In Portugal zijn
25.000 politieke
KVP WIL TOCH WEL
gevangenen
MET LINKS PRATEN
r
Euthanasie in Nazi-Duitstand
was
inleiding tot ‘vernietigingskampen
PvdA wacht reacties van eigen
buitengewoon congres eerst af
Kantenklare
knus! hars vulpasla
Diplomaat uit
Syrië mag
VS niet in
Zware straffen
voor Griekse
jongeren
Tanzania
geslaagd
Bondsrepubliek
wijst opnieuw
Arabieren uit
Proefschrift over moord op 100.000 zieken en gehandicapten:
Overleg tussen
Oeganda en
WEER DODE IN
BELFAST
Volkswagen in VS
moet terugbetalen
Voedselvergiftiging
door overmaat
aan hygiëne
Vrouw had bijna
10 miljoen op
boekje door
fout van bank
gif voor joodse
organisatie
Bombrief met
3
VRIJDAG 6 OKTOBER
1972
„VOORLOPIG"
s
n
Naar Polen
Te veel winst gemaakt
Geen wet
t
DEN HAAG - UTRECHT. Het
partijbestuur van de KVP heeft de
drie progressieve partijen uitgeno
digd voor een gesprek, „teneinde te
bevorderen dat er na de verkiezin
gen een parlementair meerderheids-
kabinet tot stand komt, dat een be
leid van vérgaande structurele her
vorming met kracht onderstreept en
uitvoert”. De uitnodiging, mede ge
daan namens ARP en CHU en daar
om waarschijnlijk voor de progres-
sieven niet acceptabel, was gisteren
onderwerp van gesprek op een bij
eenkomst van het overlegorgaan van
de progressieve drie.
AMSTERDAM. „In de tweede wereldoorlog zijn in Duitsland ruim
100.000 geestelijk gestoorde Duitsers, kinderen met aangeboren afwijkin
gen en soms ook politiek ongewenste tegenstanders in gaskamers om het
leven gebracht. Deze euthanasie-actie die zijn hoogtepunt had in de eerste
twee jaren van de oorlog, was een voorloper van de latere vernietigings
kampen waarin joden massaal om het leven zijn gebracht. In de euthanasie-
inrichtingen zijn de eerste mensen gevormd die in staat zouden zijn tot
het doden op grote schaal van andere mensen, of er tenminste vertrouwd
mee waren”.
DOE-HET-ZELVERS ATTENTIE!
i
I
w s
(Van onze parlementsredactie)
e
n
zwaarder dan de
n
;e
n
n
BELFAST (AFP)
se
>y
lij
ADVERTENTIE
gewor-
I
I
1
1
i
i
n
Met de uitnodiging van gisteravond in
een vergadering in Utrecht geformuleerd,
BONN (DPA en UPI). Nadat woens
dag twee Palestijnse organisaties in West-
Duitsland werden verboden zijn tot dus
ver tegen minstens 40 Arabieren uitwij-
zingsbevelen uitgevaardigd. Een deel van
hen is in hechtenis genomen in afwach
ting van hun uitwijzing; de overigen heb
ben de Bondsrepubliek al moeten verlaten.
Hij ging in zijn hygiëne zo ver, dat
praktisch alle melkzuurbacteriën in zijn
bedrijf werden gedood, die normaal een
aantal schadelijke bacteriën te lijf gaan.
Deze schadelijke bacteriën kregen daar
door de kans zich te ontwikkelen en de
vergiftiging te veroorzaken.
Het euvel werd in overleg verholpen,
o.m. door over te schakelen op een ander
ontsmettingsmiddel, dat de melkzuurbac
teriën niet aantast. Een en ander blijkt
uit het jaarverslag van de vleeskeurings
dienst Lichtenvoorde dat is verschenen.
Het viertal had bekend bomaanslagen te
hebben gepleegd, onder meer in een stati
on van de ondergrondse en bij het stand
beeld van president Truman van de Vere
nigde Staten.
George Sayas, een 24-jarige student in
wiskunde, heeft 17 jaar gekregen, Nicola-
os Manios (25), student in de medicijnen,
15 jaar en Nicolaos Chrysanthopoulos (25),
student in de ecologie, 13 jaar.
