Goede kunstenaars worden
Een moord voor
Hendrik VII
ARMAN EN ILVA
PANDA
FERDINANDS BELEV ENISSEN
in Nederland miskend"
o
Pelle
en
Pingo
A
Polle,
7
FREDERIC MEINDERS WON PIANO-CONCOURS
en de
meester-
erfgenaam
RADIO EN TELEVISIE
Brazilië-reis
DINSDAG 5
DECEMBER
1972
TV VANAVOND
TV DINSDAG
RADIO WOENSDAG
TV WOENSDAG
stoomschip!
r 4
y je ZO(J DEZE TON aisA
^SCHOORSTEEN KUNNEN
GEBRUIKEN!
NEE HOOR! IK
MAAK GEEN.
gSf MOOI ZO!
DAN WORDT
HET EEN WACHT
HUISJE VOORDE
DIENSTDOENDE
X, ARTS',
LaatS zev..^
JA, DITZW ZE.
EN ZE WAREN
ER GISTEREN
NIET...
natuurlijk
Afgemaakt
(Van onze medewerker
Peter Huysman)
DEN HAAG Rachmaninov,
dat studeer je niet, dat spéél je,
heeft Nelson Freire eens gezegd.
Frédéric Meinders vindt dat het
zelfde geldt voor het werk van
Alexander Scriabin. De 26-jarige
Hagenaar, die in Oslo het inter
nationale Scriabin-concours voor
jonge pianisten heeft gewonnen,
meent dat voor een juiste vertol
king van Scriabin „een natuurlijke
affiniteit” met zijn muziek nood
zakelijk is.
ZOU U HIER NIET IN DE BUURT WILLEN
BLIJVEN, DR.DIL? ER GEBEUREN r-'
ZOVEEL ONGELUKKEN!
Piano-striptease
Waardering
HILVERSUM 3
Nederland I
16.00
19.25
Adèle Bloemendaal
Nederland 1
Nederland II
HILVERSUM 2
"o
©pib'
JOU-C'
11
ik
TROS: 7.00 Nws. 7.02 (S) Ontbijt zo’s
(Soos). 7.30 Nws. 7.41 Aktua. 8.30 Nws.
en 8.36 Gym. voor de vrouw. 10.00 (S)
Voor kleuters. 10.30 Nws. 10.33 (s) Voor
vrouw. 11.30 Aktua. KRO: 11.45 Bejaar-
HEEL
ZEKER'.
18.45
18.55
19.05
20.00
20.20
21.00
21.35
Nws.
Nws.
22.05
22.50
21.15
22.05
22.40
22.50
23.00
23.05
20.35
22.20
22.45
23.10
2320
20.00
20.20
21.10
21.15
21.45
22.25
22.50
19.50
20.00
20.20
20.30
19.30
20.00
20.21
18.45
18.55
19.05
18.45
18.55
19.05
10.45
17.00
18.45
18.55
19.05
NOS’ (K) Ti-ta-tovenaar.
(K) Journaal.
VARA: Dagje ouder.
NOS (K) Journaal.
VARA: (K) Lach maar raak.
Achter het Nieuws.
(K) Monty Python’s Vliegende
circus.
IKOR-KRO-RKK: Kenmerk.
TELE AC: (K) Hoe word ik de
computer de baas? (12).
NOS-NOT: Schooltelevisie.
VARA: (K) Kinderprogr.
NOS- (K) Ti-ta-tovenaar.
(K) Journaal.
(K) Van gewest tot gewest. Inter
nat Agrarisch Nws.
Socutera.
(K) Journaal.
Pol Partijen: GPV.
NOS: (K) Trekking Staatslote
rij.
Jules et Jim (film).
(K) Kijken naar kinderen.
Studio Sport.
Den Haag vandaag.
(K) Journaal.
HÈIVAT?
