Taak van overheid inzake
kunstbevordering belicht
KAPPIE
Hefo
Rozebottel
confiture
PANDA
R
WC J
Nixon in filmpamflet
ARMAN
EN
ILVA
en de
wijd© verten
RADIO EN TELEVISIE
VPRO gaat op de
Amerikaanse toer
Tijdelijk
van L72 voor
1,55
„DISCUSSIENOTA KUNSTBELEID” VAN MINISTERIE
Polle, Pelle en Pingo
15
DONDERDAG
NOVEMBER
1972
2
TV VANAVOND
(Van onze Haagse redactie)
Functie vrije kunstenaar
TV DONDERDAG
Subsidieregelingen
Vier functies
RADIO VRIJDAG
TV VRIJDAG
Hefo.
DEN HAAG Het overheidsbe
leid zal erop gericht moeten zijn
gunstige voorwaarden te scheppen
voor de maatschappelijke werking
van kunst. Het stimuleren van die
maatschappelijke werking, tegelijk
met het bevorderen van de partici
patie van de bevolking aan kunst
zijn de centrale doelstellingen, die
zijn neergelegd in de vandaag open
baar gemaakte „Discussienota
kunstbeleid” van de minister van
Cultuur, Recreatie en Maatschappe
lijk Werk, de heer P. J. Engels.
w
en de meester*
erfgenaam
GEBRUIKEN.
<22
IWBWWWWWWWWWWWWI
17.03
woonstijl, ons
samenlevingsge-
Nixon
23.00
-
ADVERTENTIE
gol, een collega van filmfragmenten van
stomme films en een avontuur met Pop
eye the Sailorman.
Na een overzicht van de historische
ontwikkeling en de vaststelling dat i n
kunst een „maatschappij-kritische func
tie is ingebouwd”, wordt in de nota
gekozen voor een viertal functies, die de
huidige kunst zou moeten hebben: een
vormgevende, een educatieve, een recre
atieve en een sociale.
Manzienlijk deel van de verantwoorde
lijkheid zal bij de lagere overheden
(provincie en gemeente) moeten komen
te liggen.
Vanavond het tweede deel van „AU in
the family” in het VPRO-programma op
Nederland II. Op de foto een paar van
de hoofdrolvertolkers Jean .Stapleton en
Carroll O’Connor.
BRUSSEL
12.00 Nws, meded. SOS-ber., 12.08 In
termezzo., 12.15 Kleinkunstkroniek., 12.50
21.10
22.00
23.30
18.45
18.55
19.05
19.30
20.00
20.20
21.20
21.50
22.10
22.40
23.15
18.45
18.55
19.05
19.10
19.30
20.00
20.21
21.25
22.15
22.40
22.50
23.15
23.25
10.45
18.45
18.55
19.05
20.00
20.20
18.45
18.55
19.05
19.20
20.35
21.00
21.45
19.45
20.00
20.21
klik- en daarop zwaaide het paneel
open.
„Eh..umps!” mompelde Joris onder
de indruk, toen hij de .inhoud van
de brandkast zag. „Dus oud-oompje
is een eenvoudig verzamelaar! Dat
is de liefhebberij die glans geeft
aan zijn levensavond, en in een
erflater mag men dit geen ondeugd
noemen!”
Volgens de nota zal dan alleen een
ontwikkeling naar identificatie van kunst
en leven mogelijk zjjn, als ons con-
ling.” „Dat is wat anders”, zei Kap-
pie opgelucht. „Wanneer kan de
Kraak beginnen? Wat voor karwei
tje hebt u?” „Hm... eh...” antwoordde
Rivaldi aarzelend. „Uwe Kraaknavi-
re is een beetje eh... oudgetakeld
voor mijn mastodont-tankers. Maar
ik wil wel een mooi contract sluit-
maken voor de levenslang. Met het
geld mag u doen wat u wil. Prima-
bello?”
fraai leefmilieu met enig sierlijk
comfort te creëren? Hij zal mijn
aanstaande fondsen toch niet aan
geheime ondeugden verdoen? Als
enig erfgenaam maak ik mij daar
enkele zorgen over.Intussen had
Hebbes Schraap zich naar een grote
kluisdeur begeven, en draaide daar
nu aan het cijferslot. Er volgde een
Nederland I
NOS-NOT: Schooltelevisie.
