BELASTING- EN PREMIEDRUK BELANGRIJKSTE INFLATIE-OORZAKEN
Ongerustheid
over stijgen
grondprijzen
CNV-bond mag
nu meepraten
over Bensdorp
Centraal akkoord
bewijst zijn nut
Enka werkt zich
uit rode cijfers
Ir. Prins, voorzitter Algemeen Verbond Bouwbedrijf:
Hoger beroep
van suiker-
fabrikanten
)0
tessii (fe bedrijven taf
o
Voorzitter Bakkenist VNO:
Olie en petroleum
opnieuw duurder
WOENSDAG 10
15
JANUARI
1973
14
0
Verschoven
0
0
0
0
>0
>0
i0
Boven 47%
Vorig jaar
»0
30
30
30
30
90
90
90
90
90
Afspraken
90
Spanning
90
Gunstig
4 40
:es
ik,
DE.
Positief
W -
t afe':
■iH
f w
Werkgevers: prijsmaatregel ongefundeerd
(Van onze redactie economie)
(Van onze redactie economie)
Winkelen werd in het afgelopen jaar flink duurder.
(Van onze redactie economie)
Jaar 1972 record in woningbouw
Perscombinatie
JUR,
Ook het huursubsidiebeleid bracht ir.
Prins ter sprake. Hij zei voorstander te
zijn van een systeem, waarbij een ieder
voor de diensten, die een woning hem
biedt, betaalt wat die dienst kost. Het
duidelijkst en zelfs volledig werkt dit
principe bij het eigen woningbezit. Hij
wilde dan ook een lans breken voor het
stimuleren van het eigen woningbezit.
Erop wijzend dat ook de auto, net als
de woning, zo langzamerhand tot de pri
maire „consumptiegoederen” kan worden
gerekend, bevreemdt het ir. Prins, dat te
gen huurverhogingen altijd zo veel en zo
sterk wordt geageerd, terwijl verhogin
gen van benzine-accijnzen en andere rij-
De voorzitter hoopte verder dat een
komende nieuwe regering het, wat hij
noemde, onrijpe wetsontwerp selectieve
investeringsregeling intrekt. De actuele
ontwikkeling in het westen maakt een
dergelijke regeling volledig overbodig.
Het sociaal klimaat te berde brengend,
meende ir. Prins, dat een centraal ak
koord voor slechts één jaar volstrekt on
voldoende is in het raam van de inflatie-
bestrijding. Er moeten afspraken voor
langere perioden worden gemaakt.
ia
eden
lijke
T_
;n
DEN HAAG. Het prijsbeleid van de
overheid in Nederland richt zich maar op
een derde deel van de totale prijsstijging.
Dat constateert het Verbond van Neder
landse Ondernemingen, de grootste werk
geversorganisatie in ons land, in een
woensdag verschenen memorandum, ge
titeld „Inflatie, feiten en achtergronden
van de prijsstijgingen”, dat de weten
schappelijke staf van het verbond heeft
opgesteld.
Dit heeft de voorzitter van het Alge
meen Verbond Bouwbedrijf, ir. H. D.
Prins in Den Haag verklaard in de eerste
vergadering van het verbond, dat sinds
1 januari de plaats heeft ingenomen van
de stichting raad van bestuur bouwbe
drijf.
Eind december is de situatie ontstaan,
dat de geregistreerde arbeidsreserve in de
bouw lager was dan een jaar ervoor, ter
wijl alle overige maandcijfers in 1972 ho
ger waren dan de overeenkomstige cijfers
in 1971. Bij toeneming van de produktie
ontstaat snel weer spanning op de ar
beidsmarkt en de noodzaak extra mate
rieel aan te schaffen. Zowel in het ene
geval als in het andere worden extra
kosten gemaakt, die uit de feitelijke pro
duktie moeten worden goedgemaakt.
Het verzoek aan de commissie houdt
verband met enkele in het openbaar ge
dane uitspraken over dit onderwerp.
Meer dan de stichting zal het verbond
een ontwikkelaar, stimulator en coördina
tor zijn, waarbij de collectieve belangen
van het bouwbedrijf centraal staan. Het
centrale thema in het streven van het
verbond zal zijn het meebepalen van het
economische en sociale klimaat in ons
land, waarbinnen het mogelijk is als on
dernemer met succes te opereren. Tot
één van de belangrijkste taken moet ook
worden gerekend het verbeteren van het
imago van het bouwbedrijf, aldus de
voorzitter.