De 31-jarige metselaar Apostolos Mano-
lakis kreeg 6 jaar.
Na het stopzetten van de georganiseerde
euthanasie-actie in 1941 trad een periode
in, die men de „wilde euthanasie” noemt.
De registratie ontbrak en de patiënten
werden niet meer afgevoerd naar speciale
vernietigingskampen.
De rechterlijke macht heeft nauwelijks
geprotesteerd, ofschoon zij na april 1941
volledig over de in gang zijnde acties was
ingelicht, zo blijkt uit het proefschrift.
de
het
In de Afrikaanse koloniën komen ver
dachten nooit voor een rechter. Ze wor
den opgesloten op grond van „administra
tieve veiligheidsmaatregelen”.
Het drietal zou ook de verslechterende
bestrekkingen bespreken tussen Egypte en
Libië aan de ene en Soedan aan de andere
kant. Ook zou de toenemende Russische
invloed in Syrië ter sprake komen.
MOGADISJOE (AP). Het geschil tus
sen Tanzania en Oeganda, dat begon toen
de Oegandese president Amin de Tanzani-
anen ervan beschuldigde dat zij een inva
sie van zijn land op touw hadden gezet, is
bijgelegd.
ie
d
it
ie
et
n.
ie
et
as
1 kg
ƒ8,55
5 kg
ƒ29,95
in
m
6*
ie
1-
j-
e-
is
de
ld
d
jr
g
lis
n-
!»-
ns
is
de
de
in
s-
te
11e
ii-
in
e-
n-
?ls
t
k
1
S
t
1
t
5
l»
r
se
e-
a-
tij
(Van onze Haagse redactie)
DEN HAAG. Amnesty International
houdt het komend weekeind in Den Haag
een 24-uurs manifestatie om de aandacht
te vestigen op de 25.000 politieke gevange
nen in Portugal en de Portugese koloniën
in Afrika. De manifestatie, waaraan naar
schatting duizend mensen zullen deelne
men, voorziet onder andere in de oprich
ting van een symbolisch concentratiekamp
voor de Portugese ambassade. In dergeiij-
ke kampen in de Portugese koloniën zit de
overgrote meerderheid van de politieke
gevangenen opgesloten.
Begin 1940 ging de actie van start. Het
schijnt, aldus dr. Menges, dat een van de
belangrijkste redenen voor een geforceer
de uitvoering van het programma, de
behoefte aan medisch en verplegend perso
neel was. De oorlogshandelingen leverden
bovendien zoveel gewonden op dat de
bestaande ziekenhuizen niet toereikend
waren. Men had op korte termijn lege
inrichtingen nodig.
WASHINGTON (Reuter) De Volks
wagen in Amerika moet aan de federale
prijscommissie in totaal 261.812 dollar
terugbetalen aan kopers van Porsche-au-
to’s in de eerste drie maanden van dit jaar.
De Volkswagen zou de bruto-winstmar-
ge overschreden hebben, die door de rege
ring van de VS was vastgesteld.
Een in een pakje verborgen bom is
gisteren ontploft in de wachtkamer van
de Jordaanse ambassade in Beiroet. Nie
mand werd gewond.
Dr. Menges stelt in zijn studie dat er in
feite niet van euthanasie gesproken mag
worden. De beschikking waarin Hitler het
doden van zieken regelde, had slechts
racistische, politieke en economische drijf
veren. De belangen van patiënten telden
niet. „Dit spraakmisbruik raakte in de
oorlog zo ingeburgerd dat men wel ge
dwongen was deze term over te nemen”,
aldus dr. Menges.
De manifestatie van Amnesty Internati
onal - een internationale organisatie die
werkt voor de vrijheid van meningsuiting
in onverschillig welk politiek systeem -
omvat behalve de oprichting van een
symbolisch concentratiekamp, een nacht
waker bij de Portugese ambassade en de
opvoering van Peter Weiss’ toneelstuk ..De
Lusitiaanse bullebak”, dat gaat over de
Portugese machtsuitoefening in Afrika.
WASHINGTON (DPA). De Verenigde
Staten hebben maandag het visum van de
Syrische VN-diplomaat Diya Allah El-
Fatal ingetrokken en hem daardoor het
binnenreizen onmogelijk gemaakt.
