GROOT NIEUWS VOOR U
AFGEHANDELD
Het Nieuwe Testament
nu in de omgangstaal
KOM OVER
DE BRUG
Actie voor werken
kerken
overzee
van
VERDEELDHEID
„ZAAK-KÜITERT”
KOMMUNE
EVANGELIE
IN NOTEDOP
Voorbeelden
Vlees en geest
Commissie
Variatie
Extra
o
Hf
Erbij
14
Voor de interkerkelijke hulpactie „Kom over de brug”, die tien
protestantse kerken en de rooms-katholieke kerk van 11 tot 15 de
cember gaan voeren, hopen de kerken een legertje van een kwart
miljoen mensen op de been te brengen. Maandagavond 11 decem
ber zal langs de deuren gegaan worden met informatie over de
actie, vrijdagavond 15 december trekt hetzelfde leger er nogmaals
op uit, nu om de giften op te halen.
DE VERTALING van het Nieuwe Testament in de omgangstaal Groot
nieuws voor u, die dezer dagen is verschenen, zou men de eerste oecu
menische vertaling in ons land kunnen noemen. Zij is namelijk de vrucht
van de samenwerking tussen het (protestantse) Nederlandse Bijbelge
nootschap en de Katholieke Bijbelstichting. Toch zal het oecumenisch
effect van deze vertaling, zeker in het begin, niet bijster groot kunnen
zijn, omdat zij in eerste instantie niet bedoeld is als weer een nieuwe
overzetting voor kerkmensen, naast de bestaande, waarvan wij als de
markantste noemen de Statenvertaling en de Nieuwe Vertaling van het
NBG en dan uiteraard wat het Nieuwe Testament aangaat Het
Nieuwe Testament van Onze Heer Jesus Christus van de Katholieke
Bijbelstichting Sint Willibrord en Het Nieuwe Testament in de taal van
onze tijd van Anne de Vries.
z W
De hervormde synode heeft op
haar naj aarszitting in Driebergen
afscheid genomen van het Ge
tuigenis, maar geen afscheid kun
nen nemen van de tegenstellingen
binnen de hervormde kerk, die nu
juist de basis hebben gevormd
voor het Getuigenis, dat vorig
jaar door een groep hervormden
rond de onlangs overleden profes
sor Van Niftrik de kerk werd
binnengebracht.
kom over de brug
mensen
1
3$
Ge-
ders binnen de hervormde kerk
overzee,
om die reden afgezien van hun
medewerking.
J. P. BOS
van landen en
daarbij den-
De heer Jaakke heeft aan de verta
ling tweeëneenhalf jaar gewerkt en is
daarbij geïnspireerd door de in 1966 in
opdracht van het Amerikaans Bijbelge
nootschap verschenen vertaling „Good
overkomt, luidt in Groot Nieuws voor
u „Meteen hield de bloeding op en zij
voelde dat zij van haar kwaal af was”.
Maria, de moeder van Jezus, wordt nu
de „verloofde van Jozef’ genoemd en
niet meer, zoals in het verleden, als
ling tot een geestverschijning), maar
hij werd vergeef ons het pleonasme
mens naar het vlees, met alle zon
dige aanvechtingen, zoals wij die ken
nen. Hij kwam als de God-mens en in
die unieke gesteldheid kon hij de enige
Redder van de wereld worden. Hij had
de mogelijkheid om te zondigen, maar
Hij gaf er niet aan toe en stierf op
Golgotha als het volmaakte offer om
de wereld weer met God te Verzoenen.
Dit is puur evangelie en naar onze
smaak wordt hieraan in de vertaling
Groot Nieuws voor u tekort gedaan.
Groot Nieuws voor u is verschenen als
pocket in een eerste oplaag van 30.000
en kost 9.90. Subtiele tekeningen van
de Zwitserse kunstenares Annie Vallo-
ton illustreren royaal de goed leesbare
tekst.
Er is een lijst van 744 projec
ten in bijn 80 landen opgesteld,
die men met het bijeen te bren
gen geld wil financieren. Een
speciaal aangestelde projecten
commissie, bestaande uit de mis-
siologen prof. Camps en prof.
Verkuyl en de ontwikkelingseco-
rromen prof. Linneman en prof.