CAO Hoogovens. In een spoedberaad van
de 25 voorzitters van de bij de Neder
landse Centrale van Hoger Personeel
(14.700 leden) aangesloten verenigin
gen hebben deze voorzitters zich uit
gesproken tegen het verlangen van de
industriebonden van de drie vakcen
trales NW, NKV en CNV tot een cao
te komen voor het hoger personeel
van de Hoogovens. Deze cao zou dan
uitsluitend door die bonden moeten
worden afgesloten. Aldus dinsdaga
vond een door de centrale van hoger
personeel verstrekt communiqué.
De 25 voorzitters hebben zich, aldus
dit communiqué, geschaard achter het
standpunt van het bestuur van de
centrale, dat inhoudt: wanneer er ca-
o’s worden afgesloten, het hoger per
soneel dit zelf moet doen. Zij hebben
zich solidair verklaard met de vereni
ging van hoger personeel bij Hoogo
vens, die de enige representatieve ver
tegenwoordiger van deze categorie
personeelsleden van Hoogovens wordt
genoem.d
Staking bij Sturka. Vertegenwoordigen
van de drie industriebonden hebben
dinsdagavond tijdens een vergadering
van hun leden bij de Sturka sportkle-
dingfabriek in Zutphen opdracht ge
kregen op de kortst mogelijke termijn
onderhandelingen aan te gaan met de
directie van dit confectiebedrijf om de
bestaande verschillen in beloning ten
opzichte van soortgelijke bedrijven in
dezelfde regio, weg te werke.n In de
loop van maandag hebben ongeveer 50
van de rond 500 werknemers van
Sturka in Zutphen gestaakt.
DEN HAAG. Het jaar 1972 zal de geschiedenis ingaan als een record
jaar, waarin meer dan 150.000 woningen zijn gebouwd. Het hoge aantal
in aanbouw genomen woningen doet vermoeden, dat ook in 1973 een aan
zienlijke hoeveelheid woningen zal worden opgeleverd. Het is nu al
zeker, dat dit jaar minder woningen in uitvoering kunnen worden geno
men, omdat een deel van het contingent van 1973 reeds in 1972 is uitge
geven. Er zou dan ook een deel van het contingent van 1974 naar 1973
moeten worden overgeheveld
Omdat de raden van bestuur willen
voorkomen dat het in gang zijnde over
leg met de vakorganisaties intussen zal
worden vertraagd, hebben zij besloten,
hangende de uitspraak van de Commis
sie Fusieaangelegenheden, de vertegen
woordiger van de Nederlandse Christelij
ke Vereniging voor Hoger Personeel
voorlopig tot het overleg toe te laten,
aldus de raden van bestuur van beide
ondernemingen.
Gezien het beleid van de overheid ten
aanzien van de bouw vond ir. Prins het
van het grootste belang met de overheid
te komen tot verdergaande planning op
middellange en lange termijn om de
broodnodige continuïteit in de bouwpro-
duktie te verzekeren tegen de achtergrond
van relatief sterke kostenstijgingen. In de
bouwnijverheid is dit een eis van de eer
ste orde. Door de sterke wisselingen in
de produktie in de verschillende sectoren
van de bouw drukt op de produktie een
aanzienlijke hoeveelheid kosten, die bij
meer continuïteit zouden verdwijnen. Im
mers bij een afneming van de produktie
ontstaat werkloosheid en onderbezetting
van materieel en know-how. Thans is de
geregistreerde arbeidsreserve aan bouw
vakarbeiders 276.000, hetgeen gelukkig
ruim 3000 minder is dan een jaar geleden,
aldus ir. Prins.
De jongste prijsmaatregel van de re
gering is onvoldoende gefundeerd en is
voornamelijk om psychologische redenen
genomen, zo zei VNÖ-voorzitter drs. S. C.
Bakkenist. „Het ziet ernaar uit dat 2 tot
2,5 percent van de totale prijsstijging
voortkomt uit het gestegen invoerprijs-
peil. Daar zijn aanwijzingen voor bij het
Centraal Plan Bureau”, aldus de VNO-
voorzitter. „De industriële werkgevers-
bonden”, zo herhaalde hij, „zijn maar
voor een betrekkelijk klein deel voor de
prijsstijgingen verantwoordelijk (onge
veer een derde)”.
