Mager dans-
Organisten herdenken
experiment
Twee spectaculaire flops
uit Londen
Francks sterfdag
teisteren Broadway
Dick Holthaus Totaal
Geen bloot
I
i
bij ABN
lëxoro shirts
I a
al,
I
I
J
f JE
F -1
Akoestisch probleem in kathedraal
Toekomst-musical en Millers Schepping
Tweede net wint
EXAMENS
Sfeervolle verlichting
Modejournaal
Lampenspeciaalzaak
BOOTS» 1
het van ’t eerste
7
ZATERDAG
1 6
DECEMBER
1972
(Van onze redacteur in New York)
Trampolines
t.
EEN INTIEM GEZELLIG
KERSTFEEST
'an
OM WAT TIJD te sparen kun
je soms beter gaan oplepelen wat
de Amsterdamse couturier Dick
Holthaus niet, dan wèl maakt. En
die idee rijpt vooral als je gaat
bedenken waaraan hij in de loop
der jaren zijn naam heeft ge
geven. In zijn geweldig fijne, met
smaak ingerichte huis aan de
Vondelstraat liet hij dezer dagen
weer eens zien wat er zoal be
halve zijn immer kostbare cou
ture voor het komende seizoen
vanachter zijn griffes vandaan
gaat komen. Waarlijk, dat is niet
gering en echt teveel om op te
noemen.
;t
WIE WAT WAAR 1973
NEW YORK Het toneelseizoen
van Broadway is begonnen met
twee spectaculaire fiasco’s, die ac
teurs, regisseurs, en critici nog
.steeds bezighouden. De eerste klap
trof „Via Galactica”, een musical
die zich afspeelt op een andere pla
neet, en die na een investering van
drie miljoen gulden na een week
werd gesloten. De tweede slag kreeg
Arthur Millers nieuwe toneelstuk
„De Schepping van de Wereld en
Andere Zaken” te incasseren met
overrompelend slechte recensies en
een voorspelbaar kort Broadway-
leven.
Veer//ASoepel... dus altijd korrekt
„Lucia di Lammermoor”
weer met Sonja Poot
I
l<;
F g
1
'r?' J
L
«AM
suggereren
WV
CONRAD V.D. WEETERING
,0-
P.ZWAANSWIJK
ADVERTENTIE
lat
ADVERTENTIE
‘t,
i-
n
I
Bé TER MAAT
n
r
■an
het
het
moedelijk dat hij in deze oervorm een
persoonlijke filosofische verklaring heeft
willen afleggen, die echter beter de vorm
van een scriptie had kunnen krijgen.
DEN HAAG. Er wordt in de wereld
veel geëxperimenteerd op dansgebied. In
Londen gebeurt dat in het centrum ge
naamd The Place. Een van de groepen
die daar vaak optreedt is The Londen
Contemporary Dance „X” Group, drie
danseressen en twee dansers. Ze waren
vrijdagavond in het HOT in Den Haag.
Ze kennen zowel iets van de klassieke
danstechniek als van de moderne stijl.
Als ze aan het praten slaan komt dat
heel vanzelfsprekend over. Hun aankle
ding is uiterst eenvoudig maar zeer ver
zorgd.
L
ft,
1-
10
;s-
KLEINE HOUTSTRAAT 26
HAARLEM
Telefoon 32 19 06
er-
lan
n
n
el-
D.
l;
ig
1.
iw
15
og
u.
o-
e-
is-
in,
10
4,
u.
sr-
P.
Een enorme keuze
en een vakkundig advies bij
kleertjes. Schattige foulard zijden
jurkjes met linnen jasjes zijn voor
het komende voorjaar helemaal in.
Zo ook linnen pakjes en jurkjes met
ingestikte plooien en korte klokkende
VOORTS WERDEN ER speels ge
modelleerde zonnebrillen, in de leuk
ste couleuren, geëtaleerd, waarvan de
monturen in Frankrijk met de hand
worden gemaakt. Een leuk grapje
werd toegepast in een damesmontuur
met in de rand een biesje Brabants
MB M M MH
U Van ons jaarboekje
S is nog slechts een beperkt
aantal voorradig. Prijs 4.90.