GROENE
PILLEN1?
de scholierenquiz, staat natuurlijk ook
op het menu. Gerard van den Berg
ontvangt na het journaal weer Mensen,
mensen, mensen, terwijl na het voor
laatste deel van Hendrik de Zevende
aandacht, aan de actualiteit wordt be
steed in Hier en nu, waarna de NCRV
de lucht uitgaat met een Sint Nicolaas-
overdenking met schoolkinderen. Res
teert nog de rubriek Den Haag vandaag.
Nederland is het land van de inge
nieurs en de bruggenbouwers en tegen
woordig ook van de voetballers. „Hoewel
ook voetballers moeten oppassen. Als hij
twee of drie wedstrijden faalt, dan is hij
ogenblikkelijk volledig mislukt. En dat
geldt voor kunst uiteraard nog veel
sterker. Daarin komt die mentaliteit om
JA! ZE ZJ/N HIER, GEWOON
TUSSEN DE ANDERE FLESJES!
GISTEREN WAREN ZE ER
NIET. JUIST TOEN U ZE
NODIG HAD!
ILVA, WEETJE
ZEKER CAT ZE ER
GISTEREN NIET
WAREN 2
In „De kroniek van een zeevaarder in
het Engeland van koningin Victoria”
moet James Onedin horen, dat de be
manning van zijn schip aan het muiten
is geslagen. Het gevaar dreigt dat de
lading ananas in het schip zal verrotten.
Na een van de vele voordrachten van
Simon Carmiggelt en Marcel van Dams
Ombudsman volgt het tweede deel van
het door Wim lbo en Rob Touber sa
mengestelde Nederlands cabaretalbum
„Van wie is die tekst?” Een van de
cabaretteksten komt van de al 20 jaar in
deze sector werkende auteur Michel van
de Plas. Medewerkenden zijn Adèle
Bloemendaal, Gerard Cox, Frans Halse-
ma en Jenny Arean. Als uitsmijter heeft
de VARA een programmaatje over een
belangrijke veiling van muziekinstru
menten in Londen. Onder die instru
menten is een 160 jaar oude Stradivari-
us-viool waarvoor experts uit de hele
wereld interesse tonen.
denpr. 11.55 Mededel. 12.00 (s) Van
twaalf tot twee: 12.26 Mededel. t.b.v.
land- en tuinbouw. 12.30 Nws. NOS:
14.10 Oude liedjes. 14.30 (S) Aspecten
kamermuz. 15.30 Nws. 15.33 Meer over
minder. 17.00 Jazz uit 1935-1955. 17.20
Overheidsvoorl. Mens en samenleving.
17.30 Nws. NCRV: 17.32 Hier en nu.
NOS: 18.00 Spiegel van Duitsland. 18.30
Nws. 18.41 Voor blinden en slechtzien
den. 18.50 (S) Lichte muz. 19.00 Open
baar Kunstbez. 19.10 R.V.U. Blijven be
wegen. 19.50 Den Haag vandaag. 20.00
20.05 (S) Muziekmagazine. 23.55
„Die eigenschap kun je niet leren, die
heb je of ie heb je niet,” zegt hij tijdens
een gesprek op de grote zolderverdieping
van zijn verloofde, de 27-jarige Ara-
bisch-Braziliaanse pianiste Najla Kumai-
ra, in de Haagse Van Speykstraat. „Insi
ders zeggen dat ik een Slavische natuur
heb en dat klopt ook. Al mijn favorieten
zijn Russische componisten, hoewel ik
ook grote bewondering heb voor roman
tici als Chopin en ook voor Mozart en
Beethoven.”
Nederland 2. Na vanavond resteert
van de Engelse serie over Hendrik de
Zevende nog slechts één aflevering. Het
voorlaatste deel van deze dramatische
kroniek, toont de kijker Hendrik de
Zevende met al zijn zorgen over zijn
relatie met het Spaanse koningshuis.
Grootste probleem vormt het feit, dat
het huwelijk tussen de Spaanse infante
Catherine en de prins van Wales alleen
kan doorgaan als de graaf van Warwick,
die al 14 jaar in de Tower gevangen zit,
wordt gedood.