Janssen, heeft de aanvragen om
steun voor bepaalde doelen gese-
protestantse kerken de eerste ac
tie „Kom over de brug".
mikt werd toen op twintig mil
joen. het werd echter bijna 29
miljoen. Nu, dit jaar, komen de
rooms-katholieken er nog bij, al
hebben de gereformeerde bon-
Groot Nieuws voor u is vooral ge
maakt voor mensen die weinig of geen
kerkelijke binding kennen. Mensen die
nog nooit een bijbel in handen kregen.
Of mensen die er wel naar grepen,
maar hem weer weglegden, omdat zij
de gebruikte taal niet begrepen. Groot
Nieuws voor u is een produkt van de
nieuwste vertaalinzichten. Zij wil de
grondtekst getrouw weergeven in een
taal die naar woordgebruik en zinscon
structies als volkomen eigentijds Ne
derlands wordt ervaren. Hierbij is uit
gegaan van de brede taallaag die alle
bevolkingsgroepen gemeen hebben, de
omgangstaal die door allen wordt ver
staan en voor allen aanvaardbaar is,
niet te formeel en ook niet vulgair.
DE VERTALER IS begeleid door een
commissie, waarin zitting hadden de
Neerlandicus K. Fens uit Zandvoort en
drie Nieuwtestamentici, te weten drs.
G. Luttikhuizen van de Universiteit
van Groningen, prof. dr. R. Schippers
van de Vrije Universiteit van Amster
dam, en prof. dr. J. Smit Sibinga van
de Gemeente-Universiteit van Amster
dam.
aarde aan de
gunst staan!”.
Voor zover we hebben kunnen na
gaan, is de vertaler, de heer A. W. G.
Jaakke, die theologie studeerde aan het
seminarie van het bisdom Haarlem,
daarin in het algemeen goed geslaagd.
Incidenteel zijn tegen de vertaling wel
bezwaren aan te voeren, bijvoorbeeld
wanneer theologische begrippen in het
geding zijn. Maar men kan deze be
zwaren minder doen wegen, wanneer
men let op dat deel van het publiek
waarvoor deze vertaling is vervaardigd.
„Kom over de brug’’ is bedoeld
als extra de bestaande collec
ten gaarr gewoon door steun
aan alle facetten van het werk
van de „kerken overzee”: voor
uitgang van de verkondiging, uit
breiding van het dienstbetoon,
bevordering van de gerechtigheid
en vernieuwing van de samenle
ving. Kom over de brug is uit
drukkelijk niet bedoeld als een
actie voor ontwikkelingssamen
werking. Er zijn dan ook geen
andere organisaties uitgenodigd.
Sul!
De gereformeerde synode heeft
een punt gezet achter de harde
discussies, diepgaande beschuldi
gingen en tientallen misverstan
den in de afgelopen jaren rond
wat is gaan heten „De zaak-Kui-
tert” Op haar vergadering in
Lunteren werd weliswaar vast
gesteld, dat er nog steeds verschil
van inzicht bestaat over de uitleg
van de eerste drie hoofdstukken
van Genesis, maar dat het gesprek
daarover met professor Kuitert
beëindigd moet worden.
staan”. Op zichzelf allemaal verdien
stelijke populariseringen, maar men
kan het ook een verlies aan gevoels
waarde vinden, zeker wanneer men dit
voorbeeld projecteert op het evangeli
sche feit, dat „het Woord (Jezus) is
vlees geworden” (Johannes 1:14). In de
taal van het Oude Testament betekent
dit „mens”. Zo stelt de Willibrordverta-
ling het ook in een voetnoot, met de
toevoeging dat dit „mens” gewoonlijk
de bijbetekenis heeft van zwakheid en
sterfelijkheid. In Groot Nieuws luidt
de tekst „Het Woord is een mens van
vlees en bloed geworden”. Jezus kwam
inderdaad naar deze wereld als een
mens van vlees en bloed (in tegenstel-
BIJBELVERTALERS EN andere
theologen die de exacte woordbetekenis
als het enige objectieve uitgangspunt
voor juist begrip van de tekst beschou
wen, zullen wel enige moeite hebben
met tal van overzettingen in Groot
Nieuws voor u, waarin juist die exacte
woordbetekenis is losgelaten en is ge
streefd naar inhoudgelijkheid. Vooral
ten aanzien van theologisch geladen
woorden en begrippen gaan deze be
zwaren wegen. Neem bijvoorbeeld het
dualisme in de mens, dat Paulus in
verscheidene van zijn brieven uitvoerig
schildert als het leven naar het vlees
en het leven naar de geest. Groot
Nieuws spreekt niet meer van „het
vlees” in de tegenstelling tot de geest
(eigenlijk het vleselijke tegenover het
geestelijke). In Galaten 5:13-26 wordt
„vlees” achtereenvolgens omschreven
door „zondige praktijken” (vers 13),
„zelfzucht” (vers 16), „zondige natuur”
(vers 19) en „zondig egoisme” (vers 24).