Uitgave Haarlems Dagblad, IJmui-
1 der Courant, Beverwijkse Courant.
VOOR DE DAMES was er zeker
niet minder keus, al zult u begrijpen
dat ik maar een zeer kleine greep
kan doen uit deze mooie collectie
ZIJ in een mouwloos, zwart linnen
jurkje met katoenen jasje in zwart
wit pied de poule.
HIJ in een zwarte blazer met
koordgarnering. Op de voorgrond
voor beiden leuke canvastassen met
de D.H.-initialen.
Uit de Holthaus-collectie: Zij in een
rose truitje met een grijze flannel
pantalon. Het parelcollier mag er ook
zijn. Hij is gekleed in een wollen
twin-set, zwart-rood van kleur.
De vuilnisman in de ruimte, een hoofd
figuur in een science fiction-musical.
Zonnebrillen van Dick Holthaus. Het
damesmontuur kreeg een Brabants
bont biesje doorgeregen.
overigens sportieve beige hand- en
schoudertassen met bruine opdruk
zijn er van zeer klein tot knotsgroot.
De bruine hengsels, biezen en wat dies
meer zij werden vervaardigd van
leervervangende materialen.
Onze vriend Dick omhult ons dan,
uitgaande van het blote lijf, met
vlotte foundations, keurige panty’s en
pittig gekleurde kniekousjes. Voorts
met alle soorten kleertjes die daar
overheen horen en ter completering
de nodige accessoires, zoals fijne zij
den shawls, stoere zonnebrillen, leuke
tassen en bijous. Ook de mannen
kregen een stevig portie uit Holthaus
Totaal-collectie toebedeeld.
DICK HOLTHAUS gaat in het
voorjaar zijn activiteiten nog verder
uitbreiden. In het Londense West End
opent hij dan een showroom waar
zijn Totaal-collectie te zien zal zijn.
DE HERENKLEDING van Holt
haus is plezierig om naar te kijken.
In het dragen heb ik geen ervaring.
Leuke blazerpakken zag ik, waarvan
de revers van de jasjes met een
koordbiesje in twee tinten werden
afgewerkt. Ze geven de mannen een
„college-uiterlijk”. Waar u ook naar
toe gaat, onze vriend D.H. gaat met u
mee op stap. De initialen van de
ontwerper staan in alle knopen ge-
grifd. Voorts gezellige cabanjasjes
met een doorgeregen ceintuur, waar
door deze in de rug geruimd zitten.
Evenzo fijne truien met blokken en
strepen en mooie twin-sets. Zij zullen
de sportieve man ongetwijfeld aan
spreken.
bont gevlochten. Om het helemaal in
stijl te houden vlecht u in uw bril
een biesje stof van uw favoriete zo
merjurk of zonnepak.
Als je over bijous spreekt komen
vanzelfsprekend de thans zo populai
re parels op de proppen. Dick heeft
ze in zijn verzameling in alle moge
lijke dikten, van kort om de hals tot
lang.
Sokken en kniekousen kregen ver
sieringen van ruiten, strepen, stippen,
tennisrackets, vlaggen en wat Dick al
niet meer kon bedenken.
Ten opzichte van het tweede kwartaal
van dit jaar gaf in het derde kwartaal de
gemiddelde kijkdichtheid van Nederland
1 een daling van 8 percent te zien. Voor
Nederland 2 werd echter een stijging van
4 percent geregistreerd.
In tegenstelling tot voorgaande kwar
talen werd het populairste programma
pakket niet op zaterdag-, maar op maan
dagavond (AVRO/KRO) uitgezonden. Ge
middeld keek in het derde kwartaal 45
percent van de bevolking van 12 jaar en
ouder op maandagavond.
De TROS behaalde met een gemiddeld
percentage van 29 de hoogste kijkdicht
heid, op de voet gevolgd door de AVRO
met 28 percent. Daarna volgen de VARA
met 25 percent, de NOS met 21 percent,
de KRO en de NCRV met 14 percent en
de VPRO met 11 percent.
