor het toneel weer eens ouder
wets geshaked. John Kay liet in niets
blijken geweldig gelukkig te zijn met dit
levendige afscheid en waarom zou hij
ook. De prairiewolf is moe en wil dol
graag een nieuw nest bouwen. Het is voor
hem te hopen dat dat lukt.
staande dansvorm wordt beschouwd
die aan de Javaanse vorstenhoven
altijd in ere wordt gehouden als
heilig erfgoed. Jodjana heeft 50 jaar gele
den de kiem gelegd voor de bewondering
in Europa geniet en die
duidelijk tot uiting is
gekomen bij de grote Europese toernee
wan d« Djokjase hofdansers.
SIMON KOSTER
Coördinator van dit theater is Louis
Lemaire, begonnen als onderwijzer en via
het cabaret in het kindertheater terecht
gekomen. Dertigjarige Lemaire: „We heb
ben voor de KRO gekozen omdat ze
gevoel voor kinderprogramma’s hebben.
We hebben met elkaar gesproken en zon
der veel moeilijkheden kwamen we tot
afspraken. Ik kreeg het contract snel err
zij het script voor de eerste aflevering.”
„Nogal Wiedus” is bedoeld voor kinderen
van een bepaalde leeftijdsgroep: die van
vier tot zeven jaar.
Louis Lemaire: „Kinderen in die leeftijd
hebben de relaties langzaam aan leren
kennen en daar moet je aan vasthouden.
Als je niet beantwoordt aan datgene wat
ze verwachten, sla je de plank helemaal
mis. Voor die leeftijdsgroep, zo weten we
uit het theater, zijn de magische symbolen
een aanknopingspunt. Een tovenaar, fee
en prinses zijn heel gewoon. Tegenwoor
dig spelen we stukken met Wiedus voor
kinderen van vier tot 12 jaar. Dan hebben
we een einde voor de jongste kinderen
met een tovenaar en een einde daarna
met een reële oplossing voor de oudere
kinderen die een tovenaar, dwerg of zo
niet meer geloven.”
HAARLEM. De eertijds beroemde
Javaanse danser Jodjana Is vrijdagochtend
tn La Réole in Frankrijk overleden. Hij
was bijna 80 jaar oud. Raden Mas Jodja
na was in Djokjakarta geboren; hij stam
de uit het Djokjase vorstenhuis. Al in zijn
vroege jeugd kreeg hij lessen in de tradi
tionele Javaanse danskunst, zoals men die
verleden jaar in ons land heeft kunnen
zien uitvoeren door de Djokjase Kraton-
dansers.
HILVERSUM. In het NCRV-radio-
programma Literama zal maandagavond 2
oktober aandacht worden besteed aan
twee onderwerpen, te weten de Frankfur
ter Buchmesse en een gesprek met de
auteur Theun de Vries over zijn onlangs
verschenen biografie „Spinoza”. Literama
begint om half acht op Hilversum II.
De opdracht van de NCRV aan Theun
de Vries een documentaire te schrijven
over het leven van Spinoza, viel samen
met zijn biografie over deze Nederlandse
wijsgeer. Het resultaat van deze opdracht
is eveneens maandagavond te beluisteren
op Hilversum II om 21.35 uur.
„We betrekken er de
kinderen altijd bij. Daarom komen bij de
KRO-produkties ook kinderen naar de
studio. Zij maken soms het spel. In ons
theatertje merkten we opeens dat tijdens
een spannende scène, waarbij de boef op
Jennifer Willems (Engelse moeder, van
daar die voornaam) kwam na de Haagse
Academie voor Podiumvorming in 1969
bij de Nieuwe Komedie, waar ze een
belangrijke rol in „De Kneep” speelde en
in het afgelopen seizoen meewerkte aan
Ionesco's „Makabere Kermis. Tussendoor
speelde ze in de TV-serie „De klop op de
deur” kleine Annetje. Jennifer speelt
sinds 22 september in de vrije produktie
van het blijspel „Zo’n meisje om in je
binnenzak te stoppen”.
Jennifer: „Met het succes dat ik in „De
Inbreker” heb, ben ik wel erg blij, maar
met deze vrije produktie legt het wel
druk op je. Het schept een verwachting.
Maar dat is eigenlijk ook wel goed, want
anders denk je al gauw: ik geloof het
wel”.
De rol van Slofje in „De Inbreker”
werd haar aangeboden nadat regisseur
Frans Weisz haar in „Makabere Kermis”
had gezien. Voor „Zo’n meisje om in je
binnenzak te stoppen” werd ze door John
Lanting benaderd, niet alleen eens haar
leraar op de Academie voor Podiumvor
ming, maar tevens haar tegenspeler in de
komedie. Toch ziet ze die twee niet als
degenen die de stroom in haar carrière
hebben versneld. Ze noemt Erik Plooyer,
van de Nieuwe Komedie, die haar op het
eindexamen van de Toneelschool bezig
zag en vroeg voor zijn gezelschap.
