Openbaar Kunstbezit op TV met fotografie
Cabaret Pandoer bood
fijnzinnig luisterwerk
FOTOGRAFEREN LANGS
ANWB-AUTOROUTES
Kipper-Kids
Statusstulp bij Cenève
PTT-Haarlem en Volendam
levende
poppenkast
geleid door De Reuver
film
foto
foto-
De Vote is 'r voor geld
Dot wist u toch!
Scherpzinnige
Sagan
Première voor Theater Haarloheim
Goed gezongen opera-fragmenten
Jeugd en Toneel zoekt
jonge schrijvers
Pen-Club steunt
gevangen auteurs
MAANDAG 20 NOVEMBER
1972
7
KUNSTBEZIT
OPENBAAR
Fried Hollander
Rudy Bierman overleden
Noem't onze specialiteit
We doen 't immers
al zo’n 50 jaan
Mensen van hoog tot laag
nel en gemakkelijk
aan geld helpen.
Uw verzekeringsadviseur
weet dat ook. Tenslotte
werken de meesten
met ons samen.
Bel ’m maar als er snel
geld op tafel moet komen.
Voor meer inlichtingen
hebt u de keuze uit
14 kantoren.
geldleningen
financieringen
uw
foto
HAARLEM Het optreden van
Joris Schiks’ cabaret betekende
zaterdagavond in Haarloheim voor
mij een oase van rust. Vier mensen
gaven de indruk volkomen ontspan
nen met elkaar en in gezelschap van
het publiek te musiceren, te zingen
en gedichten te zeggen. Verfijnd,
misschien soms wat te voorzichtig,
komt hun theaterwerk op je af.
Grove effecten zijn er niet bij, horen
er ook niet in thuis. De gevoelens
worden door de scherp geselecteer
de teksten dikwijls bijzonder dich
terlijk tot uitdrukking gebracht en
het lijkt alsof dit viertal in het vak
naar elkaar is toegegroeid.
Prijzen jeugdfilmfestival
..-.-vt;
brengt op de eerste vier zondag
middagen van december een se
rie t.v.-uitzendingen met als
onderwerp de fotografie (3, 10, 17
en 24 december, 15.05 uur, Ne
derland 1).
KO VAN LEEUWEN.
ADVERTENTIE
en
Onder redactie van J. P. Bos
■i"'.
Reuver,
van
ADVERTENTIE
ADVERTENTIE
\rala
Dat zou dan een snel groeiproces ge
weest moeten zijn, want de groep die
bestaat uit Joris Schiks, Diane Nijweide,
Jon Notenboom en René Koopman, trad
zaterdag in Haarloheim voor de eerste
keer op voor publiek, een leuke primeur
voor Scheelings’ kleinkunstmagneet.
IS GEVESTIGD TEAMSTERDAM (TEL, 020 -1616 66) - ALKMAAR - BREDA - EINDHOVEN - ’S-GRAVENHAGE - GRONl NGEN -
HAARLEM - HEERLEN - 'S-HERTOGENBOSCH - HILVERSUM - NIJMEGEN - ROTTERDAM - UTRECHT EN ZAANDAM
Het Rokin in Amsterdam, eerst door
Breitner gefotografeerd en daarna
met behulp van de foto geschilderd.
AMSTERDAM Op 49-jarige leeftijd
is zaterdagavond de Amsterdamse kunst
schilder Rudy Bierman plotseling over
leden.
De afgelopen vijf jaar was Bierman
als tekenleraar verbonden aan de Gro
ninger Academie en sinds 1 september
eveneens als zodanig werkzaam aan de
Academie voor opleiding van tekenlera
ren in Tilburg.
De overleden kunstschilder werd door
zijn omgeving gezien als een der belang
rijkste vertegenwoordigers van de ex
pressionistische generatie naast Cobra.
advies
centrum
i-y US
Het eerste programma gaat vooral
over de begintijd, toen de visie van
de fotograaf bepaald werd door wat
er technisch kon. De laatste uitzen
ding gaat nog eens over de visie van
de fotograaf, nu in onze eigen tijd.