DAT JE TENSLOTTE met de D.H.-
shawls nog meer fijne dingen kunt
doen dan ze alleen maar om hals of
hoofd knopen bewees hij met een
lange japon geheel opgebouwd uit
shawls. Overigens heel kleurig en
zwierig met waarschijnlijk alle des
sins en kleuren uit zijn collectie.
HILVERSUM In het derde kwartaal
van dit jaar heeft de zender Nederland 2
voor het eerst de zender Nederland 1 in
gemiddelde kijkdichtheid overtroffen.
Voor Nederland 2 werd in het derde
kwartaal een gemiddelde kijkdichtheid
van 21 percent gemeten, voor Nederland 1
van 18 percent. Dit blijkt uit het in op
dracht van de NOS door Intomart uitge
voerde continu programma-onderzoek.
MET DE INITIALEN D.H. wordt
in deze collectie niet spaarzaam om
gesprongen. Kijk maar eens even
naar de canvastassen. Aan onge
vraagde reclame geen gebrek. Deze,
(Van een onzer verslaggevers)
AMSTERDAM. —De Algemene Bank
Nederland heeft besloten dit jaar geen
„blote vaknties” van Airtouropa te ver
kopen in de ruim 500 filialen van de
ABN in Nederland. De vakantiereizen
naar stranden waar men ongekleed kan
baden behoren tot het extra pakket
waarvan de ABN heeft besloten het niet
in wederverkoop te nemen. Op een
vraag of de ABN handel in bloot onver
enigbaar achtte met de status van de
bank, antwoordde een woordvoerder ja
noch nee, maar gaf „een beetje” wel toe.
„Volgend jaar zullen we het misschien
wel doen”, zei hij.
De ABN heeft besloten alleen het
algemene pakket van Airtouropa in we
derverkoop te nemen. Later bood Air
touropa ook nog een extra pakket
aan, waarin de reizen naar blote stran
den waren opgenomen.
De eerste twee weken op hun pro
gramma zijn abstract en lijken me nogal
loszanderig met veel herhalingen van
wel aardige pasjes. Het derde nummer
dankt zijn lachsucces vooral aan anec-
dotische situaties. Eén van de danseres
sen gaat luidkeels huilen als de andere
twee zich ieder met één van de dansers
amuseert, waarna de dansers zich even
met haar bemoeien om daarna toch
weer terug te gaan naar de dames van
hun keus, waarna zij weet gaat huilen,
enz. Er wordt in gemiauws, gelachen,
gescheeuwd, gezongen, enz.
Iedereen draagt een nauwsluitend pak
met pijpen tot een decimeter boven de
knie, waar iedereen ook steeds aan trekt
om ze wat langer te maken. Erg leuk
maar het heeft weinig met dans te
maken. In het vierde nummer spelen
twee dansers langdurig met een aantal
van het plafond afhangende touwen,
zonder tot erg veel variatie daarmee te
komen.
Het laatste werk begint met het beste
fragment van de avond. De vijf dansers
staan opgesteld als de punten van de
„vijf” op een dobbelsteen en gaan dan,
al cirkels lopend, van plaats verwisselen,
waarbij nu eens één, dan weer twee,
maar soms ook vijf mensen tegelijker
tijd bezig zijn, waardoor er een continue
cirkelgang ontstaat. Het werk heet dan
ook térecht Interstellar Race.
Het geheel lijkt me nog wat te dun
vóór een tournee naar het buitenland en
dat zij wij tenslotte toch voor Londen.
HAARLEM. Ter herdenking van
César Francks geboortedag op 10 decem
ber 1822 is in de herfst maanden van dit
jaar in onze stad bijzondere aandacht
gevraagd voor de orgelwerken van de
Franse orgelmeester. In de kathedrale
basiliek Sint Bavo aan de Leidsevaart
brachten de organisten Jan Jongepier,
Bernard Bartelink en Albert de Klerk
enige belangrijke orgelwerken van
HET FIASCO VAN de musical „Via
Galactica” was, hoewel dramatischer
omdat het nog geen week liep voordat
het gesloten werd, minder verdiend. Om
te beginnen, en dat was het aantrekke
lijke ervan, was er de muziek van Galt
MacDermott die het super-succes „Hair”
op zijn naam heeft staan. Dan was er de
vindingrijke techniek die een oplossing
moest vinden voor een musical die 1000
jaar in de toekomst speelt op een kleine
planeet waar geen zwaartekracht be
staat, en die geregeerd wordt door het
brein van een geleerde in de vorm van
een computer.