(Van onze correspondent)
ENSCHEDE. Er hebben zich vorig
jaar in Lichtenvoorde bij een aantal men
sen verschijnselen van voedselvergiftiging
voorgedaan na het eten van metworst die
telkens bij dezelfde plaatselijke slager
bleek te zijn gekocht. Deze vergiftiging
werd, hoe vreemd het ook moge klinken,
veroorzaakt door het feit dat de betrok
ken slager te hygiënisch te werk ging.
De Portugese regering die tot nog toe
geweigerd heeft de Europese verklaring
van de Rechten van de Mens te onderte
kenen, heeft de politieke politie (DGS,
vroeger PIDE) zeer vergaande bevoegdhe
den verleend op grond waarvan politiek
verdachte personen vrijwel onbeperkt in
gevangenschap kunnen worden gehouden.
Het aantal mensen dat in Portugal straf
fen uitzit na een veroordeling door de
rechter bedraagt slechts enkele honder
den. In de Afrikaanse koloniën worden de
politieke gevangenen opgesloten in con
centratiekampen, waar ze in toenemende
mate blootstaan aan martelingen.
De Portugese politieke politie kan vol
gens de heer Soares verdachte» in Portu
gal zes maanden in voorlopige hechtenis
houden (in Spanje 72 uur). Gedurende
deze periode mogen ze geen contact heb
ben met een advocaat. Het doel van de
gevangenschap is een bekentenis te ver
krijgen, aldus de heer Soares. „Bekent een
verdachte dan is hij schuldig. Bekent hij
niet dan is hij ook schuldig, omdat de
politie er van uitgaat dat hij dan lid is
van de (verboden) communistische partij,
die zijn leden verplicht nooit te beken
nen”.
De presidenten Sadat van Egypte, Gad
dafi van Libië en Assad van Syrië zijn
gisteren in Cairo bijeengekomen om onder
meer Israëls jongste invallen in Libanon
en Syrië te bespreken alsmede Sadats
voorstel aan Palestijnse leiders om een
regering in ballingschap te vormen.
Veel deelnemers aan de euthanasie-ac
tie hebben, na de oorlog voor Duitse
rechtbanken getracht de beschikking van
Hitler aan te voeren als een wettige basis
voor hun handelingen. Hitler heeft er
ATHENE (AFP) De bijzondere
krijgsraad in Athene heeft gisteren vier
mannen, leden van de „20 oktober-bewe-
ging” wegens terreuracties tot zware ge
vangenisstraffen veroordeeld.
Den Uyl noch Van Mierlo was gister
avond op het driedaags buitengewoon
congres van de P.v.d.A. te bewegen tot
commentaar. Men wilde eerst de reacties
van het P.v.d.A.-congres afwachten over
de vraag of er op de uitnodiging moet
worden ingegaan. De discussies beginnen
voor wat betreft de P.v.d.A. vanavond en
moeten morgen, wanneer ook D’66 en
P.P.R. congresseren, uitmonden in een ge
meenschappelijke resolutie van de drie
partijen.
De brief was gericht aan mevrouw Evi
Heller, directrice van de Romeinse afde
ling van een organisatie voor hulp aan
vervolgde joden. De bombrief had haar
argwaan opgewekt omdat er geen stempel
van het Romeins postkantoor op stond,
wat wel gebruikelijk is voor zendingen uit
het buitenland.
i.
De straffen waren
aanklager had geëist.
DEN HAAG. Door een vergissing
van de Nutsspaarbank in Den Haag heeft
een 24-jarige Haagse vrouw, die woensdag
middag bij de bank geld van haar boekje
kwam halen, korte tijd een bedrag van
bijna 10 miljoen op haar boekje gehad.
Bij een controle voorafgaande aan de
betaling ontdekte een bankemployé de
vergissing.
Dit is de mening van dr. J. Menges, die
een onderzoek heeft ingesteld naar de
euthanasie-actie in nazi-Duitsland. Hij
promoveerde vandaag aan de universiteit
van Amsterdam op een proefschrift over
dit onderwerp.
