Stortbad
doden
Meta liseren
van
KNOTSGEKKE
UITVINDINGEN
VAN DE
NEGENTIENDE
EEUW
muziek
MIST-OREN
DINER PER TREIN
Fotografie-
driewieler
J
HM
F
J
w
I
f
Velocipede
reddingsboei
van
telefoon
per
Overbruggen
r
JP
I
F?
r
Jl
25
18 NOVEMBER 1972
Erbij
ZATERDAG
24
ek.
MMfl
Enige tijd geleden berichtten wij, dat muziek- en opera-uitvoeringen per
telefoon een groot publiek kunnen bereiken. Een verbeterd systeem wordt
momenteel door het kwartet van de „Mirliton”-spelers gedemonstreerd
in het Telefoonpaviljoen bij de Eiffeltoren in Parijs. De installatie voor
de geluidsoverdracht bestaat uit de zender en de ontvanger. De zender
heeft een mondstuk, waarin de fluitist de geluiden van zijn instrument
speelt en daardoor periodieke trillingen in de stroom, die daardoor vloeit,
veroorzaakt. Ieder van de muzikanten heeft een eigen zender en elk daar
van is verbonden met vijf telefoonontvangers, die dank zij de daarop ge
plaatste geluidversterkende hoorns zeer luidsprekend zijn (1889).
Dr. Varlot van een groot ziekenhuis in Parijs heeft een methode ont
wikkeld om het lichaam van een gestorvene met een laag metaal te be
dekken en daardoor voor de eeuwigheid te conserveren. Op de gravure
ziet men hoe dit met een kinderlichaam gebeurt. Het lijk wordt geleidend
gemaakt door verstuiving van zilvernitraat, waaruit het zilver wordt vrij
gemaakt door het geheel onder een luchtledige klok bloot te stellen aan
de dampen van witte fosfor en zwavelkoolstof. In een galvanisch bad met
kopersulfaat wordt dan het lijk bedekt met een laag koper van 1 mm
dikte. Het resultaat in glanzend rood koper is bijzonder fraai, sterk en
duurzaam (1891).
De miniatuur elektrische trein, die de verbinding onderhield tussen ene
monsieur Gaston Meniers keuken en de eettafel (1887).
Ig
Een fotografische driewieler, die
in 1889 ontworpea werd ten dien
ste van de toeristen.
'V' i
De heer Barathon te Parijs heeft
voor reddingsdoeleinden op zee
een zwemboei ontworpen, die als
een velocipède kan worden voort
bewogen. De schipbreukeling zit
op een opgeblazen rubberzak, die
op een gebogen plaat metaal is ge
plaatst, waaraan een frame is be
vestigd. Dit frame bevat een
achterwaarts gerichte metalen
propeller, die door bewegingen
van de arm wordt rondgedraaid, en
een omlaag gerichte as met een
horizontale propeller, welke door
trapbewegingen met de benen
wordt aangedreven. De drenkeling
kan een korte mast met een klein
zeil omhoogklappen. Het geheel is
voorzien van een lamp, welks licht
bij duisternis de aandacht van mo
gelijke redders kan trekken (1895).
e
j
I
-
o
I’
‘•gill
HM
ww
geen
HANS ROMBOUTS
spuit-
.4
•*3
ipleet
jange
liden.
en
Tel.
wan
Ibin-
e ca
Tel.
Maar als je door die hersenschim
men, vreemde raderen en helse ap
paraten heenkijkt en je lach even
bedwingt bij het bezien van vaak
wonderlijke curiositeiten dan merk
je, dat uit dat grote uitvindingsre-
Want wat zie je: tussen stoom-
paarden en velocipedes ontwikkel
den zich toen al trolleyvoertuigen,
10UW-
Korte
Klei-
13575-
1.
is? U
nov.
PEN.
aalstr
i ook?
f par-
j Ma-
Tel.
evens
M.G.
tkos-
stel
16
>gave
loffe-
1 uw
Fa.
9,
voor
Jlaan
023-
toer
1500
laan,
1951.
•mans
kent,
■s- en
Gebr.
Wille-
Tel.
de
van
Jara-
Car-
met
ncie-
ook
928.
J.
mm
t en
ndags
Vries.