Om gewichtloosheid te suggereren
werden in het toneel, gelijk met de
vloer, zes trampolines gebouwd waarop
de spelers (zingend) zich springend
voortbewogen. Van dr. Isaacs, de geleer
de, was alleen het hoofd zichtbaar boven
een computer die zich op een stellage
kon verplaatsen. En tenslotte was er het
spektakel van de volledige bezetting van
het stuk die niet tussen de coulissen
verdwijnt, maar omhoog in de hemel van
het toneel.
De held van het gegeven is een vuilnis
man die met zijn ruimtevaartuig de in
het heelal rondzwervende afval moet
ophalen. Op één van zijn tochten wordt
hij gekidnapped door de bewoners van
een planeet, omdat dr. Isaacs zich van
een nageslacht wil verzekeren maar,
omdat hij een lichaamloze computer is,
kan hij de honneurs daarvoor bij zijn
vrouw niet waarnemen. Dat zal de vuil
nisman voor hem moeten doen.
De bevolking van de planeet, oor
spronkelijk van de aarde afkomstig,
leeft zonder gevoelens, noch van haat,
noch van liefde. Hun kinderen worden
in reageerbuisjes gekweekt, en iedereen
pleegt plichtsgetrouw zelfmoord op zijn
55ste verjaardag. Het is onvermijdelijk
dat een sober gegeven als dit verpletterd
moet worden door de overrompelende en
overheersende technische produktie. En
dat gebeurde dan ook het verhaal
ging nog voor de pauze teloor en de
draad was niet meer op te vaten.
Maar wat er dan ook van Broadway
gezegd kan worden dat het zijn
hoogtepunt al jarenlang heeft gepas
seerd, dat het zijn plaats heeft afgestaan
aan de kleinere off-Broadway theaters,
dat de werkelijk belangrijke stukken er
niet meer gespeeld worden durf, ka
pitaal, en vindingrijkheid zijn er nog al
tijd.
AMSTERDAM. De van oorsprong
Nederlandse sopraan Sonja Poot, die in
het seizoen 1970-1971 in ons land verras
send debuteerde als „Lucia di Lammer
moor” in Donizetti’s gelijknamige opera,
zal deze rol ook dit seizoen zingen.
Te beginnen op 21 december aanstaan
de in het Scheveningse Circustheater
zullen er 11 voorstellingen worden gege
ven: in Scheveningen, naast de première
op 21 december, op 23 en 25 december
(kerstmatinee), op 28 en 30 december in
Amsterdam, een nieuwj aarsvoorstelling
in Utrecht, op 3 januari in Rotterdam en
tenslotte 4 voorstellingen in Amsterdam
op 7 (matinee), 8, 10 en 12 januari.
Dirigent is de Engelsman John Mathe
son (van Covent Garden); naast Sonja
Poot treden de volgende solisten op: Jan
Derksen als Enrico, de Italiaanse tenor
Ottavio Garaventa als Edgardo, Anke
Brokstra, Jan Blinkkhof en Johan van
der Zalm, Pieter van den Berg en Nico
Boer. De produktie wordt in de regie
van John Copley opnieuw ingestudeerd
door Jan Bouws.
Het Amsterdams Philharmonisch Or
kest, het Nederlands Operakoor en leden
van Het Nationale Ballet verlenen me
dewerking.
mouwtjes. En last but not least, de
beeldige rose truitjes, die op grijze
flannel pantalons met omslagen wer
den gedragen.