Daartussenin komt het fotoportret
aan de orde, met het eindeloze stilzit
ten bij de opname, waarvoor zelfs
speciale steunsels werden ontworpen.
En twee rages toen het wat makke
lijker ging: jezelf laten fotograferen,
en het aanleggen van portretverza-
melingen in monumentale albums -
foto’s van vorstelijke personen voor
in, vervolgens van minder befaamde
figuren en tenslotte van familieleden
en vrienden. Het massawerk van vele
fotografen leidde tot een reactie: de
kunstfotografie. De derde uitzending
behandelt de invloed van de fotogra
fie op de schilderkunst.
De groep van Joris Schiks heeft geko
zen voor een uiterst eenvoudige presen
tatie. De vier artiesten zitten de gehele
avond als geplaatst, veranderen hooguit
eens wat van houding, maar blijven
trouw aan hun plekje. Dat mag mis
schien saai lijken, maar ik geloof dat
het gebodene die rustgevende posering
wel nodig heeft. De nadruk komt nu
bijna geheel te liggen op hetgeen zij
verder doen en het merendeel daarvan
verdraagt die gerichte accentuering wel.
OOK BREITNER was een actief
fotograaf’, aldus de schriftelijke bege
leiding bij de uitzending. „Hij ge
bruikte zijn foto’s als een schets, als
een snel middel om een visuele im-
Pandoer is aanstaande zaterdag weer
in Haarloheim. Voor wie van fijnzinnig
cabaret met een lyrisch litteraire inslag
houdt, is een bezoek zeker aan te beve
len.
pressie vast te leggen. Het ging hem
er dan echter niet om, zoals bij
Witsen, het effekt van één bepaalde
foto weer te geven; Breitner maakte
dikwijls een hele reeks foto’s als
voorstudie voor een schilderij. Zo fo
tografeerde hij het Rokin vanuit het
gebouw Arti et Amicitiae in Amster
dam wel vanuit dezelfde gezichtshoek,
maar op verschillende uren van de
dag en onder wisselende weersom
standigheden. Vervolgens maakte hij
een globale opzet van het schilderij
door middel van een krijttekening.
Het uiteindelijke doek bevatte ele
menten uit diverse foto’s. Op de foto
is het droog weer, maar op het schil
derij, lijkt het te regenen; de rijtui
gen weerspiegelen in het natte straat-
oppervlak. Breitner is er vooral in
geslaagd om de beweging van de
paarden en de wagens uit te beelden”.
BERLIJN. (DPA en UPI) De inter
nationale Pen-Club van schrijvers en
dichters heeft op het internationaal con
gres in West-Berlijn besloten een per
manente commissie op te richten voor
steun aan schrijvers in de gevangenis.
De nieuwe commissie zal haar zetel in
Londen hebben en samenwerken met
Amnesty International en het Neder
landse Pen-noodfonds. Lid van de com
missie is onder meer de Nederlander A.
den Doolaard. Pen-leden en anderen
worden opgeroepen een financiële bij
drage aan de commissie te geven.
Na enige discussie heeft het Pen-
bestuur onder voorzitterschap van de
Westduitser Heinrich Böll, besloten het
volgende congres toch in Israel te hou
den. Sommige leden vreesden dat Arabi
sche terroristen de aanwezigheid van
beroemde schrijvers uit de wereld zou
den gebruiken om een actie te onderne
men. Nobelprijswinnaar Heinrich Böll
drong er niettemin op aan het voorgeno
men congres in Israel gewoon door te
laten gaan en hiertoe werd uiteindelijk
ook besloten.
Franqoise
Sagan maakt
zich zorgen
over dat tere
en kostbare
iets: de ziel.
Naar
aanleiding van L-
de betrekkingen en conflicten
tussen haar personages in haar
nieuwste scherpzinnige roman
Blauwe plekken op de ziel.
Waarin zij ons door middel van
een dagboek een blik gunt in
haar 'schrijversleven’.
Negentien jaar geleden werd
Framjoise Sagan beroemd dooi
Bonjour Tristesse.
