Klein
kind
VROUW
grijpt,
en eet
t,
alles!
GEBOORTEBEPERKING
IN EGYPTE STUIT
OP GROTE
PROBLEMEN
drinkt,
recht
op
1
Vrouwelijkheden
nn
lil
p
17
ZATERDAG 28 OKTOBER 1972
Erbij
(Van een medewerkster)
NEDERLANDSE
Petroleum
Televisie
»n
SMAAK
Contraceptieven
Kruipers
Abortus
Kindertal
T
(Van een bijzondere
medewerker)
n
I
EGYPTE is een groot land
van 988.667 vierkante kilo
meter, dat wil zeggen bijna twee
keer zo groot als Spanje. Het be
staat nagenoeg geheel uit woes
tijn. Het wordt doorsneden door
de rivier de Nijl die via een del
ta uitmondt in de Middellandse
Zee. De circa 32 miljoen Egypte-
naren leven uitsluitend in deze
delta en in de Nijlvallei, die hier
en daar slechts enige kilometers
breed is. Bij elkaar opgeteld be
slaat het bewoonde gedeelte van
Egypte een grondgebied iets
groter dan Nederland (35.755.
vierkante kilometer). Dit komt
neer op een gemiddeld aantal
van 888 inwoners per vierkante
kilometer, tegen circa 350 in
woners per vierkante kilometer
in Nederland.
EEN KLEUTER heeft een
greep in de gootsteenkast ge
daan omdat daar een fles staat
die bedrieglijk veel op de limo-
nadefles lijkt. De flacon (inhoud
bleekwater) wordt hem nog net
op tijd uit de grijpgrage vinger
tjes gegrist. Een ander kind
heeft kans gezien om via een
stoel het medicijnkastje te be
reiken en is bezig met het open
breken van een doosje medi
cijnen als moeder de slaapkamer
binnenkomt. In beide gevallen
snappen de kinderen niet goed
wat er fout is, komen de ouders
met de schrik vrij en is het zo
veelste „vergiftigingsgeval van
een klein kind” voorkomen.
I
1
1
apothekers
DE
/WWWWWWWVW^A/WWWWWVWWWWW
vwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwx
s
5S
K.
t
i
i
T
e
n
grote sprongen vooruit is gegaan.
Moeders van het platteland zoeken
veel meer dan vroeger in de stad
bijstand voor hun zieke kinderen,
met het gevolg dat meer kinderen
blijven leven.
e
p
t
y-
d-
n-
■t-
k-
ge
n-
un
de
ht
P-
2R
er
n*
try
tot
an
;n.
ter
li-
üe
en
p-
5,
e
:t
e
n
r
n
e
a
'S
.e
k
g.
ie
in
de
dit
■d;
in
zet
de
of,
■y-
:ht
an
e,
ia
»n
ur
1-
et
a,
in
;n
re
f-
jk
se
se
te
de
jn
ag
tg
DIE KLEINE dagelijkse ongeluk
jes met kinderen in en om de
woning zijn maar zelden voorpagi
nanieuws. Dat worden ze pas als
zo’n ongeluk een fatale afloop
heeft. Over kinderen die zo’n voor
val overleefden maar lange tijd met
ernstige ziekteverschijnselen en veel
pijn in het ziekenhuis moeten liggen
omdat ze van iets gevaarlijks
snoepten, hoort men ook maar zel
den iets. Toch betreft zeker vier
vijfde van alle vergiftigingsgevallen
in dit land kleine kinderen beneden
vijf jaar.