NOS- (K) Ti-ta-tovenaar.
(K) Journaal.
KRO. (K) Piste.
NOS: (K) Journaal.
KRO: (K) Citroentje met suiker
(dl. 2).
Brandpunt.
(K) Messa da Requiem Verdi.
NOS' (K) Journaal.
Nederland II
NOS (K) Ti-ta-tovenaar.
(K) Journaal.
VPRO (K) Beertje Colargol.
(K) Collages stomme filmfragmen
ten.
(K) Popeye (tekenfilm).
NOS (K) Journaal.
VPRO (K) Berichten uit de sa
menleving.
(K) All in the family (serie).
(K) ZIP Code (doe.).
Satirische doe. pol. loopbaan Ri
chard Nixon.
NOS Den Haag vandaag.
(K) Journaal.
Pauze 21.41
23.30
Voor het uitbrengen van een dergelij
ke kunstnota ten behoeve van een duide
lijkere koersbepaling voor het kunstbe
leid op kortere en langere termijn is in
1970 reeds door minister Klompé de
eerste aanzet gegeven. In het eerste deel
van de onderhavige discussienota wordt
„volle aandacht” gegeven aan de veran
deringen in het denken over kunst en
over de plaats van de kunst in de
samenleving”. In het tweede deel wordt
met name aandacht besteed aan de „the
orie van het beleid ten aanzien van de
kunst”.
Nederland II
NOS (K) Ti-ta-tovenaar.
(K) Journaal.
TROS: (K) Calimero (tekenfilm).
(K) Flipper (serie).
Zorro (serie).
NOS' (K) Journaal.
TROS: (K) Ned. Top 5.
(K) De FBI (detectiveserie).
(K) Rita Reys zingt Michel Le
grand.
NOS: (K) Uit de kunst.
(K) Eigentijds.... (muziektheater-
24. Poesjer, de lijfwacht van
de heer Schraap opende met in
spanning van al zijn krachten de
zware voordeur van het woonhuis
„Ik had meer gerief verwacht," pre
velde Joris, die achter de gefortu
neerde huisheer aan naar binnen
stapte. „Tenslotte moet zijn inko
men toch voldoende zijn om een
konsert., 21.00 Klass, muz.,
Voordracht., 22.35 De Staalkaart.,
Pianorecital., 23.55 Nws.
sprak hij beslist. „Siep is niet te
koop. Trouwens - hij moet zelf over
z'n baantje beslissen”. Die woorden
brachten tranen in de ogen van de
miljonair. „Aaah - hoe prachtvol
gezegd!” riep hij ontroerd uit. „Uw
rondeborst doet mij wenen. Natuur
lijk is de maestro niet te koop,
maar uwe diensten wel. Neem dit
geld alsnogdan als ene vooruitbeta-
Nederland 2: Evenals de E.O. op het
eerste net mag de VPRO op de tweede
zender vier uur zendtijd vullen. Ander
half uur daarvan wordt besteed aan het
programma waarmee de VPRO de lucht
uitgaat, te weten Millhouse, een witte
comedie. Het is een kritisch-ironisch por
tret van de huidige Amerikaanse presi
dent Nixon.
Het is overigens een typisch Ameri
kaans avondje bij de VPRO. Na het
journaal het programma All in the fami
ly, dat wij in Nederland kennen als Tot
de dood ons scheidt. In deze aflevering
krijgt Archie Bunker het aan de stok met
een wasserette-eigenaar.