In Romeinen 8 is „het vlees” vervan
gen door het „zondige ik”, het „van
God vervreemde” en het „zondige be-
geval het Grieks), maar deze weerge
ven in de taal van onze tijd, zowel
naar woordgebruik als in zinsconstruc
ties. In het voorwoord van Groot
Nieuws voor u staat dan ook dat de
vertaling wil bereiken dat „de hoorder
of lezer de boodschap van het Nieuwe
Testament even duidelijk kan verstaan
als degenen tot wie ze oorspronkelijk
was gericht”.
News for Modem Man”, waarvan in
middels 33 miljoen exemplaren zijn
verspreid. Soortgelijke vertalingen zijn
ook een succes geworden in het
Spaans, Duits, Frans, Fins en vele Azi
atische talen.
Groot nieuws voor u is een
populaire vertaling van evangelie
(blijde boodschap of goede tij-
Hinel. Het evangelie in een note-
DIT ENE VOORBEELD hebben we
gebruikt om aan te tonen, dat mensen
die met de bijbel vertrouwd zijn, keer
op keer een zekere diepte zullen mis
sen in deze vertaling in de omgangs
taal. Voor de lezer met weinig of geen
godsdienstige achtergrond, bij wie het
helemaal nog niet om theologische be
grippen gaat, is Groot Nieuws uiterma
te geschikt als kennismaking met Gods
Woord. Maar hij doet er goed aan,
wanneer hij de melkspijs ontgroeid is
en het vastere voedsel gaat nuttigen,
deze vertaling te vergelijken met ande
re, waarin de gevoelswaarden van wel
iswaar wat ouderwets aandoende
woorden en begrippen verrijkend wer
ken.
Met „Kom over de brug” wil
men alle leden van de in actie
verenigde kerkgenootschappen
vragen om 1 percent varr hun
jaarinkomen. Geen fooi, wordt
erkend, maar een offer. En
vanaf 1 januari 1973 mag het in
termijnen!
WE LATEN NU enkele voorbeelden
volgen. De al te zeer belaste term „de
heiligen” is in 1 Corinthe 1 2 bijvoor
beeld vertaald met „zij die God toebe
horen” en in 2 Corinthe 9 1 met „de
christenen”. Het on-Nederlandse „voor
waar, voorwaar’” is op verschillende
manieren, naar zijn bedoeling om
schreven met „Ik zeg de waarheid”, „Ik
verzeker u”, of „neem van mij aan”. In
Openbaring 1 :3 luidt „De tijd is nabij”
in eigentijds Nederlands „De tijd
dringt”. In Mattheüs 18:21-35 is „de
slaaf die de koning tienduizend talen
ten schuldig was”, vervangen door „een
dienaar die hem miljoenen schuldig
was” en „een zijner medeslaven die
hem honderd schellingen schuldig was”
door „een collega die hem een kleine
som schuldig was”. De belegen zinsne
de „De slaaf wierp zich als smekeling
neder en zeide, luidt nu „De man viel
voor de koning op zijn knieën en
smeekte”. Een uitdrukking als „het ge
schiedde dat” is vervangen door een
voegwoord van tijd,, toen”.
In het verhaal van het dochtertje
van Jaïrus (Marcus 5 21-43) komt de
vrouw voor die aan bloedingen leed. In
vers 29 luidt de NBG-tekst „En ter
stond droogde de bron van haar bloed
op en zij bemerkte aan haar lichaam
dat zij van haar kwaal genezen was”.
