Voedingsvoorlichting
moet directer worden
GOED LEREN ETEN op school
engel
OF NAMAAK:
van een
dat is de
grote vraag
I VROUW
ECHT,
CÜLTIVÉ
Sagan
Gillerig
L
NORMAAL
ETEN:
ABNORMAAL?
recht
op
de
af
19
Vetfilm
anten
Doorlichting
Mode
Nieuwe hapjes
Ik
W
ZATERDAG 11 NOVEMBER 1972
Erbij
(Van een medewerkster)
smaking
DIE ANSELMUS de Boot had
dus, naar menselijke berekening,
rijk kunnen worden als hij zijn
theorie in de praktijk had kunnen
brengen. Maar het heeft sindsdien
nog bijna drie eeuwen geduurd
voordat een Japanse parelhande-
laar erin slaagde parels te kweken,
en pas een goede vijftig jaar gele
den werden op een internationale
juwelenbeurs in Parijs „de eerste
smetteloze gekweekte parels” ge
toond. Het begin van de nog jonge
historie van de cultivé-parel, ook
wel gekweekte parel of kweek-
parel genoemd. Nog altijd natuur-
produkt, al helpt de mens de na
tuur een handje bij de ontwikke
ling van die parels.
en)
Camping
-
V
J
F'
L
NL
ia
PAREL de traan
•-JWVWV.'
werk na:
•ompstr.
int, Bizar-
'angt ra
Postboi
onder goede en minder goede voeding
wordt verstaan. Voor de kleuterscholen
wordt een en ander „verpakt” in voor
lichting over tandverzorging (ook nog
altijd broodnodig, want de toestand
van de kindergebitjes in dit land blijft
achteruithollen).
>oxer (ra
ntueel p
’-15229.
’eestdagu
antiek h
lijfhuizen
Tel. 02501
lano is w
en 1 jai
;egen con
ecialist 1
081.
•repantia
en TV, I
okstraat I
1244.
Bel 1M
i Wij kt
Harreiu
lm.
’71 19,
023-3111)
ts Spam
8 vraag;
«weg i| i
el acoolg
13.
RTL IN
i mm. ti
Tussenrit
200 ra
t 60, Un
WWMMa
s 1ste
Tel. la
WMMMa
I.
150. Foti
sloten tl
unen
irloop i
2 Wi
zk-Up ai,
type 1
imersvej
IMVUWWW
a lang U
2 slaapt
f 2250. Tl
uur.
hornwuii
Ierse Se*
üels, B»
pies) Pm
en zilve
ïoffstr.
43744.
DEZE DIËTISTE, een van de onge
veer vijtig diëtisten die in Nederland
bij de drie kruisverenigingen in dienst
zijn, krijgt in haar praktijk de indruk
„dat de dieetrubrieken van de dames
bladen verslonden worden. Maar het
effect lijkt tot nu toe weinig duurzaam
en in elk geval moeilijk te meten.
Voedingsvoorlichting zal nog directer
moeten worden, overigens zonder al te
veel harde effecten. Die kunnen een
averechtse uitwerking hebben, al blijft
het natuurlijk noodzakelijk om steeds
weer te wijzen op het verband tussen
de vaak slechte voeding van nu, en de
welvaartsziekten”.
te Daf i
43000 kp
proefii
150. Ij
bij het grote publiek en zelfs vaak bij
de juweliers”, meent de heer A. Sièbel
van groothandel Jansen Post en Cocx
NV in Amsterdam, een bedrijf dat
onder meer op grote schaal cultivé-
parels uit Japan importeert. „Bij het
woord cultivé-parel denken veel men
sen aan een industrieel produkt, ter
wijl de gekweekte parel toch op pre-
weegt, veel waagt”, een vouwblaadje
over goede voeding als wapen tegen
hart- en vaatziekten, en een overzicht
van „verborgen vet” dat in vrijwel alle
voedingsmiddelen zit, zelfs in het bis-
cuitje en het sneetje waterbrood.
OVER DAT al dan niet verborgen vet
gesproken: volgens de voedingsdeskun
digen heeft een mens per dag niet
meer nodig dan ongeveer zeventig
gram vet (waarvan vijftig gram boter
of margarine) en vijftig gram suiker
(zoet beleg en een paar koekjes zijn
ingecalculeerd). Maar: de doorsnee-Ne-
derlander gebruikt elke dag zo’n hon-
derddertig gram vet (waarvan bijna de
helft „verborgen” zit in mayonaise, fri
tes, worst, saucijzebroodjes en dergelij
ke zaken) en meer dan tweemaal zo
veel suiker als de geadviseerde portie.
En alleen al uit de zoete en vette
„tusssendoortjes” is een (slecht) menu op
te bouwen dat meer dan tweeduizend
calorieën levert
cies dezelfde manier tot stand komt als
de echte parel. Het verschil is dat de
mens de pareloester een handje helpt
met het creëren van de parel”.