ROME Een joodse organisatie in
Rome heeft woensdag een bombrief met
een Maleisisch poststempel ontvangen,
waarin de explosieven vermengd waren
met curare, een dodelijk gif dat door
Zuidamerikaanse indianen op de pijlpun
ten wordt gesmeerd. Als de bom tot
ontploffing was gekomen zou het vergif
door de verwondingen het lichaam van
het slachtoffer zijn binnengedrongen,
waarna onmiddellijk de dood zou zijn
gevolgd, aldus de politie.
Partijvoorzitter André van der Louw
(links) en fractievoorzitter drs. Den
Uyl probeerden gisteren de trim-
faciliteiten die zijn opgesteld in het
Haagse Congresgebouw waar de
partij op het ogenblik haar buiten
gewoon congres houdt.
Bij huiszoekingen in kantoren en bij
contactadressen van de „Gups” en de
„Gupa” heeft de Westduitse politie talrij
ke documenten in beslag genomen. De
kantoren werden gesloten.
De P.v.d.A.-voorzitter zei dat zijn partij
best regeringsverantwoordelijkheid wil
dragen, maar niet behandeld wil worden
als „wegwerppartiner”. Hij riep de protes
tantse kiezers die een andere koers willen
op, nu rechtstreeks progressief te kiezen.
„Het is van nu af duidelijk dat een stem
op A.R.P. of C.H.U. een stem is voor
rechts”, aldus Van der Louw. Het congres
van de P.v.d.A. bespreekt vandaag het
gezamenlijke programma van de drie pro
gressieve partyen, alvorens (vanavond) op
de uitnodiging van de K.V.P. in te gaan.
Het aantal politieke gevangenen in Por
tugal en de Portugese Afrikaanse kolo
niën is volgens Amnesty-secretaris drs. H.
J. Ruitenberg, „mogelijk groter dan in de
Sovjet-Unie waar volgens een grove
schatting 15.000 tot 50.000 mensen op
grond van hun politieke opvattingen ge
vangen zijn gezet. In Spanje zijn zeven
honderd politieke gevangenen, terwijl dit
aantal in Griekenland thans driehonderd
tot vierhonderd omvat. In dit opzicht is
Portugal dus een „grootmacht”, aldus drs.
Ruitenberg.
De Portugese ex-advocaat Soares, thans
Onder de uitgewezenen is voorzitter El
Ras van de „Gups”, de organisatie van
Palestijnse studenten die woensdag verbo
den werd. De andere verboden organisatie
is de „Gupa”, de Unie van Palestijnse
Arbeiders. Naar schatting 1800 van de
rond 60.000 Arabieren in de Bondsrepu
bliek waren lid van een van deze twee
organisaties.
docent in moderne Portugese geschiedenig
aan de Parijse Sorbonne vertelde gisteren
in Den Haag dat het merendeel van de
gevangenen zit opgesloten zonder daartoe
te zijn veroordeeld.
Het Amerikaanse ministerie van Bui
tenlandse Zaken heeft gisteren geen
speciale reden voor deze ongewone maat
regel opgegeven. Het wilde evenwel geen
bevestiging geven van berichten, dat El
Fatal de toegang tot de VS wordt ont
zegd, omdat hij deel uitmaakt van een
Palestijnse ondergrondse organisatie.
In de schriftelijke motivering van de
maatregel beroepen de Amerikaanse auto
riteiten zich alleen maar op een algemene
bepaling, op grond waarvan buitenlanders
het binnengaan in de Verenigde Staten
geweigerd kan worden, wanneer te ver
wachten is, dat zij aan anti-Amerikaanse
activiteit zullen deelnemen.
Anderhalf jaar later, eind augustus
1941, stopte de euthanasie-actie abrupt,
voornamelijk als gevolg van protesten uit
Duitsland. In één geval werd zelfs een
vernietigingsinstallatie (Grafeneck) geslo
ten. Dit was het directe gevolg van Hit
lers beslissing het euthanasieprogramma
in het diepste geheim uit te voeren. Het
doden van duizenden mensen, midden in
een modern land, met alle communicatie
middelen, kon eenvoudig niet ongemerkt
voorbijgaan. Dr. Menges meent dat wan
neer Hitler besloten had een wet uit te
vaardigen, er veel verzet in de kiem zou
zijn gesmoord. Het verzet ontstond juist
vanwege het obscure karakter van de
onderneming. Uit reeds in vroeger jaren
gehouden enquêtes was bekend dat velen
’n zachte dood voor ernstig gehandicapten
niet afwezen.