Ook het programma Zip Code komt uit
Amerika. In de aflevering die nu uit deze
serie op het scherm komt, wordt een
portret getekend van een Amerikaans ge
zin dat van een aangename alledaagsheid
terecht komt in een uiterst rumoerig leef
klimaat .Berichten uit de samenleving zijn
direct na het journaal te verwachten. In
het uur daarvóór valt van het volgende
amusement te genieten: het beertje Colar-
Nederland 1: Een hele avond, wat neer
komt op vier uur zendtijd, staat de Evan
gelische Omroep op het eerste net ter
beschikking. Alle programma’s, met uit
zondering van een documentaire over een
Engelse privéschool, zijn van betrekkelijk
korte duur. Het vooravondgerecht bestaat
uit de Kinderkrant, waarin een tekenfilm,
en een half uurtje met de Engelse zanger
Peter Conlan, die met zijn gitaar door de
wereld trekt.
De BBC-documentaire Van school ge
stuurd, verhaalt over het hoofd van een
Engelse privéschool die in het geweer
komt na de ontdekking, dat een aantal
leerlingen zich aan de verdovende midde
len verslingerd heeft.
Marianne Glashouwer presenteert het
programma „En nu mijn verzoek”, waar
in ditmaal de trompetist' Harry Seven
stern en de organist Hendrik Zwart te
zien zijn en te horen uiteraard.
Na 20 minuten actualiteiten in Nader
bekeken volgt in Israël ’72 een ontmoeting
met drie leiders van het huidige Israël.
Een van de drie is de oud-premier Ben
Goerion, een van de grondleggers van de
staat Israël. Tot slot van de E.O.-avond
wordt de reportage Spel me,t het verleden
uitgezonden. Het is het verslag van een
dag van de oude ambachten, die in augus
tus in het Friese Allingawier is gehouden.
/CONFITURE
EXTRA JAM i
pOZEBOTTEL y
HILVERSUM I
7.00 Nws., 7.11 Ochtendgymn., 7.20 Dag
met een gaatje., 8.00 Nws.8.11 Radiojour
naal.,8.30 De groenteman. 9.00 Pianoreci
tal. 9.30 Pedagogische rubr. 9.35 Water
standen., 9.40 Arbeidsliederen uit het ver
leden (III), 10.00 Voor kleuters. 10.10 Ar
beidsvitaminen., 11.00 Nws., 11.03 Radio-
journ., 11.30 Fluit, viool en klavecimbel.,
11.55 Beursber. 12.00 Blik op de wereld.
Overheidsvoorl., 12.30 Voor de landbouw.,
12.40 Licht orkest., 12.50 Recht en slecht.,
13.00 Nws., 13.11 Dingen van de dag., 13.25
Toerismo., 13.50 Van Ta-ta tot totale taal.,
14.00 Oude muziek., 14.35 Spiegel van
België., 15.00 Zoeklicht op Nederland.,
16.00 Nws. 17.44 VPRO-Vrijdag, pol. analy
ses. 18.00 Nws. 18.20 Pol. partijen: DS’70.
19.00 Jacht op jong talent. 19.30. En tóch:
kerk in onze tijd. 19.45 Zingende kerk.
20.00 Verzoekplaten., 22.00 Kabaret, show
en musical. 22.25 Overweging. 22.30 Nws.
22.40 Goal. 23.55 Nws.
HILVERSUM II
7.00 Nws., 7.02 Het levende woord., 7.07
Badinerie., 7.30 Nws., 7.41 Echo., 7.50 Ba-
dinerie., 8.24 Overweging., 8.30 Nws., 8.36
Gymn. voor de vrouw. 8.45 Moeders wil
is wet., 9.40 Schoolradio., 10.00 Aubade.,
11.00 Voor zieken., 11.55 Meded., 12.0 Van
twaalf tot twee., 12.22 Wij van het land.,
12.26 Meded. t.b.v. land- en tuinbouw.
12.30 Nws., 12.41 Echo, 13.00 Raden
maar 14.00 Schoolradio. 14.30 Interlokaal
op vrijdag. 15.30 Nws. 17.00 Zonder grenzen.
17.10 Metropole Ork. 17.30 Nws. 17.32 Echo.
18.00 Licht orkest., 18.30 Nws., 18.41 Echo,
18.50 Verkenning soc.-maatschapp. terrein.
18.58 Marktber., 19.00 VPRO-Vrijdag.
Nederland I
NOS. (K) Ti-ta-tovenaar.