Universiteit van Amsterdam. Geslaagd
voor doctoraal Nederlands: H. Heikens,
Lisse. Kandidaats economie: P. J. N. van
der Heuvel, Bloemendaal. Doctoraal so
ciale geografie: G. E. M. van der Peijl,
Haarlem en B. Erwich, Sassenheim. Kan
didaats andragologie: C. G. A. Diekman,
Haarlem. Doctoraal biologie: D. H. Vonk,
Haarlem. Tandartsexamen: mejuffrouw
C. M. Steens, Hoofddorp en mevrouw J.
M. de Winter-Vaandrager, Badhoeve-
dorp.
Universiteit van Amsterdam. Geslaagd
voor kandidaats sociale geografie: A. G.
F. van Weel, Beverwijk. Kandidaats bio
logie: C. J. F.Schoots, IJmuiden.
Franck ter gehore, waaronder het fa
meuze „Grande piece, symphonique" en
het derde Orgelkoraal, de laatste compo
sitie, die Franck schreef.
Vrijdagavond heeft de organist Piet
Kee op het Cavaillé-Coll-orgel van de
Gemeentelijke Concertzaal eveneens een
herdenkingsconcert aan Franck gewijd.
Ook Piet Kee had het derde Orgelkoraal
en het „Grande pièce symphonique” ter-
vertolkig gekozen en daarbij nog de
„Fantasie en la majeur”. De akoestische
omstandigheden, waaronder Piet Kee de
ze werken speelde, waren, vergeleken
met de klankenverwerkingsmogelijkhe-
den, waarop de Franck-herdenkende or
ganisten in de kathedraal konden reke
nen, bijzonder ongunstig. Piet Kee
streefde bij zijn registraties duidelijk
naar de authentieke orgelklank, die
Franck voor zijn orgelmuziek beoogde,
met alle variaties van timbres en combi
naties daarvan, ook in dynamische zin.
Terecht mag de ideale klankwerking
van het Haarlemse Cavaillé-Coll-orgel
verwacht worden, want zijn register-
dispositie is volgens hetzelfde artistieke
principe opgebouwd als voor het orgel,
dat Franck bespeelde in de Sainte-Clo-
thilde te Parijs was aangehouden. Dit
orgel was ook gebouwd door de bouwer
Cavaillé-Coll.
Een orgel echter vraagt om ruimte en
wel de ruimte, waarvoor het instrument
door de orgelbouwmeester gemaakt is.
Over deze ruimte heeft Piet Kee bij zijn
spel niet kunnen beschikken. Bij grote
dynamische expansies naar geweldige
volumes klonk het orgel nors en dor. De
klanken konden niet weggolven in een
sublimerende verte, konden niet assimi
leren tot een harmonische eenheid, maar
behielden hun starre individualiteit met
intonatie-indrukken, die twijfel deden
rijzen aan het recht van het bestaan van
een stemming volgens het beginsel van
de gelijkzwevende temperatuur. Bij de
registratie met verwante timbres was de
klankwerking veel gunstiger en deze
werking betrof dan in het bijzonder de
zogenaamde „strijkende” stemmen.
Ondanks deze confrontatie met de
problematiek ten aanzien van het streven
naar welluidendheid, heeft Piet Kee weer
vele overtuigende indrukken van virtuo
ze beheersing van de orgeltechniek gege
ven, in het bijzonder wel bij de uitvoe
ring van het imposante, enorm veelei
sende „Grande pièce symphonique”.
Aan het concert werd medewerking
verleend door de Heemsteedse Christelij
ke Oratoriumvereniging, welke met or
gelbegeleiding van Piet Kee en onder
leiding van haar dirigent Jan Pasveer
een vertolking gaf van Francks Psalm
150. Afgezien van enige ritmische stroef
heid heeft het koor het bevattelijke,
melodisch en harmonisch aansprekend
romantische werk prijzenswaardig ge
zongen.
Broadway-rotten kunnen zich niet
herinneren dat in één enkel seizoen twee
top-produkties zo kort na elkaar de
grond in werden geboord. De criticus
van The Washington Post noemde Via
Galactied „een onovertrefbare verve
ling”. De recensent van het weekblad
Newsweek was nog meer gebelgd over
Millers stuk: „Een verlammend verve
lende warhoofdigheid, en ik verbied
mijn vingers er nog een letter over te
schrijven”. En dat was dat.