(Van onze redactie economie)
ROTTERDAM. Zowel de coöpera
tieve vereniging Suiker Unie als de Cen
trale Suiker Maatschappij zijn bij het
Europese hof van justitie in beroep ge
gaan tegen de boetes die de Europese
Commissie hen heeft opgelegd. De twee
Nederlandse suikerfabrikanten (die teza
men 85 percent van de nationale markt
in handen hebben) moeten respectieve
lijk bijna 3 en ruim 2 miljoen gulden
betalen omdat ze het „beginsel van de
vrije concurrentie geweld hebben aange
daan”.
Medio december maakte het Luxem
burgse lid van de Europese Commissie,
Alfred Borchette, bekend dat er aan
diverse suikerfabrikanten in Europa
boetes waren opgelegd voor een totaal
bedrag van 32.400.000 gulden. De zestien
moesten bedragen betalen van maximaal
één percent van de jaaromzet over 1971.
Theoretisch mag de Europese Commissie
tienmaal zwaarder straffen.
De suikerfabrikanten werkten met on
derlinge afspraken, die de handel tussen
de lidstaten controleerden en de natio
nale markten afschermden. Hierdoor
was het mogelijk dat de geïmporteerde
suiker werd verkocht tegen dezelfde
prijs die de fabrieken voor hun eigen
produkt berekenden, ook al lag de koop
prijs van de importsuiker veel en veel
lager.
ROTTERDAM-BUSSUM. De raden
van bestuur van Bensdorp Internatio
naal NV en Unilever NV hebben dinsdag
een schriftelijk verzoek ingediend bij de
Commissie voor Fusieaangelegenheden
van de Sociaal Economische Raad om
een openbare uitspraak te doen over het
naleven van de fusiecode met betrekking
tot een mogelijk bod van Unilever op
het aandelenkapitaal van Bensdorp. Dit,
hoewel de besturen van beide onderne
mingen van mening zijn dat er geen
twijfel over kan bestaan dat de fusieco
de in alle opzichten correct Is nageleefd.
GOUDA De heer T. Hopman, on-
der-voorzitter van de Goudse Kamer
van Koophandel, heeft in de eerste ver
gadering van de kamer in 1973 zijn
ongerustheid uitgesproken over de
grondpoiitiek. De grond wordt steeds
meer een monopolie-artikel van de ge
meenten en de prijs ervan stijgt sterk.
Drs. Bakker.ist benadrukte dat hij niet
gelooft in de doelmatigheid van de calcu-
latiebeschikking. In West-Duitsland zijn
de prijzen de laatste jaren vrij van over
heidsbemoeiing geweest en daar is de
laagste prijsstijging van Europa gesigna
leerd.
Ten slotte wees hij op de teruggang in
de produktie van bedrijfsgebouwen, die
menige bedrijfsuitkomst negatief beïn
vloedt. Ook de vooruitzichten voor de
grond-, water- en wegenbouw kunnen
moeilijk rooskleurig worden genoemd. De
bij de ontwikkeling van bouwplannen
plaatshebbende inspraak is door zijn on-
gecoördineerdheid en ongeorganiseerd-
heid frustrerend. Hij merkte op geen te
genstander van inspraak te zijn.
De besturen hebben bovenstaand be
sluit genomen nadat zij kennis hadden
genomen van eenheden door drie van de
vier bij het overleg betrokken vakorga
nisaties uitgegeven verklaring. Volgens
deze verklaring zouden deze drie vakor
ganisaties overwegen het overleg met de
betrokken ondernemingen op te schorten
in afwachting van nader overleg met de
gekozen leden van de ondernemingsraad
van Bensdorp.
Als er geen cijfers genoemd zouden
zijn, dan zou de 'vakbeweging beslist
boven die 3,5 percent zijn gaan zitten
om dan vanuit die startpositie er uit te
halen wat erin gezeten had, aldus de
VNO-voorzitter.