De NCRV begint om zeven uur haar
programma met Het goud van de Kraai-
enberg. Daarin komt het tot een ont
moeting van Staffan met de van goud-
roof evrdachte Lagerström. Tweekamp.
HILVERSUM 1
VARA: 7.00 Nws. 7.11 Ochtengym-
nastiek. 7.20 (S) Dag woensdag. 7.25 Van
de voorpagina. 7.54 VPRO: Deze dag;
8.00 Nws. 8.11 Dingen van de dag. 8.35
Van alle markten thuis. 9.00 Radioweek-
blad. 9.15 Koning Klant; 9.35 Waterstan
den; 9.40 Schoolradio. 10.45 Voor kleu
ters; 11.00 Nws. 12.00 Roermond - Cen
traal. 13.00 Nws. 13.11 Dingen van de
dag. 13.25 Licht ensemble. 13.45 Gespro
ken portret 14.00 (S) Speelruimte. 16.00
Nws. 17.00 (S) Helsinki Festival 1972.
17.55 Mededel. 18.00 Nws. 18.11 Dingen
van de dag. 18.20 Uitz. NMP. 18.30 (S)
Dansorkest. EO: 19.00 Klankbord. 19.15
(S) Gewijde muz. 19.35 (S) Kerkorgel-
concert. 20.00 Studie en informatie. 20.35
(S) Woensdagavond-Finale. TROS: 21.30
(S) Verzoekplaten. 22.20 Aktua. 22.30
Nws. 22.40 (S) Ned. cabaret op de plaat.
23.00 (S) in Pirn Jacob’s Notenbar. 23.55
Nws. NOS: 0.00 Apollo 17 lancering.
FRËDERIC MEINDERS, winnaar
van het internationale Scriabin-con
cours, dat werd georganiseerd door de
Europese Radio Unie, won op 6 no
vember jongstleden het nationale
Scriabin-concours op Queekhoven in
Breukelen (organisatie NOS-radio en
de Eduard van Beinumstichting).
Meinders, die zelf ook componeert en
geïntergsseerd is in jazzmuziek, be
steedt een deel van de geldprijs (ruim
6.000) aan een reis naar het geboor
teland van zijn vrouw, Brazilië.
Gérard van Blerck was de Neder
landse afgevaardigde in de Noorse
jury; NOS-man Edu Verhuist bege
leidde Frédéric naar Oslo, waar hij
dagelijks een half uur Scriabin speel
de voor de uit tien man bestaande
jury.
Meinders houdt van de Slavische
landen, „door de belangstelling die de
mensen er voor kunst aan de dag
leggen”. Na Scriabin staan Rachmani
noff en Tsjaikowski, en daarna Cho
pin en Schumann, op z’n „voorkeur”-
lystje. De landen, aangesloten bij
de Europsese Radio Unie, alsmede
Israel en Canada, werden voor het
concours uitgenodigd; Frankrijk en
Israel lieten het afweten door gebrek
aan een afgevaardigde. Daardoor na
men in totaal tien landen deel.
treedt vanavond
voor de VARA op Nederland I op in
„De Muiderkring”. Ze zingt twee lied
jes, Het bruidspaar en Reisje langs de
Rijn.
52. Joris Goedbloed luisterde mee
warig naar de geluiden die in de
schoorsteen omhoog stegen.
„De kleine Panda lijkt me voorlo
pig uit geschakeld,” prevelde hij, ter
wijl hij de vislijn ophaalde. „Hoe
vervelend is dat nu toch. Nu heb ikjj
nog steeds geen ring waarmee
mijn Schraapse afkomst kan be
zen. En mijn lichaamsbouw
mij geen afdaling in dit ra
anders zou ik het kleine
zichzelf niet in het zonnetje te willen
zetten helemaal duidelijk tot uiting. Men
gaat er hier van uit: Nederland brengt
geen kunst voort, dus bestaan er geen
goede Nederlandse kunstenaars. Over
het optreden van Betsy Dornay-Culp
schrijft men: een circusnummer. Maar
het optreden van buitenlanders, die hun
sporen verdiend hebben, kritiseert men
op precies dezelfde botte wijze. Rostro-
povitz, de beroemde cellist, is in Leeu
warden een keer zo afgemaakt dat hij
nooit meer in Nederland wilde spe
len.