„WAT SOMMIGE mensen een vermageringsdieet noemen is in feite
gewoon een normaal voedingspatroon”. Dit zegt een diëtiste van het
Groene Kruis, en het is een opmerking die te denken geeft. „Normaal”
eten, dat wil zeggen: een (matige) voeding gebruiken die in overeen
stemming is met werkzaamheden en andere activiteiten van de betrokken
mens, wordt blijkbaar ongemerkt een abnormale bezigheid. In weerwil
van de talrijke publikaties over de welvaartsziekten van deze tijd waar
bij de voeding zo’n belangrijke en vaak verraderlijke rol kan spelen.
ist van el
e. caraw
en Can
met i 1
nancierin
Ook
:g 928. Tl
eg.
2e hali
pans va»i
■aat h«i
poort. Te
IN DE NATUUR zijn parels eeuwen
lang ontstaan doordat, kort gezegd, een
daar niet thuis horend voorwerpje in
de schelp van de pareloester raakte en
door weefsels, kalk en bindstof werd
ingekapseld. Resultaat: een echte of
„Wilde” parel die zeldzaam en dus
kostbaar is en bovendien door ervaren
duikers uit zee moet worden gehaald
De cultivé-parel komt op dezelfde ma
nier tot ontwikkeling, met dit verschi
dat de kweker met opzet het „vreemd-
luur,
zinterspol
alle can
Carava
:ter
stede. Ti
Ml.
met AM
(Vaarde t
m. Ti
„HET EINDIGDE ermee dat ik in
de eerste de beste mens in de straal
een mogelijke vijand zag. Geduren
de een of twee jaar heb ik me
overal verstopt. Maar nu is het
succes voor mij een gewoonte ge
worden, een goede gewoonte”.
(Schrijfster Frangoise Sagan in een
interview met Marie Claire).
en Tanin
startmo
coplampt
wiel as
Jm. Tt
de winkels tot acht uur ’s avonds
geopend wenst te zien. En in Brus
sel, Luik en Antwerpen zijn al
stemmen opgegaan om de apothe
ken in de centra van deze steden
tot middernacht open te houden.
„MET UITZONDERING van vijf
of zes mensen die al zeer oude
vrienden waren, heeft het succes
mij volledig van de mensen geïso
leerd. Dat was afschuwelijk. Men
praat over je alsof je een voorwerp
bent. Er worden allerlei verzonnen
dingen over je verteld, uitspraken
aan je toegeschreven die je nooit
hebt gedaan. Dat was voor mij in
het begin tamelijk zwaar te verte
ren. Al die mensen die me aan
klampten, aangaapten, probeerden
aan te raken vond ik bijzonder
slecht opgevoed”.
rashond)»
boxen r
Dalmat
s, Goldsj»
Iers (Grij 1
- en korf
leeuwtji i
n, ingee:
mder toe
evaart 6
023-24481
J3, H'lffl
HIJ GELOOFT dat de parel nog
sterk vast zit aan een image van
„sieraad voor oude dames”, en dat
mede daardoor het parelsieraad maar
heel langzaam populair wordt bij een
jonger publiek. „De parel laat zich
bovendien niet gemakkelijk plaatsen in
een progressief sieraad. Met parels zit
je dus eigenlijk altijd aan het klassieke
sieraad vast. De levensduur van parels?
Ze zijn minder stootvast dan, bijvoor
beeld, diamant. Maar er zijn op deze
wereld beroemde parels die de tand
des tijds van honderden jaren hebben
doorstaan. Zoals de goudkleurige parels
in de Pauwentroon van de Sjah van
Perzië, waarvan de waarde op vele
miljoenen guldens wordt geschat”.
t 404 L|
ak, mist
19.000 h
1185.
„VAN DIE achtergronden van de
cultivé-parel is weinig bekend, zeker
IN LEIDEN WERPT MEN, letterlijk,
een heel ander licht op de parel.
In die stad is namelijk, in het
rijksmuseum van geologie en minera-
reltje valt onder de röntgenstralen met-
tuut voor wetenschappelijk onderzoek
van edelstenen en paarlen”, in 1957
opgericht op initiatief van de federatie
goud en zilver. Directeur is de conser
vator van de afdeling kristallografie en
mineralogie aan het rijksmuseum, dr.
P. C. Zwaan. Het instituut geeft voor
lichting aan handelaren en aan parti
culieren die willen weten of een steen
een natuurlijke, een synthetische of
een imitatie is en of een parel echt,
gecultiveerd dan wel namaak is.