(K) Journaal.
E.O.: (K) EO-Kinderkrant.
(K) Zanger Peter Conlan.
NOS (K) Journaal.
E.O. (K) Van school gestuurd
(film).
(K) Muzikaal verzoekprogramma.
(K) Nader Bekeken.
(K) Israel ’72 (gesprekken met gro
te leiders).
(K) Spel met het verleden.
NOS- (K) Journaal.
„Wil kunst werkzaam zijn”, aldus de
nota, „dan zal zjj een maatschappe
lijke verschijning moeten bezitten.” Er
zal tussen kunst en samenleving een
diepe relatie moeten bestaan, die als
doelstelling voor elk kunstbeleid moet
dienen. „Het moet als het ware meer
gericht zijn op het te voorschijn roepen
m de wisselwerking tussen kunst en
nenleving op welk niveau dan ook
dan op het oproepen van maximale
prestaties.”
De subsidieregelingen zullen meer ge
richt moeten zijn op voorzieningen, acti
viteiten en produkties dan op de in
standhouding van instellingen of bedrij
ven. De subsidieregelingen en -voor
waarden zullen daartoe meer verfijnd
moeten worden.
Fundamenteel wordt in de nota de
verdeling in sociale en economische as
pecten van het kunstbeleid genoemd. Er
is overheidsbemoeiing op het gebied van
de arbeidsvoorziening, gericht op een
evenwichtige ontwikkeling van vraag en
aanbod op de markt van kunstproduk-
ten.
Er wordt in de nota vervolgens de
wenselijkheid uitgesproken voor een
wetfelijke basis voor subsidieregelingen.
Men erkent dat in het huidige bestel te
weinig garanties bestaan voor de conti
nuïteit van bestaande voorzieningen.
Men zal moeten komen tot duidelijke
definities van culturele voorzieningen,
opdat een stelsel van normen kan ont
staan dat zowel voor de subsidiërenede
overheid hanteerbaar is als een redelijke
zekerheid biedt aan de gesubsidieerde
De voorkeur spreekt de nota uit voor
decentralisatie van het kunstbeleid. Een
ts van -te»?
29. Senor Rivaldi ging Kappie
voor naar zijn kantoor en opende
zijn brandkast. „Uwe meester is ene
primabello technicus”, sprak hij
„Vol van vernuftverstand. Ik neem
hem van u over, senor capitano.’
Met die woorden overhandigde hij
Kappie een stapeltje bankbiljetten -
maar die maakte een afwerend ge
baar. „Dat kan ik niet aannemen”
Over de postie van de afzonderlijke
kunstenaar zegt de nota onder meer dat
het kunstbeleid niet gericht zal zijn op
de instandhouding van diens produkten
en op zijn activiteiten in de samenle
ving. Met grote stelligheid wordt ver
worpen dat de overheid iedere kunste
naar die zichzelf als zodanig presenteert,
in de gelegenheid zou moeten stellen
zijn creativiteit op de door hem gewilde
manier te laten beleven en hem daartoe
de bestaansmogelijkheid te verschaffen.
„Voor de overheid is kunstenaarschap
niet een wijze van zijn, maar een wijze
van doen, van functioneren.”
Van de 20.000 beroepsbeoefenaren in
de kunst (scheppende en uitvoerende
kunstenaars, docenten, zowel in gesubsi
dieerde als* niet-gesubsidieerde sector)
zijn er 1500 uitsluitend in het vrije
beroep werkzaam. Ook voor de overheid
roept het vraagstuk van loondienst t.o.v.
vrije - beroepsuitoefening een spannings
veld van belangen op. Er is volgens de
beschikbare gegevens een ontwikkeling
gaande in de richting van de gemengde
vorm van beroepsuitoefening. „Hoe dan
ook, op grond Van sociaal-economiche
overwegingen kan een garantie van be
roepsuitoefening n iet gelden voor het
beperkte terrein van vrije-beroepsuitoe-
fening, maar moet arbeid in loondienst
als alternatief worden aanvaard (onder
wijs, publiciteitsmedia).