HET ZIJN, naar leeftijdsontwik
keling gerekend, de „kruipers” en
de „klimmers” die de meeste risico’s
lopen. Het kind dat nog net niet
loopt maar wel pijlsnel in de wo
ning rondkruipt, wordt vooral be
dreigd door de inhoud van het be
ruchte gootsteenkastje dat toch al
meer dan de helft van alle vergifti
gingen bij kinderen op zijn naam
heeft. En het ligt eigenlijk zo voor
de hand dat kinderen die de tech
niek van het klimmen onder de
knie hebben gekregen, deze vaardig
heid allerwegen in de praktijk wil
len brengen. Zij zijn de „klimmers”
Met al die (vaak nuttige) zaken is
niets aan de hand zolang ze niet in
kinderhanden vallen. Mocht dat
toch in dat beruchte „onbewaakte
ogenblik” gebeuren en heeft een
kind iets gevaarlijks gedronken of
gegeten, dan is dit het advies: breng
het kind met de meeste spoed naar
een ziekenhuis of naar de dichtst
bijzijnde arts of apotheek, laat het
zo mogelijk tevoren een glas water
drinken en neem vooral de verpak
king van het produkt met de daarin
VROUWEN DIE aan de pil gaan
na twee of drie kinderen vormen
een uitzondering. Vroeger kregen ze
in snelle opeenvolging tien of meer
kinderen, van wie er maar drie of
vier in leven bleven. Tegenwoordig
is er een tendens waar te nemen
dat vrouwen wel zouden willen op
houden met kinderen krijgen na
vijf of zes. Deze kinderen blijven
meestal allen in leven, deels omdat
de voedselvoorraad op het platte
land voor een gezond opgroeien van
de kinderen minder karig is dan
vóór de revolutie van 1952 en
deels omdat de gezondheidscentra
voor zowel hygiënische als medisch-
preventieve begeleiding zorgen, die
veel beter is georganiseerd dan in
vroeger jaren. Daarbij komt dat de
medische stand in de steden met
HET BOEKJE van Annie Lauran
rekent definitief af met het beeld van
bejaarde grootouders die verhaaltjes
vertellen en feestjes voor de kleinkin
deren organiseren in hun gezellige ou
de huis. Kinderen die ze naar hun
uitspraak luidt in vertaling: „De
zwaarste beproeving is veel kinde
ren te hebben, wanneer men arm
is”. Deze tekst werd gecalligra-
feerd op kostbaar papier op grote
schaal door employé’s van het mi
nisterie van sociale zaken verspreid
zowel in de steden als op het plat
teland. Men kan deze tekst (zie
illustratie) ook aantreffen in reus
achtige neonletters in één van de
hoofdstraten van Kaïro. De ortho
doxe theologen hebben veel terrein
verloren. Heden ten dage vindt men
in alle wijken van de steden even
als in haast ieder dorp een gezond
heidscentrum waarin propaganda
voor gezinsplanning wordt gemaakt.
Hoe weaken deze centra?
HET UITEINDELIJK resultaat is
dat, waar vroeger het gemiddelde
kindertal per gezin drie tot vier a
bedroeg, tegenwoordig zes tot zeven
kinderen worden grootgebracht. De
gezinsplanning en de manier waar
op deze wordt toegepast heeft, met
andere woorden, een averechtse uit
werking op het bevolkingsprobleem
DE PROPAGANDA gericht op
het niet in al te snelle opeenvolging
krijgen van kinderen, bijvoorbeeld
het propageren van een wachtperio-
de van een vol jaar tussen twee
zwangerschappen, mist vooralsnog
zijn uitwerking. De, medisch gezien,
wonderbaarlijke vruchtbaarheid van
de Egyptische vrouw resulteert
soms in zes kinderen in zes en een
half jaar. Het bakersprookje dat
een vrouw niet zwanger kan raken
zolang zij nog zoogt wordt alom
geloofd.
„WIE PRAAT over hen? Af en toe
een tv-uitzending, een reportage, een
boekje. En dan keert men gauw terug
tot de jongeren omdat die de toekomst
zijn. De ouderdom, het verleden, moet
zichzelf maar uitwissen, zich rustig
houden, zichzelf vergeten, in stilte
vergrijzen.” Weekblad Elle over de ve
le duizenden bejaarden van Frankrijk,
naar aanleiding van een klein bitter
boekje dat Annie Lauran heeft ge
schreven onder de titel L’Age Scanda-
leux, vrij vertaald: de ergerlijke leef
tijd (of ouderdom). In Frankrijk leven
meer dan zes miljoen mensen die ou
der zijn dan 65 jaar. Meer dan twee
miljoen van hem moet het zien te
redden met financiële middelen die ver
beneden het bestaansminimum liggen.