In een gezamenlijk communiqué werd
gezegd dat de bijzonderheden van de
overeenkomst, die bereikt werd door de
Oegandese minister van Buitenlandse Za
ken Wanume Kibedi en zijn Tanzaniaanse
ambtgenoot John Malecela, later bekend
gemaakt zullen worden.
De Somalische president Mohamed Siad
Barre, die de tweedaagse besprekingen
tussen beide ministers had georganiseerd,
zei dat het conflict een gevolg was van
een „koloniale samenzwering” die ten doel
had de Afrikaanse eenheid te verzwakken.
Hij waarschuwde dat in de komende ja-
re meer van dergelijke „intrigues” te
verwachten waren.
President Armin heeft de secretaris
generaal van de Verenigde Naties, Kurt
Waldheim, in een telegram meegedeeld
dat de Aziaten die uit Oeganda worden
gewezen toestemming zullen krijgen
hun bezittingen met zich mee te nemen,
maar Amin maakte geen melding
van een verlenging van de uitwijzingster-
mijn. Evenmin beloofde Amin om de
Aziaten die zich nog in Oeganda bevinden,
niet te interneren, aldus een VN-woord-
voerder.
Veel Arabieren, die uitwijzingsbevelen
vrezen, zijn kennelijk tijdig ondergedoken.
Het is niet duidelijk hoeveel Arabieren de
Bondsrepubliek moeten verlaten. Het
Westduitse ministerie van Binnenlandse
Zaken verwijst voor de aantallen naar de
autoriteiten van de deelstaten, maar die
weigeren in sommige gevallen gegevens te
verstrekken.
„De T 4-organisatie Is symbool gewor
den”, aldus dr. Menges voor het massaal
vernietigen van mensen. „Het begon in
Brandenburg, en in Grafeneck, het eindig
de in Auschwitz.”
Dr. Menges meent dat de reacties op de
vernietiging van de geesteszieken gezien
de totalitaire staatsvorm in het Derde
Rijk, zeker fel zijn te noemen. Vooral uit
kerkelijke kring kwam een fel protest
met als climax de preek van bisschop Von
Galen op 3 augustus 1941. De artsen
saboteerden de actie T 4 regelmatig. „Een
confessionele inrichting als Bethel wist
daardoor voor een belangrijk deel haar
patiënten te behouden”, aldus dr. Menges.
„U bent rijk”, zei hij tegen de nietsver
moedende vrouw. De fout, die nu tijdig
hersteld kon worden, ontstond doordat bij
de machinale verwerking van de gegeven»
uit het boekje enkele getallen in de ver
keerde kolommen waren beland en het
„vorige te goed” abusievelijk op 0,00 wa»
gesteld.
nooit in toegestemd een euthanasiewet uit
te vaardigen. Dr. Menges meent dat hij
bevreesd was voor negatieve buitenlandse
reacties.
Het proefschrift houdt een waarschu
wing in tegen het wettelijk regelen van
euthanasie. Voor het toepassen van actie
ve euthanasie acht dr. Menges het een
absolute voorwaarde dat de arts handelt
in overleg met patiënt of familie.
„De gebeurtenissen in Duitsland hebben
aangetoond dat door de alles dekkende
toestemming van Hitler de gewetensfunc-
tie van de arts in veel gevallen werd
uitgeschakeld. Vele duizenden zijn daar
mee het slachtoffer van moord gewor
den”, aldus dr. Menges.
In 1939 hadden in Duitsland de eerste
besprekingen plaats die moesten leiden tot
het latere euthanasieprogramma. Bij deze
gelegenheid werd de aanwezigen beloofd
dat later nooit een strafvervolging tegen
hen zou worden ingezet. De mantelorgani
satie die de actie zou uitvoeren, noemde
men T 4.
reageerde het K.V.P.-partijbestuur op de
verklaring van het overlegorgaan van
P.v.d.A., D’66 en P.P.R., waarin de K.V.P.
gevraagd werd om nadere opheldering
over haar opstelling. De uitnodiging be
vatte het voorstel op maandag 16 oktober
in het Tweede-Kamergebouw met elkaar
te praten „over een onderzoek naar de
mogelijkheden om te komen tot een ak
koord over hoofdpunten”. De uitnodiging
was zodanig geformuleerd, dat de progres
sieve partijtoppen aanwezig op het
congres niet onmiddellijk konden con
cluderen dat het zinloos zou zijn erop in te
gaan. „Het ligt er niet zo best bij”, was
het enige dat Van Mierlo kwijt wilde.
