EXPOSITIE
KURHAUS EN GRAND HOTEL MET GROND
GELIJK TENZIJ EEN WONDER GEBEURT
HAPPY NEWS
/wwae
1
f.
Scheveningen ziet toekomst allesbehalve
optimistisch tegemoet
Het drama van
Zondagavond
een badplaats
sterrenregen
Vals bomalarm
BLOUSES - ROKJES
SPENCERS - TRUITJES
PANTALONS
CONCERTGEBOUW
5
NOG ENKELE
WEKEN -
EN DAN...
i
i
S MEUBELFABRIEK
g OISTERWIJK
toonzaal Leidsekade 102
Amsterdam (naast Lido,
dus vlakbij Leidseplein).
Vriie toegang
I
2
VRIJDAG 6 OKTOBER 1972
9
Oisterwijkse dekenkisten
(Van onze medewerker in Den Haag)
„LAKS”
„REALISTISCH”
VOLGEBOEKT
GRAND HOTEL
TREKGAT
A-
■nnuMi
Aparte kollektie
VOETBALELFTAL
REDEN GEVEN
k
Onze najaarskollektie is
binnen, nu volop keuze
in flannel - corduroy - gabardine
fluweel - brushed denim etc.
SCHEVENINGEN. Een stralende oktober-zon staat boven Boulevard
en Gevers Deijnootplein. Maar een triester najaar heeft Scheveningen niet
eerder beleefd. Kurhaus en Grand Hotel gaan eind deze maand dicht.
EMS-paus Zwolsman heeft besloten dat de Dag des Oordeels is gekomen:
de ziel van Neerlands badplaats nummer één wordt definitief dichtgespij
kerd. Het is dan nog slechts wachten op de slopers.
De plaatsing van het Kurhausgebouw op een voorlopige monumenten
lijst kan daar niets aan veranderen. Niemand twijfelt meer: de reddende
miljoenen zullen niet beschikbaar komen, het vonnis is geveld, een tijdperk
afgesloten. De nostalgie is groot.
GROTE KINDER
VOORSTELLING MET
ENORME KADO’S
ADVERTENTIE
d
in/
D
en
1946
weersomstandigheden is
ADVERTENTIE
ZONDAG
8
OK
TOBER
NU
p'
om.
en
het toegangs-
weekblad
Donald
Duck/
Ned.
J
Jeugd-
Centrale
Zijlstraat 59
Telefoon 023 - 31 77 04
rl
>g
;re
„Niemand staat er bij stil wat de slui
ting van de hotels voor Scheveningen
een jaar lang
de zaak dicht
ëMl w»*.® iti
geen vakantie gehad. Ik stond op het punt
met een vliegtuig te vertrekken, toen men
mij zei dat ik in verband met de dingen
die komen zouden beter kon blijven. Dat
heb ik gedaan.”
Het is er niet van gekomen. Wat op de
plaatsen van Kurhaus en Grand Hotel zal
verrijzen, is nog onbekend. Maar men ziet
de toekomst allesbehalve optimistisch te
gemoet. In ieder geval zal Scheveningen
nooit meer Scheveningen worden.
GRAMMOFOONPLATEN EN MINICASSETTES
HAARLEM
Grote Houtstraat 62,Tel. (023) 327559
Bij slecht weer kun je gratis koffie
geven, gouden tegels op de promenade
neerleggen, dan komt er geen mens. Maar
ja, iedereen zegt wel dat Scheveningen
dan troosteloos is, dat er niets te beleven
is, maar dan zeg ik altijd dat toen ik in
de beroemde badplaats Copacabana was,
het er net zo triest uitzag als het regen
de.”
Wanneer het hogedrukgebied met hel
der weer zich ook zondagavond nog hand
haaft, dan maakt ons land een redelijke
kans in de vroege avonduren tussen 6 en
8 uur een sterrenregen waar te nemen. In
1900 ontdekte Giacobini een komeet, die
door Zinner in 1913 wederom werd waar
genomen.
ben brieven geschreven. Een Amerikaanse
familie weet niet goed hoe zij volgend
jaar haar vakantie moet doorbrengen nu
Kurhaus zijn poorten sluit. Een Rotter
dams gezin kwam met tranen in de ogen
de heer Hesse voor het laatst een hand
drukken.
Ook in het Grand Hotel is de sfeer
allesbehalve vrolijk. De receptionist zegt
somber dat het personeel een zwijgplicht
is opgelegd. De heer F. Coppens, ober,
weet kennelijk van niets en verklaart
vrijuit dat hij van de sluitingsberichten
niet geschrokken is. „Al
gingen er geruchten dat
moest. Wat doe je eraan?