De beeldende kunstenaarsregeling
(BKR), de eregelden en het voorzie-
ningsfonds voor kunstenaars moeten
voltens de nota worden gezien als tijde
lijke noodmaatregelen. Structurele sto
ringen in de arbeidsvoorzieningen vragen
om andere oplossingen (verbetering
werksituatie, omscholing). Kunste
naars zullen zelf moeten meebeslissen
oij het verstrekken van opdrachten; op
drachtgevers zullen meer moeten wor
den dan leveranciers van geld en goede
bedoelingen. De nota beveelt verder de
inrichting van werk- en experimenteer-
plaatsen aan.
Buitenl. persoverz., 13.00 N\frs., weerber.,
toneelagenda, meded. 13.20 Lichte muziek.
14.00 Nws. 14.03 Lichte muz. 15.00 Nws.
15.03 Lichte muz., 16.00 Nws., beursber.,
16.10 Operette en musicalfragm. 17.00
Nws. 17.10 Evergreens., 17.55 Weegschaal.,
18.00 Nws., 18.05 Voor soldaten., 18.28
Paardesportber., 18.30 Wegwijs wezen.,
18.45 Sportmagazine., 18.55 Taalwenken..
18.57 Lichte orkestmuz., 19.00 Nws., 19.30
Lichte muz. 19.40 Keurig Engels. 19.45
Litterair progr., 20.00 Klass, muz., 2.120
Kamermuz., 22.00 Nws. De Zeven Kun
sten.,, 22.15 Harpmuz., "22.20 Science fiction
stories. 22.30 De Boekenweek.
Nws., 23.10 Casinomuz., 23.40 Nws.
sumptiepatroon, onze woonstijl, ons
taalgedrag, kortom onze samenlevingsge-
woonten zich openstellen voor creatieve
„veranderbaarheid”.
De overheid, wier kunstbeleid in
dienst moet staan van de samenleving
als onderdeel van een algemeen wel
zijnsbeleid, zal de „ontgrenzing” van
kunst, die nauw s^menhangt met de
intensiteit van het bereik van de kunst,
moeten bevorderen. Er wordt op gewezen
dat er nog altijd tegenstellingen bestaan
tussen kunst als het „hoge” en het
„alledaagse”, tussen professionalisme en
amateurisme, tussen de grote K en de
kleine k. Een belangrijk moddel daarbij
zal zijn het zorgdragen voor de conti
nuïteit en de ontwikkeling van kunst
manifestaties. Op het verwijderen van
belemmeringen van buitenaf kan een
optimale participatie van de bevolking
worden bwerkstelligd.
Wat betreft de continuïteit van de
kunst zal de overheid steeds geleid moe
ten worden door de maatschappelijke
betekenis ervan.
Er wordt de nadruk op gelegd dat de
kunsten moeten worden gezien binnen
het terrein van recreatie, communicatie
en vorming. Het kunstenbeleid staat
daarom in samenhang met een ruimer
beleid (sport, hobby’s buurt- en club-
huiswerk), dan alleen de vevordering
van kunsten.
Onze filmmedewerker tekent bij de
films van vanavond aan: De VPRO zorgt
vanavond op Nederland 2 weer voor enige
filmische verrassingen. Allereerst wordt
om 19.20 een van de BBC overgenomen
aflevering uit de serie „Zwijgen is goud”
vertoond, waarin het tijdperk van de
komische zwijgende film wordt behandeld
en geherwaardeerd.
Onder de titel „Je kunt niet alles over
winnen”, wordt ditmaal in 25 minuten aan
de ,hand van fragmenten uit diverse ko
mische films gewezen op de meest type
rende manieren waarop komieken als
Chaplin, Buster Keaton, Harry Langdon
en Harold Lloyd in hun films reageerden
op dagelijkse moeilijkheden of dreigende
gevaren.