Het centraal akkoord komt uit op 12
tot 12,5 percent loonkostenstijging. Dat
is ongeveer 1 percent hoger dan het
matigingscijfer dat er bij de regering is
uitgerold na het bekendworden van de
tegenvaller in de sociale premiedruk, die
2,5 percent loonkostenstijging extra be
tekende.
Het cijfer van 6,5 miljard dat het
NW heeft genoemd in relatie tot de
ondernemerswinst in 1972, noemde drs.
Bakkenist niet meer dan een vuurpijl.
„Laten we de officiële cijfers van CBS
en Centraal Plan Bureau maar eens
afwachten.
ROTTERDAM. Vandaag zijn de
maximumprijzen van zware stookolie-
soorten en petroleum met f 3 per 1000
liter-kg verhoogd. Deze prijsverhoging is
in overleg met het ministerie van econo
mische zaken tot stand gekomen en valt
binnen het kader van de prijscalculatie-
beschikking, zo delen de gezamenlijke
oliemaatschappijen in Nederland mede.
kostenverhogende maatregelen relatief
zonder meer worden geslikt. Kortweg: er
is iets mis met de prioriteitsstelling van
onze behoeftebevrediging.
Staalproduktie. In de uitgebreide EEG
zal de bruto-staalproduktie in 1973 de
145.5 miljoen ton kunnen overschrij
den. Dat is een raming van de Euro
pese commissie in Brussel in haar
jaarlijks document betreffende de
..vooruitzichten staal”. Dit jaar zal de
produktie in de oorspronkelijke zes
lidstaten ongeveer 116,6 miljoen ton
bedragen, een stijging met 4.1 percent
ten aanzien van vorig jaar.
De produktie van ruwstaal in de zes
in 1972 zal waarschijnlijk 112 miljoen
ton bereiken. Dat is een verhoging
van 8.3 percent vergeleken met 1971.
Dat lijkt een grote toename, maar het
is 2,5 pet. meer dan in 1970.
Omdiat het VNO het jaar 1972 nog niet
geheel kon overzien, heeft het berekend
wat de prijsstijging tot en met november
van vorig jaar voor bepaalde sectoren is
geweest. Brood, zuivel en vlees werden
tot die datum 12,9 percent duurder; aard
appelen, groente en fruit 10,5; kleren en
schoenen 13,9; verkeer 6,7; huur 11,1 en
medische verzorging 17,9 percent.
De resultaten over 1972 werden bij
deze gelegenheid niet in concrete cijfers
uitgedrukt. Dit jaar hoopt de Enka een
positief resultaat te behalen, beter al
thans dan in 1972. De totale omzet
daalde met 7 pet tot 2,9 miljard. Het
resultaat bleef beneden de ci jfers van
1971, die ook al onbevredigend waren.
Met name de afzet van de chemische
vezels was lager. Het gemiddelde op-
brengstniveau lag 6 procent beneden dat
van 1971.
In 1972 zijn voor sommige produkten
kleine prijsverhogingen tot stand geko
men, die gunstige invloed op de resulta
ten hadden. Omdat onverminderd voort
durende overcapaciteit in de chemische
vezelsector wordt verwacht, zal het van
de discipline der producenten afhangen
of de prijsverhogingen kunnen worden
gehandhaafd. Wat de verwachtingen
voor 1973 betreft is de Enka-top verder
wat terughoudend. Dat komt omdat de
textiel nog in mineur is en omdat de
problemen bij de synthetische garens
voortduren.
Als positieve invloeden worden be
schouwd: de algemene conjunctuurople-
ving en het feit dat de hoge prijzen van
wol en katoen de chemische vezels meer
kans geven. Algemeen is het inzicht bij
de producenten dat de prijzen in de
vezelsector zullen moeten stijgen. Als
deze tendens doorzet kan de gang van
zaken positief worden beïnvloed. De af
zet van tapijtgarens, rayongarens en ve-
zelprodukten zal dit jaar bevredigend
verlopen.
Het prijsbeleid van de overheid in Ne
derland schuift als het ware de prijsstij
gingen in de tijd vooruit, zo constateert
het memorandum. Het noemt als belang
rijkste binnenlandse oorzaken van de
prijsstijging de stijging van de sociale
premies en de belastingen. (Al 62,5 per
cent van de loonsom in 1971).