Eerder op de avond had P.v.d.A.-voor
zitter André van der Louw samenwerking
met A.R.P. en C.H.U. volledig uitgesloten.
Hij vond dat in beide partijen het conser
vatisme de overhand heeft gekregen en
dat men niet op de voorwaarden van de
progressieve combinatie was ingegaan.
Van der Louw hield echter de deur naar
de K.V.P. nog op een kier. Hij constateer
de dat de K.V.P. weliswaar „zwanger lijkt
van de progressieve gedachte”, maar dat
het nog allerminst duidelijk is of het haar
ook ernst is met die progressieve gedach
te. Niemand gelooft in de progressieve wil
van partijen die nu nog doorgaan met het
steunen van anti-sociale maatregelen, zei
hij onder applaus.
Van der Louw zei ervan overtuigd te
zijn dat een meerderheid van de bevol
king genoeg heeft van regeringen als die
van De Jong en Biesheuvel. „Er is”, zo
constateerde hij, „nu alle kans voor een
brede beweging van onmiskenbare linkse
signatuur. Wij geloven dat een zwijgende
meerderheid met ons linksaf wil slaan. Op
weg naar een maatschappij met meer
zeggenschap, met een eerlijker inkomens
verdeling, met een beter en toegankelijker
onderwijs. Maar dan zonder schoolgeld-
verhoging en 1000-gulden-trucs uit de re-
gentenhoed”.
Bij een bomont
ploffing in het centrum van Belfast is
gisteravond een man omgekomen. Elf
mensen raakten gewond, van wie vijf
ernstig. De bom was verborgen in een
auto die voor een café stond.
Wat slecht te repareren lijkt
lukt met PORION, de in Zwitserland
ontwikkelde universele kunsthars
VUL/STOP/PLAMUUR-MASSA.
Gebruiksgereed, geen verlies van
resten, onbeperkt houdbaar. On
misbaar bij elk karwei. Hecht op al
les; op hout, steen, beton, metaal,
tegels, glas, noem maar op, en zowel
op droge als vochtige ondergrond.
Onschadelij k voor de handen. Krimpt
niet, zet niet uit, scheurt niet.
PORION
1/2 kg 1 kg 2 kg
f4,95 ƒ8,55 ƒ15,30
Direct al bij het begin van het congres
stak het verzet tegen gesprekken met de
K.V.P. de kop op. Een poging van de
Amsterdammer K. Nagel om de zaak
maar gelijk aan de orde te stellen en van
de tafel te vegen, werd echter met 5900
tegen 4500 stemmen verworpen. Het con
gres volgde hiermee het partijbestuur, dat
pas vanavond rustig over de uitnodiging
wil praten.
Verworpen werd ook een motie van het
gewest Groningen om zaterdag nog geen
besluit te nemen over het gezamenlijke
verkiezingsprogramma, teneinde de afde
lingen alsnog gelegenheid te geven zich
over de door D’66 en P.P.R. aangebrachte
amendementen uit te spreken. Daarmee
kreeg het partijbestuur de volmacht het
programma in overleg met de besturen
van D’66 en P.P.R. in eindfase aan het
congres voor te leggen. De definitieve
beslissing zal door middel van een gewo
gen stemprocedure worden genomen,
waarbij een P.v.d.A.-voorstel met drie,
een voorstel van D’66 met twee en een
P.P.R.-amendement met één wordt ver
menigvuldigd.
Na het voorlopig beëindigen van
euthanasie-actie in Duitsland, werd
vrijkomende personeel naar Polen overge
bracht om onder supervisie van de SS
ingepast te worden in de juist opgerichte
vernietigingskampen Belsec, Sobibor en
Treblinka. Vrijwel al het T4-personeel
kwam daar langzamerhand terecht. De
voormalige functie deed er weinig toe. De
vertrouwdheid met massa-executies was
blijkbaar de grootste aanbeveling tot
plaatsing in het kamp.
I 1