Met Blauwe plekken op de ziel
treedt ze - aldus een Frans
criticus - de wereld binnen van
de ware literatuur.
Voor 9,50 bij
elke boekhandel.
Deze achttien routes zijn: de Om
melandenroute in Groningen, de Frie
se Meren- en de Friese Woudenroute,
de Hondsrug-, Midden- en Noorden-
veldroute in Drenthe, de Hamaland-
route in Twente, de Dr. Piccardtrou-
te in het grensgebied van Drenthe,
Overijssel en Duitsland, de Slinger-
route in de Achterhoek, de Zuid-
Veluweroute, de Hollands Noorden
route in de kop van Noord-Holland,
de Lek en Lingeroute in het midden
van Zuid-Holland, de Schouwen-Dui-
velandroute, de Westerschelderoute,
de Kempenroute, de Mergellandroute
in Zuid-Limburg, de Taxandriaroute
in het grensgebied van Brabant-Bel-
gië en tot slot de Limburgiaroute in
het grensgebied van Limburg-België.
Over enkele jaren zullen de vouw
bladen van alle ANWB-routes zijn
herdrukt en van deze nieuwe gege
vens voorzien; het aantal routes is
dan vermoedelijk tot 40 uitgebreid.
dat Verdi min of meer de held van Vo
lendam is.
De solisten, die bij een dergelijk con
cert onmisbaar zijn, bleken uitstekend
tegen hun taak opgewassen te zijn. De
sopraan René van Haarlem schitterde in
„La Forza del destino” in een ontroe
rend mooi gezongen solo „La virgine
degli Angeli”. De bas-bariton Ko Dop,
die in het programma niet werd ge
noemd, secundeerde haar op indrukwek
kende wijze. De tenor Robert Bruins
maakte furore in het Drinklied uit „Ca-
valleria Rusticana” en de bariton Nico
Schaap met zijn bronzen stem zong op
overtuigende wijze een aria uit „Mac
beth”.
Het hele concert verliep zonder ver
gissingen of fouten, maar aan het slot in
het koor „Ernani, Ernani involami” werd
per ongeluk een verkeerd piano-uittrek-
sel gebruikt met het gevolg dat René van
Haarlem en het Volendamse dameskoor
dit fragment moesten herhalen. Hans
Broekman, de onvermoeibare pianist, die
de ganse avond voor een zeer goede
begeleiding zorgde, dient met ere ge
noemd te worden. Om half twaalf was
het concert afgelopen, maar wij moch
ten niet naar huis alvorens het slotkoor
van de derde akte uit „Ernani” ten
tweede male gezongen was.
J .H. MOOLENIJZER
DEN HAAG. Bij een festival van
films voor jeugdigen dat van 7 tot en
met 9 november in Parijs is gehouden, is
een prijs toegekend aan de film „Stui
ter” geregisseerd door Jan Oonk, alsme
de een prijs aan de film „Waddenzee-
Vogelland” geregiseerd door Jan van de
Kam. Beide films zijn geproduceerd door
Nico Crama en kwamen tot stand met
een subsidie van CRM.
HAARLEM The Kipper Kids uit
Londen zijn twee jongemannen, die op
het toneel eruit zien als Jan Klaassens,
die voortdurend olijk in de weer zijn
met koffertjes vol huis-, tuin- en keu-
kenspulletjes. Ze waren zaterdagavond
in de Toneelschuur voor hun eerste
optreden in ons land. Deze week zijn ze
in Paradiso en de Milky Way.
J
op verschillende soorten fluiten kan spe
len maar het bij die Franse liedjes nog
niet helemaal haalt. Zijn meesterschap
komt er uit wanneer hij het barokke
geluid aan zijn dwarsfluit ontlokt. De
andere muzikale medewerker, die ook
enkele liedjes van Joris Schiks zingt, is
René Kooyman. Hij maakte de erg fijn
klinkende arrangementen, dichterlijk
muzikaal, en begeleidde goed op gitaar
en electrische bas.