Uit de grafische voorstellingen in het
memorandum is af te lezen at de snelle
stijging van de loonsom (3,9 miljard in
1965 tegen 7,8 miljard in 1971) voor een
deel werd opgevangen door het achter
blijven van winsten en andere niet-ar-
beidsinkomens25,5 percent werd 21 per
cent winstaandeel. Voor een ander deel
is zij opgevangen door prijsstijgingen.
Als het winstaandeel gelijk zou zijn
gebleven, aldus het memorandum, dan
zou de prijsstijging in de peilperiode
1965-1971 niet 42,4 percent hebben be
dragen, zoals in werkelijkheid het geval
is, maar tot 48,2 percent zijn opgelopen,
aldus het VNO. Waar hebben nu de prijs
stijgingen zoal gezeten?
De opleving in de automobielsector is
gunstig voor de chemische vezels. Stij
ging ven de afzet van staalkoord wordt
verwacht in verband met de grotere
voorkeur voor raiiaalbanden. ENKA
heeft in sommige produktiegebieden een
voorsprong en wil die verder versterken.
Verdergaande automatisering en rationa
lisatie worden nagestreefd.
In 1972 werd de produktiviteit van het
concern als geheel belangrijk opgevoerd.
Dit valt ook op te maken uit de daling
van het aantal werknemers met 10 pet
tot ongeveer 43.000. Incidentele zaken als
verkoop van activiteiten, zoals die op
foliegebied en sluiting van enkele kleine
bedrijven, zorgden voor deze sterke da
ling. Het teruggenomen structuurplan
voorzag in nog grotere personeelsver
mindering. Voor dit plan is geen alter
natief te vinden, zo werd nogmaals ver
zekerd van de zijde van de raad van
bestuur.
ken 37,3, vetten 36, verwarming 28, huis
houdelijke artikelen 27,3 en aardappelen,
groente en fruit 26,9 percent.
Opmerkelijk in de cijferreeks is dat
kruidenierswaren in de periode 1964 tot
1972 maar 19,9 percent duurder werden.
En in die groep zitten alle eerste levens
behoeften. Het memorandum constateert
dat ongeveer een zesde van de totale
prijsstijging in de periode 1965-1972 werd
veroorzaakt door verhoging van indirecte
belastingen. Het VNO merkt op dat de
prijzen van groente en fruit nooit onder
prijsmaatregelen vallen omdat het vei-
linigprijzen zijn, dat de prijzen voor
brood, vlees en zuivel voornamelijk bij
de EEG in Brussel worden gemaakt en
dat kleren en schoenen sterk aan mode-
en seizoenontwikkelingen onderhevig zijn,
zodat ook daar het effect van overheids
bemoeienis in Nederland te verwaarlozen
is.
Nadat aanvankelijk alleen de infra
structuur van de eigen wijk in de grond
exploitatie werd verwerkt, zijn in toene
mende mate bovenwijkse voorzieningen
uit de verkoopprijzen van bouwgrond
betaald. Daarbij is ook een grote diffe
rentiatie in de grondprijs tussen grond
voor woningbouw, premieverhuur, pre-
mieverkoop en vrije bouw. Het praktisch
effect van dit alles is, dat er een hoge
belasting op bouwgrond wordt gelegd en
dat er sprake is van een verschuiving
van inkomen van degene die ergens nieuw
komt wonen naar degene die mee profi
teert van alles wat tot stand wordt ge
bracht op kosten van de nieuwe bewoner,
aldus de heer Hopman.
Met meer dan het gemiddelde van
47 percent stegen tussen 1964 en 1972 de
posten medische verzorging (126,87 per
cent), schoeisel (75,1 percent), huur (59,5
percent), brood en gebak (51,1 percent)
en verkeer (54,4 percent). Tussen de 40
en de 47 percent stegen kleding (44,9),
1 reiniging (41,7), ontwikkeling (41,4) en
roken (41). Enkele andere cijfers: wo
ninginrichting steeg 39,9 percent, particu
liere verzekering 38,5, vlees 37,8, dran-
De belastingheffing op onroerend goed
zou nog onbillijker worden wanneer de
onroerend-goedbelasting zodanig hoog
zou zijn, dat daaruit meer aan de alge
mene middelen zou worden bijgedragen
dan het onroerend goed aan kosten ver
oorzaakt. Ook deze belasting zal het
sterkst drukken op de jongste gebouwen.