•■■‘fe
mening over oude mensen vroeg, gaven
schrikwekkende antwoorden zoals dit:
„Volgens mij zijn bejaarde mensen
volkomen nutteloos. Ik ontloop ze om
dat ze akelig zijn om te zien en omdat
ze vaak onaangenaam ruiken.” Uit ge
sprekken met bejaarde vrouwen blijkt
dat krappe bestaansmogelijkheden
vaak niet eens het zwaarst wegen. Het
drama ligt in het zich afgesloten voe
len van de buitenwereld, het ontbreken
van contacten, het opgesloten zitten in
mooie gebouwen waar niets anders te
doen valt dan toe te kijken hoe ande
ren sterven, het gevoel te hebben dat
de maatschappij de bejaarden met een
aan racisme grenzende afwijzendheid
voorbijloopt.
DAT LAATSTE lukt echter lang
niet altijd en daarom wordt in Ne
derland verscheidene malen (waar
schijnlijk een kleine 200 maal) per
dag alarm geslagen door gezinnen
waar een klein’kind in het beruchte
„onbewaakte ogenblik” van een ge
vaarlijk produkt heeft gegeten of
gedronken. Dat is dan ook niet zo
verwonderlijk als men weet dat er
een lijst te maken is van een kleine
40 vergiften waarvan een groot
aantal in vrijwel elke woning te
vinden is.
ABORTUS, een middel tot ge
boortebeperking dat vroeger taboe
was, zeker in de conservatief-theo-
logische anti-propaganda, vindt een
langzamerhand wijder verbreide er
kenning. Morele bezwaren worden
nauwelijks aangevoerd. Maar de ge
ringe schaal waarop tot op heden
abortus wordt toegepast verhindert
een opmerkelijk resultaat. Medisch
verantwoorde abortus is meestal
veel te duur voor de vrouwen en
het zijn bijna uitsluitend kwakzal-
versmethoden die worden toegepast,
zoals het van een mestvaalt sprin-
gen, het zich overeten aan meluchia
(een slijmerige spinazieschotel), tus
senkomst van de daja (de kraam
vrouw) en zo meer. Voorlichting
over en waarschuwing tegen deze
kwakzalversmethoden schieten
vooralsnog tekort. Op zichzelf is
abortus hét middel waarmee het
leven van een vrouw gered kan
worden, die buitenechtelijk zwanger
is geraakt. De familie smoort de
schande van zo’n situatie meestal in
de kiem door de vrouw van het
leven te beroven en het lijk te laten
verdwijnen, zonder dat de overheid
daar achterkomt.
waarplaatsen waar geneesmiddelen,
toiletartikelen, schoonheidsmiddel-
jes worden bewaard. Het resultaat:
meer dan een derde van alle vergif
tigingen bij kinderen wordt door
het consumeren van niet voor hen
bestemde geneesmiddelen veroor
zaakt.
IN DE meeste huizen wordt het
grootste deel van die bij consumptie
gevaarlijke produkten in de keuken
bewaard. Was- en afwasmiddelen,
bleekwater en brandspiritus, petro
leum en plantenmest, soda, schoen
smeer en schuurmiddelen, vlekken
water en scherpe schoonmaakmid
delen voor sanitair en afvoerbuizen.
In de woonkamer staan aansteker-
benzine, genees- en vermagerings-
midelen, flesjes inkt soms in de kast
of buffet voor het grijpen. En in
schuren, garages en hobbykamers
kan het wemelen van de doe-het-zelf
ingrediënten die buiten bereik van
kinderhanden zouden moeten
staan, afbijtwatertjes en onkruid-
vernietigers, verf en verfverdunners.
fotochemicaliën en terpentine.