Deze letterlijke vertaling, die ons, mo
derne lezers, ietwat onbegrijpelijk
De Amerikaanse bijbelvertaler en
taalgeleerde dr. Eugene A. Nida, die de
nieuwe vertaalprincipes, volgens welke
Groot Nieuws voor u werd overgezet,
ontwikkelde, gebruikte voor het eerst
de term dynamisch equivalent. Hier
mee wordt bedoeld dat bij het vertalen
niet in de eerste plaats wordt gezocht
naar een woord-voor-woord-gelijkheid,
maar naar gelijkwaardigheid, naar in
houd met behoud van het idioom, het
taaleigen. Men wil wel volkomen
trouw blijven aan de grondtekst (in dit
-
brug” hopen de kerken meer dan
50 miljoen gulden bij elkaar te
krijgen, het hoogste bedrag dat
ooit als streefgetal voor een actie
in Nederland is geweest. In
maart 1968 hielden een aantal
'S
De variatie in de projecten is
groot: van training van personeel
tot het bouwerr van een semina
rie, van het kopen van bromfiet
sen en bijbels tot het inrichten
en uitrusten van een centrum
voor volksontwikkeling, van uit
breiding van een kippefarm tot
de aanstelling van drie sociale
werkers.
Doel van dit alles: een bijdra
ge leveren aan geestelijk en ma
terieel welzijn van landen
volkeren
kend aan zowel gemeenschap als
individu. „Kom over de brug” zal
verder, zo zegt het comité, niet
nalaten om in ons eigen land de
christenen erop te wijzen, dat
ook wij nog „in ontwikkeling”
zijn en dat we op weg beho
ren te gaan naar gerechtigheid
voor de gehele wereld. En op die
weg wordt een duidelijke taak
toegedacht aan de kerken voor
„Kom over de brug” een reden
te meer om te helpen.
De elf deelnemende kerkgenoot
schappen zijn: de hervormde kerk,
de gereformeerde kerk, de roomss-
katholleke kerk, de doopsgezinde
broederschap, de remonstrantse broe
derschap, de unie van baptistenge
meenten, de vrije evangelische ge
meenten, de oud katholieke kerk en
het leger des heils. Verder werken
morgenland-zendlng,
oecumenische hulp
Nederlandse
mee: de morgenland-zendlng, de
stichting oecumenische hulp aan
vluchtelingen, de Nederlandse zen
dingsraad en het Nederlands Bijbel
genootschap.
Welk een eigentijds produkt
Groot Nieuws wel is, blijkt dui
delijk uit het volgende voor
beeld. Boven de pericoop Hande
lingen 4:32-36, die het leven in
de vroeg-christelijke gemeente
beschrijft de gelovigen waren
één van hart en ziel en ze deel
den alles met elkaar staat in
de aloude Statenvertaling als op
schrift „Vrijwillige gemeenschap
van goederen”. In de Nieuwe
Vertaling staat eenvoudig „Het
leven der gemeente”. De Willi-
brordvertaling spreekt van „Het
gemeenschappelijke leven” De
vertaling Groot Nieuws voor u
heeft het opschrift „Het kommu-
neleven”.
Op voorstel van professor Berkhof
volgde geen stemming over het stuk, I
omdat dit de polarisatie alleen maar I
zou verhevigen.
Over diezelfde polarisatie had ook de I
concept-boodschap zijn verontrusting j
uitgesproken. Het riep verder aanhan
gers Van tegengestelde visies op elkaar
te blijven vasthouden en beleed ook
schuld, namelijk dat „de gemeente ver
geefs gewacht heeft op een leidingge
vend, priesterlijk of profetisch woord”
in deze verwarrende tijden. Tevens I
werd fundamentele kritiek geleverd op
de huidige samenlevingsvorm, die - zo
werd gezegd - „gedragen wordt door
het beginsel van georganiseerd egoïs
me”. Vastgesteld werd daarna, dat veel
christenen het moeilijk hebben met de I
tegenspraak die zij ondervinden tussen I
hun meedoen in de samenleving en hun
geloof.
Misschien nog duidelijker kwam de I
onderlinge verdeeldheid - en de verle
genheid daarover - naar voren tijdens I
de debatten over de nota „De weg van
het belijden der kerk”. De nota moet I
gezien worden tegen de achtergrond I
van het besluit van de Generale Fi
nanciële Raad om bepaalde projecten I
van de Gereformeerde Bond te steu- I
nen.