Over het concours in Oslo zegt Mein-
der: „Piano-technisch lag het bijzonder
hoog. Muzikaal iets minder, op de Duitse
en Belgische kandidaten na. De grootste
concurrentie had ik van die Belg, Bern-
hard Lemmens, te duchten. Je hoopt
natuurlijk wel dat je zo’n concours wint.
Ik heb wat dat betreft een keiharde
mentaliteit. Ik streef gewoon naar de
hoogste plaats. Ik heb mij in Oslo hele
maal afgesloten van mijn concurrenten
en van de juryleden, van wie onder
anderen de dochter van Scriabin, Mari
na, deel uitmaakte. Ik hoop dat ik met
deze prijs als Nederlands pianist geac
cepteerd word.”
Jan de Man, leraar aan het koninklijk
Conservatorium in Den Haag, die zelf
een leerling is van Cor de Groot en
Léon Orthel, heeft hem vanaf „klein
jongetje” muzikaal opgevoed. Jan van
Vlijmen wees hem op Scriabin, die vol
gens Meinders eigenlijk alleen „fantas
tisch” wordt gespeeld door de beroemde
Russische pianist Horovitz. „Zelfs Dich
ter heeft gezegd: aan Scriabin begin ik
niet, dat is mij veel te moeilijk.”
Frédéric Meinders, die heeft gespeeld
met het Residentie Orkest, het Concert
gebouworkest, het Rotterdams Philhar-
monisch Orkest en het Noordelijk Phil-
harmonisch Orkest, regelmatig op de
radio valt te beluisteren en ook in
Parijs, Beiroet, Londen en Brussel op
trad, wil zich verder gaan bekwamen in
het werk van Scriabin. „Ik wil eigenlijk
alles wat er van hem is, nog doornemen.
En dat is een heleboel. Op avantgardis-
tisch terrein zal ik mij niet zo gauw
bewegen, want daar heb ik nog te wei
nig voeling mee.” Ondanks zijn toe
komstplannen wil Meinders toch ook
graag een „huiselijk” leven met vrouw
en kinderen tegèmoet gaan. „Dat inter
nationale aspect zal dan misschien moei
lijk te verwezenlijken zijn.”
Of hij in Nederland blijft wonen,
staat nog niet vast. „Volgend jaar ga ik
trouwen en misschien dat we dan naar
Genève verhuizen. Dat is een echte pia
nistenstad, met beroemdheden als Arge-
rich, Dichter en Freire.”
Woensdagavond (6 december) is Fré
déric Meinders, wiens Nederlandse favo
rieten Cor de Groot en George van Re-
nesse zijn, in opnamen die de NOS in
Oslo maakte te beluisteren.
Frédéric vindt heft vertolken van Scria
bin in de verte zelfs vergelijkbaar met
improvisaties in de jazzmuziek. „Je kunt
het misschien zo stellen”, zegt hij, „Scria
bin moet je als het ware van nature
kunnen spelen, anders gaat het niet. Je
moet een uitgesproken voeling met zijn
composities hebben. Veel meer dan bij
andere componisten is het bij Scriabin
de kunst zeer uiteenlopende kleurscha
keringen aan te brengen. Je kunt er,
kort gezegd, al je technische en muzika
le kwaliteiten in kwijt. Sommige stuk
ken van hem moet je in feite helemaal
zelf „maken”. Zo’n „Danse Languide”
bijvoorbeeld, daar heb ik een soort pia
nistische striptease van gemaakt. Scria
bin geeft je een ontzettend grote vrij
heid.”