HET MIDDEL bij uitstek waar
voor in de centra propaganda wordt
gemaakt is de pil. Andere middelen
zijn echter ook te krijgen. Con
dooms worden ingevoerd uit Bulga
rije, Tsjecho-Slowakije en Grieken
land. Ze zijn alleen totaal onbe
trouwbaar. De pil is echter het
populairst. Helaas ontbreekt het de
regering aan middelen de pil gratis
te verstrekken. In apotheken kost
een maandelijkse dosis 25 piaster,
dat is ongeveer 1,80, maar door de
grote eenvoud van het levensonder
houd in Egypte beter te vergelijken
met 10. In de centra wordt niet
meer dan vijf piaster gevraagd, on
geveer 36 cent, wat een waarde
vertegenwoordigt van een complete
maaltijd bestaande uit een sandwich
van ongegist bruin brood met een
hap in olijfolie gestoofde tuinbonen,
hét basisvoedsel in Egypte. Maar
voor veel gezinnen is vijf piaster
per maand al te kostbaar.
ZOALS BLIJKT uit het boven
staande heeft de Egyptische rege
ring nog geen methode gevonden
om het kolossale bevolkingspro
bleem adequaat te bestrijden. De
langzaam groeiende openheid van
de bevolking voor gezinsplanning
zou een gunstig teken kunnen zijn.
Helaas zijn de veel betere gezond
heidszorg en het nog niet alom
aanvaarde maximum kindertal van
twee tot drie factoren die de rege
ring belemmeren bij het oplossen
van dit probleem, dat het econo
misch toch al zo zwakke Egypte zo
snel mogeïijk het hoofd dient te
bieden.
NIET ALLEEN in het beruchte
„gootsteenkastje” in welks nabijheid hebben al eens, in samenwerking
met het ministerie van sociale za
ken en volksgezondheid, een lijst
opgesteld van allerlei produkten die
nooit in handen van kleine kinderen
mogen komen. Dat is dan die lijst
met bijna 40 verschillende dingen,
vaak voor alledaags gebruik, die
voor kleine kinderen potentiële ver-
giftigers kunnen zijn. Ooit bij dit
woord aan kosmetika gedacht’Wel.
ze staan op de waarschuwingslijst,
samen met geneesmiddelen, huis
middeltjes en toiletartikelen die ge
woonlijk in slaapkamer en bad-
ruimte worden bewaard.
DE MEESTE centra hebben een
televisietoestel. De reclame voor ge
zinsplanning, die weliswaar voor
onze begrippen zeer openhartig is, is
over het algemeen niet juist gericht.
Reclame voor het feit dat een
vrouw met slechts enkele kinderen
haar figuur niet verliest wordt al
leen blij aanvaard door de wat
beter gesitueerde vrouwen en terzij
de geschoven, voor zover bekend,
door de boerinnen van het platte
land. De televisie in de centra en in
wijdere zin de aanleg van elektrisch
licht in de agrarische gebieden
missen hun uitwerking niet, voorzo
ver deze althans als zodanig beoogd
waren. De vrouwen zitten hele
avonden te kijken en te praten en
dit heeft een merkbare teruggang
van het geboortegetal te zien gege
ven.
EEN NOG actieve vrouw van 69
zegt: „ik wou dat ze me maar een
kleine kans gaven om er eens uit te
gaan, iets te doen.” Een andere bejaar
de vrouw vertelt hoe ze een keer naar
Lourdes is geweest: „Ik heb gevraagd
of ik daar kon blijven, wat kon wer
ken, kamers schoonhouden, zonder be
taling natuurlijk. Maar ze wilden me
niet hebben.”