Naar Nederlandse theater-maatstaven
is de manier waarop Amerikaanse to-
neel-produkties in elkaar worden gezet
verbluffend. Met een minimum aan re-
petitietijd (vaak niet meer dan vier tot
zes weken wegens de eraan verbonden
kosten) worden belangrijke stukken op
de planken gezet, terwijl in die periode
de geëngageerde hoofdrolspelers nog
ontslagen en vervangen, en het stuk zelf
nog belangrijk herschreven kunnen wor
den.
Dat was het geval met Millers stuk,
en alleen Miller zou een nieuw stuk
kunnen schrijven over de verwikkelin
gen die zijn „Schepping van de Wereld”
bestormden. De repetities begonnen in
augustus op een zolder aan de 42ste
Straat, een van de meer louche buurten
van New York waar pornografische bio-
scoopjes elkaar luifel aan luifel verdrin
gen.
Van de negen acteurs was twee maan
den later de hoofdrolspeelster (Eva)
tweemaal vervangen en de manlijke top-
rol (Adam) een keer. De oorspronke
lijke regisseur, Harold Clurman, die ver
schillende stukken van Miller met groot
succes leidde, nam ontslag. Miller nam
zelf de regie tijdelijk over en zich ge
noodzaakt op het allerlaatste ogenblik
nieuwe dialogen te schrijven.
De eerste hoofdrolspeelster, Barbara
Harris, werd ontslagen omdat zij impro
viseerde en de tekst niet volgde. Zij
werd vervangen door de zwarte toneel
speelster Susan Batson die, toen zij niet
voldeed. Miller en de regisseur van ra
cisme beschuldigde omdat zij het niet
aan zouden durven om een zwarte Eva
op de planken te zetten.
Na voorvertoningen in Washinton ging
het stuk tenslotte in New York in pre
mière met de Australische actrice Zoe
Caldwell als Eva. Dat zij de vrouw is
van de producer van het stuk, Ralph
Whitehead, liet evenmin na kwaad bloed
te zetten. Daags na de première en de
eerste vernietigende kritieken pakten
Arthur Miller en zijn Oostenrijkse
vrouw, de fotografe Inge Morath, hun
koffers in het Algonquin Hotel in New
York en vertrokken naar hun boerderij
in Connecticut.
„De Schepping van de Wereld en An
dere Zaken" volgt, soms letterlijk, het
bijbelse verhaal van de schepping. De
drie aktes vallen samen met de voor de
hand liggende indeling: paradijs, uitsto
ting, en Kaïns moord op zijn broer. Eén
van de redenen waarom het stuk niet
uit de verf kan komen is dat Miller er
niet in is geslaagd om ook een voor de
hand liggende psychologische ontwikke
ling te vinden die ieder van deze aktes
een eigen boeiende structuur geeft.
Het probleem dat Miller aan de orde
heeft willen stellen is hetzelfde thema
dat al zijn stukken (na De Val, Incident
in Vichy, de Dood van een Handelsreizi-
ger) karakteriseerde: het vraagstuk van
de menselijke schuld, berouw, en boete
doening. Maar in „De Schepping van de
Wereld” stelt Miller de grotere vraag
aan de orde, namelijk in hoeverre de
mens met een vrijheid van keus uit
vrije wil handelt, of uit onvrijheid om
dat de keus al bepaald werd op
ogenblik dat Adam en Eva uit
paradijs werden gestoten en het kwaad
leerden kennen.
Adam en Eva zijn in deze visie de
instrumenten van het conflict tussen
God en Lucifer, die Miller beiden in vlees
en bloed op het toneel zet. God wordt
uitgebeeld als een goeiege oude man met
een grote behoefte aan erkenning en
waardering, die uiteindelijk niet in staat
is te voorkomen dat Lucifer zijn mede-
heerschappij opeist over de mens.
Miller blijft ook in dit stuk de grote
vakman die het toneel beheerst als wei
nig anderen, maar de vraag blijft waar
om hij heeft willen proberen een toch al
theatraal gegeven als dat van Genesis te
overtreffen. Het antwoord daarop is ver-
F j
Jr-.
>u«l