De gangen vullen zich
druk i
mermeisjes, koks en kinderverzorgsters.
plotseling met
pratende en gebarende kelners, ka-
Directeur C. Ruyter heeft hen voor de
tweede maal toegesproken over de dingen,
die hen te wachten staan.
Als wij naar hem vragen, steekt de 48-
jarige heer Ruyter aanvankelijk zijn
hoofd kwaad om de hoek van de resitau-
rantdeur en zegt geen enkel commentaar
op het einde van zijn hotel te hebben.
„Aan de vernietigende kritiek van de pers
is het te wijten dat Scheveningen kapot
is,” verklaart hij zonder omwegen, „Op
het laatst was zelfs de kleur van de zee
niet naar de heren hun zin. Denkt u dat
er dan nog mensen komen?”
Later wil hij toch wel praten, hoewel hij
bij zijn standpunt blijft dat Scheveningen
kapot is geschreven. „Ik zou er wel eens
een psycholoog op willen zetten. Wat
heeft die mensen gedreven tot die over
dreven felle kritiek op deze badplaats? Is
het jaloezie op de mensen, die wél deze
hotels kunnen betalen? Of is het de
befaamde zuinigheid, zo in de trant van:
ik wil wel uit, maar dan moet ik voor een
dubbeltje op de eerste rang zitten.”
De heer Ruyter legt er de nadruk op,
dat wij met z’n allen een grote verant
woordelijkheid dragen voor het verdwij
nen van het oude Scheveningen. „Neder
land moet veel meer voor zijn toeristische
belangen opkomen We zitten maar te
praten over dat lelijke weer, maar er zijn
zoveel andere mogelijkheden. Maar je
moet de mensen natuurlijk wel een réden
geven om te komen. Het is al vaker
gezegd: Den Haag zou een gouden toeris
tische toekomst tegemoet kunnen gaan.
Maar Hagenaars zijn niet chauvinistisch,
die zien dat niet. En daarom gebeurt er
niets.”
tel. 020-233917 Maandag t/m zaterdag
9-18 uur. donderdag van 9-21.30 uur.
„Of ik het érg vind, meneer,” roept de
72 jaar oude garderobe-hoedster van het
Kurhaushotel, mevrouw Baatens, gekweld
uit, „het is verschrikkelijk, ontzettend, on
beschrijflijk! Ik heb de beste jaren van
mijn leven aan dit huis gegeven! Van ’s
morgens vroeg tot ’s avonds laat. En nou
zeggen ze dat het afgebroken wordt. Ik
kan er niet bij. Ik ben er kapot van.
„We hebben het eigenlijk allemaal wel
zien aankomen,” zegt 68-jarige huisknecht
Maatman, al meer dan 20 jaar in dienst
van het hotel. „Het is net als met kleren:
als je ze niet op tijd vernieuwt, komen er
scheuren in. Kijk maar naar de verveloze
buitenkant. Er is te lang mee gewacht. En
nu wil niemand het meer hebben. Het is
schandelijk dat het gemeentebestuur niet
in deze zaak is gesprongen.
„Het doek is gevallen,” zegt de heer
Hesse, „dat is ontzettend tragisch. We
hebben de Engelse, Duitse en Nederlandse
markt afgezocht, maar er zijn geen ko
pers. De enige manier om Scheveningen te
redden is op de plaats van dit hotel
bijvoorbeeld een casino neer te zetten met
woonflats. Een kantoorgebouw zou abso
luut het einde van de badplaats beteke
nen.”
Pieirexploitant Jacques Speijer betreurt
het dat de gemeente Den Haag de ver
liesposten van de beide hotels niet wil
dekken. „De gemeente werkt toch uitslui
tend met verliesgevende objecten. Ze gaan
wel een Congresgebouw midden in de
stad zetten. Ieder jaar moet daar 8 of 9
miljoen bij. Het nieuwe schaatscentrum
De Uithof, waar begin volgend jaar de
eerste profschaatswedstrijden gehouden
worden, is nog niet eens klaar en zal ook
een forse verliespost gaan betekenen.
Het Kurhaus zal natuurlijk opgeknapt
moeten worden, maar het mag toch niet
verdwijnen? Ik weet zeker dat Zwolsman
het Kurhaus aanhoudt, wanneer het ver
lies morgen gedekt wordt. Iedere voorbe
reiding die je nu treft, is eigenlijk al veel
te laat voor het seizoen 1973.”