WIE MET Ari Onassis uit eten gaat
moet over een verfijnde smaakzin be
schikken, want Ari houdt van culinaire
„toppers.” Dit beweert het Duitse
weekblad Frau im Spiegel, altijd over
borrelend van babbeltjes over het da
gelijks leven van societyfiguren, film
sterren en andere beroemheden. Maar,
zo heeft het blad ontdekt, mevrouw
Onassis deelt de geraffineerde culinaire
smaak van haar echtgenoot niet. Voor
haar geen specialiteiten-van-het-land,
tenzij het om de Amerikaanse keuken
gaat. De scheepsmagnaat zou zelfs on
langs in het openbaar hebben uitgeroe
pen: „Jackie heeft een smaak als een
Amerikaanse cowboy. Ze eet alleen
maar steaks en mais.” Het zou natuur
lijk ook heel best kunnen dat die
eetgewoonte iets te maken heeft met
de super-slanke lijn die mevrouw On
assis al sinds jaar en dag weet te
handhaven.
HET BOVENSTAANDE in aan
merking genomen spreekt het van
zelf dat de Egyptische regering het
vraagstuk van de geboortebeperking
eens onder de ogen moest zien. De
eerste regering die dat heeft gedaan
was de revolutionaire regering van
wijlen president Nasser. Aan het
eind van 1955 werden de eerste
centra voor de propaganda van ge-
boorte-controle opgericht op het
Egyptische platteland. De term „ge
boortebeperking” stuitte op zoveel
verzet, dat deze spoedig in onbruik
raakte. Vanuit deze centra werden
pamfletten uitgedeeld en in streken
waar nog veel analfabetisme voor
kwam werd gebruik gemaakt van
luidsprekerauto’s.
HET SUCCES was in het begin
minimaal. De Egyptische massa had
altijd in de overtuiging geleefd dat
de Islam onbeperkte procreatie
voorstond.
De regering vond haar project
ook gedwarsboomd door de predi
kers van de dorpsmoskeeën, de zo
genoemde imams, die, daarin ge
sterkt door het bolwerk van de
orthodoxe Islam, de Azhar-hoge-
school, onverdroten de zegeningen
van kinderrijkdom bleven prediken.
Hoewel de revolutionaire regering
zich altijd had opgesteld als een
regering die nooit zou handelen in
strijd met de geboden van de Islam,
zag zij zich nu genoodzaakt de
godsdienstgeleerden de mond te
snoeren. De regering voorzag zich
van de diensten van enige vooruit
strevende theologen, die zij recru-
teerde uit de gelederen van de Az
har. Dezen begonnen een theologi
sche polemiek met hun conservatie
ve collega’s, een polemiek waarbij
beide partijen zich bedienden van
passages uit de Koran en uitspraken
van de profeet Mohammed om hun
respectieve standpunten kracht bij
te zetten.
IN HET KADER van deze pole
miek kreeg één speciale uitspraak
toegeschreven aan Mohammed een
wel bijzondere waarde voor de pro
paganda van geboortecontrole. Deze
VEEL VROUWEN hebben moei
lijkheden met de regelmaat waar
mee de pil moet worden ingenomen.
Het komt zeer dikwijls voor dat
kinderen, vanaf acht jaar en soms
nog wel jonger, hun moeders eraan
helpen herinneren de pil iedere dag
in te nemen. Dit is niet omdat die
kinderen zich zozeer bewust zijn
van de sociale consequenties van
het gebruik van de pil, maar het
kan eerder vergeleken 'worden met
het helpen herinneren aan een huis
houdelijke plicht zoals: heb je niet
vergeten de kippen te voeren?
„De zwaarste beproeving is, veel kinderen te hebben, wanneer men arm is”.
zich nog altijd het gros van vergif
tigingen bij kinderen afspeelt, maar
ook in de woonruimte, in slaap- en
badkamers, op zolders en in hobby
kamers. in schuren en garages.
Want was- en afwasmiddelen, verf
en soda. schoonheidsmiddelen,
schoensmeer en aspirientjes (om
maar een bonte greep te doen) ho
ren, met nog enkele tientallen an
dere produkten. thuis onder het
hoofd „nooit in handen van kinde
ren”. En wie een flink arsenaal aan
moderne reinigings-, bestrijdings-
en geneesmiddelen onder dak heeft,
herbergt daarmee al genoeg vergif
ten om, bij wijze van spreken, een
hele kleuterschool doodziek te ma
ken.
I WK j