De vouwbladen zijn verkrijgbaar
bij de ANWB-kantoren. De prijs be
draagt zowel voor leden als niet-
leden 1,-. De vouwbladen zijn ook
op andere verkooppunten, zoals bij
diverse WV-kantoren, verkrijgbaar.
O .5' .vsIMlJSkW1
Joris Schiks zelf schreef een groot
deel van de teksten en verder werd een
keuze gemaakt uit bestaande werken
van bijvoorbeeld Tucholsky, Lodeizen
Wedekind, Fried Hollander, Paul van Os-
tayen en anderen. Maar de scheppingen
van Joris zelf zijn daarvan niet de
mindere. Met name „Seringentuin” is
een fijn lied over iemand die in een
prachtige tuin terecht gekomen is. ech
ter niet buiten de verworvenheden van
de „beschaving” blijkt te kunnen en
daarom dit bloemenparadijsje weer ver
laat. Mooi dromerig met een kern van
realiteit. „Ridicuul” is ook door Joris
zelf geschreven en berust op een waar
gebeuren. Het gaat over een liefdadig-
heidsoptreden, waarbij door de organisa
toren tussen de coulissen handel wordt
gedreven. Schiks zingt het ook als een
werkelijke aanklacht.
Met het enige meisje van de groep
heeft0 Pandoer het erg getroffen, Diane
Nijweide oogt als een tamelijk gewoon
meisje, beschikt echter over een won
dermooie stem waarmee zij prachtig ge
dichten zegt. Dat zij studente is aan de
Akademie voor expressie, openbaart zich
bij haar voordrachten. Maar zij gebruikt
haar techniek goed om haar gevoelens
zo uit te drukken dat zij herkenbaar
overkomen. Een gevaarlijke onderne
ming was Fried Hollanders „Lied nach
Volksart”, dat verhaalt van een meisje
dat nog zo graag wil uitgaan, doch haar
kind in de wieg belet dat. Dat kind gaat
dood en het meisje veinst blijheid omdat
ze nu weer „vrij” is. In de laatste kreet
van het lied, die zegt dat ze weer kan
lachen, ligt een weergaloos verdriet. Di
ane Nijweide liet die kreet als een
mengeling van ontroering, wanhoop en
huiver overkomen. Maar er hoeft maar
weinig fout te gaan of er ontstaat een
smartlap.
Liederen van Georges Moustaki wor
den in het programma gezongen door
Jon Notenboom, die wel heel erg mooi
dat de voltooiing nadert. De Eftelingachtige status-stulp is ontworpen door architect
Daniel Grataloup. Alle vormen zijn rond en verlopen haast natuurlijker wijze. Op
de ene foto het exterieur, op de andere foto een blik op de open haard in het voor
name woonvertrek.
Het nadeel van dit gecombineerde
concert was, dat beide koren aan „hun
trekken” moesten komen, zodat wij een
programma gepresenteerd kregen met
niet minder dan veertien nummers (van
acht tot half twaalf) en dat was te veel
van het goede.
Het publiek was kennelijk ingenomen
met de jumelage tussen Haarlem en
Volendam, want de bewoners van het
vissersdorp (in kostuum) werden met
applaus begroet. Zij staken echter nog
niet direct van wal, want aan het PTT
Mannenkoor werd de eer gelaten het
concert te openen met het Soldatenkoor
uit Faust en het deed daarmee een schot
in de roos.
De Volendammers volgden met het
openingskoer van „Nabucco” van Verdi
en om van de goede samenwerking te
getuigen zongen de beide koren „Care
compagnee” uit ,,La Sonnambule” van
Bellini.
Daarna was het al Verdi wat de klok
sloeg: „Macbeth”, „La Forza del Destino”
en „La Travlata”. Na de pauze hoorden
compagne” uit „La Somnambule” van
wij nog fragmenten uit „Rigoletto”,
„Aïda” en „Eemani”, waaruit wel blijkt
b-
Een nieuw stukje architectuur in de villabouw. Het is een huis in Anière bij Genève,
MAARSSEN. „Jeugd en Toneel”, de
jeugdsectie van het Nederlands Centrum
voor Amateurtoneel, zoekt jonge schrij
vers tot 25 jaar om de eigentijdse to
neelschrijfkunst in ons land uit het slop
te halen. Een jury zal beoordelen welke
nieuwe toneelstukken van jonge auteurs
voor publikatie zullen worden aangebo
den aan de Nederlandse Toneelcentrale
of welke stukken worden uitgegeven in
de reeks van de bibliotheek van het
centrum.