Het is te verwachten dat men een hef
fingsgrondslag gaat hanteren die geen
enkele relatie houdt met het draag
krachtbeginsel, omdat de heffing aan
zienlijk hoger zal zijn dan momenteel
als straatbelasting, grondbelasting, of
personele belasting moet worden be
taald, aldus de onder-voorzitter.
De heer Hopman bepleit het betrach
ten van redelijkheid en rechtvaardigheid
bij het bepalen van de grondprijzen. In
de eerste plaats wenst hij een gelijke
grondprijs voor woningbouw, premiever
huur en premieverkoop. Daarnaast een
matiging bij het toerekenen van de kos
ten van bovenwijkse voorzieningen aan
bouwgrond in nieuwe wijken.
DEN HAAG. De Westduitse rege
ring in Bonn heeft géén protest inge
diend tegen de stopzetting van de aard-
gaslevering door de Nederlandse rege
ring. Er wordt ook geen protest tegen
deze maatregel van minister Langman
van economische zaken verwacht, zo
deelde het ministerie mee. Nadat minis
ter Langman zijn maatregel had be
kendgemaakt, verschenen in de Neder
landse dagbladen berichten als zou
Duitsland fel hebben geprotesteerd.
ARNHEM. De Enka-Glanzstoff-
groep van het Akzo-concem heeft waar
schijnlijk in 1972 een dieptepunt beleefd.
In dat jaar bleven de resultaten maar
juist boven de rode streep. Het nu
begonnen jaar wordt wel iets beter. Dit
heeft mr. B. Zevenbergen, voorzitter van
de raad van bestuur, dinsdag op een
persconferentie meegedeeld.
De raden van bestuur maken zich
ernstig zorgen dat een eventuele vertra
ging het resultaat van de onderhandelin
gen tussen beide besturen en het uit
brengen van een bod door Unilever op
de aandelen Bensdorp in gevaar zou
kunnen brengen, met alle gevolgen van
dien voor alle betrokkenen.
Winst Perscombinatie. Over 1972 heeft
de Perscombinatie (De Volkskrant,
Het Parool en de Arbeiderspers) weer
een zij het bescheiden winst
geboekt. Dit heeft drs. W. van Norden,
voorzitter van de raad van bestuur
van de perscombinatie meegedeeld.
Drs. Van Norden kon nog geen preciese
cijfers verschaffen, maar hij deelde
wel mee dat bij het resultaat over het
afgelopen jaar wel de uitkering uit de
Ster-pot is meegerekend. Zonder die
uitkering zou de Perscombinatie pre
cies quitte hebben gespeeld, zo voegde
hij eraan toe. Het „uit de rode cijfers
komen” werd bereikt na twee jaar
van verlies voor de perscombinatie. In
1971 werd nog een verlies geboekt van
2,4 miljoen gulden. In 1972 is het
aantal werknemers van de perscombi
natie met 100 man ingekrompen. Van
hen zijn 25 werknemers onvrijwillig
ontslagen.
Allied Breweries. Het Britse bierconcem
Allied Breweries ltd (in Nederland o.a.
Breda-Oranj eboom) heeft in het op 30
September 1972 geëindigde boekjaar
1971-1972 (53 weken) haar omzet ten
opzichte van het voorgaande boekjaar
(52 weken) zien stijgen van 434,4 mln.
tot 484.5 mln pond De bedrijfswinst
kwam uit op 57,1 mln pond (v.j. 46,9
mln pond) en de geconsolideerde
winst voor belastingen op 53,6 mln
pond (v.j. 41,6 mln pond), aldus de
groep. Voor houders van gewone aan
delen is een winst beschikbaar van
31,2 mln pond tegen 24,0 mln pond
het jaar daarvoor, of 7,62 pence per
(Van onze redactie economie)
DEN HAAG. Het centraal akkoord
heeft nu al zijn nut bewezen. Bij de
afgesloten collectieve arbeidscontraoten
is de 3,5 percent loonstijging niet als
minimum genomen. Dat is een positieve
ontwikkeling. Dat zei dinsdagavond drs.
S. C. Bakkenist, voorzitter van het Ver
bond van Nederlandse Ondernemingen
tijdens een persbijeenkomst in Den
Haag.
3s