„EEN PAREL ontstaat uit de
traan van een engel.” Dat is één
van de mooie legenden waarmee
de historie van het klassieke sie
raad dat parel heet, rijkelijk is ge
lardeerd. Een ander verhaal
spreekt over parels die ontstaan
doordat de pareloester zich in de
ochtendzon aan de oppervlakte van
de zee opent om een dauwdruppel
op te vangen. Nog een legende van
eeuwen geleden: parels ontstaan
als gevolg van het contact tussen
bliksem en zeespiegel. De Neder
lander Anselmus de Boot was om
streeks 1600 al heel wat dichter bij
de waarheid toen hij de theorie
lanceerde dat parels ontstaan „uit
een teveel aan parelmoer dat de
oester ontwikkelt en dat zich con
centreert rondom een vreemd li
chaam in de schelp”.
IN BELGIË zijn veel winkels tot
’s avonds zeven uur geopend en voor
Nederlandse werkende vrouwen, die
hollend vóór zessen de boodschapjes
moeten binnenhalen, lijkt dat al een
tamelijk paradijselijke toestand.
Niet alle Belgische vrouwen (en
hun mannen) zijn er echter tevre
den mee. Volgens Paris Match wij
zen statistieken uit dat bijna 25
percent van de Belgische gezinnen
„HUN ARGUMENTEN zijn vaak
uitstekend, maar zouden tweemaal
zoveel effect hebben als ze met
een aantrekkelijke stem werden ge
presenteerd. Spreeksters moeten in
druk maken en hun gehoor stimule
ren, niet irriteren”. Dit zegt (in
maandblad McCall’s) de Ameri
kaanse Dorothy Sarnoff, die al een
jaar of zeven les geeft in spreken in
het openbaar. Haar bijzondere be
langstelling gaat daarbij uit naar de
militante vrouwen, die tegenwoordig
via televisie, uitzendingen en pro-
testbijeenkomsten hun zegje zeggen
over de grote problemen van deze
tijd. Ze vindt dat veel vrouwen, die
in het openbaar spreken over poli
tiek en andere zaken, een „gillerige”
stem hebben.
jr. zoel
nge vroi'
2 kl. W
L 5838.
Dr. Zwaan vertelt: „Gemiddeld on
derzoeken wij hier per jaar, naast de
stenen, zo’n twaalfduizend parels. Daar
zijn natuur-, cultivé- en namaakparels
bij. Het gaat daarbij uitsluitend om de
echtheid, en bij de edelstenen boven
dien om de soort. Een waardebepaling
geven wij niet. Van de onderzochte
parels blijkt het merendeel echt te
zijn”.
„ER MOET een zekere begeleiding
zijn bij zo’n dieet, anders brengen veel
mensen het niet op. Af en toe wat
variaties in zo’n voedingspatroon kun
nen het volhouden wat gemakkelijker
maken. Wij geven geen overdreven
strenge diëten. Je kunt bijvoorbeeld
het dagmenu opvragen en op basis
daarvan iets gaan opbouwen”.
DE KNELPUNTEN in de hedendaag
se voeding van veel gezinnen? „Vooral
de tussendoortjes, de extraatjes ook bij
verjaardagen die tegenwoordig vaak
met veel meer snoep en eterij worden
gevierd dan vroeger. En niet te verge
ten de vette patates frites die in jonge
gezinnen soms een paar maal per week
worden gegeten. Men heeft vaak niet
door dat juist al die dingen zo aanzet
ten”, aldus deze diëtiste.
DE MEEST gemaakte fout is vol
gens haar dat toespraken alleen
maar op papier worden voorbereid
en dat aspirant-spreeksters de zin
nen die ze neerschrijven niet in
„gesproken taal" repeteren voor ze
het podium op gaan. Vrouwen die
een goede speech hebben geschre
ven, brengen die vaak ten gehore
met een schelle of nasale stem. In
een door haar geschreven boekje
dat (vrij vertaald) „Uw spraak kan
uw leven veranderen” heet, geeft ze
de militante vrouwen van deze tijd
tips voor het juiste gebruik van hun
stem en van de microfoon.
IN HAAR praktijk signaleert zij wel
een duidelijke groei van de categorie
mensen die via een briefje van hun
huisarts komen praten over een dieet
zonder dat een bepaald ziektebeeld
daartoe de directe aanleiding is. Deze
kennelijk „verontrusten” zijn vooral
vrouwen, mannen komen aarzelend
maar zijn nog in de minderheid. En
dan valt steeds Wter op dat men niet
enkel en uitsluitend hulp nodig heeft
bij het samenstellen van een goed
voedingspatroon, maar dat vooral het
volhouden de moeilijkheden oplevert.