Frédéric Meinders wijst op de grote
en steeds terugkerende extase in Scria
bins muziek, die volgens kenners het
uiterste van de vertolker eist. Bekend is
ook dat die vertolker over ongelooflijke
technische capaciteiten moet beschikken.
Meinders is één van de eersten, mis
schien wel dé eerste, die Scriabin op de
Nederlandse podia ten gehore heeft ge
bracht. „Toen ik van het concours hoor
de, moest ik mij in hoog tempo zijn
andere werk eigen maken. Ik heb dat
helemaal alleen gedaan. Alleen tussen
Queekhoven in Breukelen, waar de Ne
derlandse voorronde werd gehouden en
Oslo heeft Cor de Groot mij bijgestaan.
Bij de uitvoering van zo’n stuk kun je
geen ogenblik versagen. Als je iets van
die spanning laat vallen, dan is het met
zo’n stuk gebeurd, dan is er niets meer
van over.”
Meinders’ affiniteit met Scriabin is
tijdens de voorronde in Queekhoven ook
de Nederlandse jury niet ontgaan. Het
juryrapport vermeldt onder meer dat
Meinders van alle deelnemers Scriabins
psyche het best heeft benaderd „met alle
technische raffinement waarover u be
schikt”. Tevens kon uit zijn benadering
worden afgeleid „dat u zich bijzonder in
de componist en diens wereld hebt ver
diept.”
„Zijn idealen spreken mij inderdaad
bijzonder aan. Hij was theosoof en was
een groot bewonderaar en navolger van
de ideeën van Nietsche. Hij heeft een
lange tijd gewerkt aan een belangrijk
project dat hij „Das Mysterium” noem
de. Het kwam er op neer dat hij in
India een manifestatie wilde houden,
waarbij allerlei soorten kunst aan de
orde zouden komen en waaraan iedereen
mee moest doen. Hij wilde als het ware
alle mensen die streefden naar het op
perste geluk, de extase, samenbundelen.
kunnen pakken. Nee - mij rest niets
anders dan mij terug te trekken
e n elders een nieuw loopbaan op te
bouwen.
*Foen kwam het haakje aan het
W^gnde van het vissnoer in z’ich’t -
d.e ring van de
mij niet in de steek gelaten.' Hoe
mooi van hem. Eens zal. \ik dat
vergelden - maar eerst mpet
even mijn erfenis regelen..” wL
'Met die woord1—
brandladder af
grond toe.
rew’jf
NOS (K) Het zwarte jaar van
Zwarte Piet (musical Mies Bou-
huys).
(K) Ti-ta-tovenaar.
(K) Journaal.
VARA: (K) De Stratemakerop-
zeeshow (10).
Daar komen de schutters (se
rie)
NOS (K) Journaal.
VARA: (K) De Onedin Lijn
(11)
(K) Voordracht.
(K) De Ombudsman.
Ned cabaretalbum.
(K) BBC-serie All in a day.
NOS (K) Journaal.
Nederland 1. Dinsdag 5 december,
pakjesavond. Op de televisie zal niets
van het Sinterklaasfeest te merken zijn.
De VARA op het eerste net en de
NCRV op het tweede strooien met de
gebruikelijke programma’s. Alleen ’s
middags wordt op de buis aandacht
besteed aan de verjaardag van de Sint
Het Zwarte Jaar van Zwarte Piet, de
Sinterklaasmusical van Mies Bouhuys,
nadert om vier uur zijn hoogtepunt in
de ontknoping van het raadsel van het
verdwenen Pieterbaasje Pedro, dat vorig
jaar per vergissing in Nederland achter
bleef. De jeugd zal er een genoeglijk
uurtje aan beleven.
Dat geldt ook voor de Stratemaker-
opzeeshow, waarmee de VARA om ze
ven uur haar uitzending begint. Lief zijn
is het thema van vanavond. In Daar
komen de schutters maakt een speur
hond zijn opwachting. Zijn hulp wordt
ingeroepen om het Engelse leger te as
sisteren in de strijd tegen vijandelijke
aanvallen.