UTRECHT. —Het Transistorium van
de Utrechtse universiteit is gistermiddag
ontruimd geweest, nadat een anoniem»
melding was binnengekomen dat om half
vier een bom zou ontploffen. Er verbleven
honderden mensen in het gebouw. Na
onderzoek bleek dat het alarm vals was.
Massief eikehouten deken
kisten, maar ook wandkas
ten, tafels, tv-kasten, hoek
kasten, broodkasten,stoelen,
bankstellen, bijzettafels, e.d.
ziet u in de gezellige sfeer
van onze toonzaal Leidse
kade 102, Amsterdam.
Maar hier reageren ze alleen maar laks.
De gemeente past wél acht miljoen gulden
per jaar bij om de verliezen van het
Congresgebouw dat zwembad te
dekken. Hadden ze maar een paar miljoen
In het Kurhaus gestoken. Het is toch
eeuwig zonde dat dit weggaat. Meneer,
wat hier niet allemaal gebeurde. Wat voor
beroemdheden hier niet over de vloer
kwamen. De mensen kwamen naar grote
betekent. In de gehele wereld kent men
het silhouet van het Kurhaus. Scheve
ningen zonder Kurhaus is geen Schevenin
gen. Wanneer de hotels tegen de grond
gaan, krijgen we twee lege plekken, een
trekgat, waar de wind het hele Gevers
Deijnootplein wegblaast.” De heer Speijer
vindt dat de gemeente Den Haag het
belang van de badplaats onderschat heeft.
„Ze dachten: het gaat vanzelf. Ze verga
ten echter dat wij tegen Spanje moeten
opboksen.”
Het zomerseizoen 1973 hoeft volgens de
heer Speijer door het sluiten van de beide
hotels niet rampzalig te gaan worden.
„Ach,” die twee puinhopen die de mensen
dan misschien aantreffen is natuurliijk
een enorm gezichtsverlies voor de bad
plaats, maar met zonnig weer komen ze
toch wel. Bij mooi weer kan je boom
stammen als hindernissen over de prome
nade leggen, de mensen klauteren er toch
overheen om zo snel mogelijk de zee te
bereiken.
Het is in deze tijd ongelooflijk moeilijk
een horeca-bedrijf in stand te houden.
„Het is een godswonder,” zegt de heer
Ruyter, „dat er nog zoveel van deze
bedrijven besaaan. Het heeft te maken
met het plezier, dat je als goed horeca-
man in je vak moet hebben. Ik heb
vrijwel nooit een vrije dag. Ik heb nog
concerten, niet ’s avonds, maar ’s middags
al. Dan gingen ze uitgebreid theedrinken
op het terras. Dan werd er gedineerd en
dan werd er naar een goed concert geluis
terd. Dat was de tijd van de upper-ten.
Een gouden tijd hoorl”
„Er blijft niets van Scheveningen over,”
zegt mevrouw E. Wentholt-Bouvy, die al
negen jaar, op de weekends na, in het
Kurhaus-Hotel logeert. „Ik heb altijd ge
dacht dat het een stunt van de heer
Zwolsman was, wanneer hij over sluiting
sprak. Toen ik hoorde dat het dan toch
realiteit werd, dacht ik „C’est fini.” Er is
nu in heel Scheveningen geen hotel aan
zee meer.
De 62-jarige heer L. Hesse, vier en een
half jaar directeur van het Kurhaus-
Hotel, zegt zich nu definitief bij de feiten
te hebben neergelegd. „Dat wonder waar
we allemaal nog op gehoopt hadden, ge
beurt niet. Laten we vooral realistisch
zijn: het hotel was niet meer draaiende te
houden. De personeelskosten werden veel
te hoog, een deel van het hotel voldeed
niet meer aan de moderne eisen. Een
derde van de kamers heeft geen badka
mer.
Dat kan tegenwoordig niet meer. Ik had
een zwembad willen laten aanleggen, een
nieuwe vleugel, we moesten faciliteiten
scheppen voor kinderen. Maar dat alles
zou 6 miljoen gulden hebben gekost. En
dat kon niet. Het rendement is te gering.”
Hij vervolgt: „We zijn er tot het laatste
moment van overtuigd geweest dat het
Kurhaus te redden was. Er kómt een
oplossing, heb ik steeds tegen het perso
neel gezegd, of de zaak zal gesubsidieerd
worden, of er komt op tijd een koper. Het
is beide niet gebeurd. En we gaan dus
sluiten.”