Daarna is de gebruikelijke Popeye aan
de beurt, ditmaal in „Baby wants a batt
le”, waarna om 21.45 een unieke filmsaty-
re op Richard Milhaus Nixon volgt die
„Millhouse” heet. „Een witte comedie”,
noemde de maker Emile de Antonio
zijn collage van authentiek journaal-
materiaal, waaruit een volstrekt ridicule
en incompetente Nixon tevoorschijn
treedt.
Uiteraard heeft de maker geen ogenblik
ernaar gestreefd een objectief portret van
de Amerikaanse president te maken. De
Antonio manipuleert zijn filmfragmenten
tot er een soort visueel politiek pamflet
ontstaat dat bijzonder effectief is omdat
de fotografische werkelijkheid van het
gebruikte archiefmateriaal meespeelt. Pas
in de montage, het op tijd bij elkaar
brengen van tegenstrijdige uitspraken of
het inlassen van een in de context humo
ristisch werkende situatie, maakt De An
tonio zijn opzet duidelijk en wordt zijn
film een komisch, angstwekkend en ver
nietigend commentaar op de machtigste
man in de wereld.
Dat resultaat is niet zo verwonderlijk
bij een filmer die beroemde politieke
documentaires gemaakt heeft als „point of
order” (over de communisten jager Joseph
McCarthey), „point to judgement” (over
de moord op J. F. Kennedy) en „In the
year of te Pig” (over de Amerikaanse Viet-
nam-politiek). Waarbij al het vernuftig
en satyrisch spelen met bestaand film
materiaal opviel.
HILVERSUM III
7.00 Nws.,7.02 Gospelsound., 8.00 Nws.,
8.02 Tussen thee en koffie., 9.00 Nws.,
10.00 Nws., 10.03 Verzoekplaten van en
voor zieken., 11.00 Nws., 11.03 Popcorn.,
12.00 Nws., 12.03 Barend Baréndse, 13.00
Nws.. 13.03 Internat, hitparade., 14.00
Nws., 14.03 Felix Meurders., 15.00 Nws.,
15.03 Pop-Globe., 16.00 Nws., 17.00 Nws..
17.03 Radiojournaal., 17.06 Verzoekpl.,
18.00 Nws., 18.02 Joost de Draayer Show..
19.00 Nws., 19.02 Verzoekplaten., 20.00
Nws. 20.02 Dr Wiener’s Meat-show. 21.00
Nws. 21.02 VPRO-Vrij dagavondshow.
22.00, 23.00 en 24.00 Nws., 22.55 Mededel.,
21.30, 22.30, 23.30 en 00.30 Aktualiteiten.,
0.55 Nws.
k
Vandaag. 20.00 Nws. 20.15 VPRO-Vrijdag.
23.20
(K) Journaal.
M0GEM WE WAT VAN JULLIE MEST
fcCQDfHV'CAl
GA JEGANG!
29-141
ENDIEAWJ, 1
BIGGETJES"?
OH SUFKOP!
XORXQZ15 DIE
VERBODEN
PLANEET!! J
r 'T IS ALLEEN
WEL JAMMER PAT WE
OP XORY.OZ NIET VAN
.BOORD MOGEN
WE ZIJN BEDROGEN
MET DEZE BOOM -
HIJ GROEIT HELE-7
MAAL NIET.'
HA'. NU BEN JE
WAKKER Hè? CWT TELE- 1
POONTJE ZONET WR5 VAN
'N MAN DIE 'N PILOOT ZOCHT
VOOR Z'N FRNE RUIMTE. -
.SCHIP OM NAAR XORKOZ 1
^^TE GAAN
ALS WE ER EENS
WAT MEST OPDEDEN;
JA,
HJ wel.
XORXOZl ACH JA
NATUURLJKIEN GAAN
WIJ DAAR NU HEEN
maar hoe kan dat dan!
WAAROM SAAN INE DAAR.
^NAARTOE?
[ARMAN...N
VERTEL MEÖ...
WAT IS XORXOZ
OOK WEER.PI
PFFF! WAT ZWAAR! IK DENK DAT X/Wfri
WIJ EERST WAT MOETEN HEB8EN