Na enkele uren praten werd besloten
de suggestie van het breed moderamen I
om een gesprek tussen de verschillende I
modaliteiten over te nemen. Het breed
moderamen kreeg opdracht om met I
een reëel plan te komen voor dergelij- I
ke gesprekken. Dat wil zeggen: opko- I
men met concrete voorstellen over de I
samenstelling van de groepen uit de I
verschillende richtingen en concrete I
voorstellen over de te behandelen on
derwerpen.
Je zag veel synodeleden twijfelen
aan de mogelijkheid van een gesprek.
Maar na afloop van de debatten lieten
zij er niet over uit: er moet gepraat
worden, dat was iedereen duideliik.
Centraal stond steeds de vraag of
het binnen het gereformeerd belijden
wel mogelijk is om - als Kuitert -
tegelijk de historiciteit van de zondeval
erkennen en vasthouden aan het belij
den der kerk, dat God de mens goed
geschapen heeft. Kuitert vindt de
vraag of er voor de zondeval van de
eerste mens „een staat der recht-
heid” geweest is voor zichzelf reli-1
gieus irrelevant etr een theologische
kwestie die het belijden van de kerk
mensen niet raakt. Zijn tegenstanders,!
die in gereformeerd theologische krin-|
gen ruim voorhanden waren (zijn?)l
achten hun geloof in de kern aange
tast, wanneer de kerk de zondeval als
historisch feit zou laten vallen.
Toch kan de synode slechts hopen,
dat de zaak hiermee afgedaan is. Eerst
moet gekeken worden naar de reacties
binnen de gemeenten, waar deze zaak
de laatste jaren de gemoederen danig
heeft beziggehouden.
Irr een poging om aan de onzeker-I
heid een einde te maken gaat de syno
de nu een getuigenis naar de gemeen
ten zenden, waarin gesteld wordt, dat
a) God de wereld goed geschapen
heeft; b) dat de merrs, die ook goed
geschapen was, in moedwillige onge-
hoorzaamheid zich heeft afgewend van
zijn God; c) dat deze val en ongehoor-l
zaamheid van onze voorouders, zoals I
die als een gebeuren in Gen. 3 wordt
geopenbaard, in schrift en belijdenis
een fundamentele plaats inneemt en
van wezenlijk belang is voor de ver
kondiging van het evangelie en d) dati
de mens van deze schuld alleen bevrijd
kan worden door het verlossend heils-1
handelen van God in de tweede Adam,
zijn zoon en onze Heer Jezus Christus”.
Ook professor Kuitert (let op het
woordje „gebeuren” in C) stelde zich
achter dit besluit.
Volgend jaar mei wordt de synode in
Haarlem-Noord gehouden.
lecteerd en de prioriteiten ge
steld.
Met de actie „Kom over de
die in Gods
Een speciale commissie had voor de
synode een stuk opgesteld die de open
baar geworden tegenstellingen moest
tegengaan. Het stuk zou dan als syno
dale boodschap naar de gemeenten
moeten uitgaan. Maar tijdens de vaak
zeer emotionele debatten werd op wei
zeer duidelijke wijze aangetoond, dat
noch het Getuigenis noch enig synodale
reactie daarop een einde zouden kun-1
nen maken aan de tegenstellingen: d»
concept-boodschap aan de gemeenten
kreeg steun van de synodeleden, die
vorig jaar tegenstanders bleken van
het Getuigenis en werd veroordeeld
door de synodeleden, die voor het Ge
tuigenis waren.
verhaal heeft trouwens in deze alle
daagse vertaling wel meer fleurigs ge
kregen. De engel die de herders in het
veld aanspreekt, zegt: „Wees niet bang!
Luister, ik breng jullie groot nieuws dat
het hele volk blij zal maken. Zojuist is
in de stad van David voor jullie een
redder geboren: Christus, de Heer.
Hieraan kun je hem herkennen: je zult
een baby vinden die gewikkeld in doe
ken in een voederbak ligt”. De enge
lenzang, die op deze aankondiging van
de engel volgt, luidt: „Eer komt toe
aan God in de hoge hemel en vrede op
dop wordt wel de bekende, mis
schien wel de bekendste, tekst
uit de bijbel genoemd: Johannes
3:16. In de zojuist verschenen
vertaling van het Nieuwe Testa
ment in de omgangstaal luidt
deze tekst „Want God had de
wereld zo lief dat Hij zijn enige
Zoon ervoor over had: iedereen
die in Hem gelooft, gaat niet
verloren, maar heeft eeuwig le
ven”.