Hij wilde dat kleuren en geuren werden
omgezet in muziek en die in de klank
wereld van de piano overbrengen. Hij
wilde eigenlijk alle genieën van de we
reld, die voor die ogenblikken van uit
zonderlijk geluk kunnen zorgen, daar
samenbrengen. Het is er nooit van geko
men, want de Eerste Wereldoorlog brak
uit.”
Nederland II
NOS. (K) Ti-ta-tovenaar.
(K) Journaal.
NCRV: (K) Het goud van de
Kraaienberg (serie).
(K) Tweekamp.
NOS (K) Journaal.
NCRV: Mensen, mensen, men
sen
(K) Hendrik VH (serie).
(K) Hier en Nu.
(K) Frisia Cantat, St. Nicolaas-
overdenking.
NOS Den Haag vandaag.
(K) Journaal.
TELE AC: Huisartsen (les 1).
AVRO: 7.00 Nws. 7.02 Steevast. 8.00
Nws. 8.02-8.05 Radiojournaal. 9.00 Nws.
9.03 Negen-uur-show. 10.00 Nws. 1.3
Arbeidsvitaminen. 11.00 Nws. 12.00 Nws.
12.03 Radiojourn. 12.06 Zet 'm op. 13.00
Nws. 14.00 Nws. 14.03 Hit-Visser. 15.00
Nws. 15.03 Cees van Zijtveld. 16.00 Nws.
17.00 Nws. 17.03 Radiojourn. 17.06 Post
bus 700 Verzoekplaten. NOS: 18.00 Nws.
18.02 Joost de Draayer Show. 19.00 Nws.
19.02 Paul Meier Show. 20.00, 21.00, 22.00
en 23.00 Nws. 22.55 Mededel. 24.00 Nws.
0.02 Metro’s Midnight Music. .55 Nws.
Frédéric Meinders is er vanzelfspre
kend heel gelukkig mee dat hij al§
eerste Nederlander een belangrijk inter
nationaal pianistenconcours heeft ge
wonnen. „De aandacht, nationaal en in
ternationaal, is plotseling op je geves
tigd. Zo’n eerste prijs opent vele deu
ren.” Maar hij heeft ook woorden van
kritiek. „Het is in Nederland helaas nog
altijd zo dat je eerst internationaal be
kend moet raken wil je in eigen land
een kans krijgen. Je hebt dat gezien aan
Daniël Wayenberg, van wie aanvankelijk
werd gezegd dat hij eigenlijk niet piano
kon spelen. Pas nadat hij een tijd lang
in Parijs had gewoond, kreeg hij ten
slotte de waardering waar hij recht op
had.”
Voor die Nederlandse mentaliteit heeft
Meinders weinig waardering. Hij vindt
dat Nederland, en met name de Neder
landse critici, lijden aan een ongefun
deerde minachting voor de „eigen
kweek.” „Op geen enkele manier worden
jonge kunstenaars, die over de drempel
moeten, geholpen. Men kraakt ontzet
tend graag af. En dat gebeurt dan mees
tal in bewoordingen die uitermate on
sympathiek aankomen en die je in het
buitenland ook zelden aantreft. Ik heb
perskritieken gehad, waaruit eigenlijk
bleek dat ik niet kon spelen. Ik legde
bijvoorbeeld, kan ik me herinneren, een
„apenliefde” voor Chopin aan de dag en
aan Scriabin moest ik maar helemaal
niet beginnen. En nu win ik zo’n con
cours in Oslo.
»»<U<M|lillilui
iraap^
jk ri-
.ners irl
Holland sm
j hef- geLra'
verbid ,Jnt.
uur oorda h
weer norm
vuld van
dat hij ICc-y
merkte.
naar hem f
ru<
w4
fciC! Lr
ft -j
cent pe.
ABSOLUUT
JSKER! DIT FLESJE 1
!S veel groter, can
DE ANDERE. DITHAD
X KMOEreNasvd