Het Grand Hotel is nu al volgeboekt
voor het komende voorjaar (bollensei
zoen). dat is voor dit hotel altijd het geval
geweest: goed rendabele zomerseizoenen,
maar slechte wintermaanden. De heer
Ruyter: „Die zes maanden breken je de
nek.. Daarom is subsidiëren door de ge
meente, als ze daar al aan zou denken,
ook niet voldoende. Men moet gewoon
naar een andere aanpak. Zo heb ik altijd
gepleit voor een overdekt zwembad, con
gresaccommodatie, indoor-sportmogelijk-
heden.”
Bovendien bevindt de hotellerie zich in
een overgangstijd. Men heeft meer behoef
te aan Amerikaanse en Scandinavische
zakelijkheid. Neem hotel De Wittebrug.
Het was toch ondenkbaar dat een paar jaar
geleden een voetbalelftal werd opgeno
men. Nu zat vorige week Independiente
er.”
Het bericht over de sluiting is ook voor
hem „als een donderslag bij heldere he
mel” gekomen. „Ik ben er niet bitter over,
ik heb net tegen mijn personeel gezegd:
maak de laatste maand vol met dezelfde
attentie. Het is in uw eigen belang en het
maakt uw onderhandelingspositie sterker.
Ga niet bij de pakken neerzitten, binnen
afzienbare tijd komt u weer goed te
recht.”
„Voor mijzelf ziet het er wat verve
lender uit. Ik ben 10 jaar directeur van
het Grand Hotel geweest. Ik woon hier.
En wat moet ik doen als de zaak wordt
gesloopt? Ik heb er geen idee van. Maar
ik heb mijn lol aan de afgelopen jaren
beleefd. Wat overblijft in Scheveningen is
wat ordinair dagtoerisme. Het wordt min
der dan een verpauperd Katwijk. Ik zeg
altijd: met elk jaar dat het Grand Hotel
dicht is, gaan er 10 jaar ontwikkeling van
Scheveningen verloren. Het is niet meer
in te halen.”
De heer Hesse is er overigens zeker van
dat voor het merendeel van zijn personeel
elders werk kan worden gevonden. Aan
het voeren van actie tegen de sluiting
denkt hij niet. „Daar bereik je niets mee.”
Ook h uisknecht Maatman is een tegen
stander van actie. „We hebben hier een
hele keurige brigade. Nee, u hoeft van ons
geen Enka-bezetting te verwachten. Dat
heeft in dit geval geen enkele zin.”
Het nieuws over de sluiting van het
hotel is ver over de grenzen van ons land
doorgedrongen. Verontruste burgers, die
een deel van het jaar hun intrek in het
Kurhaus namen en met graagte van de
ouderwetse service gebruik maakten, heb-
SCHEVENINGEN. Nog enkele
weken en dan kan het gastenboek van
het Kurhaus-hotel voorgoed worden
dichtgeklapt. Prins Hendrik, koningin
Wilhelmina, Truman, Eisenhower,
Louis Davids, Lou Bandy, Louis Arm
strong, Churchill, het zijn maar enkele
van de vele legendarische en histori
sche namen die in het hotelregister
voorkomen. Bij het doorbladeren van
het gastenboek ontmoet men verder
Strawinsky, Von Karajan, Mariene
Dietrich, Rolling Stones en onze eigen
Wim Kan en Paul van Vliet.
Het Kurhaus werd in 1884-1885 ge
bouwd en herbouwd na een brand in
1887. Het Grand Hotel verrees rond de
eeuwwisseling. Na de oorlog werd het
zwaar beschadigde hotel met Ameri
kaanse Marshallhulp gedeeltelijk her
bouwd. Beide hotels kwamen rond 1964
in EMS-bezit.
Het was volgens de heer R. Zwols
man, president-directeur van de Ex
ploitatie Maatschappij Scheveningen,
niet meer mogelijk om de steeds groter
wordende exploitatieverliezen van bei
de hotels op te vangen. De onderhan-
delingen tussen de EMS en de gemeen
te Den Haag liepen steeds op niets uit.
Den Haag onderhandelde met een
consortium van grote bouwers en ban
ken om het hele Scheveningse EMS-
bezit over te laten nemen. De gesprek
ken tussen de gemeente en het con
sortium alsmede tussen de gemeente en
de EMS, werden echter afgekapt.
Zwolsman vindt nog steeds dat de
sluiting niet nodig geweest zou zijn.