Imui-
Om meer dan één reden dan ook
is deze documentaire van de uitvin-
derskunst de aandacht waard. En
kele voorbeelden op deze pagina
laten zien, welk een genoeglijke
lectuur het bovendien is.
Leonard de Vries, speurder in oude
tijdschriften, heeft eens nagegaan
hoe het met de uitvindingen zat in
de negentiende eeuw. Hij verzamel
de er zo’n 175 in het kostelijke boek
„Knotsgekke uitvindingen van de
negentiende eeuw” (Uitgeverij De
Haan, Bussum). Bronnen voor zijn
verzameling: het Nederlandse tijd
schrift De Natuur, het Amerikaanse
The Scientific American en het
Franse La Nature. Eerder kwam dit
royaal met reprodukties van hout
gravures voorziene boek in Enge
land uit onder de naam Victorian
Inventions (Victoriaanse uitvindin
gen).
Op het eerste gezicht, bij het
doorbladeren, lijkt het te gek, wat
al die eerzame en zwoegende uit
vinders hebben klaar gestoomd. De
vreemdste installaties en machine
rieën werden in elkaar geknutseld.
:zoek.
uums.
1 619,
•34220
r. 21
Maar temidden van al die uitvin
dingen zie je zich wel de ontwikke
ling van het luchtschip aftekenen.
Zie je de komst van de X-stralen,
het electrische licht, de fotografie
en de telecommunicatie. Je merkt
dat dingen, die je nu als vanzelf
sprekend accepteert (een schrijfma
chine bijvoorbeeld), toch ook maar
het resultaat waren van nijver
speurwerk en intens hersengebruik
van onze voorvaderen.
servoir van de negentiende eeuw de
technische wonderwereld van dit
moment naar boven is gekomen.
ELK MENS draagt in zich het
uitvindersinstinct mee. Iedereen
heeft op zijn minst wel eens één
keer de hersens gepijnigd om hét
idee te krijgen, waarmee hij in één
klap.... Zeer vasthoudende lieden
bréngen het ook tot grappige, bela
chelijke, aardige, nuttige, volslagen
nutteloze en soms zelfs wereldher-
vormende ideeën en uitvindingen.
De Fransman Bozerian heeft een stort
bad geconstrueerd, waarbij men zelf
door eenvoudige trapbewegingen een
pomp doet werken, die voor een voort
durende circulatie van het water zorgt,
zodat men met weinig water kan vol
staan. Een hekwerk, waaraan men zich
vast kan houden, maakt het gemakkeijjk
zich in evenwicht te houden (1878).
monorailtreinen en ondergrondsen
(waar wij in Nederland amper aan
toe zijn, nu in 1972, ruim honderd
jaar later na de eerste Broadway -
tunnel-trein). Nu glimlach je bij het
zien van ontwerpen als bewegende
trottoirs met drie snelheden. De
vliegfiets is er ook nooit gekomen.
Evenmin is het rollervaartuig (een
schip, drijvend op grote cilinders,
die voortbewogen worden door op
hun plaats blijvende rijdende loco
motieven - het systeem van de gro
te draaiton in de speeltuin, die je
lopend voortbeweegt) in produktie
genomen. Ook de ijsfabrieken (met
machines werden blokken natuurijs
uitgezaagd en opgeslagen in grote
koelhuizen) zijn geen grote toe
komst tegemoet gegaan.
- -i
De catastrofale botsing van de stoom
schepen Narragansett en Stonington ten
gevolge van mist heeft kortgeleden
weer eens de aandacht gevestigd op het
grote gevaar waaraan schepen in de
mist bloot staan. Alleen de misthoorn
geeft enige aanwijzing van naderend
gevaar, maar het is heel moeilijk om
zeer nauwkeurig de richting waar het
geluid van de misthoorn vandaan komt,
vast te stellen. Een professor A. M.
Mayer heeft nu een apparaat gecon
strueerd, dat de afstand van onze ge
hoororganen kunstmatig vergroot,
waardoor het waarnemen van de rich
ting veel nauwkeuriger kan geschieden.
De constructie van het apparaat bljjkf
duidelijk uit de gravure (1880).
L-.
K
p be-
van
en J
s 1,
)144.
IS* j
B 1. i-
te/.
SS
Kww
J <fi;S
’W
'J.
iSESHS f i
I