De eigentijdse toneelschrijfkunst in
ons land leidt, volgens „Jeugd en To
neel” al jaren een bloedarm bestaan.
Gemeend wordt, dat het voor de thea-
terbeoefening van vitaal belang is jonge,
potentiële schrijvers aan jonge professio
nele en amateurgezelschappen te presen
teren. De jury wordt gevormd door de
publicist en criticus Manuel van Loggem
en de dramaturgen Wil Hildebrand en
Hans van Maanen.
DE TOERISTISCHE (auto-)routes
van de ANWB mogen zich in een
stijgende belangstelling verheugen,
hun passagiers hebben sinds 1962,
toen de eerste route werd ingesteld,
één- of meermalen een route gereden.
Inmiddels is het aantal routes geste
gen tot 33 nationale en 6 grensover
schrijdende routes, die duidelijk be-
wegwijzerd zijn met de bekende zes-
kantige borden en waarvoor handige
vouwbladen met kaartjes en tekst
verkrijgbaar zijn.
Sings enige tijd wordt bij het her
drukken van deze vouwbladen infor
matie gegeven over fotogenieke ob
jecten en trajecten langs diverse rou
tes, daarbij tegemoet komend aan de
wensen van veel amateurfotografen.
In samenwerking met de ANWB
heeft de Stichting Amateurfotografie
al achttien routes op hun fotografi
sche mogelijkheden getoetst. Het re
sultaat is, dat op de herdrukte kaar
ten van deze routes hier en daar een
fototoestelletje is afgebeeld en in de
begeleidende tekst een sterretje is
aangebracht als ter plaatse iets bij
zonders te fotograferen is. Verder
moet men het zelf natuurlijk wel
’zien’.
HAARLEM Piet de Reuver, de
eminente dirigent van Haarlems PTT
Mannenkoor, heeft ook het Volendams
Opera Koor onder zijn hoede en het lag
dus min of meer voor de hand, dat hij
de beide koren zaterdagavond gezamen
lijk liet optreden in het Haarlemse Con
certgebouw. Dit had tot gevolg dat wij
eindelijk eens een keer een koor hoor
den, waarbij de mannenstemmen in de
meerderheid waren en dat was voor een
keer een aangename afwisseling. Merk-
waradig genoeg was er geen sprake van
een mannelijk overwicht, want de Vo
lendamse vrouwtjes staan hun mannetje.
Hun showtje bestaat uit drie delen
die elk hetzelfde opgebouwd worden. Ze
komen op, pakken hun koffertjes uit,
voeren een acte uit en pakken weer in.
Intussen komen eruit die grijnzende bek
ken (het puntje van de neus nadert zo
ver mogelijk de kin) allerlei geluidjes,
waarvan dat van een scheet wel het
dominante is.
In het eerste deel duurt het lang, eer
ze te zien zijn; ze moeten zich eerst in
stikkedonker achter een houten schot
vandaan zagen. Gekleed in als hout
beschilderde overalls staande in een
hoop herfstbladeren malen zij hout en
papier in handmolentjes die ze op een
tafeltje hebben geschroefd. In het twee
de volgt een allerdwaaste thee-zet- en
drinkceremonie en het derde bestaat uit
een bokspartij, waarbij de een de
scheidsrechter is en de ander zichzelf
knock out slaat.
Je kunt er natuurlijk bij denken dat
het allemaal symbolisch bedoeld is (na
tuur contra beschaving), maar het ook
beschouwen als een alleraardigst stukje
pretentieloze poppenkast. Goed voor een
lach, inclusief de slappe.
J. HEIJER.
•1;