Hij vindt dat Scheveningen de dupe is
geworden van de besluiteloosheid van
de gemeente Den Haag. Erfpachtkwes-
ties speelden daarbij ook een belangrij
ke rol.
Doordat de komeet door het sterren
beeld de Draak gaat (iets noordnoordoost
van het Zenith), wordt deze meteorieten-
zwerm in de volksmond sterrenregen
genoemd de Draconiden genoemd. In
oktober 1933 toen de zwerm twee uur
duurde, telde men volgens de sterrengids
meer dan 300 vallende sterren per mi
nuut. In 1946 was de zwerm minder
actief.
.De gemeente moet er wat aan doen. In
dit hotel zit sfeer, in de moderne hotels
niet meer. De gemeente wil wel al die
miljoenen verlies die het Congresgebouw
lijdt, nemen, maar voor dit gezellige, zeer
gesoigneerde Kurhaus-Hotel hebben ze
niets over. Natuurlijk zal het een
ander opgeknapt moeten worden, maar
het algeheel verdwijnen van het Kurhaus
betekent het einde voor Scheveningen en
ook voor Den Haag.”
Een roulette zou volgens mevrouw
Wentholt de „push” kunnen geven om
veel mensen die nu naar het Belgische
Knokke gaan, op te vangen. „Voorts moe
ten de plafonds in het hotel verlaagd
worden, om brandstof te sparen en de
keuken moet verplaatst worden. De af
standen die de ober moet afleggen, zijn te
groot. Ik moet wel 20 minuten wachten
voordat een ober van mijn kamer naar de
keuken en weer bij mij terug is.”
Centrum HAARLEM
Een nieuw jeugdfilm programma,
met o.a. gloednieuwe tekenfilms
gieren van plezier; een nieuwe „Dik
ke” en de „Dunne”; „Robin Hood”,
de superman ridder; de knotse kneu
zen „Spanky’s” (je komt niet meer
b(j van ’t lachen enz.
Niemand gaat met lege handen naar
huisvoor ieder kind een ontzag
gelijk dik „Donald Duck” pretpakket
met o.a. een grote voetbalplaat (pos
ter) van o.a. Cruyff en Feyenoorders
en naar keuze extra kado uit een
enorme reeks nieuwe stripalbums,
zoals ’t machtige „King-Kong Al
bum, Woody Woodpecker, Laurel en
Hardy, „De Aristcoats”, Rldderal-
bums, Robin Hood, Prairie albums;
Bobo-pretboek, enz., enz.
3 VOORSTELLINGEN: aanvang
ZONDAGMORGEN om HALF 11 en
ZONDAGMIDDAG HALF 2 en om
KWART vóór 4 (einde circa half 6).
TOEGANGSPRIJS 1,85
zaal en balcon - (alles inbegrepen).
Kaartverkoop zaterdagmorgen vanaf
11 uur tot 5 uur middags en zon
dagmorgen vanaf 9 uur (tot half 4) in
het Concertgebouw.
Niet telefonisch In verband met de
enorm vele kado’s bij
kaartje.
Bij gunstige
het waarschijnlijk ook zondagavond d»
moeite waard tussen 6 en 8 uur een oogje
aan de sterrenhemel te wagen op zoek
naar de Draconidenregen.
ZONDAG
De heer Hesse windt er geen doekjes
„Dit betekent het einde van een
badplaats. Moet u zich voorstellen: je
komt het Gevers Deijnootplein oprijden
je ziet twee donkere steenklompen
staan. Of helemaal niets. Ze kunnen dan
beter halverwege de Scheveningse Weg
een bordje tegen een boom spijkeren: hier
houdt Den Haag op.”
„Ik heb het niet geloofd, toen ik het
vorige week hoorde. Het is ook voor het
personeel een enorme dreun geweest.
Maar ze hebben het uitstekend opgevan
gen. Afgelopen weekeinde hadden we een
groot feest van Siemens. Meer dan 2500
mensen. De kelners hebben gedaan alsof
er niets aan de hand was.”
„De sluiting van Kurhaus en Grand
Hotel wordt veroorzaakt door een samen
gaan van factoren. Het sociaal toerisme is
ontzettend veranderd. De mensen kunnen
voor een paar honderd gulden naar Span
je. Men kiest voor zon-zekerheid. De Ne
derlandse hotels worden nog slechts voor
een kort verbllijf of voor een tweede
vakantie gebruikt. Alleen de oude genera
tie brengt een langere tijd door in een
hotel. Deze gasten hebben wij ook, maar
ieder jaar neemt hun aantal met 10
percent af.”