JONGSTE activiteit van het voor
lichtingsbureau: een infomatiesetje
over goede voeding, samengesteld ter
begeleiding van de „vetfilm” van het
bureau die kort geleden via de televisie
is uitgezonden en waarin gewaar
schuwd wordt tegen overmatig gebruik
van „zichtbaar en onzichtbaar vet”. In
die informatieset (tegen gering vergoe
ding te bestellen bij het voorlichtings
bureau) zitten, naast de bekende bro
chures „Gezonde voeding” en „Wie veel
?n ge”
iags vani
Tel. 1*
meent men bij het voorlichtingsbureau
voor de voeding in Den Haag, het
instituut dat men onblusbare energie
de fatale gevolgen van ongeremde eet-
en drinkgewoonten aan de kaak stelt.
„Na elke publikatie op dit gebied krij
gen wij veel reacties en komen er veel
aanvragen om materiaal. Maar hoe
lang men in de praktijk die betere voe
dingsgewoonten volhoudt, is ook voor
ons moeilijk na te gaan.”
OPTIMISTISCH geluid van deze
kant: het voorlichtingsbureau mag zich
verheugen in een continu stijgende be
langstelling voor het voorlichtingsma
teriaal dat het ten behoeve van het
gebruik op scholen uitgeeft. Op ver
scheidene lagere scholen worden de
leerstofkernen en leerlingenbladen ge
bruikt waarmee (jong geleerd, oud ge
daan) op speelse wijze de basis wordt
gelegd voor een beter begrip van wat
„ALS U op maandagochtend een
speech houdt, zult u sneller moeten
spreken dan op vrijdagmiddag wan
neer de luisteraars meer relaxed
zijn. In een radiouitzending moet u
sneller spreken dan tijdens een te-
levisie-uitzending. En blijf het pu
bliek vooral voortdurend in de ogen
kijken”, aldus enkele adviezen van
Dorothy Sarnoff, die elke spreekster-
in-het-openbaar kan aanbevelen
om tevoren thuis de „snelheid” van
haar speech te meten. Volgens haar
heeft men het goede ritme te pak
ken als men, hardop lezend, onge
veer 160 woorden per minuut uit
spreekt.
PARELS ZIJN er op deze we
reld geweest zolang er pareloesters
waren, bij wijze van spreken dus van
af het begin der schepping. Het heeft
dus bijzonder lang geduurd voordat de
mens zich (omstreeks het begin van
deze eeuw) met dit natuurlijk procédé
van parelvorming begon te bemoeien,
al zou uit sommige oude Indische sa
gen kunnen worden afgeleid dat men
eeuwen geleden al doende was met het
kweken van pareloesters. Intussen
heeft de mode bij vlagen dankbaar
gebruik gemaakt van zogenoemde fan-
tasieparels (meestal van glas of plastic,
dat met een laagje synthetisch parel
moer wordt bedekt), en juist in deze
dagen komen uit Parijs berichten dat
fantasieparels in de komende voor
jaarsmode hoge ogen zullen gooien.
Een mode die het dragen van cultivé-
parels wel eens gunstig zou kunnen
beïnvloeden.
lichaampje” in de oester aanbrengt.
Het kweken van parels is, voorname
lijk in Japan, een hooggespecialiseerd
vak geworden. Want oesters zijn, om
met de vaklieden te spreken, een kies
keurig volkje dat hoge eisen stelt aan
de omstandigheden waaronder ze hun
parels produceren.
OVER DE mode-aspecten van de
cultivé-parel zegt mej. M. G. Ploeg,
bedrijfsleidster bij Begeer, Van Kem
pen en Vos in Rotterdam: „De kleine
dunne parelsnoertjes worden niet meer
gevraagd, ze passen niet meer bij het
modebeeld. Men vraagt grote parels en
lange colliers met allemaal gelijke pa
rels. Men wil snoeren waarmee je een
beetje kunt spelen. Dat betekent inder
daad een zekere verjonging van het
klassieke parelsnoer. Jonge mensen
vragen vaak naar een snoer van de
oneffen barokparels, die conventioneler
en meestal goedkoper zijn”.
DAT PARELONDERZOEK gebeurt
via röntgenstralen die definitief ont
hullen of een parel een natuur-, dan
wel een cultivé-parel is. Doorboorde
parels kunnen in twijfelgevallen ook
nog via een optisch onderzoek worden
geïdentificeerd. En heX namaakglaspa-
reltje valt onder de röntgenstralen me-
een definitief door de mand: het laat
een spierwitte af druk op het negatief
achter. Hoe denkt dr. Zwaan persoon
lijk over parels? Hij zegt: „Ik heb hier
wel eens een parelsnoer met een kost
baar robijnslot gehad. Dat slot vond ik
veel mooier dan het hele collier”.
VOEDINGSVOORLICHTING: wat
blijft er in de praktijk van hangen bij
de consument die vrijwel dagelijks via
de reclame wordt geconfronteerd met
alweer een nieuw snoepje, hapje, saus
je, snackje? „Het begrip goede voeding
leeft toch wel onder de mensen”,
rT*
